1
LEIDEN REGIO
DAKKAPELLEN
Snuitkam hielp 'nieuw' Naturalis-reptiel om vis te vangen
-eidse scholier twee jaar naar Noorwegen
Lenferink voelt wel voor
verruiming terras-tijden
übbae wil meer zonnepanelen op Leidse huizen
duid
R3
IN ÉÉN DAG GE
LO°l
lerscheiding
r Vredevoogd
J- Oud-voorzitter Loek
roogd van het College
stuur van de Universiteit
heeft vanmiddag een
ipanse onderscheiding
gen. De Japanse ambas-
Hiroharu Koike speldde
de Japanse ambassade
ierselen op die horen bij
Ier of the Sacred Treasu-
jd and Silver Star'. Vrede-
ikrijgt de onderscheiding
pn jarenlange inspanning
[culturele en de academi-
laties tussen Japan en
id te bevorderen.
itrover
klappen
I- Een onbekende man
steravond in de Spijker-
:eg, achter de Harte-
rk, geprobeerd een 18-
rouw van haar tas te be-
Toen de man de tas wil-
kken, ontstond er een
ing waarbij de vrouw
kwam. Toch deelde zij
ir klappen uit, waardoor
valler het hazenpad
en eerste met
tersdiploma's
Drie studenten biome-
wetenschappen van de
;iteit Leiden ontvangen
derdag 3 juli hun mas-
oma. Daarmee is de
iteit de eerste in het
zulke diploma's uit-
ïds de invoering van de
'bachelors-mastersstu-
'jctuur'. Officieel bieden
lerlandse universiteiten
iwe diploma's pas sinds
jber aan, maar de drie
ten die nu hun diploma
behaalden hun bachel-
■oma eerder in het bui-
De studenten studeer-
het Leids Universitair
|h Centrum.
woensdag 25 JUNI 2003
Paleontoloog Veldmeijer is nog dagelijks met pterosauriërs bezig
door Wilfred Simons
leiden - Hij prefereert de naam
'pterosauriërs'. Paleontoloog An-
dé Veldmeijer (34) ergert zich er
zelfs aan dat de vliegende r.etie-
len uit het Jura en het Krijt in het
dagelijks spraakgebruik voor 'di-
no's' doorgaan. „Het belangrijk
ste verschil is dat het bovenbeen
recht in het bekken staat", legt
de aan de Leidse universiteit op
geleide archeoloog uit. „Bij dino
sauriërs staat het er schuin in."
Gisteren maakte Naturalis be
kend dat het vliegende reptiel,
dat nu alweer enkele jaren in
het museum te bewonderen is,
een nieuwe, tot nu toe niet be
schreven soort is. Hij draagt de
naam Coloborhynchus spiel-
bergi en is honderd miljoen jaar
oud. Paleontoloog Veldmeijer,
die sinds 1994 met het dier be
zig is, deed de ontdekking. De
identificatie berust vooral op de
kam die het beest voor op zijn
snuit heeft. Die staat verder
naar voren dan bij andere, eer
der beschreven soorten.
De fascinatie van de paleonto
loog, die in het Friese Noord-
wolde geboren, dateert van
1993. Hij wilde toen als tweede
jaarsstudent in Leiden 'vrije
studieruimte' invullen met een
onderzoek naar dinosauriërs.
Hij ging daarom op bezoek bij
conservator John de Vos van
het Nationaal Natuurhistorisch
Museum Naturalis. Of hij iets
voor hem had. „Een dino heb ik
even niet", had De Vos geant
woord. „Maar ik heb wel iets
anders." Hij troonde Veldmeij
er mee naar de coloborhynch
us, die net bij het museum was
afgeleverd.
