Bedrijven steeds zuiniger
ECONOMIE
'Werknemer wil geen oud brood bij de luncl
Minima merken maa
weinig van lage inflaf*
Werknemers moeten
wandelen in de pauze
'Financiën Nederland
nu nog aardig op ord^
Na 138 jaar valt het doek voor Koninklijke Nooitgedagt
Consument wordt
steeds somberder
den haag - De Nederlandse
consument is de afgelopen we-
Itfen nog negatiever geworden
over de economische vooruit-
achten voor de komende
twaalf maanden. Het CBS ver
gelijkt de stemming nu met die
in 1985, de laatste recessiepe
riode. Het vertrouwen van con
sumenten in de economie staat
nu al zes maanden op rij op een
index van rond de min 35. Ook
de koopbereidheid bevindt zich
al drie maanden op ongeveer
hetzelfde lage niveau. Het ver
trouwen van producenten is
ook aangeland op het niveau
van het sombere jaar 1985,
meldt het CBS. De producenten
zien orders teruglopen en con
stateren dat zij hun voorraden
niet kunnen afeetten.
Extra controles
vakantiewerk
den haag - De Arbeidsinspectie
valt deze zomer vooral binnen
bij bouwmarkten en zorginstel
lingen als verpleeg- en verzor
gingshuizen om te controleren
op vakantiewerk. De inspectie
dienst van het ministerie van
Sociale Zaken heeft bekendge
maakt in juli en augustus bij
ruim duizend bedrijven langs te
gaan om te kijken of vakantie -
krachten op een veilige en ge
zonde manier werken. Vorig
jaar zomer constateerde de Ar
beidsinspectie dat bijna 30 pro
cent van de 1502 gecontroleer
de bedrijven de regels voor jon
ge vakantiewerkers overtrad.
ING doorbreekt
impasse in CAO
den haag - De impasse tussen
vakbonden en bankverzekeraar
ING over een nieuwe CAO lijkt
doorbroken. De partijen heb
ben besloten de CAO-onder-
handelingen maandag voort te
zetten nadat de bonden de
druk op ING hadden opgevoerd
door met acties te dreigen. ING
ijVilde eerder alleen een loons
verhoging geven als de werkne
mers ook pensioenpremie gaan
^etalen. De bonden vinden het
piet juist dat het concern dit
verband legt. Een zegsman van
JNG erkende dat de bankverze
keraar onder de indruk was van
,cje actiebereidheid onder haar
werknemers.
Exportverzekering
Irak weer op gang
amsterdam - De verzekering
van exporten naar Irak wordt
voorzichtig hervat. De Neder-
-landse overheid heeft krediet
verzekeraar Gerling NCM toe
stemming gegeven om voor Ne
derlandse kapitaalgoederenex-
porteurs en internationaal wer
kende aannemers nieuwe ver-
zekeringsaanvragen in behan
deling te nemen, zij het dat de
ze per geval worden beoor
deeld.
Sanering NS
mag doorgaan
utrecht - De Nederlandse
Spoorwegen mogen doorgaan
met de ingrijpende reorganisa
tie waarbij 1240 ondersteunen
de banen worden geschrapt,
vooral op de Utrechtse hoofd
kantoren. Dat heeft de Onder
nemingskamer in Amsterdam
bepaald. De uitspraak was no
dig doordat de ondernemings
raad van NS Reizigers eiste dat
de sanering werd gestopt. De
NS gaan 130 miljoen euro per
jaar bezuinigen. Dat betekent
dat de komende drie jaar 1240
banen verdwijnen. De klappen
vallen onder het ondersteu
nend personeel, voornamelijk
kantoorbanen op de Utrechtse
hoofdkantoren. Conducteurs,
machinisten, ticketmedewer
kers en monteurs worden ont
ken.
