KUNST CULTUUR
Smachten in geheime, benauwde kamers
Een hobby voor het leven
Stedelijk mo
terugkeren o
wereldniveatBa'
Tweede aanhouding in
fraudezaak bij Boijmans
Koppig auteur van zeer populair oeuvB
woensdag 25 JUNI 2003
Zinderende poëzie van Kavafis klinkt de hele avond over de Nieuwe Rijn
Björk. Foto: AFP/Patrick Lux
Concerten
gevederde Björk
bremen - Popster en actrice
Björk toert momenteel door
Duitsland. Afgelopen dagen gaf
de IJslandse concerten in Ber
lijn en Bremen. De nimmer on
opvallende zangeres was voor
de gelegenheid voorzien van
een groene verentooi.
Vlaamse stripprijs
voor Matena
turnhout - De Nederlander
Dick Matena krijgt De Vlaamse
Prijs voor Strips voor zijn strip
bewerking van het boek 'De
Avonden' van Gerard Reve. De
tweejaarlijkse prijs wordt Mate
na 13 december overhandigd
tijdens De Stripgidsdagen in
Turnhout. De onderscheiding
bestaat uit 12.500 euro en een
bronzen beeldje.
12,1 Miljoen euro
voor Van Goghs
londen - Twee schilderijen en
een tekening van Vincent van
Gogh zijn gisteravond bij vei
linghuis Christie's in Londen
voor in totaal 12,1 miljoen euro
verkocht Een Europese verza
melaar kocht een olieverfschil
derij voor 6,1 miljoen. Voor een
schilderij uit 1888 legde een
Amerikaanse verzamelaar 4,8
miljoen op tafel. Een tekening
van het huis van Van Gogh in
Arles ging voor 1,2 miljoen weg.
Otis-musical in
Stadsgehoorzaal
leiden - Musicalgezelschap Otis
begint morgen aan een serie
van drie voorstellingen in de
Stadsgehoorzaal. De zelfge
schreven musical 'Give me that
Spotlight' is daar tot en met za
terdag te zien. Het publiek
wordt door de leden van het ge
zelschap meegenomen naar de
filmstudio's van Hollywood in
de jaren vijftig. Otis bouwt een
traditie op met het jaarlijks spe
len van een musical vol zang,
dans en acteerprestaties. Daar
bij wordt gestreefd naar een
hoog niveau. Ook dit jaar wor
den weer enkele indrukwekken
de koorscènes en prachtige so
lonummers beloofd. De aan
vang van de voorstellingen is
om 20.15 uur.
door Rody van der Pols
vervolg van voorpagina
leiden - Wit met blauw wappe
ren Griekse vlaggen aan beide
zijde van de Koornbeursbrug.
Het wit van een Zuid-Europees
stadje dat blakert in de zon, het
blauw van de Middellandse Zee.
Oftewel: de kleuren van Alexan-
drië, de mediterrane havenstad
die de Griekse dichter Kavafis in
zoveel gedichten heeft bezon
gen. En wiens teksten gister
avond bij monde van zoveel Lei-
denaars over de Nieuwe Rijn
klonken.
Verbaasd houdt een toevallige
passant halt op de Leidse Vis
markt. Terwijl hij een koptele-
foontje uit zijn oren pulkt, kijkt
hij met gefronste blik richting
de Koornbeursbrug. „Blijf wel
altijd denken aan Ithaka", ora
kelt een man achter een kathe
der. Ook een echtpaar dat de
hond aan het uitlaten is, houdt
stil om naar de spreker te luis
teren. Zijn stem draagt tot ver
over de Nieuwe Rijn: „Dat er
veel zomermorgens mogen ko
men, waarop je heel dankbaar,
heel blij, onbekende havens
zult binnenvaren."
Die spreker is Cees Goekoop en
de tekst die hij ten gehore
brengt, is het gedicht 'Ithaka'.
De oud-burgemeester is een
van de vele tientallen deelne
mers aan de vijfde 'poëziema-
rathon' van Stichting Tegen-
Beeld, bekend van de Leidse
muurgedichten. In ruim vier
uur tijd wordt vrijwel het com
plete oeuvre van de Griekse
dichter Kavafis - meer dan 150
gedichten - ten gehore ge
bracht. Niet alleen vanaf de
Koornbeursbrug, maar ook
vanaf een schuit in de Nieuwe
Rijn.
