Leger Israël
morgen uit
Bethlehem
BUITENLAND
Harnas zal afgedwongen politieke invloed opeisen
Aids teistert boerenstand Afrika
Groot protest in Hong
Kong tegen nieuwe wet
Br
Incidenten nog zonder gevolgen
Weer doden
bij aanvallen
op leger VS
Communistische partij China wordt 82
Lagerhuis stemt
voor verbod op
de vossenjacht
—Aan met zwaard
',^cht bloedbad aan
5en >s angeles - Een man van 30
Het een samoeraizwaard heeft
Jn bloedbad aangericht in een
333%permarkt in Irvine bij Los An-
8nl bles. Hij vermoordde twee
insen en verwondde er drie.
ilgens The Los Angeles Times
:rd de man door personeels-
len en bezoekers bekogeld
it barbecuevorken, potjes
lyonaise en deksels van vuil
bakken. De politie schoot
im uiteindelijk dood. De da-
br bleek een werknemer van
f supermarkt, die bij collega's
bkend stond om zijn soms
eemde gedrag. De politie
beft geen idee van zijn motief.
innan roemt
llix bij afscheid
ew york - De chef van de VN-
apeninspecteurs in Irak, Hans
(lx, heeft gisteren officieel zijn
(nctie neergelegd. VN-secreta-
5-generaal roemde Blix om
ijn rust, zijn waardigheid en
in professionaliteit onder
[uk'. De 75-jarige Blix heeft
|el kritiek gekregen van de
(nerikaanse media omdat hij
benlijk zijn twijfel uitte over
bt bestaan van massavernieti-
I^igswapens in Irak. Annan uit-
Win een afscheidsbrief aan Blix
Jn 'diepe dankbaarheid' voor
pt werk van de Zweed.
ie BBC heeft het
erbruid bij Israël
ruzalem - De Israëlische au-
dteiten snijden alle banden
,et de Britse omroep BBC
jor. Die zou Israël 'demonise-
jn' en reportages hebben uit-
tzonden die 'grenzen aan an-
iemitisme', aldus een woord-
Ierder. Een reportage over het
raëlische kernprogramma gaf
jlgens hem de doorslag, hoe-
el hij erkende dat er niets
erd gezegd dat niet al eerder
j) de Israëlische tv was gezegd,
llaar de BBC heeft ons al eer-
ïr afgeschilderd als een poli-
bstaat met crimineel bewind,
at geeft argumenten aan
lensen die de staat Israël ter
scussie stellen."
dinsdag 1 juli 2003
elek
Hegervliegtuig op
iroonwijk gestort
f giers - Een Algerijns leger-
legtuig is gisteren tijdens een
iiningsvlucht neergestort in
jn zuidelijke voorstad van de
jiofdstad Algiers. Volgens de
aatstelevisie kwamen bij het
jgeluk in Beni Mered min-
èns vijftien mensen om. Vijf
pchtoffers waren inzittenden
p het transportvliegtuig van
ff it type Hercules C 130. Vol-
jns een ooggetuige zou op de
Ond een groep voetballende
Jigeren zijn gedood. Een
e'<e!chtmachtwoordvoerder
leidde dat een technisch man-
iaP|ment de oorzaak.
'S dreigen landen
de h conflict over ICC
ihington - Meer dan dertig
iden dreigen hun rechteft op
lerikaanse militaire hulp te
(rliezen, omdat ze de Ameri-
anse troepen geen immuni-
it willen geven voor het Inter-
Strafhof (ICC) in Den
flag. Het Amerikaanse congres
peft landen tot uiterlijk van-
ag de tijd gegeven om in een
ateraal akkoord te verzekeren
t ze Amerikaans militair per-
neel niet zullen uitleveren
rbagn het ICC. Dat is door 43 lan-
n openbaar en door 8 andere
iden in het geheim gedaan,
it Congres heeft NAVO-lidsta-
en belangrijke andere
jindgenoten vrijgesteld.