Code steun
klokkenluider
den haag - Klokkenluiders
moeten binnen ondernemin
gen en bedrijfstakken kunnen
terugvallen op een gedragscode
als ze misstanden aan de kaak
stellen. Een gedragscode kan
onnodige schade voor onder
nemingen en betrokken werk
nemers voorkomen als illegale
of immorele praktijken op de
werkplek aan de grote klok wor
den gehangen. Dat stellen
werkgevers- en werknemersor
ganisaties in de Stichting van
de Arbeid in advies aan de mi
nister van sociale zaken. Vol
gens de sociale partners heeft
zowel de werknemer als de
werkgever behoefte aan een ge
dragscode bij de te volgen pro
cedure als er vermoedens van
misstanden zijn binnen een on
derneming.
woensdag 25 juni 2003
ve
Nederlandsche Bank ziet minder geld rollen
amsterdam/anp - In de Nederlandse eco
nomie gaat op diverse fronten minder
geld rond. Uit het vandaag gepubliceerde
Statistisch Bulletin van De Nederlandsche
Bank (DNB) blijkt dat beleggers en bedrij
ven het in de eerste drie maanden van dit
jaar duidelijk zuiniger aan hebben ge
daan.
Vooral de bedragen die Nederlandse be
drijven in het buitenland steken, zijn be
duidend kleiner geworden. De directe
investeringen over de grens bedroegen
in het eerste kwartaal 6 miljard euro. Dat
is 41 procent minder dan in dezelfde pe
riode vorig jaar. De investeringen van
buitenlandse bedrijven in de Nederland
se economie bleven wel op peil, aldus
DNB.
Bedrijven uit Nederland hebben onder
de streep zelfs 1 miljard euro gedesin-
vesteerd in de Verenigde Staten. Volgens
DNB is dat grotendeels te wijten aan het
gunstige klimaat in Amerika om geld op
te halen. Dochterbedrijven in de VS
worden daarom gebruikt om tegen de
lage rente geld te lenen, dat vervolgens
wordt doorgeschoven naar het moeder
bedrijf in Nederland.
Dat bedrijven al langere tijd terughou
dend omgaan met investeringen in
Duitsland, ligt volgens de centrale bank
aan de kwakkelende economie daar. In
het eerste kwartaal vloeide 0,7 miljard
euro naar Duitsland, hetgeen DNB als
„erg laag" bestempelt.
Weinig enthousiasme was er in het eer
ste kwartaal ook te bespeuren bij beleg
gers in aandelen. Per saldo werd er 100
miljoen euro uit aandelenfondsen ge
haald, terwijl beleggers in dezelfde pe-'
riode vorig jaar nog 0,6 miljard euro in
aandelen stopten.
In totaal werd 1 miljard euro naar beleg
gingsinstellingen gebracht. Dat betekent
een stijging, want in de eerste maanden
van 2002 ontvingen de instellingen 0,7
miljard euro. Volgens DNB wordt een
substantieel deel van het geld inge
bracht door institutionele beleggers.
Vorig jaar zijn de geldstromen van post-
busbedrijven teruggelopen. De bedrij
ven zijn op papier in Nederland geves
tigd om onder aantrekkelijke voorwaar
den geld te verwerven. Opereren vanuit
Nederland levert hen vaak belasting
voordeel op. In 2002 daalde de geld
stroom die de ondernemers via Neder
land doorsluisden met 20 procent tot
3600 miljard euro. Het is voor het eerst
in jaren dat de activiteiten van deze fi-
nancierings- en houdstermaatschappij
en zijn afgenomen.
De centrale bank schrijft de daling toe
aan het slechte economische tij en ver
anderingen in het belastingsstelsel. Het
belastingklimaat in Nederland is de af
gelopen twee jaar minder aantrekkelijk
geworden voor deze bedrijven, terwijl
concurrerende landen de regels juist
versoepelen.
Boete EU dreigt voor Frankrijk
door onze correspondent
Hans Gertsen
brussel - Nederland heeft zijn
financiën dit jaar aardig op
orde. Tot dit oordeel komt de
Europese Commissie, het da
gelijks bestuur van de Euro
pese Unie (EU). De Commis
sie had zich eigenlijk dit voor
jaar al over de Nederlandse
cijfers moeten buigen, maar
de kabinetsformatie zorgde
voor vertraging.
