REGIO
Zoeken naar de
grondwetten van het
Te weinig aandacht in krant voor gevolgen van opheffen Orioif
Enkeld geld
NAVRAAG
Leidsch Dagblad
Directie B.M. Essenberg, CP. Arnold
W.MJ. Bouterse (adjunct)
E-mail: direct ie €>hdcnl
Hoofdredactie: Jan Geert Majoor, Kees van
- der Malen, Léon Klein Schiphorst (adjunct)
E-mail: redactie.ld@hdc.nl
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82. Leiden, tel. 071-5 356 356
Postadres. Postbus 54 2300 AB Leiden.
Redactie fax 071-5 356 415
Advertentie fax 071-5 323 508
Familieberichten fax 023-5 '5° 567
ADVERTENTIES
071-5 356300
Sprinters (rubrieksadv.); 072-519 6868
ABONNEESERVICE
071-5128 030
E-mail abonneeservice@hdc.nl
ABONNEMENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €19,60 (alleen aut. ine)
p/kw €55.00 p/j €210,60
Abonnees die ons een machtiging verstrekken
tot het automatisch afschrijven van het
abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting
per betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 071-5128 030
ma t/m vr: 18-19.30 uur, za: 10-13 uur
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Zuid BV
cq. de betreffende auteur.
HDC Uitgeverij Zuid BV, 2003
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatle zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen
HDC Uitgeverij Zuid BV is belast met de
venwerking van gegevens van abonnees van
dit dagblad. Deze gegevens kunnen tevens
worden gebruikt om gerichte informatie over
voordeelaanbiedingen te geven, zowel door
onszelf als door derden. Heeft u hier bezwaar
tegen, dan kunt u dat schriftelijk laten weten
aan HDC Uitgeverij Zuid BV, Afdeling
Lezersservice, postbus 507,2003 PA Haarlem.
Tot hoe laat kunnen we bij u dan eten krijgen?
„We hebben geen vaste sluitingstijd, qua keuken, maar hou het
(tiaar op half elf."
Dat is niet echt het Spaanse ritme.
„'Nee, dat klopt Maar de Spanjaarden, van Estec bijvoorbeeld, die
hier komen, passen zich ook aan. Die weten dat ze ergens anders
pok niet tot heel laat terechtkunnen. En ze komen, net als Neder
landers, ook wel eens om half zes eten. Al maken ze daar dein wel
grapjes over. Is het niet te vroeg, vragen ze dan."
tekst: Job de Kruiff foto: Hielco Kuipers
UKT DE ARCHIEVEN
J*NNO 1978, dinsdag 11 juli
SASSENHEIM - Voor AJ. van der Berg uit Sassenheim was het van
nacht alsof zijn huis door een aardbevingen zou worden verwoest.
De tuin werd door een geheimzinnige kracht anderhalve meter de
Tucht in gestuwd. De aanleg van de Schiphollijn is de oorzaak van de
ellende. De enorme zandhopen die sinds november rond de woning
verrijzen, hebben de zachte veengrond omhoog gestuwd.
Foto: archief Leidsch Dagblad
PIT'
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na
plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op
gironummer 57055 t.n.v. Dagbladuitgeverij Damlate b.v. Postbus 507, 2003 PA
Haarlem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO d.d.(datum van
plaatsing) of door contante betaling aan de balie van het Leidsch Dagblad,
Rooseveltstraat 82 te Leiden, krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
f!3
COLOFON
De terrassen in Leiden mogen in juli en augustus in het weekeinde
twee uur langer openblijven. Die in Lisse hebben vanaf vanavond een
uurtje extra. En de
Spaanse terrascultuur strandpaviljoens in
1 1 /- r J Noordwijk mogen
blijft tilt ITl Leiaen volgende maand een
keer tot twee uur
blijven schenken. Toch ziet CARLOS FERNANDEZ, mede-eigenaar van
staurant La Plancha aan de Leidse Morsstraat, nog geen Spaanse
ferelen om zich heen.
Krijgen we in Nederland een Spaanse terrascultuur?
„Nou, er zijn hier weinig echt zwoele avonden, hoor. Het is niet
vaak om één uur buiten nog lekker. Zelfs toen het in mei zo warm
was, werd het 's a-
vonds na negenen
al frisser. En Neder
landers klagen snel.
Het is al gauw te
koud of te warm.
.Vandaag loopt ie
dereen alweer te
puffen."