oto's centrifuge
m website CIA
tshington - De Amerikaanse
Jichtingendienst CIA heeft fo-
's van zijn internetpagina ge-
ald waarop een in Irak ge-
inden centrifugesysteem voor
verrijking van uranium was
zien. Volgens analisten zou-
ii landen die kernwapens
jllen maken de foto's 'infor-
ptief kunnen vinden. De fa
d's toonden onderdelen die
raalf jaar onder een rozen-
nik van een Iraakse weten-
jhapper verborgen lagen. Hij
id ze begraven in afwachting
a de opdracht om het kern-
wapenprogramma te herstar-
i. Die opdracht was in twaalf
r echter niet gekomen.
jpnieuw protest
alawi tegen VS
tNTYRE - Tenminste één de-
jnstrant is gewond geraakt
ac^«n de politie van het Afri-
ise Malawi gisteren het
opende op demonstran-
in een poging de voortdu
wde anti-Amerikaanse rellen
iet zuidelijke district Mango
neer te slaan. Aanleiding
ir de rellen is de uitlevering
vijf terreurverdachten aan
CIA, vorige week. De vijf, af-
istig uit Kenya, Sudan, Sau-
,2i 17(-Arabië en Turkije, werden
548 ndag opgepakt en overgedra-
[n aan de CIA, die hen meteen
46 ljt land uit vloog. Ze worden
jrdacht van het doorsluizen
"lira geld naar al-Qaeda.
door onze correspondent
Ad Bloemendaal
tel aviv - 'Een bestandsaanbod van Ha
mas is het papier waarop het geschreven
staat niet waard'. Dat was de eerste reac
tie van een Israëlische regeringswoord
voerder op het tijdelijke staakt-het-vuren
waartoe de Palestijnse milities hebben
besloten. Wat Harnas betreft had hij het
mis. Men kan van de islamitische verzets
beweging zeggen wat men wil, maar het
leiderschap houdt zich doorgaans aan zijn
woord.
Het is geen toeval dat de eerste breuk
van het bestand, gisteren, op naam
moet worden geschreven van de Aksa-
brigade van Fatah, een militie die als los
zand aan elkaar hangt. Vergeleken bij
andere Palestijnse organisaties is Harnas
een gedisciplineerde beweging, wat niet
wil zeggen dat er geen interne onenig
heid heerst. Zelfs onder de islamisten
zijn er pragmatici en mensen van de
harde lijn. De laatsten waren altijd sterk
vertegenwoordigd onder de leiders in
het buitenland. In de Gazastrook zelf
heerst traditioneel iets meer bereidheid
tot compromis.
De afgelopen maanden heeft de laatste
stroming aan kracht gewonnen. Dat is
niet alleen een gevolg van de Israëlische
militaire acties, waardoor de gewapende
arm van de organisatie danig is ver
zwakt, maar ook van Amerikaanse druk
op Syrië om kantoren van terreurorgani
saties te sluiten. Daaraan gevolg gevend
heeft de regering in Damascus pressie
uitgeoefend op in die stad zetelende Ha-
mas-leiders.
Khaled Mishal, het hoofd van het poli
tieke bureau van de beweging, leidde de
delegatie bij de interne Palestijnse on
derhandelingen. Het succes van dat
overleg is verder in niet geringe mate te
danken aan de inspanningen van gene
raal Omar Suleiman, het hoofd van de
Egyptische inlichtingendienst.
Israël heeft laten weten dat het niets te
maken wil hebben met het interne Pa
lestijnse akkoord. Maar een woordvoer
der moest het afgelopen weekeinde toe
geven dat Harnas de wankele overeen
komst die Israël heeft bereikt met de Pa-
Palestijnen in de laadbak van een truck juichen en maken het overwinningsteken omdat ze voor het eerst in jaren weer gebruik
kunnen maken van de grote weg die de Gazastrook van noord naar zuid doorsnijdt. Foto: Reuters/Tsafrir Abajov
lestijnen kan maken en breken. „Harnas
houdt drie miljoen Palestijnen gegij
zeld", zei hij. Hij vergat er de zes miljoen
inwoners van Israël aan toe te voegen.