Nederland kampt met de ge
volgen van de sterke terug
gang van de wereldeconomie
die in 2001 inzette. Maar in
tegenstelling tot bijvoorbeeld
Duitsland en Frankrijk ver
keert Nederland wat het be
grotingstekort en de staats
schuld betreft nog niet in de
gevarenzone.
Duitsland en Frankrijk kregen
onlangs 'gele kaarten' van de
Commissie omdat hun be
grotingstekort de maximaal
toelaatbare 3 procent van het
bruto nationaal product over
schrijdt. Frankrijk hangt zelfs
een geldstraf boven het
hoofd. Als dat land er volgend
jaar voor de derde maal op rij
niet in slaagt het begrotings
tekort onder de 3 procent te
brengen, kan de Europese
Commissie een boete van ve
le miljarden euro's opleggen.
Duitsland gaat ook in die
richting. Eurocommissaris
Petro Solbes (monetaire za
ken) waarschuwde het land
gisteren met klem. Volgens
Solbes dreigt Duitsland in
ra
Joï
igei
rerzi
ien
:k(
nyc
het
gen
)9e
:aat
2004 voor het derde acljege!
eenvolgende jaar een te 1 ker
begrotingstekort te kri wo<
De Duitse regering wil-n.
economie weer op
brengen met een fikse btf».
tingverlaging. Volgens S(
is dat plan te duur en ni< gf
fectief. Solbes ziet liever
voorrang wordt gegeven ldo
blijvende hervormingen rf is
de pensioenen en in deinei
zondheidszorg. Dat zetidiei
gens hem meer zoden aa cht
dijk. 1. Hi
Vergeleken met de pn eran
men waarmee Frankrijl ager
Duitsland kampen, doet var
derland het nog relatief g id, c
De begrotingssituatie in eeft
derland verslechterde we a. Di
een overschot van 0,1 iard
cent in 2001 naar een t< jf jo
van 1,2 procent in 2002. land
tekort zal oplopen naaien g
procent in 2003 en 1,7 iet f
cent in 2004. Daarna 1
het tekort, dankzij een C-
vende economie, terug to I
procent in 2007. De Nigy
landse staatsschuld is
2007 redelijk stabiel en el -
loopt 52,5 procent van et g«
bruto nationaal product. ?n hi
De Commissie houdt we ;t dil
slag om de arm. Als de zoel
nomische groei lager uiijcieg
kunnen nieuwe bezuin elde
gen nodig zijn om het b( ider
tingstekort niet verder t zoel
ten oplopen. Ook de kcjetm
van de vergrijzing baren ïemit
zo waarschuwt de Comf.De
sie. de t
enzi
hur
:erm
llen
legt
Bij Nooitgedagt in Ulst komen de machines morgen definitief tot stilstand. Foto: GPD/Catrinus van der Veen
door Irene Overduin
ijlst - De Nooitgedagt-fabriek in het
Friese Ijlst loopt op z'n laatste benen.
Eind deze week staan de beitelmachines
voorgoed stil, na 138 jaar. „Vorige week
heb ik voor het laatst geëtst", zegt Gerrit
Salemink (52). Het was niet eens zo'n
bijzonder moment. „Ik dacht eigenlijk
alleen maar: klaar." De volgende dag
ging hij achter een andere machine zit
ten, om winkelhaken te monteren. Hij
deed dat werk wel eerder. In 29 jaar voor
één baas maak je tenslotte wat mee.
Koninklijke Nooitgedagt en Zonen - fa
brikant van handgereedschap en ooit
toonaangevend op het gebied van Friese
doorlopers - rolt het werk van achteren
op. De machine voor het knippen van
de staven staat al stil, het persblok die de
ruwe vorm er in slaat eveneens, het
loodbad is leeg, de schrikbak idem dito,
de oven staat op nul, de straalkabine is
uitgeschakeld en de slijpmachines zijn
uitgeslepen. De laatste partijen winkel
haken en beitels krijgen de gewenste
merknaam. Vaak Nooitgedagt, maar
soms die van andere bedrijven.