Net als tijdens de voorgaande
edities volgen ook nu weer veel
mensen het evenement vanuit
een bootje. Al om zeven uur,
terwijl op het terras van Ein
stein nog een vorkje wordt ge
prikt, arriveren de eerste schui
ten, roeiboten en sloepjes.
Sommige mensen hebben het
vuistdikke, wijnrode boek waar
om het vanavond draait al bij
de hand: de gedichten van Ka
vafis. De man die ze stuk voor
stuk in het Nederlands vertaal
de, Mario Molengraaf, mag het
spits afbijten. Niet met een ge
dicht, maar met een introductie
op de Griekse poëet.
Kavafis (1863-1933), die een he
kel had aan verhuizen, woonde
zijn hele leven in één stad:
Alexandrië, een Griekse enclave
De teksten van Kavafis klinken nog over de Nieuwe Rijn als de zon allang achter de huizen is verdwenen.
Rechts het duo Kuiper Berbée. Foto's: Mark Lamers
in Egypte. „Een stad die feitelijk
nergens bij hoorde", vertelt
Molengraaf. „Zoals Kavafis zelf
nergens bij hoorde, altijd een
buitenstaander was." Dat
kwam met name door zijn ho
moseksuele geaardheid, die hij
in de kosmopolitische, maar te
gelijkertijd bekrompen stad
nauwelijks kon uiten. Wel kon
hij dat in zijn poëzie, die dan
ook bol staat van het zinderend
verlangen naar jonge, slanke
knapen.
Al die jonge metselaars, matro
zen en bediendes; al dat
smachten in geheime, benauw
de kamers; al die onrustige blik
ken van toevallige passanten -
ze schallen de hele avond lang
over de Nieuwe Rijn. Een stelle
tje zit met'de benen over de
rand van de kade bungelend te
luisteren, terwijl ze een Griekse
salade oppeuzelen. Een jongen
schenkt zichzelf nog maar eens
uit de fles raki bij. En op de ter
rassen worden de glazen bier
en wijn met dienbladen tegelijk
aangevoerd.
Op het podium wisselen dich
ters, schrijvers, politici en ande
re bekende Leidenaars elkaar
af. Naast Cees Goekoop zijn
oud-burgemeester Jan Postma
én de nieuwe burgervader Hen
ri Lenferink aanwezig. De laat
ste wordt tijdens het voorlezen
afgewisseld door de Griekse
ambassadeur, die de gedichten
in de oorspronkelijke taal ten
gehore brengt. Maar ook leer
lingen van het Da Vinei college
geven acte de présence, evenals
impresario René Vallentgoed,
de schrijvers Rudy Kousbroek
en Maarten 't Hart en decora
teur Jan Willem Bruins, om
maar enkele namen te noemen.
Schrijver Ilja Leonard Pfeijffer
draagt met veel expressie de
klaagzang van een poëet voor.
Televisiepresentator Menno
Bentvelt verhaalt van moeder-
verdriet. En het duo Kuiper
Berbée maakt van de geladen
ontmoeting van twee klanten in
een tabakswinkel een hele per
formance. Terwijl ze met blote
voeten in een opblaaskinder-
badje staan, roken ze sigaren en
dragen ze poëzie voor.
Tussen de bedrijven door is er
muziek van Palio-Paréa, een ge
zelschap dat met zijn muzikale
bewerkingen van Kavafis-ge-
dichten ook in Griekenland
succes oogst. De melancholieke
zang, ondersteund door een
soort luit, gitaar en contrabas,
roept beelden op van nauwe,
broeierige steegjes en van ge
zellige dorpspleintjes waar de
wijn rijkelijk vloeit. Broeierig
aan de Nieuwe Rijn is het dan
al lang niet meer. De zon is
achter de huizen verdwenen, de
T-shirtdragers zitten met kip
penvel op de armen. Maar
drank is nog ruimschoots voor
radig. En ook de zinderende ge
dichten van Kavafis zijn nog
lang niet allemaal ten gehore
gebracht.
In Leiden en de regio bestaat grote belangstelling voor
professionele en amateuristische kunstbeoefening.