Harnas heeft in de loop van de intifada
zijn status zien groeien, en wil het be
stand gebruiken om politiek meer op de
voorgrond te treden. In Libanon heeft
de sji'itische Hezbollah na de Israëlische
militaire aftocht hetzelfde gedaan. De is
lamitische groepen hebben nooit deel
willen uitmaken van de PLO, laat staan
van de Palestijnse Autoriteit. Nu lijken
ze bereid toe te treden tot een soort na
tionaal leiderschap, of nationaal con
gres.
Met andere woorden: Harnas wil de
steun die de gewapende strijd hen on
der het volk heeft opgeleverd omzetten
in politieke munt. Mislukt die opzet, dan
is de weg terug naar het geweld niet
lang. Wat dit betekent voor de Palestijn
se nationale verkiezingen, die volgens de
routekaart op korte termijn worden ge
houden, is nog niet duidelijk.
Al met al verkeert de Palestijnse premier
Mahmoud Abbas in een onmogelijke
positie. Israël, Amerika en de routekaart
vragen van hem dat hij begint met het
ontwapenen en ontmantelen van de Pa
lestijnse milities. Het gebruik van ge
weld daarbij zou leiden tot zijn val, een
burgeroorlog en het uitbreken van een
derde intifada. Hij heeft daarom beslo
ten Harnas vriendelijk te verzoeken de
wapens in te leveren.
Condoleezza Rice, de veiligheidsadvi
seuse van president George W.Bush,
heeft Abbas afgelopen weekeinde op het
hart gedrukt daaraan niet te beginnen.
De Palestijnse Autoriteit, zei Rice bij een
bezoek aan Jericho, kan rekenen op een
Amerikaanse bijdrage van een miljard
dollar voor de wederopbouw van de
Westoever en Gaza, op voorwaarde dat
Harnas geen enkele politieke rol speelt.
Over twee weken al beginnen de onder
handelingen over dit 'Palestijnse Mars-
hall-plan'. Het is nu aan Abbas een list
te bedenken.
door onze correspondent
Ad Bloemendaal
tel aviv - Luttele dagen na de af
kondiging van een eenzijdig be
stand door de Palestijnse milities
hebben zich op de Westelijke
Jordaanoever al diverse schietin
cidenten voorgedaan. Vanoch
tend vroeg schoten Israëlische
soldaten een Palestijn dood bij
een controlepost in de buurt van
de stad Tuikarem. Volgens een
woordvoerder had hij het vuur
geopend op de soldaten.
Gisteren werd op de Westoever
een 46-jarige Bulgaarse arbei
der doodgeschoten. De man
werd in het hoofd getroffen
toen hij bezig was met weg
werkzaamheden in de buurt
van de Palestijnse stad Jenin, in
gebied dat wordt beheerst door
het Israëlische leger.
Een plaatselijke leider van de
Aksa-brigade, de militie van
Yasser Arafats Fatah-beweging,
heeft laten weten dat zijn orga
nisatie de aanslag heeft uitge
voerd. „We zijn het niet eens
met het bestand. Dit is onze
eerste actie", vertelde hij het
persbureau AP. De Aksa-briga
de bestaat uit een aantal los van
elkaar opererende cellen, waar
van maar een deel het bestand
steunt.
Ondanks de incidenten ziet het
er naar uit dat het Israëlische
leger zich morgen zoals ge
pland zal terugtrekken uit Beth-
bagdad/afp-dpa - In het cen
trum van de Iraakse hoofdstad
Bagdad is vanmorgen een Ame
rikaans legervoertuig met raket
ten aangevallen. Het pantser
voertuig is geëxplodeerd. Daar
door zijn vier soldaten gedood
en twee andere verwond.