Uw buren klagen
misschien ook?
„Nee, daar hebben
we gelukkig hele
maal geen last van.
De politie komt hier
wel vaak kijken. We
zijn vorig jaar een keer op de vingers getikt omdat er na twaalven
nog een paar tafeltjes buiten stonden. Maar dan zitten in de Mors-
$traat en op de Eerste Binnenvestgracht de studenten nog allemaal
puiten, en dat mag wel. Dat vinden we een beetje tegenstrijdig."
Tot twee uur open blijven, wat sinds kort mag, doet u dus niet?
„Vorig weekeinde niet. We moeten het nog proberen, maar ik ver
wacht er niet veel van. Bij ons eten de meeste gasten tussen zeven
en tien. Dan misschien nog een kopje koffie en een drankje, maar
daarna zijn ze wel verzadigd. Dan zitten er hooguit een paar die
hards tot half één. Het is misschien meer iets voor de terrasboten
vkn Annie's Verjaardag en de Stadthouder, waar veel stappers om
tien uur pas beginnen."
ANNO 1978, dinsdag 11 juli
LEIDEN - Het buurtcomité Groenoord heeft ook namens de bewoners
van de woonboten in de Haarlemmertrekvaart 445 handtekeningen
aangeboden aan de dijkgraaf van Rijnland, baron Van Knobelsdorff.
Ze drukten daarmee het Hoogheemraadschap nogmaals met de neus
op de stank die uit de Haarlemmertrekvaart opstijgt. De stank is nog
nooit zo erg geweest als de laatste maanden, aldus een vertegenwoor
diger van het bewonerscomité. Aan de overkant van de Haarlemmer
trekvaart, in Maredijk, is men nog bezig met het verzamelen van hand
tekeningen. De dijkgraaf zei gelukkig te zijn met de actie van de bewo
ners. ,,Dit zet kracht bij aan wat wij allemaal voorstaan. We hebben vo-
rjge maand met het hele bestuur Leiden-Noord bezocht en zijn wel ge
schrokken van de erbarmelijke situatie daar. De enige oplossing op
lange termijn is een nieuwe zuiveringsinstallatie in Leiden-Noord".
ALPHEN AAN DEN RIJN - Amateur-archeologen hebben het afgelo
pen weekeinde op de plaats van het vroegere hervormde tehuis in de
Julianastraat stukken muur gevonden van de Romeinse nederzetting
(castellum), welke in de eerste eeuwen na Christus langs de Rijn was
gevestigd.
Het Bargoens kent heel veel
benamingen voor geld of voor
geldstukken. Van de meeste
zult u nog nooit hebben ge
hoord. Want wie weet er nou
dat een hondje een dubbeltje
is? En als je het al weet, dan
zul je niet makkelijk kunnen
uiüeggen waarom dat dubbel
tje een hondje wordt ge
noemd.
Een mogelijke verklaring is
deze: vroeger stond op de
beeldzijde van het dubbeltje
een klimmend leeuwtje en dat
beestje zou in de volksmond
schertsend voor een hondje
zijn versleten. Die verklaring
wordt des te waarschijnlijker
als je in het Bargoens Woor
denboek van Enno Endt leest
dat vroeger een dubbeltje met
beessie werd aangeduid. En
dat moet natuurlijk ook slaan
op dat kleine leeuwtje dat met
zijn voorpoten omhoog staat
en een opstijgende beweging
maakt.
Veel van die benamingen voor
geld zijn afkomstig uit het Jid
disch en het Jiddisch heeft het
vaak weer uit het Hebreeuws.
Een heitje bijvoorbeeld, dat
teruggaat op het Hebreeuwse
woord he, de vijfde letter van
het alfabet, de h. Letters heb
ben in het Hebreeuws een ge
talwaarde. He heeft de getal
waarde 5. Een heitje is een
kwartje en een kwartje is 5
stuivers. Vandaar.
Iets soortgelijks geldt voor het
joetje. Dat heeft zijn naam ge
kregen naar de letter jod ,de j
en die heeft de getalswaarde
10. En een joetje is een tientje.
Heel fraai vind ik moos voor
geld in het algemeen. Ook dit
woord vindt zijn oorsprong in
het Hebreeuws, maar dit keer
heeft het niets te maken met
het alfabet. Moos is afkomstig
van het Hebreeuwse mo'aut
'geld', dat in het Jiddisch is
verbasterd tot moos. De taal
gebruiker heeft de onbe
dwingbare neiging om met de
taal te spelen. Hij is dol op
uitbreidingen. Zo breidt hij
Moos uit tot Mozes. Dat wordt
weer verlengd tot Mozes en de
Profeten met de merkwaardi
ge betekenis 'niets meer te
wensen over hebben'.
