KUNST CULTUUR
Vermetel, geweldig brommend voetenwerk
Catharijneconvent krijgt schatten van de paus
Uitbarstingen vol s
expressie en gloed s
Oud-Hollandse liedjes en een
neo-globalistisch dansorkest
Metropolis
is terug
Veiligheidsmuseum is
project van lange adem
Nooteboom toont
zijn reissouvenirs
Vlieland/anp - De verzameling
reissouvenirs van schrijver Cees
Nooteboom is niet langer een
privé-zaak. Het Tromp's Huys-
museum op Vlieland heeft een
tentoonstelling geopend van
wat Nooteboom vijftig jaar lang
op zijn tochten verzamelde. In
het museum blijkt dat beroeps-
globetrotter Nooteboom niet
alleen literatuur maakt van zijn
wedervaren in het buitenland.
Als een lopende klittenband
neemt Nooteboom docu
mentjes mee. Menukaarten, Ja
panse spoorboekjes, ansicht
kaarten, logboeken, het is alle
maal op het eiland te zien. De
expositie 'Nooteboom, reiziger,
verzamelaar, schrijver' telt on
geveer tachtig stukken die alle
maal uit het bezit van de man
zelf komen. Naast de persoon
lijke souvenirs zijn literaire on
derscheidingen van de schrijver
te zien, waaronder de Duitse
Goethe-prijs die hij eerder dit
jaar voor zijn hele oeuvre in
ontvangst mocht nemen.
Kleinzoon Wagner
wil niet stoppen
bayreuth/dpa - Wolfgang Wag
ner, de 83-jarige kleinzoon van
de componist Richard Wagner,
heeft gezegd dat hij voorlopig
niet van plan is te stoppen als
leider van het jaarlijkse Wag-
nerfestival in het Beierse Bay-
reuth. Hij zei dat vlak voor het
begin van de 92ste editie van
het festival, waar hij sinds de
dood van zijn broer Wieland als
enige de leiding over heeft. Cri
tici vinden dat hij moet aftre
den ten gunste van zijn dochter
Eva, die ruim twee jaar geleden
door het bestuur van de Wag-
nerstichting werd aangezocht
als opvolger. Haar vader, die
een benoeming voor het leven
heeft, vindt haar echter onge
schikt.
Sharon Stone
gescheiden
san francisco - De Amerikaan
se filmactrice Sharon Stone (45)
is na een huwelijk van vijf jaar
gescheiden van haar echtge
noot Phil Bronstein (52). De
scheiding is in San Franscico
uitgesproken. De twee zijn als
vrienden uit elkaar gegaan, zo is
door Amerikaanse media be
vestigd. Het was Stone's tweede
huwelijk. Ze scheidde na drie
jaar huwelijk in 1987 van de
filmproducent Michael Green-
burg.
Erwin Olaf in
Groningen
Groningen - Het Groninger
Museum komt in september
met een groot overzicht van 25
jaar fotografie van Erwin Olaf.
Naast een selectie uit zijn docu
mentaire- en reclamefotografie
en film- en videowerk, zijn er
vooral veel autonome foto's van
de kunstenaar te zien. Olaf is
vooral bekend geworden met
zijn werk waarin hij mensen
neerzet die niet voldoen aan
het schoonheidsideaal. De per
sonen zijn vaak neergezet in
een fantasievolle enscenerin
gen.
rotterdam/gpd - Metropolis is
terug op de kaart van Neder
land Muziekland. Na de bijna
fatale afgelasting vorig jaar be
leefde het gratis festival voor
vernieuwende pop gisteren in
het Rotterdamse Zuiderpark
een droomrentree. Zo'n beetje
alles klopte bij de nota bene op
zuiniger leest geschoeide vijf
tiende editie: de pretentie 'the
best you've never heard of
werd volledig waargemaakt in
een ouderwets ongedwongen
sfeer door en voor naar schat
ting 60.000 nieuwsgierigen.