Hij kon pas met het onderzoek
beginnen in 1994, toen het fos
siel uit zijn blok kalksteen was
bevrijd. Het bleek een grotere
klus dan hij had verwacht. Ei
genlijk is hij er nog steeds bijna
dagelijks mee bezig. Nergens is
de verwarring over de taxono
mie, de vraag welke dieren bij
elkaar horen en hoe zij van el
kaar afstammen, zo groot als bij
de vliegende retielen. Veldmeij
er noemt het ronduit 'spaghet
ti'. „Daar komt bij dat de on
derzoekers onderling ruziën,
vaak venijnig persoonlijk. Dat
maakt het determineren er niet
gemakkelijker op."
Zeker is wel dat de hemel in het
tijdperk van de dinosauriërs be
paald niet leeg was. Er waren
honderden, zoniet duizenden
soorten vliegende reptielen.
Vergelijkbaar met de rijkdom
aan vogelsoorten nu was de
oertijd echter niet, meent Veld
meijer. „Het waren, na de in
secten, de eerste diersoorten
die de lucht als woonplaats ko
zen. Er was minder voedselcon-
currentie dan nu, dat dwong de
dieren minder tot specialisatie.
Verhoudingsgewijs waren er
dus weinig soorten, maar van
elke soort waren er wel veel die
ren."
Fossielen van vliegende reptie
len zijn zeldzaam. Hun botten
zijn dun, fragiel en hol en verte
ren vaak voordat ze kunnen
fossiliseren. Min of meer gave
exemplaren worden gevonden
in het Duitse Solnhofen, in Chi
na en in de Santanaformatie in
Brazilië. De bijzonderheid is
daar dat de dieren tijdens fossi-
lisatie niet zijn samengedrukt,
zoals op andere vindplaatsen
wel is gebeurd. Daardoor is het
mogelijk om een goed driedi
mensionaal beeld van de dieren
te krijgen. De Santanaformatie
heet een 'rijke' vindplaats, maar
Veldmeijer relativeert dat. „Er
De Coloborhynchus spielbergi hing al enkele jaren in de collectie van Naturalis. Foto: Naturalis/Herman Zonderland
zijn tot nu toe vijf dieren gevon
den, waarvan het exemplaar in
Naturalis het best bewaard is."
Duidelijk is wel dat de evolutie
van de reptielen verliep zoals
die van de dinosauriërs. De eer
ste exemplaren waren klein, zo
als de in Duitsland gevonden
Pteranosaurus micronix. „Die
was zo groot als een mus, maar
met langere vleugels." Lang
zaam maar zeker ontstonden
grotere soorten. De Colobor
hynchus spielbergi is met zijn
lengte van een meter en zijn
spanwijdte van soms zes meter
al een behoorlijk groot beest.
De laatste tijd zijn er echter
fragmenten opgegraven van
een reptiel dat nog groter ge
weest moet zijn: vermoedelijk,
maar speculatief, met een
spanwijdte van twaalf meter.
Tot nu toe zijn alleen visetende
reptielen gevonden. Na hun
dood vielen ze in zee en werden
ze op de bodem geconserveerd.
De Santanaformatie is zo'n ou
de zeebodem die in later tijden
is opgeheven. Maar er moeten
andere pterosuariërs geweest
zijn, die misschien insecten of
vruchten aten. „De makers van
de BBC-serie Walking with Di
nosaurs laten zelfs kleine ptero
sauriërs rond grote dino's vlie
gen, die hen van hun parasie
ten ontdoen. Speculatief, maar
waarom niet", zegt Veldmeijer.
De grote ptersosauriërs leken
volgens de paleontoloog nog
het meest op vliegtuigen. Ze
konden uitmuntend zweven en
grote afstanden afleggen. Klap
wieken ging ze minder goed af,
vooral doordat hun huidflap-
pen stijf waren. „Hun 'vleugels'
waren verstevigd met vezels",
zegt hij. „Daarin verschillen ze
van vleermuizen, die dunne
vellen hebben, dat zijn haast
membranen." Vermoedelijk
had elke soort een eigen wijze
van foerageren. Veldmeijer
denkt dat de Coloborhynchus
spielbergi een duikvlucht
maakte, zijn kop in het water
stak en dan in een fractie van
een seconde een vis ving. Daar
na was het zaak om de kop snel
weer boven water te krijgen.
