Geld tellen duurt langer dan een laserbehandeling
Wat de laser doet
Prijsverschillen
en behandelingen
ZATERDAG
5 JULI
2003
El
BI!
Een wazig avontuur
Na de borstvergroting en de
ooglidcorrectie is de laserbehandeling
van de ogen in opmars. Weg met de
bril en de contactlenzen. De
trendsetters hebben 't al laten doen
en de grote massa begint ervoor
warm te lopen. Het kan
tegenwoordig overal en de prijzen
variëren van 1.250 tot en met 5.200
euro. Een verslaggeefster van deze
krant (-7, -f2) liet zich in Antwerpen
behandelen. Persoonlijk verslag van
een wazig avontuur.
door Irene Nieuwenhuijse
De laser corrigeert bijziendheid of verziendheid
(nooit beide). Bij bijziendheid ziet de bril- of con
tactlensdrager in de verte slecht en bij verziend
heid is dat andersom.
In het eerste geval worden minglazen en in het
tweede geval plusglazen gedragen. Voor bij
ziendheid kunnen correcties van -i tot -8 (soms
tot -10) worden behandeld. Voor verziendheid
kan dat van +1 tot +4.
Tijdens de operatie wordt een klein flapje aan de
voorkant van het oog losgemaakt, zodat de la
serbehandeling hieronder kan gebeuren. Dit
houdt in dat een stukje van het hoornvlies ver
dampt, hetgeen een knetterend geluid en een
lichte brandlucht geeft. Dit is de eigenlijke ope
ratie, die niet langer dan enkele minuten duurt.
Hierna wordt het flapje op zijn oorspronkelijke
plaats teruggelegd en zuigt het zich weer vast.
De laserbehandeling corrigeert de kromming van
het hoornvlies, waardoor de oogsterkte weer
normaal wordt. Als het hoornvlies platter wordt
gemaakt, wordt de bijziendheid gecorrigeerd en
als het boller wordt gemaakt, wordt de verziend
heid gerepareerd.
Er is een standaard behandeling en een zogehe
ten 'gepersonaliseerde' methode mogelijk. Bij de
tweede (en duurste) optie worden niet alleen de
bijziendheid of verziendheid, maar ook de kleine
onregelmatigheden die in elk oog aanwezig zijn,
gecorrigeerd. Deze zeer geavanceerde behande
ling belooft een nog beter zicht en contrast.
Daarnaast is er de mogelijkheid om een laserbe
handeling uit te laten voeren in combinatie met
het plaatsen van een inplantlens. Dit is vooral
voor mensen met grote refractieafwijkingen (tot
-30 en +20). De leesbril kan eveneens aan de
kant als er gekozen wordt voor een inplantlens.
Een kennis had een jubelend verhaal
over zijn aanpak; een bevriende oog
arts zou zich alleen door hem laten
behandelen: dokter Mertens van de Oogkli
niek Antwerpen. Een collega daarentegen
vroeg zich af of ik mataglap was geworden
om me door een Belg te laten opereren.
'Krijg je in die Jules de Korte kliniek van jou
ook een blindengeleidehond mee?', stak hij
me een dag voor de behandeling een hart
onder de riem.
Voor een laserbehandeling moet en wil je je
verantwoorden. Want 'het kost veel geld'
(de ziektekostenverzekering vergoedt geen
cent) en 'de bril is functioneel en hij staat je
niet slecht'. Nee, daar gaat het niet om, leg
ik uit. Het gaat om het verlangen, zeg maar
Het Grote Verlangen om 's ochtends wak
ker te worden en helder te aanschouwen
hoe de wereld eruit ziet. Om te zien of de
bladeren aan de bomen al helemaal uit
zijn. Om vanuit de verte een roodborstje
van een koolmees te kunnen onderschei
den. Het verlangen om de wind en regen
druppels op je ogen te voelen. Om niet
meer de hele dag je bril te hoeven poetsen.
De voorbereidingen voor de behandeling
beginnen al bij het opstaan. 'Geen parfum
en geen make-up' staat er met dikke letters
in de informatiebrief. Dat is even nadenken
voor wie houdt van fraaie potjes en kwast
jes. Er is geen angst of twijfel, wel een opge
wonden gevoel in de buik als een vriendin
me naar Antwerpen brengt, waar de oogkli
niek van Erik Mertens is gevestigd.