Hoe zit die betekenis precies
in elkaar? Vroeger, toen men
de bijbel nog las, wist men dat
Mozes de eerste 5 boeken van
het Oude Testament op zijn
naam heeft staan. En men
was er zich ook van bewust
dat de Profeten slaat op de 16
boeken van het Oude Testa
ment die de naam dragen van
profeten als Jesaja, Jeremia en
Daniël. Als je nu de boeken
van Mozes en die van de Pro
feten tot leiddraad in je leven
nam, dan was je een geestelijk
rijk mens. Dan had je niets
meer te wensen over. Je be
schikte over Mozes en de Pro
feten.
In Leiden heb je, voor zover ik
weet, bijna geen dialectwoor
den voor geldstukken. Ik ken
alleen enkeld geld voor losse
muntstukken. Wat we in het
gewone Nederlands los geld
noemen. En als je er even
over nadenkt dan zie je dat los
in feite dezelfde betekenis
heeft als enkel. Als iets enkel
is, dan is het niet verbonden
met iets anders en datzelfde
aspect zit ook in los.
HDC 970
Dichters, verhalenvertellers en stadsfilosofen beantwoorden levensvragen op kleurrijk theaterfestival in
Het is merkwaardig hoe weinig aan
dacht het Leidsch Dagblad besteedt
aan de gevolgen van het uit dienst
stellen van de Orions. Nauwelijks
aandacht wordt gegeven aan de
mensen die hun leven in dienst heb
ben gesteld van de marinelucht
vaartdienst, terwijl de wijze waarop
een en ander gebeurt aangeeft dat
de rijksoverheid geen betrouwbare
werkgever is. Ook niet voor die cate
gorie waarvan juist de hoogste loya
liteit naar die overheid toe wordt ge-
eist.
Nee, de aandacht van de krant gaat
voornamelijk uit naar het verdelen
van de erfenis. Een erfenis die al
voor het overlijden door elkaar be
concurrerende erfgenamen wordt
opgeëist.
Naast de menselijke kant lijkt het er
op, of niemand aandacht heeft voor
de operationele aspecten van het
opheffen van het squadron. Wat ver
der weg van ons bed lachen drugs
smokkelaars in het Caribisch gebied
in hun vuistje bij het horen van dit
nieuws. Juist de in de West gestatio
neerde Orion speelt een belangrijke
rol in de bestrijding van drugstrans
porten. En wij in Nederland maar
klagen over bolletjesslikkers op
Schiphol.
En wanneer het squadron is opgehe
ven, wie gaat dan de Noordzee af
zoeken naar bijvoorbeeld afgedreven
badgasten of schepen in nood? Heli
kopters zijn daar minder voor ge
schikt door hun beperkt uithou
dingsvermogen en de Koninklijke
Marine heeft niet voldoende eenhe
den meer om continu op zee te zijn.
Juist het verkenningsvliegtuig is ui
termate geschikt voor zoekoperaties
door zijn snelheid, grotere horizon
en uithoudingsvermogen.
Na het weghalen van de vuurtoren
wachters, waardoor niet meer bij
storm over zee wordt uitgekeken,
wordt het door de voorgenomen
maatregel weer onveiliger op zee,
vooral voor de recreant. Dat, terwijl
het veiligheidsbeleid toch voorrang
had bij de regering. Of geldt de vei-
Het is mogelijk dat enkeld
geld weer een van die woor
den is, die uit het Vlaams
stammen. Het komt voor in
een boek van de Vlaamse
schrijfster J.D. Courtmans-
Berchmans, 'Het Geschenk
van den Jager' geheten, uit
1883. Daar staat te lezen:
'Vriene legde vier stukken van
vijf franken op tafel en vier
enkele franken'. En het Ant
werps dialectwoordenboek
van Cornelissen en Vervliet
geeft drie voorbeeldzinnetjes:
'Ik heb geen enkel geld bij
mij. Veur ééne frang enkel
centen. Vier enkel frangs.'
