Opmars van de digitale fotografie
Tips
'Het gaat om het schermpje achterop'
5 JULI
2003
BI.
Enorme omslag In de fotografie. Links een camera uit de oertijd, in handen van Cornells van Es (vermoedelijk uit Zeist) die te boek staat als de eerste Nederlandse persfotograaf; een opname uit 1906. Rechts de camera anno 2003: een 'digitaal
tje' - schermpje achterop. Foto's: Spaarnestad Fotoarchief en United Photos De Boer/Poppe de boer
Digitale camera's hebben
voor een omslag in de
fotografie gezorgd. Het
fotorolletje heeft zijn
langste tijd gehad. Voor
de fotovakhandel zijn de
veranderingen groot en
lijken de klappen hard.
Maar niets is minder
waar. 'De branche' wrijft
zich in de handen.
Nieuwe technieken
zorgen voor nieuwe
producten. En
vakmanschap is nog
steeds - zo blijkt - een
kwaliteit die de
consument hoog
waardeert.
door Koos van Wees
De megazaak in elektroni
sche artikelen biedt een
keur aan digitale camera's.
Zilverkleurig zijn de meeste, klein en
handzaam. Elk toestel wordt dage
lijks door belangstellenden uit de
houder genomen en aan een minuti
euze inspectie onderworpen. Er
wordt even door de zoeker gekeken
en naar het schermpje op de achter
kant, dat bij gebrek aan batterijen
donker blijft.
„Zouden al deze mensen hier nou
een computer hebben?", vraagt ie
mand verbaasd, de drukte bij de ca
mera's bekijkend. Maar een compu
ter heb je allang niet meer nodig
voor een digitale camera, meldt een
verkoper. „Je levert gewoon je ge
heugenkaart in, kijkt welke foto's je
het mooist vindt en laat die afdruk
ken", zegt hij monter.
Digitale fotografie heeft in enkele ja
ren tijd radicale veranderingen in de
fotowereld teweeggebracht. Wie nu
een toestel koopt neemt nog zelden
genoegen met een gewone 'analoge'
camera. Digitaal moet het zijn, al
weet de koper heel vaak zelf niet
eens waarom.
De eigenaar van de fotozaak, op een
steenworp afstand van de elektroni-
ca-stunter, weet het wel. Hij heeft
aan één verklaring voor het succes
van de digicamera voldoende. „Het
gaat om het schermpje achterop.
Daarop zien mensen onmiddellijk
het resultaat. Als er een analoge ca
mera was uitgevonden waarop dat
ook kon, had die waarschijnlijk ook
succes gehad", zegt hij.
Want die andere dingen waaraan de
camera zijn succes ontleent, hij kan
er zelf niet echt warm voor lopen.
Zoals het opslaan van de foto's op
de computer, bijvoorbeeld. „De
handelingen die je moet verrichten
voordat je je foto's op het beeld
scherm voor je hebt staan.... Dan is
het toch makkelijker om even een
foto-mapje te pakken en dat door te
bladeren."
En de betere amateur
x kan beter uit de voeten
met een gewone came
ra, weet hij ook. „Als je
een gewoon negatief
door een negatiefscan
ner haalt, bereik je
een veel hogere re-
solutie, 16 mil-
V-^ioen pixels,
-• dan met
DIGITALE FOTOGRAFIE
VOORDELEN:
3 Camera toont direct de foto
3 Mislukte foto's kunnen direct worden overgemaakt
3 Allleen de beste foto's laat je afdrukken
3 Foto's kunnen direct op de computer worden bewerkt
3 Veel camera's maken mini-filmpjes van enkele seconden
NADELEN:
3 Vertraging tussen indrukken en daadwerkelijk nemen van foto
3 Kwaliteit minder bij vergroten foto's
3 Afdrukken foto's op papier duurder
3 Camera vreet batterijen
3 Flitsresultaat vaak ondermaats
Een recente ontwikke
ling op het gebied van
foto-verwerking thuis: ca
mera op het dockstation, fo
to's downloaden en direct prin
ten. Op deze afbeelding, de Kodak
LS633 op de doek 6000 printer.