Plastic schoentjes en een dito muts zijn de
vermomming waarmee de operatieruimte
wordt betreden. Het draaiende bed nodigt
uit te gaan liggen. Het hoofd past precies in
een soort doos. Oogchirurg Eirik Mertens
legt na het schoonmaken van de ogen, het
plaatsen van een oogklem en het afplakken
van de wimpers een steriele doek ('maar u
kunt blijven ademen hoor') op het rechter
oog. Verdovingsdruppels worden voor de
tweede keer toegediend. De dokter waar
schuwt dat ik even niets zal zien; zelfs het
rode lichtje, op dat moment de enige ver
binding met de buitenwereld, gaat uit. Dit
is het moment dat hij een incisie in het
hoornvlies maakt. Dat is het enige vervelen
de deel van de behandeling, omdat er iets
zwaars op het oog lijkt te drukken. In de be
lendende videoruimte volgt mijn begeleid
ster de operatie, maar dit is het moment
dat zij afhaakt. „Het is wel het oog van mijn
vriendin waar ze nu in snijden", is haar uit
leg als de assistente haar wat meewarig
aankijkt wanneer ze zich in de wachtruimte
terugtrekt.
Ik voel me ondertussen redelijk ontspan
nen, want er is absoluut geen pijn en de ge
ruststellende uitleg van Mertens doet de
rest. Als de druk op het oog weg is en het
rode lampje weer zichtbaar, besef ik dat de
flap nu van mijn oog is en de laser aan het
werk gaat. Bij iedere puls - het rechteroog
krijgt er zestien en het linker acht - zie ik
prachtige rode sterretjes in waaiervorm. Ze
doen me denken aan de figuurtjes in die
kartonnen kokertjes, die steeds veranderen
als je er aan draait De laserstootjes duren
gemiddeld twee seconden en Mertens telt
hardop, zodat ik weet hoever de operatie is.
Dokter Mertens, oogchirurg in Antwerpen.
Het knetteren van de pulsen is duidelijk
hoorbaar en een lichte schroeilucht geeft
aan dat het nu menens is. Mertens plakt
daarna de flap weer op het oog. Het ding
heeft twee minuten nodig om zich weer
aan het hoornvlies vast te zuigen. Een beet
je spoelen en klaar is het ene oog.
Even later ondergaat het andere oog dezelf
de behandeling en voor ik het weet, is de
operatie achter de rug. Ik krijg een flitsende
zonnebril mee, waarmee ik mij in de illus
tere wereld van de jetset waan.
Voor mijn gevoel heeft de laserbehandeling
korter geduurd dan het uittellen van de
3.500 euro ofwel zeventig vijftig-eurobiljet
ten, die de behandeling kost. Na een uur is
er nog een controle in de raadpleging (zoals
de Belgen een behandelkamer noemen).
Daarna mag ik vertrekken. Ogen dichthou
den is het advies, maar ik ben natuurlijk
veel te nieuwsgierig hoe de wereld eruit
ziet. Stiekem glurend bemerk ik dat ik in de
verte al meer zicht heb.
In de auto op weg naar huis lees ik met
meer dan gewone belangstelling de borden
en als ik Breda op een bord zie staan, besef
ik: eureka, dit is goed, want verkeersborden
lezen was nooit m'n sterkste punt. Die
avond is het vooral druppelen en vertellen
hoe het allemaal is gegaan. Ik moet 's
nachts weer een andere speciale bril op om
te vermijden dat ik ongemerkt in mijn ogen
wrijf. Gedurende een maand is het namelijk
oppassen geblazen voor wrijven, stof en
water.
Het is een feest om de volgende dag wakker
te worden, want het zicht in de verte is al
weer beter geworden. Maar - en dat dringt
pas heel langzaam tot me door - daar moet
ik na vijf decennia erg aan wennen: ik zie
wat ik vroeger niet zag, maar ik zie niet wat
ik vroeger wel zag. Alles binnen een halve
meter is wazig en vaag. Als ik het potje dag
crème wil pakken, word ik woedend omdat
ik niet kan lezen wat er op staat en mis
schien smeer ik dus wel nachtcrème op
mijn wangetjes. Pinnen is ook al een niet
uit te voeren handeling. En ik heb geen
flauw idee of ik nu kaneelstokjes of kruid
nagelen in mijn boodschappenmandje doe.
Het lezen van de krant is helemaal een mis
sion impossible.
Heb ik nu de ene ellende ingeruild voor de
andere?, denk ik voortdurend. Heb ik me
zelf in de luren laten leggen? Nou, dan heb
ik een duur lesje gehad. Nee, stel ik mezelf
gerust. Er was duidelijk van tevoren gezegd:
de laser lost slechts één probleem op, de
bijziendheid of de verziendheid. Omscha
kelen is dus het devies. Dat gaat in de prak
tijk niet zomaar, omdat de omslag van de
bijziendheid blijkbaar nog niet helemaal is
vertaald naar de verziendheid, vermoed ik
met een lekenverstand. Mijn hersenen zijn
nog geprogrammeerd op die halve eeuw
bijziendheid en dat verklaart voor een groot
deel mijn verwarring.