Heilig Vuur volgt stad- en regiogenoten die musiceren,
zingen, dansen, toneelspelen, fotograferen of op andere
wijze actief zijn. Vandaag: het Jeugd Symfonieorkest
Rijnstreek.
„Weet u waar de muziekstan
daards zijn?" Aukje van Gor-
kom wordt aangeklampt door
een meisje met een viool. Als
coördinator van het Jeugd
Symfonieorkest Rijnstreek is zij
voor veel leden de vraagbaak.
Het krioelt in de aula van het
Da Vinei College aan de Leidse
Kagerstraat. Als dirigent Yvon
ne de Winter haar stokje heft,
heerst er echter stilte. Iedereen
weet zijn plek en 'La Veleta'
wordt ingezet. „Ja, die ken ik
nog van dansles", fluistert Van
Gorkom. Mark Tempelaars
helpt ondertussen de slagwer
ker op de achterste rij.
Ook hij is dirigent. Dat heeft te
maken met de ingewikkelde
constructie van dit orkest. Het
is bedoeld voor kinderen die
een jaar les hebben op een
muziekinstrument. Tempe
laars: „Die lessen kunnen ze
gevolgd hebben op een harmo
nie, via de streekmuziekschool
of bij een docent thuis. We bie
den ze de mogelijkheid samen
te spelen, want daardoor krij
gen ze meestal meer lol in het
musiceren." De kinderen van 6
tot 12 jaar oefenen elke woens
dagmiddag. Dat gebeurt op
vier plekken tegelijkertijd in
Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest
en Wassenaar. Ze leren alle
maal hetzelfde repertoire,
waardoor de vier 'klasjes' op
een gegeven moment kunnen
worden samengevoegd tot één
orkest.
Er zijn drie van zulke niveaus:
het kinderorkest voor de begin
ners (6-12 jaar), het junio
renorkest (10-15 jaar) en het
jeugdorkest (12-18 jaar). Wie
zich als muzikant blijft ontwik
kelen, groeit vanzelf van het
ene orkest naar het andere.
Een paar keer per jaar treden
de orkesten naar buiten. Zo is
er komende zondag het zomer-
concert in de Leidse Petrus-
kerk. Verder zijn er traditioneel
een koninginneconcert en een
lenteconcert. „Ook doen we dit
jaar voor het eerst mee aan de
optocht op 3 oktober", voegt
Aukje van Gorkom toe.
Ze is er blij mee dat sinds vier
jaar deze constructie bestaat.
„Voordien waren het orkest en
de muziekschool concurrenten
van elkaar. Samen staan we
sterker. Op deze manier kun-
Door de mogelijkheid samen te spelen krijgen kinderen meestal meer lol in het musiceren.
Foto: Taco van der Eb
nen we als groot orkest ook
veel mooiere werken ten geho
re brengen."
Het repertoire van het Jeugd
Symfonieorkest Rijnstreek is
klassiek georiënteerd. Hoewel,
op het zomerconcert wordt
ook 'Dancing Queen' van Abba
gespeeld. „Zo'n stuk wordt
echt niet meer gewaardeerd
dan de vierde symfonie van
Mahler. Het is eerder anders
om", zegt dirigent Mark Tem
pelaars. „De kleintjes spelen
nu Mahler. Dat vinden ze ge
weldig. Dat is pas echte mu
ziek."
De jeugdige muzikanten zijn
veelal afkomstig uit de boven
laag van de bevolking, geeft
Aukje van Gorkom toe. „Een
afspiegeling van de maat
schappij zijn we niet. We heb
ben weieens in een azielzoe-
kerscentrum gespeeld, maar
het is niet zo dat dan meteen
de allochtonen toestromen.
Het is natuurlijk ook een dure
hobby. Het instrument, de les
sen, de boeken, het kost alle
maal geld."
Yvonne de Winter probeert on
dertussen op speelse wijze de
orkestleden op de door haar
gewenste manier te laten spe
len. „Kunnen die noten wat
korter? Houden zo!" De strij
kers zijn in de meerderheid in
het kinderorkest.Ach, we
hebben ook veel violen nodig
in een symfonieorkest", zegt
Tempelaars. „De altviool, de
contrabas, de fagot en de
hoom zijn de ondergeschoven
kindjes. De markt is gewoon
slecht voor die instrumenten.