Daarbij kwam de kam op zijn
snuitpunt hem van pas. „De
kam verlaagt de weerstand van
het water", aldus Veldmeijer.
„De kop klieft er als het ware
doorheen."
De grote vraag die paleontolo
gen bezighoudt is of de dieren
trokken. In Walking with Dino
saurs wordt gesuggereerd dat
ze aardbolomspannende zwerf
tochten maakten. Het idee is
gebaseerd op de vondst van een
stuk snuit van acht centimeter
in Engeland, in een formatie die
'Cambridge greensands' heet.
Het fossiel wordt bewaard in
het Londense Natural History
Museum, waar Veldmeijer het
fossiel heeft bestudeerd. Hij is
er nu wel van overtuigd dat het
bot afkomstig is van een colo
borhynchus. „Hij behoort tot
dezelfde soortenfamilie, dat
kan niet anders." Maar is het
ook een 'spielbergi'? Daar twij
felt hij toch. De botten van vin
ken en mezen zijn ook bijna
identiek en het zijn toch ver--
schillende soorten. „Ik vind het
te gemakkelijk om te zeggen:
'het waren grote dieren, dus
vlogen ze ook ver'. Ik zie ze eer
der aan de oevers van de Atlan
tische Oceaan kolonies vormen
en van daaruit kortere of lange
re vluchten maken, zoals veel
zeevogelsoorten nu doen. Maar
fysiek waren ze zeker tot vluch
ten naar Engeland in staat."
(advertentie)
orWlf Reinders
- Leidenaars moeten massaal aan de zonne-
Dat zei wethouder Mohamed Rabbae gisteren
^presentatie van het ontwerp-milieubeleidsplan
^°$10 van de Milieudienst West-Holland.
rfS wil dat er in de Leidse wijken bedrijfjes komen
edkope zonnepanelen maken. Eventueel met
e moeten die aan de man worden gebracht,
en jaar moet minimaal tien procent van de hui-
1 zonnepaneel op het dak hebben.
zegt met een aantal ondernemers te praten
zonnepaneelbedrijfjes. Wie dat zijn, wil de
inks-wethouder nog niet zeggen. „We zitten
jhet verkennende stadium." Met goedkope zon-
y ïlen, die milieuvriendelijk energie opwekken, wil
zonne-energie populair maken onder de Lei-
■s s. „Met betaalbare zonnepanelen wil ik duide-
ken dat zonnepanelen op je huis niet alleen iets
voor de elite is", aldus Rabbae, „maar zeker ook is
weggelegd voor mensen met een krappe beurs."
Zijn plan voorziet in zonnepaneelbedrijfjes in diverse
wijken in Leiden. Zo moet de drempel om de goedkope
panelen te kopen laag zijn. „Ik wil het dicht bij de
mensen brengen." Hoe duur de panelen worden, kan
Rabbae nog niet zeggen. „Maar het zou het mooist zijn
als het een zichzelf bekostigend systeem wordt. Wat je
aan energiekosten met een zonnepaneel uitspaart, be
steed je aan de afbetaling van je paneel."
Het idee van de wethouder past in het streven van Lei
den en de buurgemeenten Leiderdorp, Oegstgeest,
Warmond en Zoeterwoude om op lokaal niveau het
broeikaseffect aan te pakken. Terwijl Nederland als
land faalt in de nakoming van de internationale mi
lieuafspraken van Kyoto, willen de vijf gemeenten pro
beren die te halen: vermindering van schadelijke C02-
uitstoot met zes procent en minimaal vijf procent van
het energieverbruik is duurzaam, dat wil zeggen mi
lieuvriendelijk, opgewekt. Dat moet over zeven jaar
zijn waargemaakt.
Het beleidsplan van de dienst waarin de vijf gemeen
ten in de Leidse regio samenwerken is een opsomming
van allerlei milieumaatregelen. De gemeenten beloven
bijvoorbeeld snoeihout en groen in te zamelen voor
het opwekken van milieuvriendelijke zogeheten bio
massa-energie en een 'regionaal actieplan' te maken
om het aantal gereden kilometers door auto's in de re
gio te verminderen.