„We hebben eigenlijk nergens meer zin
in", zegt Salemink over de ruim twintig
man die de fabriek nog draaiende hou
den en volgende week op straat staan.
„We doen ons werk, maar lopen er ook
wel bij weg. Dan denk je: ik moet drie
duizend winkelhaken maken, waarom
eigenlijk?"
Onderwijl noteert interim-manager
Ploeger boven op kantoor de belangstel
ling voor de nalatenschap. De interesse
geldt niet alleen het pand en de machi
nes. „Er hebben zich wat musea gemeld
voor spullen met historische waarde. We
moeten maar eens kijken wat we kun
nen vinden. Er zijn in ieder geval oude
posters." Het bedrijfsarchief gaat waar
schijnlijk naar de gemeente.
Salemink vraagt zich af hoe het zal zijn
volgende week. Morgen is de laatste
echte werkdag. Vrijdag is er een af
scheidsetentje. En dan, ja dan. „Toen we
te horen kregen dat we dicht gingen,
vroeg mijn vrouw: 'Hoe komt het nou?'
Ik zei: 'Ik weet het niet'. Ik heb het nooit
eerder meegemaakt, ontslag krijgen.
Eerst werd de directeur ontslagen, en nu
wij allemaal. De Amerikanen hebben het
voor het zeggen."
Juli vorig jaar kwam Nooitgedagt via ei
genaar American Tool Companies in
handen van Newell Rubbermaid, een
wereldwijd opererende reus met 49.000
werknemers en veel te veel beitelmer-
ken. Begin april kreeg 'Ijlst' het dood
vonnis te horen.
„Ik hoop op een baan bij het werkvoor
zieningschap in Sneek", zegt Salemink.
Is hij daar niet te goed voor? „Ik heb al
leen lagere school, en suikerziekte. Ik
zou wel in de tuintjes willen werken.
Lekker buiten." De metaalbewerker zet
zijn oorbeschermers met ingebouwde
radio weer op. Zolang het hem heugt,
luistert hij 's zomers naar Radio Tour de
France. „En verder altijd Omrop
Fryslan."
door Geert Dekker
den haag/gpd - De prijsverho
gingen in Nederland van de
laatste jaren komen vooral ten
laste van lage inkomens, terwijl
de prijsverlagingen vooral ten
goede komen aan de hoge in
komens. Dat blijkt uit cijfers
van het CBS en het Nibud.
Verscheidene van de categorie-
en producten die volgens het
CBS de laatste jaren fors duur
der zijn geworden, zijn produc
ten die volgens het Nationaal
Instituut voor Budgetvoorlich
ting bij lage inkomens een veel
groter deel van het budget op
slokken dan bij hoge inkomens.
Het gaat om bijvoorbeeld voed
sel, gas en elektriciteit. Produc
ten die goedkoper werden, zo
als computerapparatuur en te
levisies tellen juist bij hogere
inkomens zwaarder mee.