Ingeklemd tussen Pinkpop,
Parkpop en Lowlands heeft Me
tropolis flink moeten knokken
voor de herovering van de ei
gen plek op de festivalkalender.
Temeer daar de conjunctuur
aan alle fronten aanmerkelijk
minder coöperatief was dan in
2001, toen het evenement ook
nog eens werd geholpen door
Rotterdam Culturele Hoofd
stad.
In de Vera/Waterfront Tent los
ten The Black Keys (White Stri-
pes-achtig zang/gitaar-drums-
duo uit Ohio) al snel de vooruit
gesnelde verwachtingen in. Op
het Hoofdpodium was het even
later dikke mik met de paar tik
keltjes heftiger disco punkrock
van Electric Six uit Detroit,
bruiste vervolgens de soms bi
zarre multi-culti-mix van het
Spaanse Cheb Balowski en
bleek Interpol uit Brooklyn in
derdaad in staat om een eigen
vervolg te geven aan het baan
brekende werk van inspiratie
bronnen als Joy Division en
The Smiths. Tussentijds impo
neerden in de
Rotown/Ekko/Paradiso Tent
vooral The Thermals volgens
het klassieke recept 'rauw, wild,
maar wel hapklaar'.
den haag/anp - Wie in de toe
komst iets te weten wil komen
over agenten, brandweerman
nen en ambulancepersoneel,
kan terecht in het museum
Secureon. Voor het eerst zal
alle informatie over de Neder
landse veiligheidsdiensten op
één plaats te vinden zijn. Waar
en wanneer het museum te
bezoeken valt, is echter nog
verre van duidelijk. Dat meld
de een commissie die onder
zoek doet naar de financiering
van het museum.
Het Secureon is een fusie van
het Nederlands Politie Muse
um, het Nederlands Brand
weermuseum en het Natio
naal Ambulance- en Eerste-
hulpmuseum.
Ook een paar documentatie
centra over de veiligheids
diensten worden bij het mu
seum ondergebracht.
Voor het Nederlands Politie
museum is de komst van het
Secureon van levensbelang.
Het museum in' Apeldoorn
sluit eind augustus, omdat de
locatie gebruikt wordt om
agenten op te leiden.
De verwachting is dat het Se
cureon uiteindelijk onderdak
zal vinden in Zaandam of
Apeldoorn.
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert: Jan en David Jansen op beide orgels van de
Pieterskerk, gehoord 6/7 te Leiden.
De reeds wereldberoemde violiste Jani-
ne Jansen heeft het van geen vreemde.
Haar vader, de organist Jan Jansen won
in vroeger tijden de Prix d'Excellence en
bespeelt al vanaf 1987 het orgel van de
Utrechtse Domkerk. Samen met David
j Jansen concerteerde hij gistermiddag in
de Pieterskerk 'a quatre mains et quatre
pieds'.
Stel daar maar niet al te veel bij voor,
want veel meer dan bij de piano zitten
vier handen en vier voeten achter het
orgel elkaar flink in de weg. Dat heeft al
les te maken met het feit dat de vleugel
88 toetsen heeft en een orgelklavier ten
hoogste zestig. En zóveel houten 'toet
sen' heeft het pedaal nu ook weer niet.
Dat is de reden dat deze partij, hoe com
plex ook, meestal toebedeeld wordt aan
één van de spelers, of gedeeltelijk in de
onderste registers van het manuaal
wordt gespeeld. Neem 'achtledematig'
dus maar met een korreltje zout.
De rode draad van vier programma on
derdelen is de bewogen wijs van Vater
unser im Himmelreich', waarvan de
tekst en melodie hoogstwaarschijnlijk
van Maarten Luther is. Dit lied over het
'Onze Vader' bestaat uit negen couplet
ten. Om ook aan de inhoud van de tekst
recht te doen is dit werk ook vaak in ne
gen varianten geschreven. Ik licht er één
compositie uit, van Manfred Kluge
(1928-1971), waarvan vijf van de negen
variaties worden gespeeld. Kluge dóet
iets met de melodie, de cantus firmus,
vervreemdt deze van zijn wortels (toons
oort), laat hem als het ware in de lucht
hangen, waardoor vage vervormingen
optreden.