Schipper. Ik wist me niet
meer te herinneren hoe het
spelletje schipper-mag-ik-
overvaren werd gespeeld. Me
vrouw J. Prevoo uit Leiden
wel. 'Ik ben nu 68 jaar en het
spelletje schipper-mag-ik-
overvaren heb ik in mijn jeugd
wel honderden keren ge
speeld. Het gaat zo. Er staat
een aantal kinderen tegen een
muur of op de stoep langs de
Een theaterfestival zonder acteurs,
decors of rekwisieten. Zonder pro
grammaboekje of passief toekijkend
publiek. Maar wel met musici, dan
sers, zangers, jongleurs, troubadours
en verhalenvertellers uit heel Europa.
Dat ze komen, staat vast. Maar wat ze
op zondag 13 juli precies in het Leidse
Huygpark gaan doen, staat nog te be
zien. „We zeggen niet: dit gaat ge
beuren. We wachten af wat er wil ge
beuren."
Eén ding staat echter als een paal
boven water: dat het een kleurrijk
evenement gaat worden. Niet voor
niets luidt de titel van het festival:
'Het kleurenspectrum van het leven'.
Zo zullen op het grasveld langs de
Maresingel zeven tenten in de zeven
kleuren van de regenboog verrijzen.
En niet alleen omdat het er zo leuk
uitziet, zegt Marion Verweij, een van
de organisatoren van het evene
ment. „In die tenten kunnen bezoe
kers het effect van kleuren op hun
gemoedsgesteldheid ervaren."
Want de invloed van kleuren op de
menselijke gezondheid is een van de
vele zaken waarmee de Template
Stichting zich bezighoudt, de initia
tor van het festival. „Op het festival
zullen enkele mensen aanwezig zijn,
die heel veel onderzoek hebben ver
richt naar kleuren", vertelt Verweij.
„Met behulp van verschillende lin
ten kunnen ze vaststellen hoe ie
mand daarop reageert. Als bijvoor
beeld blijkt dat iemands oranje heel
'zwak' is, kan het goed zijn om even
in een tent met die kleur te gaan zit
ten. Op die manier wordt je weer
'gevoed' met oranje."
Zelf draagt Verweij een fel blauwe
jurk. Een bewuste keuze, zegt de
Voorhoutse, werkzaam bij een bio-
science-bedrijfje in Leiden. „Blauw
werkt verkoelend en kalmerend,
geeft ruimte en openheid. Boven
dien is turkoois een kleur die al door
heel oude culturen wordt gedragen,
iets wat me vanwege mijn histori
sche interesse erg aanspreekt. Maar
ik draag niet altijd blauw, hoor. Op
dagen dat ik bijvoorbeeld weinig
energie heb, kies ik voor rood of
groen."
Deze kleurenleer is nog maar een
van de vele terreinen waarop de
Template Stichting, oorspronkelijk
afkomstig uit Engeland, zich be
weegt. Template, dat 'sjabloon' bete
kent, is een verwijzing naar de na
tuurlijke orde en patronen waar
langs het leven verloopt, legt Verweij
uit. „We zoeken naar de grondwet
tigheid alleen op het land en niet
voor het zeegebied, waar Nederland
voor verantwoordelijk is?
Wie spoort straks het schip op dat
zijn tanks in het Nederlandse deel
van de Noordzee schoonmaakt? Als
het toezicht van de MLD er niet
meer is, kunnen schepen met een
veel kleinere kans op ontdekking il
legaal olie lozen. Dat levert vast
dankbare badgasten op. Het milieu
beleid, is dat niet meer belangrijk?
Natuurlijk is het probleem van de
huisvesting voor een regionale krant
als het Leidsch Dagblad van groot
belang. Echter, ik ben van mening
dat de redactie ook aandacht zou
kunnen besteden aan de maat
schappelijke gevolgen van de bezui
nigingen op de krijgsmacht op het
gebied van veiligheid en milieu,
naast het verlies van vermogen om
op te komen voor de Nederlands be
langen waar ook ter wereld.
J.H.L Dijkman,
Zoeterwoude.
LEIDS DIALECT
straat. Eén kind is
Hij staat midden o
in ieder geval een e
derd van de muur.
kinderen die tegen
op de stoep staan,
'Schipper mag ik o
of nee? Moet ik dan g
betalen, ja of nee. Enf
mag ik heen?' De schiP
zegt vervolgens: 'Ja, kQ
mag naar Am-ster-daii
elke lettergreep mag lj
een stap of een sproni
Een ander kind krijgt f
een andere stad. Wief
bij de schipper is, maf
weer schipper zijn.'