Voor de hoorn is de nood het
hoogst. Er zou eigenlijk weer
iemand populair moeten wor
den met zo'n instrument, zoals
Berdien Stenberg veel bete
kend heeft voor de dwarsfluit
en Candy Dulfer voor de saxo
foon."
Als de muzikanten de middel
bare school verlaten, verlaten
ze ook het Jeugd Symfonieor
kest Rijnstreek. „Soms stromen
ze door naar een studentenor
kest", weet Mark Tempelaars.
„Leiden heeft er twee." Nog
belangrijker vindt Aukje van
Gorkom dat ze de lol van het
musiceren hebben ontdekt.
„Dan hebben ze een hobby
voor het leven."
Zomerconcert Jeugd Symfo
nieorkest Rijnstreek, zondag
29 juni, 15,30 uur, Petruskerk,
Lammenschansweg, Leiden.
Meer informatie: tel. 071-
4313839.
Theo de With
rotterdam/anp - In de verduis-
teringszaak bij het Rotterdamse
museum Boijmans van Beunin-
gen is een tweede verdachte
aangehouden. De hechtenis
van de administratief medewer
ker van het museum die eerder
werd opgepakt, is met dertig
dagen verlengd. Of de tweede
arrestant ook bij het museum
werkt wil justitie niet kwijt
Bij Boijmans is ongeveer 3 mil-
NO
NL
ten
ted I
i j
NO
Hel
Museum in Amsterdam jaai
Gei
Ge2
Jes
2(
joen euro verduisterd. Van het
verduisterde bedrag werd 2,2
miljoen achterhaald. Nadat
aangifte was gedaan bij de poli
tie, achterhaalde de huisban
kier van de gemeente Rotter
dam hoe het geld was wegge
sluisd. Daarop werden ver
scheidene rekeningen geblok
keerd. In verband met de frau
de is afgelopen week op vijf
plaatsen huiszoeking gedaan.
compleet vernieuwd, wil
zich weer kunnen meten
de internationale top van
sea van moderne kunst. I
voor moet de gemeente mis
sterdam ruim 80 miljoen Hel
uittrekken. Met dat geld i bijt
het museum zo snel moi van
worden verzelfstandigd, i Get
er een nieuw bouwkundig nis<
werp komen en een nieu\M NO
rectie met een duidelijke Net
en artistiek beleid. terij
Dat adviseerde de Comni KRi
Toekomst Stedelijk Mu» ziel
gisteren. Deze commissie q teel
leiding van Concertgeboui Bijl
recteur M. Sanders werd ij Eer
cember ingesteld om de Cod
meente te adviseren ove) Nac
toekomst van het Stedelijk herl
seum. Dat gebeurde kort ij Ein
de gemeente na vele jarefl
cussie had besloten dat het
seum blijft gehuisvest ofl
Museumplein.
Volgens Sanders is het Stej
Museum door het beleid vj
afgelopen jaren langzaam i
gezakt uit de top. „Er zijn
achterstanden ontstaan il
collectie, het gebouw veil
in slechte toestand, de oij
satie is verouderd, de vit
onvoldoende uitgedragen i
publieke steun neemt af."
Hij noemt de situatie 'a<
Zonder maatregelen zou
museum in 2004 de dd'
moeten sluiten. De brand
heeft al gezegd dat het nie|jziek
antwoord is het pand in d|01Q8^
dige staat open te houder^jng
het publiek. Het meeste jj. 20
neel is al verhuisd naarKamf
kantoor in Sloterdijk,
meer vanwege problemeit'er ei
de Arbo-wetgeving. fo.30
In december besloot dé^e®J
meente Amsterdam 57,6[_
joen euro beschikbaar te sbuma
voor renovatie en uitbrfl
van het Stedelijk Museurty/Q
commissie meent echter <j^t Pjr'
25 miljoen euro extra not soap
om het museum zijn veifevid d
gegane allure terug te
Ook het ontwerp vooi^d,
nieuwbouw van de Port*eem<
architect Siza schuift de fcNW
missie aan de kant. ..Hel^®
niet bij de rol, de functie feöde i
betekenis van het Stedelijlrde
seum in de toekomst",
Sanders. s
Als handreiking aan de^ Af
meente heeft de commissi Ersi
stappenplan opgesteld vo(°-0°
komende achttien maand^ 2
na de zomer moet de VQ3.00
standiging een feit zijn enltem
de nieuwe directie er
het najaar moet deze diji^s
zich bezig gaan houden njgess
eisen van de nieuwbouw ef 04.
architect selecteren.