Publiciteitsfoto
een digitale foto, waarin 3 miljoen
pixels al veel is. Zo'n hoge resolutie
is vooral handig als je uitsnedes wilt
maken en wilt vergroten. Veel men
sen met een spiegelreflexcamera
hebben liever zo een digitale foto
dan via een digitale camera", aldus
de fotohandelaar.
Compensatie
Het zijn bedenkingen die niet voort
komen uit kinnesinne over een te
ruglopende omzet. Want hoezeer di
gitale fotografie het ook lijkt af te
kunnen zonder de hulp van de vak-
handel, de praktijk wijst anders uit.
Ook digitale amateurfotografen we
ten de weg naar de fotozaak te vin
den.
„Wat we hebben verloren op het
ontwikkelen en afdrukken van gewo
ne foto's wordt gecompenseerd door
andere opdrachten. Mensen komen
met hun geheugenkaarten of hun op
CD gebrande foto's om ze hier te la
ten afdrukken, of ze sturen ze door
per e-mail. Of andersom: ze willen
hun analoge foto's gescand hebben
en op een schijfj e laten zetten. Tege
lijkertijd verkopen we zelf alles waar
mee klanten het ook thuis kunnen
doen. Scanners, inkjetprinters, car
tridges, afdrukpapier, geheugen
kaarten, de camera's. Alleen compu
ters, daar doen we niet aan."
Hij weet het nog sterker te vertellen:
„Sinds de opkomst van de digitale
fotografie is onze omzet in ontwik
kelen en afdrukken alleen nog maar
gestegen. De vaste oude klanten, de
analoog fotograferende mensen, zijn
gebleven, en wie het digitaal doet wil
toch een 'hard copy". De vraag naar
vakmanschap blijft. Wij doen alles
zelf, elke foto wordt bekeken op
kleur, licht en donker en zo nodig
bijgesteld. En wij gebruiken ander
papier dan de mensen thuis. We wil
len kwaliteit leveren en mensen wil
len daar ook wel iets meer voor beta
len."
Kwaliteit
Het is een beeld dat wordt
bevestigd door de Ko
dak ontwikkelcen
trale in Wad-
dinxveen, een
van de grootste
van Nederland.
„Mensen willen
familie en vrien
den na hun vakantie toch een stapel
foto's laten zien", zegt een woord
voerder. „Wij moeten ervoor zorgen
dat dat kwalitatief goede afdrukken
zijn. Met die kwaliteit moeten we de
mensen vasthouden."
Bedreigingen zijn er immers volop.
De moderne fotograaf maakt veel
meer foto's, maar laat er uiteindelijk
veel minder afdrukken. En dat ge
beurt dan ook nog vaak in eigen
huis, op de tegen een dumpprijs
aangeschafte fotoprinter.
„Volgens mij weet meer dan de helft
van de eigenaren van een digitale
camera niet dat je er ook nog hoog
waardige foto's van kunt laten ma
ken", verzucht een zegsman van Fu
ji, de andere grote foto-ontwikkelaar.
Een gevolg van slechte communica
tie, denkt hij. „Veel toestellen wor
den verkocht bij elektronicazaken.
Daar weten ze veel van de compu
terkant van het verhaal, maar min
der van de fotografische kant."
Jammer vindt hij dat. „Want de kwa
liteit die wij leveren is vele malen
hoger dan wat er thuis uit de printer
rolt. Zo'n inkjetprinter, het papier,
het is het net niet. Je kunt dergelijke
foto's ook veel minder lang bewaren:
twee, misschien drie jaar, tegen zo'n
vijfenzeventig jaar voor foto's die wij
afdrukken."
Bindmiddel
De fotocentrales doen er alles aan
om het de digitale klant zo makkelijk
mogelijk te maken en aan zich te
binden. Kodak en Fuji hebben bij
sommige winkelketens kaartlezers
staan waarin de klant zijn geheugen
kaart plugt en wat hij afgedrukt wil
zien naar de ontwikkelaar zendt.
Ook hebben ze - net als de Hema dat
doet - eigen websites waarop de
klant 'on-line fotoalbums' kan behe
ren en desgewenst kan laten afdruk
ken. Wie zo'n band met de ontwik
kelaars wat ver vindt gaan kan ge
woon zijn eigen cd-rom of floppy
opsturen.