Het CBS stelde deze week dat
het feit dat veel Nederlanders
een hogere inflatie ervaren dan
uit de officiële cijfers blijkt, ver
klaard kan worden uit de prijs
stijgingen bij producten die da
gelijks worden aangeschaft. Het
gewicht van deze producten in
de zogenoemde consumenten
prijsindex valt echter mee. De
uitleg van het CBS komt er op
neer dat lage inkomens de afge-
1 V(jf{
'hèeslc
afgpi
1 va®
lopen jaren het zwaarst
fen zijn door prijsstijj 01
Volgens het Nibud geven
nen (man, vrouw, twee
ren) die leven van eei
muminkomen 29,8 proci
hun inkomen uit aan
Bij gezinnen met een ii
van 4000 euro is dat li
cent. Het CBS stelt: 'In
lopen maanden stegen
prijzen van voedingsmipoi
harder dan de totale
net als in 2001 en begin
Gas en elektriciteit bel
volgens het CBS de
vijf jaar tot de top tien
stijgers. Ze werden mi
veertig procent duurder,
elektriciteit slokken volgi
Nibud 8,3 procent op
budget van minimi
mens. Voor het eerder ge
de hoge inkomen is dat
cent
De prijsdalingen zijn v<
zien in technologie: coi
apparatuur, tv's, foto-;
tuur etcetera. Voor aansi
vervanging zijn gezinne
een minimuminkomen
deld 29,2 procent van
get kwijt, bij het hoge
is dat 39,8 procent. De
lagingen komen dus voi
goede aan de hoge inkonjei
Sti
mgc
van
ch d
n|it de
r^oost
felle
i-voll
Even lopen voor betere conditie
1 ui Ir
2 nst 1
dieslol
jedat 1
mei
i »mac
2|estel<
;loi
icht 1
daa
leéorlog
O g
"«se
-De
Péri
'Oieind
in^oogt
aide t
;<jeeft v
Fed
n. De
woi
iber,
pfldest<
Tw
inde
hebb
tegtc
plei
ïitiati
lelijke
ie ha
in hel
1 hde
inkil
utrecht/gpd - De meerderheid
van de Nederlanders doet niet
al te veel tijdens de lunchpauze.
Uit onderzoeken als het Trend
rapport Bewegen en Gezond
heid, dat de overheid jaarlijks
laat samenstellen, blijkt dat
zo'n driekwart van de werkne
mers gewoon blijft zitten. Als
alle werknemers die tijd zouden
gebruiken om een flinke wan
deling te maken, zou dat vol
gens TNO Arbeid het ziektever
zuim flink kunnen terugdrin
gen.
Het zou zelfs Nederland een
stuk gezonder maken. De
meeste mensen bewegen na
melijk veel te weinig. Dagelijks
een wandeling van een half
uurtje tussen de middag is al
voldoende voor een betere con
ditie.
TNO Arbeid is onlangs begon
nen met een campagne bij een
aantal bedrijven om werkne
mers tijdens de lunch aan het
bewegen te krijgen. Het komen
de jaar worden diverse acties
gehouden, zodat werknemers
blijven wandelen tijdens de
lunch. „In deze acties staat cen
traal dat lunchwandelen leuk is,
een frisse neus en geest ople
vert, sociale contacten bevor
dert en compenseert voor het
vele zitten tijdens de werk
uren," aldus TNO Arbeid.
Uit onderzoeken onder perso
neel van midden- en kleinbe
drijven is gebleken dat zeker
eenderde van de werknemers
best wel wil bewegen tijdens de
lunch. Zeker een kwart van het
personeel ziet lunchwandelen
als een prima manier van be
wegen.
Meer informatie op internet:
www.lunchwandelen.nl, ww-
w.arbeid.tno.nl en www.natio-
nalegezondheidstest.com
(advertentie)
Wij hebben DE reis voor uw bedrijf, club of vereniging...
073-5 999 795/96
KRAS g m.leijnse@kras.
i.nl
door Achille Prick
den haag/gpd - De cateringsec
tor zit in een dal. Bedrijven snij
den in de kosten en versoberen
de bedrijfskantine, waar door de
ontslaggolf minder werknemers
eten. Vorig jaar kromp de bran
che-omzet met 3,4 procent. Ge
sprek met Hans Rijnierse, voor
zitter van de branchevereniging
Veneca en directievoorzitter van
Sodexho, de grootste cateraar
van Nederland.
Bent u niet bang dat de prijsbe
wuste werknemers massaal te
ruggrijpen naar het broodtrom
meltje?
Rijnierse: „Totaal niet. Gemid
deld besteedt een Nederlandse
werknemer per werkdag zo'n 3
euro in de bedrijfskantine. Daar
kom je in een broodjeszaak niet
ver mee, en de Nederlander
geen zin meer in oud brood
tussen de middag."