De commissie wil dat hef
seum na de verniet
600.000 bezoekers trekt,
een verdubbeling van h^'®t"
zoekersaantal van vorig |and
Het museum zou 8000 toflassic
vierkante meter expositierl.Mrttv
moeten hebben. Nu is dal^ n,c
vierkante meter. Verder mjf ref
commissie niet tomen ai3We
huidige locatie aan het lfd5/
umplein. In 2007 zou he^nKe,
nieuwde Stedelijk Museuite Ros
deuren moeten openen. 1-201
De commissie wil zich ni^08'
spreken over mogelijke ^h0Di
daten voor de functie van
teur. „Dat was niet onzi
dracht", aldus Sanders. PR a,|
juli treedt oud-VPRO-dirfe p
Hans van Beers aan als inteit Fj
directeur van het Stedelijfl9-30
seum. Hij is benoemd -vc^^i
periode van een jaar. 22.3c
IN MEMORIAM
Imtip.
16.30
De Amerikaanse auteur Leon
Uris, die wereldfaam verwierf
met zijn boek 'Exodus' (1958),
is zaterdag op 78-jarige leeftijd
overleden.
„Mijn vroegste herinnering is
dat ik geen mislukkeling wou
worden", zei Uris, een geboren
en getogen Amerikaan, eens.
Zijn vader was wegens zijn
joodse geloof tsaristisch Rus
land ontvlucht. De joden en
hun vervolgingen, het zijn de
twee steunpilaren van het po
pulaire werk van Uris.
'Het boek', noemden de joodse
dissidenten Uris' 'Exodus'. Dit
magnum opus telt zeshonderd
pagina's en verhaalt over het
wedervaren van de Europese
joden in de periode rond de
stichting van de staat Israël. Het
haalde een miljoenenoplage en
kent tientallen vertalingen. Het
werd verfilmd met Paul New
man in de hoofdrol.
Tijdens de verfilming bleek een
andere kant van Uris. Zijn kop
pigheid. Door onenigheid met
de regisseur werd hij ontslagen
als scriptschrijver. Hitchcock
zou jaren later hetzelfde doen
toen hij Uris' spionnenroman
'Topaz' (1967) verfilmde.
Leon Uris. Foto: AP/Richard Drew
Leon Uris 1924-2003
Maar deze koppigheid leverde
hem ook al vroeg succes op.
Zijn eerste roman 'Gezworen
Kameraden' (1953) over zijn tijd
in het leger werd een paar jaar
na verschijnen verfilmd. Uris
vertrok later naar Hollywood
waar hij scripts schreef van on
der meer de bekende western
'Gunfight at the OK Corral'
Tl
t .2
,00 Hc
23.25
(1957). Hollywood verliet Ifcht. 2
snel. Hij trok naar Europa k 02
raël en verdiende zijn broc^8^
verslaggever. Ondertussen Qn
hij research voor zijn romiC Ne
De literaire kritiek heeft no
veel op gehad met de vertf
van de goedgedocumente^™
weidse verhalen. Ook op éue Pe
van zijn andere 'joodse' b<innis:
ken, 'Mila 18', reageerden [°°y
lauw. Het was Uris' meeste. 00
soonlijke boek. „Het kon ns higt
niet schelen of er tien of dt39
zend van verkocht werdei^0 00
hij ooit. Voor dit boek reis<
rond in Oost-Europa om 0
levenden van de holocausi
interviewen.
In 'Mila 18' heeft Uris het f
wat een schrijver nodig heWE!
„Koppigheid, volhardend!!1 rit™
sluit je van iedereen en all?**
behalve je schrijven. Dat is
prijs die je moet betalen."
prijs waarvoor hij een uitzi^
71NOC
derlijk populair oeuvre vai!^^
tientallen romans en scripoo r0
laat. jïacht-
Kort voor zijn overlijden v!dl° N
tooide Uris een nieuw boe
'O'Hara's Choice', een hislM U
sche roman over de Amerilag 9
kaanse mariniers. De di
istem