Voor de kosten hoeven de klanten
het niet te laten, betogen Kodak en
Fuji in koor. „De prijzen van analoog
en digitaal groeien steeds meer naar
elkaar toe. Digitaal is nog maar een
fractie duurder", zeggen ze.
Dat blijkt tegen te vallen. Digitale fo
to's afdrukken komt in deze zomer
periode bij Dixons op 27 cent per fo
to, gewone foto's op elf cent, althans
volgens de reclames. Concurrent
Kinorama doet het goedkoper: 10
cent voor normale foto's, 19 voor di
gitale. Dat is toch iets anders dan
'een fractie duurder'.
De thuisprinterisoókafnietgoed
koop. Fotopapier is duur, 40 tot 50
cent per velletje, evenals de inktpa-
tronen waarmee de printer moet
worden gevuld. En sommige prin
ters hebben meerdere patronen (va
riërend van 20 tot 40 euro) nodig om
het hele kleurengamma te bieden.
„Sommige producenten bieden
printers aan die goedkoper zijn dan
de cartridges. Want op die cartridges
moeten ze het verdienen", smaalt de
Kodak-man.
Het verschil tussen analoog en digi
taal zit 'm niet meer in de prijs van
de camera, hoewel zich dat soms
moeilijk laat vergelijken. Voor 99 eu
ro zijn er simpele huis-, tuin- en
-keukencamera's te koop, met ge
noeg megapixels om op normaal
formaat af te drukken. Goedkoper
kan ook, maar dan wordt afdrukken
een teleurstelling. „De meeste men
sen letten maar op één ding: hoe
krijg ik zo veel mogelijk pixels tegen
een zo laag mogelijke prijs?", zegt de
verkoper van de wit- en bruingoed-
handel.
Prijzen
De consument doet er goed aan prij
zen te vergelijken. De enorme con
currentie tussen de merken onder
ling en in de tussenhandel zorgt
voor elkaar razendsnel opvolgende
prijsdalingen. Niet alleen van de ca
mera's, maar ook van de accessoires.
Tot droefenis soms van de vakhan-
del. „Het is een moeilijk product",
vindt de fotohandelaar. Want de ca
mera die hij tegen een scherpe prijs
inkocht kan onder druk van de con
currentie enkele maanden later nóg
goedkoper, blijkt vaak. De consu
ment profiteert, maar het verlies is
voor de handelaar.
Als voorbeeld van hoe snel het kan
gaan, wijst hij naar de prijs van een
geheugenkaart. Een kaart van 128
megabyte kostte in de laatste maan
den van de gulden 1.280 gulden. In
middels gaat diezelfde kaart voor
welgeteld 33 euro van de hand. Het
is een ontwikkeling die de Nederlan
der, prijsgevoelig als geen ander,
massaal naar de digitale camera
doet grijpen. Zowel de Kodak- als
Fuji-woordvoerder benadrukt het,
verwijzend naar cijfers uit België en
Duitsland: Nederland loopt voorop
in de digitale fotografie. „Momenteel
is acht tot negen procent van alles
wat we aangeboden krijgen digitaal.
Dat is hoog als je het vergelijkt met
de landen om ons heen. We zijn best
een innovatief volkje", denkt de Fu-
ji-man. „We lopen in de voorhoe
de", meldt ook Kodak.
„Het mooie is dat we nog steeds
geen teruggang zien in het analoge
marktdeel", concludeert de Fuji-
zegsman. „En toch zal dat een keer
gebeuren. Digitaal wordt steeds aan
trekkelijker, in mogelijkheden, prijs
en bedieningsgemak. Dat marktaan
deel groeit elk jaar met honderdvijf
tig tot tweehonderd procent. Het
heeft de toekomst."
Een van de vele moderne camera's, de Ni
kon Coolpix SO (drie miljoen pixels). De
handgreep is draaibaar ten opzichte van
het opnamegedeelte, zodat het makkelijk
is vanaf een laag standpunt te fotografe
ren (handig voor kinderfoto's).
Publiciteitsfoto
door Lars Polder
Niet alleen goed
weer is voorwaarde
voor een geslaagde
vakantie, voldoende
stroom ook. Digitale
fotocamera's gebrui
ken veel energie en
als je niet uitkijkt kom
je op één batterijla
ding de dag niet door.