Getuigen zagen hoe soldaten
vier zwaargewonde collega's uit
de wrakstukken trokkken. De
raket zou zijn afgeschoten uit
een witte auto die nog niet is
gevonden. De chauffeur van
een voorbijrijdende bus is ge
wond geraakt. Het leger is een
onderzoek begonnen naar het
incident. Ten zuiden van Bag
dad werden gisteravond ook al
twee Amerikaanse legervoertui
gen dinsdagochtend aangeval
len met raketten. Daarbij zou
niemand gewond zijn geraakt.
Bij een explosie in een moskee
in de stad Fallujah zijn gisteren
zeker acht mensen omgeko
men. Zes personen raakten ge
wond. Het betreft de belang
rijkste moskee van de stad, de
al-Hassanmoskee. Volgens ge
tuigen is het gebedshuis be
schoten door een Amerikaans
gevechtsvliegtuig. Het Ameri
kaanse leger heeft daar nog niet
op gereageerd. Een geestelijke,
sjeik Laith, verloor een been.
Elders in Fallujah zijn ook twee
explosies gehoord. Over ge
wonden bij deze ontploffingen
is niets bekend. Het is de vijfde
dag van onrust in Fallujah, 50
kilometer ten westen van Bag
dad. Amerikaanse troepen heb
ben geen greep op de gebeurte
nissen in de stad, waar ze eer
der talrijke betogers doodscho
ten. De avondklok wordt mas
saal genegeerd. Aanvallen op
Amerikaanse soldaten komen
opvallend veel voor in en rond
Fallujah.
De steun voor de Amerikaanse
aanwezigheid in Irak neemt in
de VS intussen flink af. Volgens
een gezamenlijke opiniepeiling
van het dagblad USA Today, de
omroep CNN en de peilers van
de firma Gallup staat nog 56
procent van de Amerikanen
achter de oorlog in Irak, een
forse daling ten opzichte van 73
procent in april. Het uitblijven
van een wezenlijke wederop
bouw en de voortdurende aan
vallen op Amerikaanse militai
ren doen het enthousiasme af
nemen.
De aanval op Irak doet ook de
Britse regering geen goed. Het
dagblad The Financial Times
publiceerde vanmorgen een
opiniepeiling waaruit blijkt dat
tweederde van de Britten geen
vertrouwen meer heeft in pre
mier Blair. Circa 28 procent
stelt Blair nooit te hebben ver
trouwd en 38 procent zegt het
vertrouwen in de loop van dit
jaar te hebben verloren.
Peking - Soldaten van het Chinese Volksbevrijdingsleger staan op één na stram in het gelid op het Plein van de Hemelse Vrede in Peking. Daar werd vandaag gevierd dat de re
gerende en nog altijd almachtige communistische partij van China 82 jaar geleden werd opgericht. Foto: EPA/Michael Reynolds
lehem op de Westoever. Van
daag worden de laatste details
besproken. Sinds gisteren kun
nen Palestijnen in de Gaza
strook weer gebruik maken van
de doorgaande noord-zuid ver
binding. Er ontstond meteen
een verkeerschaos doordat dui
zenden automobilisten zich op
weg begaven.
Israëlische bulldozers hebben
wegversperringen geslecht en
het leger heeft zich teruggetrok
ken. Volgens een recent opinie
onderzoek geniet het bestand
dat de Palestijnse milities zon
dag hebben afgekondigd de
steun van tachtig procent van
de Palestijnse bevolking.
Premier Sharon voert vandaag
besprekingen met zijn Pales
tijnse collega Abbas over de
verdere uitvoering van het rou
tekaart-vredesproces. Sharon
heeft gisteren gezegd dat hij be
reid is op korte termijn een
aantal Palestijnse gevangenen
in vrijheid te stellen, maar het
zal niet gaan om mensen die
betrokken zijn geweest bij
moordaanslagen.