Zo klinkt de ene variatie triestig, mineu-
rig en de volgende, met de melodie die
net een halve toon hoger eindigt, ver
wonderend, vragend. En weer een ander
klaagt de oren van je hoofd. Drastische
registratieverschillen veranderen ook
nog eens de sfeer. In één variatie fluit
heel hoog in de lucht een vogel die op
z'n eigen wijs het verhaal vertelt, terwijl
stapvoets in wrange harmonieën het pe
daal ook z'n visie op het thema gjiDvt
Het wordt overigens gespeeld doorlelrer
persoon; en dat is David op het Than-
Hill orgel uit 1883. L^j
Maar de jongens zitten wél met i oo F
tweeën op de bank van het Van Hafone
beer orgel in 'Two Elizabethan keybip^'
duets' van Nicolas Carlton en Thoix oi
Tomkins (16de/17de eeuw). Gagem
maar dat deze componisten niet f9®
een kerkorgel gedacht hebben, maari^
een klavecimbel; maar leuk wés hehau
'A Verse' hoor je vermetel, gewd
brommend voetwerk, waarin je je
kan voorstellen dat daar vier voeteijute
keer gaan, nét als in de achtste varU/eit
van Samuel Scheidt waarin pedaafend
baskant van het manuaal geweldig L159^
sierd en complex 'in basso colorato' 45 y.
stem laat horen. {cht
fer Tc
I
MAANDAG 7 JULI 2003
Hot Club de Frank, goed voor een tweede plaats, kan op veel belangstelling rekenen. Foto: Mark Lamers
door Rody van der Pols
vervolg van voorpagina
leiden - Niet alles wordt geap
precieerd bij het Gouden Pet
Festival. Zoveel mensen, zoveel
smaken. „Saai." Zo luidt het
ongezouten oordeel van een
meisje dat staat te luisteren
naar de Jackaroos. Getooid met
grote strohoeden brengen de
vier muzikanten van dit - in ei
gen woorden - 'neoglobalistisch
dansorkest' het zomerse 'La
Bamba' ten gehore. „Dit num
mer ken ik al", zegt een man
die duidelijk verder wil. „Je
moet ze wel een kans geven",
roept een dame in het gezel
schap. Waarop meteen 'ja, we
gaan' volgt op het moment dat
de laatste noot wegsterft. Op
naar de volgende act.
Aan keus geen gebrek. De Lo
nesome Fugitives staat naast
jazzcafé The Duke onversneden
roots-country te spelen. Na af
loop vraagt een jongetje uit het
publiek aan de muzikanten of
hij met de pet mag rondgaan.
Een paar centen lichter vertrek
ken de toeschouwers naar het
volgende optreden. Van 't Va
lies bijvoorbeeld, zes Leidse
muzikanten. Hun aanstekelijke
folk weet op het terras van café
4
rome/anp - Het Utrechtse mu
seum Catharijneconvent krijgt
een van de grootste collecties
kerkelijke gebruiksvoorwerpen
te leen van het Vaticaan. Alleen
de expositie die momenteel in
de Verenigde Staten reist, is
met ongeveer 250 stukken uit
het Vaticaan groter.
Directeur Guus van den Hout
van het Catharijneconvent
kreeg na de Amerikanen toe
stemming voorwerpen uit de
sacristie en schatkamers te se
lecteren voor zijn tentoonstel
ling 'Pracht en praal van de
paus. Schatten uit het Vati
caan', die vanaf 11 september
te zien is. „Eigenlijk wilde ik en
kel Nederlandse geschenken uit
het Vaticaan, waarvan er hon
derden in de kelders moeten
liggen. „Helaas is daarvan nog
niets geclassificeerd", zegt Van
den Hout, die hoopt een derge
lijke expositie ooit te verwezen
lijken.
