Uittocht: stress en ongelukken
GESPREK VAN DE DAG
Uitgeslapen achter
het stuur
Lid worden om zoen van Katja
Kleur bekennen
HEG-/Torn. OE- BEMT KM i-itVE. JON<S£/VJ
MAAR. HE-T BCTEA. H£.T 0 IJ PE2E- EAf£ K£E»2- TC LA TEA/
MENSELIJK
DAGELIJKS LEVEN
Schoolspullen in de kast, kantoordeuren
dicht, werkvloer aangeveegd. Kat, hamsters
en vissen stallen, om vervolgens achter het
stuur te kruipen richting het zonnige zuiden.
De vakantie-uittocht is na het noorden vori
ge week nu ook in midden-Nederland be
gonnen. De eerste vakantieongelukken, vari
ërend van blikschade tot ernstig lichamelijk
letsel, zijn ook al genoteerd. Eén van de oor
zaken: vermoeidheid.
Automobilisten onderschatten vaak de ge
volgen van vermoeid achter het stuur zit
ten. aldus de Stichting Wetenschappelijk
Onderzoek Verkeersveiligheid (SWÓV).
Tien tot vijftien procent van de grote ver
keersongevallen zou mede worden veroor
zaakt door vermoeidheid van de bestuur
der. 's Zomers zijn dat tussen de 700 en
1000 ernstige ongevallen.
Vandaar het waarschuwende vingertje van
Vermoeidheid werkt als alcohol bij automobilist
de verkeersorganisatie vlak voor jaarlijkse
massale vakantie-uittochten. Honderddui
zenden Nederlanders vertrekken vandaag
met de auto naar binnen- en buitenlandse
bestemmingen.
Hoe vaak ongelukken precies zijn te wijten
aan vermoeidheid, is lastig vast te stellen.
Er bestaan geen tests, zoals dat wel het ge
val is bij alcoholmisbruik, om dat te kun
nen vaststellen. Toch zijn de gevolgen het
zelfde: minder aandacht voor de 'rijtaak',
en een lagere reactiesnelheid.
Autorijden met slechts een uurtje of vijf
slaap achter de rug in het etmaal daarvoor,
is hetzelfde als rijden met één promille al
cohol in het bloed - tweemaal de toegesta
ne hoeveelheid, en waarvoor de politie
mensen van de weg plukt. „Niet voor niets
zijn ongevallen door moeheid vaak verge
lijkbaar met ongelukken die worden ver
oorzaakt door alcoholmisbruik. Ze raken
vooral 's nachts van de weg", zegt Ragnhild
Davidse van de SWOV.
Vermoeidheid komt niet alleen opzetten
door lang achter het stuur zitten. Een opge
bouwde 'slaapschuld', door te weinig of
slechte slaap in de nachten voor de vakan
tie, speelt ook mee. Stress is een andere
factor. Davidse: „Dan zit je na een periode
van hard werken eindelijk in de auto en
valt er een last van je schouders af. Dat ver
mindert de alertheid.
Een studie toont aan dat veel automobilis
ten de neiging hebben om harder te gaan
rijden, naarmate ze langer in de auto zitten.
„Harder rijden betekent een extra stimu
lans om wakker te blijven. Maar dit is na
tuurlijk geen oplossing", zegt Davidse. Fa
beltjes tegen vermoeidheid zijn open raam
pjes, de radio aanzetten of praten met pas
sagiers, meent de SWOV.
Maar wat wel helpt als de slaap er bij in
schiet, is koffie. Twee of drie koppen koffie
verbetert de rijprestatie voor ongeveer twee
uur. Ook een energiedrankje helpt, al geeft
dat net als koffie een tijdelijk effect. Na en
kele uren is de extra energie als sneeuw
voor de zon verdwenen, en voelt de be
pd
stuurder zich vaak nog vermoeider. va|
Een dutje doen is ook niet echt verstandig^,
want de bestuurder moet juist proberen en-
om wakker te blijven. Beter is een korte
wandeling op de parkeerplaats, of een pat
gymoefeningen. es
Het stramien 'twee uur rijden, een kwartie
pauze' is volgens Davidse geen wet van juj
Meden en Perzen. „Stop wanneer je moe
bent, of dat nu na een uurtje of drie uur is.
En goed blijven eten en drinken.