Sharon liet doorschemeren dat
de Palestijnen die Israël zal la
ten gaan in hoofdzaak 'admini
stratief gedetineerden' zijn, dat
wil zeggen mensen die zonder
vorm van proces gevangen zit
ten. Volgens mensenrechten
organisaties zijn er duizend van
dergelijke gevallen. Israël houdt
in totaal vijfduizend Palestijnen
gevangen.
londen/anp-afp - Het Britse
Lagerhuis heeft gisteravond laat
gestemd voor een totaal verbod
op de vossenjacht in Engeland
en Wales. Van de meer dan vijf
honderd afgevaardigden stem
den 362 voor en 154 tegen. Het
Hogerhuis, dat het voorstel nog
moet goedkeuren, zal de wet
echter waarschijnlijk opnieuw
naar de prullenbak verwijzen.
De stemming in het Lagerhuis
is een grote tegenvaller voor de
regering van premier Blair. Het
kabinet had aanvankelijk een
eigen voorstel ingediend, waar
in het jagen op vossen met
honden in bepaalde gevallen
werd toegestaan. Maar na een
bijna vijf uur durend debat trok
Blair het voorstel in, waar
schijnlijk omdat duidelijk was
dat het geen meerderheid zou
halen. Daarop stemde het par
lement voor een totaal verbod.
Tegenstander van de vossen
jacht reageerden verheugd op
de beslissing, maar critici we
zen er ook op dat een verbod
op de vossenjacht nu in feite
verder weg is dan als het rege
ringsvoorstel was aangenomen.
Met de aanpassingen van het
kabinet zou de wet mogelijk wél
door het Hogerhuis, het House
of Lords, zijn gekomen. Nu is
dat onwaarschijnlijk. Als de
Lords het voorstel afwijzen, wat
ze al eerder deden, moet het te
rug naar het Lagerhuis. Vorig
jaar betoogden in Londen meer
dan 400.000 mensen tegen het
verbod op de jacht, die door
veel plattelandsbewoners ge
zien wordt als een uiting van de
traditionele Britse manier van
leven.
door onze correspondent
Bob Kroon
genève - In Afrika verbreidt de
aids-epidemie zich hoe langer
hoe meer van de grote bevol
kingscentra naar het platteland.
Dat heeft dramatische gevolgen
voor de voedselvoorziening,
omdat steeds meer boeren aan
de ziekte overlijden.
In zuidelijk Afrika zijn de laatste
tien jaar 7 miljoen landbouwers
aan aids bezweken, wat bete
kent dat vrouwen en kinderen
vaak helemaal alleen voor de
taak staan voedsel te produce
ren. Unaids, het met de WHO
verbonden orgaan van de Ver
enigde Naties dat de wereldwij
de strijd tegen aids coördineert,
schat dat tot 2020 tot 30 pro
cent van de mannelijke boeren
bevolking ten zuiden van de Sa-
hel zal zijn besmet of overle
den.
Daarom heeft Unaids de hulp
ingeroepen van de FAO, de
Voedsel en Landbouw organi
satie van de VN. „De FAO gaat
bijspringen op het gebied van
irrigatie, bemestingstechnie
ken, pesticiden, veevoeder, vac
cinatie van pluimvee, en zelfs
viskwekerijen", zegt Unaids-di-
recteur Peter Piot. „De vaders
kunnen we niet vervangen,
maar we hopen zo wel de pro
ductiviteit te verhogen."
Dankzij toezeggingen van de
VS, Europa en steeds vaker ook
de privé-sector, is dit jaar 3,5
miljard dollar beschikbaar voor
de aidsbestrijding, een tien
voud van wat medio jaren ne
gentig beschikbaar was. Presi
dent Bush heeft voor de ko
mende vijfjaar 15 miljard dollar
beloofd voor het zogeheten
Global Fund voor de bestrijding
van tbc, malaria en aids.