Een 'Nederlands' geschenk
komt wel naar Utrecht. Het is
tevens het oudste kunstwerk in
de tentoonstelling: een Byzan
tijns kruis uit de zesde eeuw dat
de Nederlandse kruisvaarders
in 1240 uit Constantinopel
meenamen naar Maastricht.
Om het Vaticaan gunstig te
stemmen voor de heroprichting
van het bisdom Roermond,
werd het in 1800 aan de paus
geschonken. Nu komt het dus
weer even terug naar Neder
land.
Een ander Grieks-Byzantijns
kruis ging het voor, maar die
reis was weinig succesvol. Het
kunstwerk raakte tijdens de reis
naar het Catharijneconvent in
de jaren zeventig beschadigd.
Volgens het museum was het
slecht verpakt, maar het Vati
caan geeft het museum de
schuld.
Dankzij het persoonlijke con
tact tussen Van den Hout en de
voorzitter van de commissie
voor het culturele erfgoed van
de kerk, waar Van den Hout
sinds vorig jaar adviseur van is,
krijgt het museum een herkan
sing. Maar het Grieks-Byzan-
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert: Ely Cathedral Choir o.l.v. Paul
Trepte, mm.v. Jonathan Lilley, orgel.
Gehoord: 5/7, St.Agathakerk, Lisse.
'De Heilige Agatha' is honderd
jaar geworden. Dat is in Lisse
feestelijk gevierd in Anglicaanse
stijl. Vier dagen stond de jarige
kerk in het teken van de Engel
se koorcultuur. Het 'Ely Cathe
dral Choir' o.l.v. Paul Trepte
met eigen 'huisorganist' Jona
than Lüley werd speciaal voor
deze gelegenheid uitgenodigd
om dit feest klank en kleur te
geven. Een volle Stj\gathakerk
luisterde zaterdagavond naar
een concert van dit Engelse
koor, dat royaal begeleid werd
door de organist.
Van achter uit de kerk komt
heel aandoenlijk een twintigtal
choristers (koorknaapjes) aan-
geschreden van top tot teen in
vuurrode lange habijten, ge
volgd door zes 'lay-clerks' aan
gevuld met andere beroepszan
gers. De rij wordt afgesloten
door de dirigent in datzelfde
vurige rood.
Wat voor een Engels kerkkoor
echt opvalt, is de losse toets in
optreden én zingen. Niet alle
jongens staan voorbeeldig als
standbeelden op hun plaats.
Heeft de ene z'n partituur keu
rig gesloten op schoot liggen,
de ander drukt hem tegen z'n
buik en weer een ander bladert
snel even door z'n map om de
goede bladzij te vinden. Een
beetje wiebelen en omkijken
mag best even. Ook de koor
klank is niet bepaald 'typisch
Engels' te noemen. Prachtige
uitbarstingen vol expressie en
gloed worden afgewisseld door
puur tedere en devote momen
ten. Bepaald geen steriele, inge
houden klankkleur.
rer
M Je:
'M mi
Tussen vier blokjes van
zang speelt Lilley enkele
voetige orgelwerken van Hin De
mith, Jackson en Withld No
Vooral de laatste danst van j gr^
lenvreugd met een grappig I Ge
klapwiekend einde. nis
Met een evocatief zeer vitaal! NC
zongen Sanctus van li Ne
Langlais introduceert het liter
koor zich meteen met g| Ju:
élan. De hoge kerk vult zich Kit
pralende harmonieën. Het De
nedictus contrasteert met He
fluisterende registratie van hjty
orgel, dat meegaat in de clj NC
matische neerwaartse liji Da
van de tedere koorzang. I nei
'Ave maris Stella' van EdVtaii
Grieg is doortrokken van Ijhi
hemelse puurheid.
Engelachtig zuiver is het c
riet van de knapenzang. Pa
ges uit het Hooglied in
Oud-Engels 'My beloved sp
(mijn beminde sprak) slu
zich daar fraai bij aan. Uitb
dige middelpuntvliedende
nen volgen op aangenaam
vende meerstemmigheid
eindigen in een lange ver
gende zing-zucht.