Een goede airconditioning in de auto be-
vordert ook de rijprestatie, blijkt uit het P*
rapport. Een temperatuur van ongeveer n
gentien graden in de wagen voorkomt ze
ker in warme landen dat de bestuurder sn
loom wordt. Het is handig om het rijden a
te rijden met andere bestuurders. Wie al- uj
leen zichzelf als chauffeur heeft, kan op e< j.
andere manier voor afwisseling zorgen:
door af en toe de snelweg af te wisselen
met een secundaire weg.
door Rudi Buis
Hij is misschien wat jong voor een
politiek standpunt, maar de 3-jarige
Henry steekt zijn mening niet onder
stoelen of banken. ,,lk hou niet van
PRINS CHARLES riep Henry toen
de prins gisteren een bezoek bracht
aan zijn peuterspeelzaal in het Brit
se Sandhurst. De prins liet zich niet
uit het veld slaan en zei blij te zijn
dat hij nog zoveel indruk kan ma
ken. Volgens peuterleidster Sally
Clarke was Henry - 'een schattig
jongetje' - geschrokken van Charles'
helikopter. Maar toen de prins ver
trokken was en journalisten de peu
ter vroegen of hij van standpunt ver
anderd was, zei hij: ,,Nee, ik vind
hem niet leuk."
De voormalige pastorie in het Gro
ningse Eexta (gemeente Scheemda)
heeft het OUDSTE WOONHUISDAK
van Nederland. Dat blijkt uit onder
zoek van de Rijksdienst voor Monu
mentenzorg. Uit de jaarringen valt
af te leiden dat de eikenhouten bal
ken in het dak stammen uit onge
veer 1250. Volgens bouwhistoricus
Reinstra is niet alleen de leeftijd,
maar vooral ook de puntgave con
structie van het dak zeer bijzonder.
Het gaat hier om de originele con
structie. Volgens de historicus zijn
er in Nederland alleen een paar ker
ken die een ouder dak hebben. De
pastorie hoorde bij de in 1870 afge
broken Kruiskerk.
Hoe lang mag een UITVAARTMIS
duren? Over die vraag is een hoog-
opgelopen conflict ontstaan in de
Lamburtusparochie in het Brabant
se Meerveldhoven. Pastoor Donders
verbood de zoon van een overleden-
de het woord te voeren omdat de
dienst al lang genoeg had geduurd.
Donders dreigde de stoffelijke res
ten niet naar goed katholiek gebruik
te bewierroken en te zegenen als de
zoon het woord ging voeren. De pas
toor pakte de zoon vervolgens de mi
crofoon af, waarop de verbouwereer
de kerkgangers met BOE-GEROEP
reageerden. De zoon heeft zijn
praatje later op de begraafplaats
alsnog kunnen houden. De pastoor
vroeg daar ook om vergiffenis voor
zijn eigen gedrag.
Hoe ga je goed uitgerust op pad
met de auto? Slaapdeskundige Jan
Snel, verbonden aan de Universi
teit van Amsterdam, heeft twee
belangrijke tips in petto voor va
kantiegangers: ga goed voorbe
reid, zonder stress op vakantie én
negeer je bioritme niet.
„Een goede slaap is domweg no
dig, dus moet je ervoor zorgen dat
je alles tot in de puntjes hebt ge
regeld", zegt Snel. „Dat klinkt lo
gisch, maar dat blijkt niet uit de
praktijk. Vaak moeten er nog
spullen worden ingepakt op het
laatste moment. Of moet de pre
cieze route nog worden uitgestip
peld." Gevolg: tot 's avonds laat
liggen woelen in bed, jezelf con
stant afvragend of alles wel is in
gepakt. „Dat levert kwalitatief be
keken geen goede nachtrust op."
De oplossing: van te voren lijstjes
maken van alles wat nodig is en
dat inpakken.
Nog belangrijker is eens goed in
de spiegel kijken, bij wijze van
spreken, om te bepalen wanneer
je gaat rijden. Ben ik een ochtend-
of avondmens? Snel: „Je bioritme
negeren is dom. Het is bekend dat
avondtypes, die een wat meer uit
bundige levensstijl hebben, beter
's nachts kunnen rijden dan och
tendtypes." Datzelfde geldt voor
jongeren, omdat zij anders dan
ouderen meer gewend zijn aan
verstoring van het slaapritme.
Naast voldoende rust is op tijd eten ook belangrijk. Foto's: GPD
„Die hebben nog niet hun kopje
koffie of ontbijt op vaste tijdstip
pen."
Goed uitgerust op pad betekent
een kemslaap van minimaal vijf
uur, dus acht uur in totaal om de
kemslaap te halen. „En om nog
even een fabeltje uit de wereld te
helpen: 'voorslapen' werkt niet",
zegt Snel. „Mensen die lang in
Geen tijdelijke oplossing, geen noodbarak, geen asiel-
verblijf en geen onderhuur. Eindelijk een eigen kamer.