Daarvan krijgt Unaids dus
hooguit een derde toegewezen.
„Voor ons anti-aids offensief is
per,jaar 10,5 miljard nodig voor
preventie, opvang van wezen,
nazorg en vooral behandeling,"
aldus Piot. In het Westen
heeft 90 procent van de aidslij-
ders of seropositieven de be
schikking over moderne aids-
remmers, in arme landen is dat
nauwelijks vijf procent. Slechts
50.000 Afrikanen krijgen mo
menteel retrovirale medica
menten."
Hoewel de farmaceutische in
dustrie voor bepaalde Derde-
Wereldlanden de prijs voor
aidsremmers drastisch heeft
verlaagd, blijft zelfs één dollar
per dag voor mensen die nau
welijks meer dan dat verdienen
onbetaalbaar. Toch ziet Piot
ook lichtpuntjes. Werkgevers in
Afrika, zoals Shell, springen hoe
langer hoe meer bij, al was het
alleen maar om hun bedrijven
draaiende te houden.
Omdat aids niet is te genezen,
maar wel te voorkomen, legt
Unaids maximale nadruk op
voorlichtings- en preventie
campagnes. Dat heeft met na
me in Latijns Amerika, het Cari
bische gebied en sommige Azi
atische landen resultaat. Maar
Afrika, met zijn enorme ver
scheidenheid aan godsdien
sten, onuitroeibare tradities en
gebruiken, blijft een moeilijk
werkterrein. Zo is het bijgeloof
dat seks met een maagd levens
lange bescherming tegen aids
biedt moeilijk uit te roeien.
Maar waar de overheid, zoals in
Uganda, Senegal en de laatste
tijd ook Ethiopië en Zuid-Afrika
zich energiek inzet voor pre
ventie, worden goede resulta
ten geboekt. „In Uganda en
Ethiopië loopt de seropositivi
teit onder de jongere generaties
duidelijk terug," zegt Piot.
.Afrikaanse landen dragen zelf
steeds meer bij aan onze anti-
aidsprogramma's. Maar zolang
de schuldenlast van ontwikke
lingslanden groter blijft dan de
opbrengst van hun totale uit
voer, blijven ze aangewezen op
hulp svan buiten."
peking/gpd - Meer dan 100.000
mensen zijn vandaag in Hong
Kong de straat opgegaan. Ze
demonstreerden tegen een
nieuwe wet die volgens de te
genstanders het vrije en open
karakter van Hong Kong op het
spel zet. Het was de grootste
demonstratie in de voormalige
Britse kroonkolonie sinds 1989,
toen een miljoen demonstran
ten het bloedbad op het Plein
van de Hemelse Vrede in Pe
king veroordeelden.
Het protest vond plaats op de
dag dat de autoriteiten de zesde
verjaardag van de Britse over
dracht van Hong Kong aan Chi
na vierden. Volgens de demon
stranten is de vrijheid van Hong
Kong bij de overdracht in 1997
voor 50 jaar gegarandeerd,
maar wordt deze nu met de
nieuwe wet danig uitgehold.
De wet regelt zaken als staats
veiligheid, opruiing en het ver
bieden van organisaties die in
China als staatsgevaarlijk wor
den gezien. De regering van
Hong Kong meent dat artikel 23
nauwelijks afwijkt van de regel
geving die ook in het Westen
geldt. Maar tegenstanders vin
den dat de opstellers van de
wet de oren te veel naar Peking
hebben laten hangen.
Journalisten en economische
analisten vrezen dat ze door de
wet slachtoffer van willekeur
kunnen worden. Het verstrek
ken van gevoelige informatie
kan als schending van staatsge
heim worden gezien, zoals ook
in China regelmatig gebeurd.
De kerk huivert bij de gedachte
dat de Falun Gongsekte ook in
Hong Kong verboden wordt of
erger nog, dat reguliere gezind
ten evenals in China beperkin
gen worden opgelegd.