Een enkele keer treedt
knaapje schuchter naar v<
om een solo te zingen. Vo
in het Magnificat van Will
Walton is dat helemaal geei
necure. Een solist van drie
ven hoog zingt hier (zondei
gelbegeleiding) een hele mren
fijke melodie met
wachte intervallen
omlaag, zuiver en
staanbaar. Petje al
maakt groot de
groot en klein
ringd door
schalt de kerk
len mengen de mannen
sterk en homogeen in de
lichte sopraanklank,
lofzang wordt hier
vol betekenis
door louter en alleen
wellicht geëmancipeerd.
De Tregter een groepje kinde
ren tot woeste dansbewegingen
aan te zetten.
Tijdens het optreden van Fruit
Compagnie uit Alkmaar hou
den de marktbezoekers er ste
vig de pas in. Terwijl een dame
onregelmatig een tik tegen een
tamboerijn geeft, zingt een man
met doffe stem teksten als 'de
radio speelt een liedje heel ver
weg van Amsterdam'. De gita
rist staart ondertussen inge
spannen naar een papiertje en
slaat krampachtig akkoorden
aan op zijn licht ontstemde gi
taar.
Weinig verrassend weet Fruit
M
Een muntje in de 'pet' maakt dit meisje duidelijk gecharmeerd te zijn van de muziek het middeleeuwse muziekgezelschap Halewyn.
Foto: Mark Lamers
Compagnie niet tot de finale
door te dringen, die aan het
einde van de middag op het
Stadhuisplein wordt gehouden.
De juryleden zijn de hele mid
dag van act naar act gesneld en
wijzen nu de zes finalisten aan,
die ieder twee liedjes ten geho
re mogen brengen. Ditmaal
versterkt, want ze moeten tot
achter op het drukke en inmid
dels zonovergoten Stadhuis
plein te horen zijn. Na afloop
spoeden de toeschouwers zich
naar de stembussen om hun fa
voriete act te kiezen.
Hot Club De Frank uit Amster
dam brengt op twee akoesti
sche gitaren en een staande bas
mooie, jazzy liedjes ten gehore,
waarmee deze muzikanten op
de derde plaats eindigen. Twee
de wordt het Leidse folkgezel-
schap 't Valies, dat als special
A
guest een klein hondje mee het
podium opneemt. Terwijl een
jongetje zijn vingers demon
stratief in zijn oren stopt, geeft
het diertje gedurende het gehe
le optreden geen kik.
Maar de hoofdprijs - de Gou
den Pet én een prijs van vijf
honderd euro - gaat naar De
Beidehandjes. Met alleen een
accordeon en een trommeltje
slaagt dit duo uit Bergen er als
enige act in het publiek d
werkelijk mee te laten zii
met hun 'oud-Hollandse'
jes.
Als toegift spelen ze het
de liedje 'Ik heb een
Marokko en die komt'. Hui
thousiasme blijft niet zo
resultaat. Met een luidl
meegezongen 'ai jai jippie
pie jee' wordt het Gouden
Festival besloten.
be at
tanldi
NOC
ord-F
ograr
10 To
icht-
lioN
MU
lag 9
De d,
sterr
Ll)htlife
Deze 'tiara', waarmee Paus Johannes XXIII in 1958 werd gekroond, is een van de schatten die in Utrecht te zien zijn. Foto: ANP
tijns kruis krijgen we niet meer
mee", zegt Van den Hout, licht
teleurgesteld.
Verbaasd ziet de directeur dat
het moderne communie-ser
vies dat autofabrikant Ferrari
enkele jaren geleden aan de
huidige paus schonk tijdens
diens bezoek aan de fabriek,
nog in de vitrine staat. Dat wil
den wij graag hebben, maar
zou naar een expositie in Mün-
chen gaan", zucht Van den
Hout.
„Op de onderkant van de wijn
en waterkarafjes en hostie
schaaltjes, die in strak design
van titanium zijn vervaardigd,
staat het steigerende paard als
symbool voor Ferrari."