Het is dan wel de vierde keer in tweeënhalf jaar dat ik
verhuis, maar dit keer wordt het echt leuk. Dit maal
mag ik mijn eigen spullen naar de hut sjouwen, in
plaats van alles in een opberghok te proppen, om tus
sen de spullen van anderen te leven. Anderen met een
groot en gastvrij hart, maar ook met een andere
smaak.
Smaken verschillen, maar als datgene wat ik het top
punt van onsmakelijk vind, een trend is op het gebied
van woonstyling dan is tweeënhalf jaar genoeg om
blijvend beschadigd te raken. En dus heb ik een trau
ma aan geel. Gele muren wel te verstaan. Nepvrolijk.
Vies. Gele muren zijn lelijker dan 65+ dames in een
legging. Lelijker dan mannen die in hun kruis grabbe
len. Lelijker dan een tekening van een kleuter die alle
potten vingerverf door elkaar heeft gebruikt en lelijker
dan poepresten in een toiletpot.
Het is wat stellig misschien, maar er gaat een psychisch
zwaar beladen geschiedenis aan vooraf. De eerste ka
mer waar ik tijdelijk woonde, had zachtgele muren,
alsof ik binnenin een citroenkwarktaart woonde. Ik
werd er misselijk van. De tweede was wit, maar met
één knalgele balk en een dikke gele streep over de leng
te van de langste muur. Alsof ik in een gekkenhuis
woonde. Ik kreeg er psychoses van. De kamer waar ik
het afgelopen jaar heb gezeten heeft bordeauxrode ko
zijnen en een knalrode muur, maar de andere drie
zijn... juist! Samen met de oranje gordijnen best een ge
zellig geheel, maar het trauma zit al te diep. Ik word er
kleurenblind van.
Mijn paleis, mijn zolderkamertje van drie bij vier,
mijn arendsnest, dus ook eindelijk mijn eigen kleur.
Geen geel, zoveel is duidelijk, maar alles wit is te kleur
loos. Een kleur moet zich kunnen aanpassen aan je
fantasie. Geel legt je iets op, een permanent paos-ge
voel, eeuwige lente. Maar wat dan wel? Ik heb iets in
mijn hoofd, de vraag is of dat kan.
Alles kan, bij Gamma. Ze hebben zelfs een verfmeng-
machine met alleen al 12x56x4 verschillende mogelijk
heden, als voorbeeld op kaartjes. Er is meer. De ver
schillende merken doen een wedstrijdje kleur beken
nen. Niet alleen in de minuscule kleurnuances per
kleur, maar ook in de meest bizarre namen op het eti
ket. Mijn fantasie slaat op hol bij het scannen van de
potten.
Flexa wint met een greep uit haar VTwonen-assorti
ment: ster, droom, dons, lief, water, melk, dauw, nevel,
kus, oester, vreugde, blos en zee. Het klinkt aantrekke
lijk, maar mijn vertrouwen in Flexa is voorgoed verlo
ren als blijkt dat het potje 'rust' de kleur geel bevat. Dat
geel onder geen beding een optie is, nuiakt mijn keus
slechts driehonderdvijftig mogelijkheden minder moei
lijk.
Dan is er nog de powerful purple, glossy green en rou
gh red van JAN des Bouvrie. Die zit tegenwoordig ook
in een potje. Zijn kleuren heeft hij ook in soft, waar
door je zelfs 'soft rough red' kan kiezen. Gewoon roze
dus. Er zijn ook 'couleure locale' potjes. Een hele cul
tuur tot een klodder verf gedegradeerd. Tokyo zijn de
paarstinten, Kenya bruin, Marrakech blauwen Java
groen. De wereld lijkt ineens zwart-wit te worden. Als
of er bij elke sfeer een vaste kleur hoort en daar per
smaak geen verschillen over bestaan.