De gemeenten kopen alleen nog milieuvriendelijk ge
produceerde energie in voor eigen energieverbruik en
gaan zo veel mogelijk over op de aankoop van eco-pro-
ducten en Max Havelaar-koffie. Verder krijgen asiel
zoekers tijdens inburgeringscursussen les in milieu
vriendelijk gedrag. De inwoners van Leiden, Leider
dorp, Oegstgeest, Warmond en Zoeterwoude hebben
nog tien weken om hun mening over het milieube
leidsplan te geven. Daarna wordt het plan vastgesteld.
Alno 75 jaar: nu deze, complete
ALNOLOOK voor een unieke
prijs. Leverbaar in meerdere
opstellingen.
Het 184 pagina's dikke Alno
keukenboek ligt gratis voor u
klaar bij onderstaande
Alno Select Dealers.
HAZERSWOUDEDORP: Keukencentrum Waddinxveen, Frankrijklaan 4 tel.: 0172-236323
IJMUIDEN: Möbel Kaiser, Marktplein 2 tel.: 0255-546380
VOORSCHOTEN: Keukenstudio, Kon. Julianalaan 46 tel.: 071-5615927
Leidse raad nog verdeeld over voorstel D66
oppitdaging, spannend en
en> er ontzettend veel zin
jdëe 16-jarige Patrick Groe-
're|jk uit Leiden vertrekt 24
lentus naar Noorwegen om
ig fte laatste twee jaar van
tetvo-opleiding af te maken,
het de afgelopen vier
dep het Vlietland College
wtnijn zin gehad, maar deze
ik aangrijpen."
gaat naar Flekke, een
e in de omgeving van Ber-
etiaar de school Red Cross
'e |c van United World Col-
UWC). Hij is één van de
lederlandse jongeren die
vtfeselecteerd voor de UWC
2005. Hij kreeg de bij de
p behorende beurs eerder
naand in Rotterdam,
k kwam in aanraking met
nadat zijn vader er een
1 in de krant over had ge-
f Dat artikeltje nam hij
tiaar school en via de rec
tor en de decaan kreeg hij een
foldertje. „Via internet kreeg ik
een inschrijfformulier en daar
na moest ik een stuk schrijven
over wie ik ben. Dat moesten
mijn ouders en de school ook
doen. Eigenlijk moest je jezelf
verkopen."
Van de 85 kandidaten in Ne
derland bleven er na een aantal
selectierondes tien over. Pa
trick gaat eind augustus met de
bus van Amsterdam naar Oslo.
„En daar word ik opgehaald en
moet dan nog tien uur in een
andere bus naar de school. Er
zijn 200 leerlingen op die
school en op de campus staan
vijf huizen met in elk huis veer
tig leerlingen, die zijn onder
verdeeld in kamers van vijf.
Heimwee? Nee, dat denk ik
niet, want ik ben vaker weg ge
weest op kamp met voetbal,
school of LCKV. Maar het blijft
natuurlijk afwachten."
Patrick Groenendijk: „Deze kans moet ik aangrijpen."
Foto: Hielco Kuipers
De Blauwe Steen, die «700 jaar in de
Breestraat ligt, is hetymboiische
middelpunt vanle stad.
Onder redactic/an
Timotcus Waarsenburg en Ec-Jan Berendsen
TELEFOON 0 71 - 5 56 424
De voertaal op school is Engels,
al moet Patrick wel een cursus
Noors volgen. „Mijn Engels is
behoorlijk en Nederlanders
hebben natuurlijk een voor
sprong, omdat die de taal vaak
beter spreken dan anderen. Ik
heb contact met een Neder
lands meisje dat nu haar twee
de jaar in Noorwegen ingaat.