Oud brood? Dat neem je 's och
tends toch vers mee?
„De eerste dag dat u een brood
openmaakt, is het nog enigs
zins vers, maar dan is het nog
niet op. De dagen daarna wordt
het al snel minder. Bovendien
wil de moderne consument ge
mak en keuzemogelijkheid. Wie
heeft er vijftien soorten beleg in
de koelkast, laat staan warme
snacks en soep. Gelukkig wil de
Nederlander langzaam aan ook
meer warm eten tijdens de
lunch, iets wat in de meeste
landen om ons heen allang
vanzelfsprekend is."
- Uw omzet wordt voor negentig
procent behaald in bedrijfskan
tines en voor tien procent op
scholen en in instellingen. Wat
is uw toekomstdoel?
„De zorginstellingen, en dan
niet alleen als kantine voor het
personeel maar vooral als keu
ken voor de patiënten. Daar is
heel veel geld te verdienen,
want in een ziekenhuis kun je
zeven dagen per week, drie keer
per dag een maaltijd verzorgen.
We hebben het in Nederland
over een omzetpotentie van 1,3
miljard euro, een verdubbeling
van de huidige omzet van onze
leden."
- Dat is wel iets anders dan een
broodje kaas verkopen; in zie
kenhuizen is behoefte aan speci
ale voeding voor patiënten en
werken complete afdelingen met
diëtisten. Heeft u die kennis?
„In de Verenigde Staten zijn de
ziekenhuizen onze belangrijk
ste klant. In de regio Boston bij
voorbeeld bedient Sodexho 25
van de 26 ziekenhuizen. U kunt
het niet zo gek verzinnen of de
gewenste maaltijd wordt gele
verd. Dat kunnen we hier dus
ook. Bovendien zou de over
heid heel wat bezuinigingen
zigin drie maanden tijd
zend steekproeven te h0lU|ru
terwijl 500 per jaar norm"
Als ze zeggen dat wij ons|u
niet goed doen, zeg ik: 'Dfeen gi
op, in 34 jaar heb ik nog on
een groot voedselschand 0han
meegemaakt'. Je kunt alqnen.
vinden als je wilt. Voorbejd doo
als ergens in een stadhui! en en
wij werken, een tegel sch e dert
en wij hebben dat niet gej, 0v
aan de beheerder van heilet zijr
huis, krijgen wij meteen it Ami
boete. Dat is namelijk onfcdag t
nisch. Als verpakt vlees 7 iedei
den moet zijn en het is 7, (r e.n
pats-boem boete. Ongelo de v.
Niet gek dat 70 procent v aarljk
steekproeven eindigt mei etters
boete. Dat gaat om zo'n
euro."
Hans Rijnierse, directievoorzitter van Sodexho: „Controle is prima,
maar ze slaan door." Foto: GPD/Phil Nijhuis
binnenhalen door ons de cate
ring te laten doen in die instel
lingen; wij werken echt veel ef
ficiënter dan de instellingen
zelf."
- U bent woest op de Voedsel en
Warenautoriteit (de voormalige
Keuringsdienst van Waren) om
dat ze u intensief controleren.
Dat is toch hun taak en u heeft
toch niets te verbergen?
„Nee, en controle is prima,
maar ze slaan door. Ze zijn be-
- Uw branche wil zich i
voor een gezondere levensfa yj
van scholieren en ook vol
nen. Maar als uw klanter^0nK
kroketten willen eten, legt^w bij
toch geen extra appels in earre;
trine?
„Nou, in onze eigen kant !r^e u
die van Sodexho, krijg je &e ver
nog maar op vrijdag een
Daarmee is de kroket walphte vi
aler en maak je ook een ght bor
krokettenomzet. Maar in<eer 25
daad, wij verkopen waar >broke
naar is. Toch kun je in detemen
nier van presenteren of
stelling, een fruitcocktail
voorbeeld, veel doen en c
gaan we ook doen."
mjerik