Uit pure frustratie krijg ik de neiging alsnog voor wit te
kiezen, maar ook dat gaat zomaar niet. Ga ik voor de
white wine, white whisper, white wish of white wind
BORIS BECKER laat een deel van
zijn villa op Mallorca afbreken. Na
een jarenlange juridische strijd
geeft de voormalige Duitse tennisser
gehoor aan de eisen van de autori
teiten, meldden Spaanse radiozen
ders gisteren. De drievoudige Wim-
bledon-winnaar liet de afgelopen ja
ren zijn landhuis bij Arta (Oost-Mal-
lorca) fors uitbreiden. Omdat de vil
la in een natuurgebied staat, is
slechts de helft van de huidige dui
zend vierkante meter woonopper-
vlakte toegestaan. Ondanks de
sloop, moet Becker rekening hou
den met een BOETE van 430.000
euro wegens overtreding van de
bouwregels. Foto: EPA
BNN-kijkers die veel nieuwe leden weten te werven, gaan een leuke zomer
tegemoet. De omroep heeft voor fanatieke en succesvolle wervers en heuse
prijzenslag in het verschiet. De hoofdprijs: een partijtje zoenen met Katja
Schuurman. Ook leuk: shoppen met Bridget in Londen, een radio-uitzending
van Ruud de Wild meemaken in de eigen huiskamer en parachutespringen
met Eddy Zoëy.
Overige winnaars kunnen rekenen op een cabaretvoorstelling van Rob
Kamphues thuis, aan de ontbijttafel op de hoogte gebracht worden van het
laatste nieuws door Jeroen Pauw of dronken worden met Patrick Lodiers in
zijn favoriete stapstad Brussel. Elke maandagavond om 22.15 uur is op Ne
derland 2 te zien hoe het staat met de actie.
Met de ledenwerfactie hoopt BNN de 50.000 benodigde leden te winnen die
nodig zijn om volgend jaar in aanmerking te komen voor een nieuwe uit
zendlicentie. Naast de ledenwerfactie krijgt de omroep de komende maan
den gratis reclamezendtijd op de tv-zenders SBS 6, Net 5 en V8 en de radio
zenders Sky Radio
en de Gouwe Ouwe-
zender. Dit aanbod,
gedaan door SBS-
baas Fons van Wes-
terloo was de troost
voor het feit dat tv-
zender Veronica niet
in zee gaat met
BNN, maar met het
commerciële sta
tion.
ft*1'™
Katja Schuurman. Foto: GPD
Het leven in Japan is behoorlijk
duur, maar echt prijzig wordt het er
pas als je sterft. GRAFPLAATSEN
ter grootte van een bed in het cen
trum van Tokyo kosten er tot 10,3
miljoen yen (74.600 euro) per stuk.
Inwoners van Tokyo kunnen sinds
kort bij het stadsbestuur een aan
vraag indienen om een van de vijftig
nieuwe graven op het pittoreske
Aoyama-kerkhof te bemachtigen.
Voor het eerst in 43 jaar veilt de
staat grafpercelen in de stad waar
ruimte minstens zo duur is voor de
doden als voor de levenden. Om in
aanmerking te komen voor een van
de felbegeerde graven moet de kan
didaat minstens drie jaar onafgebro
ken in Tokyo hebben gewoond
bed blijven liggen of gaan slapenkte
op tijdstippen waarop ze dat noènd
maal niet doen, blijven vaak suf |nei
en duf als ze opstaan. Ook dan
je bioritme verstoord."
van JAN, van wie ik zoveel poëzie niet venvacht had, of
laat ik me verleiden door Flexa met krijtwit, kiezelwit,
katoenwit, zeezoutwit of schelpwit? Ik weiger me te la
ten afschepen meteen interieur-verfrisser, die op voor
bedachte rade van een commerciële fantasie is voor
zien. Als al deze idioterie kan, moet mijn kleur ook
kunnen.
Het voordeel van een vrouw in de Gamma is dat je
snel wordt geholpen, al krijgt hij daar snel spijt
van. 'Meneer, ik zie, ik zie watu niet ziet en de
kleur is... als de loodgrijze cumulus wolken
boven een groen weiland in de heldere
avondzon of boven de blauwgrijze weer
spiegeling van sprookjesachtige grachten
en de zware met regen gevulde bewolking
boven zeventiende-eeuwse huizen in het
zomerse avondlicht. De kleur net boven
de donkergrijze onderkant, daar waar
het overgaat in het lichte blauw-wit van
de wollige bovenkant.'Hij kijkt even niet
begrijpend en zegt dan: 'Die hebben we
geloof ik niet...Pardon! Dat Jan of Flexa
die nog niet bedacht heeft, wil toch niet
zeggen dat Gamma het dan niet heeft. 'We
kunnen het wel maken, mevrouw.' Dat zeg
ik, Gamma. Ik herhaal mijn recept en loop
de deur uit met een code. Het zijn de coör
dinaten voor de verfmachine, maar voor
mij is het de geheimtaal van mijn eigen
muur met mijn beelden en verbeelding.
Mijn 'couleur idéale'.
Reageren? Reacties_op_column@hot-
mail.com