Voor haar was het in het begin
wennen, maar alles is goed ge
komen. Naast de schooloplei
ding moeten we ook gaan wer
ken in het revalidatiecentrum
naast de school. Daarnaast ga
ik een kamp begeleiden voor
kinderen uit de omgeving en
wil ik gaan kajakken, abseilen
en duiken. Dat lijkt me onwijs
gaaf."
UWC is een internationale on
derwijsbeweging van tien scho
len over de hele wereld. Zij wil
veelbelovende jongeren uit
verschillende landen samen
brengen, wederzijds begrip sti
muleren en de samenleving
verbeteren. Jaarlijks worden
scholieren uit meer dan hon-.
derd landen naar een UWC-
school afgevaardigd. UWC wil
de leerlingen vaardigheden, in
spiratie en het netwerk bieden
om gedurende de rest van hun
leven positieve veranderingen
in de samenleving tot stand te
brengen. Leerlingen van de
UWC worden geselecteerd op
eigenschappen als zelfstandig
heid, betrouwbaarheid, sociaal
gedrag binnen een groep en in
zet voor de samenleving. Het
UWC combineert een intensief
academisch programma met
(fysieke) uitdagingen en dienst
verlenende activiteiten.
Een tijdje geleden heeft Patrick
thuis een afscheidsfeestje gege
ven voor zijn voormalige klas
genoten. „Durf je het wel zon
der je ouders en weet je wel
waar je aan begint, werd mij
gevraagd. Nou, het lijkt mij een
hele ervaring. Tijdens dat feest
je kreeg ik van mijn medeleer
lingen en een aantal docenten
een digitale camera. Dan kan ik
in elk geval foto's doorseinen
uit Noorwegen."
Eric-Jan Berendsen
door Wim Koevoet
leiden - Burgemeester Lenferink heeft geen prin
cipiële bezwaren tegen het plan van D66 om de
terrassen langer open te laten blijven dan tot
24.00 uur. Dat zei hij gisteravond in de raads
commissie bestuur en veiligheid. Hiermee is de
kogel echter nog niet door de kerk want Lenfe
rink wil pas in actie komen als een raadsmeer-
derheid 'ja' zegt tegen de voorgestelde tijdelijke
verruiming of het vrijgeven van de openingstij
den. Het is niet duidelijk of die steun er is.
Volgens D66-raadslid Bootsma is er niet zo veel
nodig voor de uitvoering van zijn terrassenplan.
Artikel 55 lid 2b van de algemene plaatselijke ver
ordening geeft de burgemeester immers de be
voegdheid om de sluitingstijden te bepalen. Het
enige wat hij moet doeh, is zorgen voor een
openbare kennisgeving. Dat kan volgens de
D66'er door de Leidse vlag in de top van het
stadhuis te hijsen.
Bootsma wil nog deze zomer een proef nemen
op tien mooie zomerdagen met vrije sluitingstij
den voor de terrassen. Het is aan Lenferink om te
bepalen welke dagen het meest geschikt zijn.
Bootsma kaartte zijn plan aan tijdens de rond
vraag en voorzitter Van As (ChristenUnie) liet
niet toe dat erover werd gedebatteerd.
De PvdA heeft zondag tijdens een politiek café al
laten weten weinig te zien in terrassen die langer
open zijn. De partij is bang dat dit ten koste gaat
van de nachtrust van omwonenden. Raadslid
Sloos van Leefbaar Leiden sloot zich daarbij aan,
ondanks Van As' verbod op een debat. Sloos zei
zich eraan te storen dat D66 elke zomer met zul
ke plannen komt. „U bent wel nieuw", voegde hij
Bootsma toe, „maar uw plan is dat zeker niet."
(advertentie)
showroom geopend; ma. t/m vrij. 9.00 - 17.00 uur
LLE1^ zaterdag 10.00 - 14.00 uur
Nijverheidsterein 14 - 1645 VX URSEM tel. 0800 - kapellen 0800 - 5273SS36
www.ruiter-dakkapellen.nl - infoeruiter-dakkflpellen.nl