Met dank verder aan
velaar, B. Berendrecht
Leusden, mevrouw
M.C.Schild, L Selier,
M. de Vos, Wim Walt
en H. Zegers. Reacties 1
Leids Dialect, postbus
AB Leiden of e-mailen)™
auteur: hees termans@f0i
Hans Heestermans
lit,
Qua activiteiten heeft de Template Stichting voor ieder wat wils in huis. Zo kan er ook worden gedanst. Foto: Dick Hogewoning
ten van het leven. Waarop kun je uit
spraken baseren, hoe werkt het uni
versum? Als ik bijvoorbeeld zeg: als
je in de lucht springt, kom je niet
meer terug, begin je te twijfelen aan
mijn geestelijke gezondheid. Dat je
weer op aarde landt, is een soort ba
siswet. Naar dat soort beginselen
zijn we op zoek
Een 'praktische filosofie' zou je het
gedachtegoed van de Template
Stichting kunnen noemen, aldus
Verweij. „We hebben slechts een
paar regels: binnen de muren van
onze stichting is geen plek voor
drugs of politiek Verder zijn alle reli
gies en alle nationaliteiten welkom
en staat zelfontplooiing en de uniek
heid van ieder mens centraal." De
Voorhoutse geeft toe dat de leer niet
voor iedereen is weggelegd. „Som
mige mensen hebben er helemaal
niets mee. Maar anderen komen een
keertje kijken en voelen zich meteen
thuis."
Qua activiteiten heeft de stichting
voor ieder wat wils in huis, zegt Ver
weij. „Toneelspelen, zingen, verha
len vertellen, musiceren. Maar er
zijn bijvoorbeeld ook mensen die
onderzoek doen naar de bestrijding
van stress, naar reïncarnatie of de
beste manier om kinderen op te voe
den. In feite kunnen mensen met ie
der onderwerp dat ze boeit aan de
slag."
Een voorbeeld: de cursus Verande
rende Tijden'. „Het leven in de 21-
ste eeuw vraagt vele aanpassingen",
zegt Verweij. „Omgaan met drukte
en stress, opkomen voor jezelf, we
ten wat jij belangrijk vindt in het le
ven en van daaruit je doelen stellen,
omgaan met emoties van jezelf en
anderen. In onze cursus leren we
mensen met deze aspecten van het
leven om te gaan."
Soortgelijke cursussen worden in
landen door heel Europa, maar ook
in Canada, Amerika, Australië en Is
raël gegeven. Regelmatig komen
specialisten bij elkaar om hun bevin
dingen door te spreken. Maar een
groot, openbaar toegankelijk festival
zoals dat nu in het Huygpark wordt
gehouden, is nieuw, zegt Verweij.
Voor de gelegenheid komen dan ook
leden van zusterorganisaties uit de
hele wereld naar Leiden. „Voor ons
is het ook een soort feestelijk ge
beurtenis. En we hopen dat de be
zoekers naar hartelust meedoen",
zegt Verweij.
In het park zal naast de 'kleurenten-
ten' een theehuisje worden neerge
zet, waar de bezoekers gezellig kun
nen kletsen. Voor de kinderen zijn er
spelletjes. En ceremoniemeesters
zullen de aanwezigen op theatrale
wijze naar bijvoorbeeld de 'sprekers-
hoek' begeleiden, waar dichters, ver
halenvertellers en stadsfilosofen te
beluisteren zijn. Ook voor het beant
woorden van levensvragen draaien
zij hun hand niet om.
SCHRIJVENDE LEZERS
op
Een Orion tijdens een demonstratie voor de kust van Katwijk, vorig jaau
tus. Foto: Frans Roomer F°c
fn
lm
Voor wie in beweging wil
er 'electrobics'. „Er komt
daar al vijftien jaar mee
Electrobics draait om bepaakei
wegingssequenties waarmei va
aura weer in balans kunt
Ook kan er naar muziek woifcai
luisterd. Een stel
kanten komt speciaal naar
om het festival bij te
wat ze gaan doen, staat
zien. „Misschien spelen ze
eigen voorstelling, maar
woon met andere
zegt Verweij. „We zeggen
gaat gebeuren. We wachten
af wat er wil gebeuren."
Theaterfestival 'Het kleuren
trum van het leven', zondag,,-;
van 10.30 tot 17.00 uur in hl
Huygpark in Leiden. Voor
fo, zie: www.template.nl.
Rody van der Pols