Ook het werken op de computer geeft,
merk ik tot mijn ontzetting, veel proble
men. Na een half uur op het ding tikken,
ben ik bijkans total loss. Mede omdat de af
stand tot het scherm, het toetsenbord en de
aantekeningen allemaal verschillend zijn.
Binnen een paar uur heb ik drie - inder
haast bij Etos en de Hema aangekochte
leesbrillen - en de 'maffiosobrü' op m'n bu
reau liggen. Daarbij komt nog een duikbril
die ik moet gebruiken als ik onder de dou
che ga en dan nog de nachtbril die naast
mijn bed ligt. De hoop dat ik na de laserbe
handeling af zou zijn van het gedoe met
brillen, is volledig de grond ingeboord. Bin
nenkort krijg ik ook nog een tuttig kettinkje
met een leesbril om m'n nek.
Ik moet geduld hebben, zegt de assistente
van de kliniek als ik er een paniektelefoon-
tje tegenaan gooi. Een maand is nodig om
tot volledig herstel te komen en pas dan
kan er een goede leesbril worden aangeme
ten die me het zicht moet geven waar ik zo
naar verlang.
Na drie dagen absolute 'ogenrust' - niet
achter de computer zitten en geen krant le
zen - heb ik tot mijn grote opluchting weer
een wat zuiverder beeld van de wereld.
Daarna is er alleen nog maar vooruitgang
en bij de nacontrole na een maand blijkt al
les 'super' te zijn. Ik heb gekregen waar ik
zo heftig naar verlangde. Vooral het ontwa
ken brengt me iedere ochtend weer in exta
se: ik zie vanuit het raam de koolmeesjes én
de roodborstjes. Lopend door de regen ge
niet ik van de spetters in m'n ogen. Het ge
voel van onbevangenheid dat ik als kind
moet hebben gehad.
Met de orbscan wordt de vorm van het hoornvlies gemeten.
Een beetje surfen (trefwoorden: oogcorrectie, laser, lasek,
lasik, oogkliniek, eyevision, lasercentrum) op internet le
vert een eindeloze reeks aanbiedingen op. Óp het eerste
gezicht lijkt de goedkoopste 1.250 euro (een oogcentrum
in Amstelveen) en de duurste 5.200 euro (Eye Clinic) voor
beide ogen te zijn. Maar dat is wel appels met peren ver
gelijken. Want bij die goedkope behandeling moeten nog
de de kosten van voor- en naonderzoeken worden opge
teld, heeft de behandeling in Portugal plaats en wordt er
gebruik gemaakt van een 'oude', althans vorige generatie
laser.
Behandeling met een oude 'krasjeslaser' is niet erg com
fortabel (drie dagen pijn horen er dan bij) en die methode
geeft over het algemeen minder kwaliteit dan bijvoor
beeld de 'gepersonaliseerde' laser die niet alleen de afwij
king herstelt maar ook een scherper beeld geeft.
Pas na een vooronderzoek kan worden bepaald wat de
beste optie is, maar dan zit de klant min of meer vast aan
de kliniek waar hij op dat moment verblijft. En als de dok
ter aangeeft welke behandeling het meest geschikt is, is
de klant meestal geneigd zijn advies te volgen, want hij
heeft tenslotte maar één paar ogen. En dan is het moei
lijkst te meten vergelijk nog niet aangeroerd: prijzen ge
ven geen indicatie over de kundigheid van de arts en de
kwaliteit van de behandeling.
Toch een poging tot een klein vergelijk. Een laserbehan
deling voor beide ogen kost in Nederland gemiddeld tus
sen de 4.000 en 5.200 euro. Dit geldt zowel voor de oog
klinieken, verbonden aan ziekenhuizen, als voor de parti
culiere klinieken. In België is een laserbehandeling gemid
deld 1.000 tot 1.500 euro goedkoper dan in Nederland.
Een laserbehandeling kan ook gecombineerd worden met
een vakantie naar een zonnige bestemming, zoals Thai
land, Turkije, Marokko, Zuid-Afrika en Portugal. Dat is
over het algemeen goedkoper dan in Nederland, waar
door de kosten van de vakantie kunnen worden terugver
diend. De Inspectie van Volksgezondheid waarschuwt dat
er niets bekend is over de kwaliteit van de behandeling in
de diverse oogklinieken in het buitenland. Wie zich daar
wil laten behandelen, dient zich vooraf zeer goed op de
hoogte te stellen, is het advies.