De grootste truc om
stroom te besparen is
niet via het LCD-schermpje van de camera te fotograferen, maar
via de zoeker. Vaak toch al beter, want zeker bij zon zijn die
schermpjes vaak maar moeizaam bruikbaar. Via het menu is vaak
te programmeren of het LCD-scherm aan of uit staat als de camera
is opgestart. Soms onthoudt de camera ook de laatst gebruikte
stand: was het scherm bij uitschakelen van de camera uit, dan is
het dat ook na aanzetten.
Het werken via de zoeker heeft één groot nadeel: bij de meeste ca
mera's komt er meer op de foto dan de zoeker aangeeft. Iets om re
kening mee te houden. Iedereen kan dat bij z'n camera controle
ren, door zoekerbeeld en LCD-beeld met elkaar te vergelijken.
Wie het schermpje toch regelmatig gebruikt of gewoon op safe wil
spelen, doet er goed aan reservestroom mee te nemen. Compacte
camera's werken vaak met een zeer platte oplaadbare batterij: een
reserve-exemplaar is duur, maar ook heel makkelijk mee te nemen.
Wie een camera heeft die vier penlight-batterijen gebruikt, zit met
een vast aan vier extra oplaadbare batterijen, dus beduidend meer
extra volume en gewicht. Alternatief is het meenemen van een setje
alkalinebaterijen. Vooral inzetbaar als laatste redmiddel, ze zijn erg
snel leeg.
Wie vroeger voor zijn vakantie één rolletje van 36 volschoot, zou
theoretisch met een bescheiden geheugenkaartje uit de voeten
kunnen. Maar de ervaring leert dat 'digigrafen' méér foto's maken:
je knipt er een heleboel en later kies je er de beste uit. Het is geen
gek idee om 's avonds de laatste opnamen even door te lopen en
alles wat niet voldoet meteen te wissen. Maar dan nog blijven er
veel foto's over die te leuk zijn om te worden afgekeurd. Gebruikers
van digitale camera's komen doorgaans met veel meer foto's thuis
dan vroeger. Beknibbel daarom niet op de capaciteit van een ge
heugenkaart.
Economisch omgaan met de opslagruimte van de geheugenkaart
loont echter ook. Door een lagere kwaliteitsstand te kiezen worden
de beeldbestanden kleiner. Meestal is de standaard-instelling vol
doende. Gebruik van de stand 'Fine' of 'TIFF' of vergelijkbare posi
tie voor topkwaliteit, is soms meer een uiting van ambitie dan van
werkelijke kwaliteit. De standen voor hoge kwaliteit nemen door
gaans ook meer verwerkings- en opslagtijd in beslag, wat bij het fo
tograferen vertraging oplevert.
Extra ruimtewinst levert het overgaan op een kleiner beeldformaat.
Een camera met drie miljoen pixels maakt een beeld van
2048x1536, maar hij ook worden ingesteld op bijvoorbeeld
1600x1200, goed voor twee miljoen pixels. Logischerwijze zijn de
vergrotingsmogelijkheden dan minder, en je weet niet altijd van te
voren of een foto later groot of klein zal worden geprint.
Teruggaan in kwaliteitsniveau (van Fine naar Standaard) is in het
algemeen te prefereren boven het kiezen voor een kleiner aantal
pixels per foto. Wie echter met een camera van vier of vijf miljoen
pixels werkt, kan doorgaans vooraf wel de keuze maken of poster
formaat een optie is die opengehouden moet worden.
Per ongeluk een foto of zelfs de gehele inhoud van een geheugen
kaart wissen: ondanks de beveiligingsstappen in de wisprocedure
kan het echt gebeuren. De beveiligingsfunctie, aanwezig op veel di
gitale camera's, biedt uitkomst. Elk bestand dat met een speciale
menu-opdracht wordt beveiligd, kan dan niet meer worden gewist
tenzij de beveiliging weer wordt opgeheven of de geheugenkaart
opnieuw wordt geformatteerd. Ideaal is de mogelijkheid om alle
opnamen op de kaart in één handeling te beveiligen. Wie dat regel
matig doet speelt op safe.
