KUNST CULTUUR
4 'Afrikaanse prinsjes
alsnog thuisgebracht'
imiteer'
'Ik geloof niet dat ik Frank Sinatra
4=
Ri
dinsdag 24 juni 2oo3
R5
'De zwarte met het witte hart' in Leidse Schouwburg
n van Veen.
iPD/Cees Kuiper
•de
man van Veen
'arijs' podium
- Herman van Veen
van 17 tot en met 27 sep-
P21 opnieuw op in Parijs.
OI zorgt dan de tweede
Franstalige voorstellingen
iter Dejazet aan de Place
ialepublique. Rond die tijd
/0 >ok een dvd van deze
bi lit, aldus Van Veens pla-
(patschappij. De eerste
e i roorstellingen in juni in
j j verd voorafgegaan door
mstalige cd, getiteld
yj£au'. De Franse pers
f lovende woorden over
er(ws van de Nederlander.
ding eerste
Ij Sawyer
- Een Amerikaanse
heeft ruim
10leuro betaald voor een
dtfewaard gebleven exem
pel311 de eerste druk van
l "Bwyer van Mark Twain.
?k, dat in 1876 ver
werd bij Sotheby's in
geveild. In zijn klas
orden jongensboek
(1835-1910) een ge-
:rd beeld van het stadje
aan de rivier de Mis-
waarheen hij op vierja-
ijd verhuisde. Een
pgMdar van een ander be-
jboek van Twain, 'The
ires of Huckleberry
885), bracht op de vei-
dollar op. Er kwa-
ler boeken, brieven,
en andere zaken die
Amerikaanse schrijver te
hebben, onder de ha-
veiling van alle stukken
•ijna 1,5 miljoen dollar
door Rody van der Pols
amsterdam/leiden - Vast en zeker
heeft hij zelf een keer op het podium
van de Leidse Schouwburg gespeeld.
Maar voormalig acteur Arthur Japin
kan het zich niet meer herinneren. „Al
die voorstellingen, al die theaters, die
heb ik allemaal verdrongen", zegt de
schrijver, die komende vrijdag op
nieuw de schouwburg zal betreden.
Dit maal niet om te acteren, maar om
de première van zijn eigen toneelstuk
bij te wonen: 'De zwarte met het witte
hart', gebaseerd op zijn gelijknamige,
historische roman.
„Ik had niet gedacht ooit nog profijt
te hebben van mijn toneelopleiding",
zegt Japin lachend. Begin jaren tach
tig speelde de auteur bij verscheidene
theatergezelschappen. Toen hem dit
niet beviel, verruilde hij zijn gefrus
treerde toneelcarrière voor een uiter
mate succesvol schrijversschap.
„Toch is er veel verwantschap tussen
een acteur en een schrijver van histo
rische romans", zegt Japin. „Beiden
proberen ze aan de hand van een be
perkte hoeveelheid feiten en gege
vens een begrijpelijk, overtuigend en
'rond' karakter neer te zetten."
En dat Japin daarin een meester is,
bewijzen de verkoopcijfers van zijn
debuutroman 'De zwarte met het
witte hart'. Alleen al in Nederland
gingen er sinds het verschijnen in
1996 meer dan 175 duizend exempla
ren over de toonbank. Om nog maar
te zwijgen over de vele lezers in het
buitenland - het boek is in meer dan
tien talen vertaald - die Kwasi en
Kwame, de twee Afrikaanse prinsjes
die in 1837 aan koning Willem I wer
den geschonken, in hun hart sloten.
Kortom, de publicatie van 'De zwarte
met het witte hart' betekende een
keerpunt in het leven van Japin. Want
behalve dat de everseller hem als
schrijver op de kaart zette, bezorgt
het boek hem tot op de dag van van
daag werk. Zo bewerkte Japin de ro
man al tot een hoorspel, schreef hij er
een opera over die in 2006 op de
planken moet staan, begint hij in sep
tember aan het scenario voor een
bigbudget verfilming en is er nu dus
de toneelbewerking.
Is hij het onderhand niet zat om als
de schrijver van 'De zwarte met het
witte hart' door het leven te gaan?
„Nee", antwoordt de schrijver reso
luut. „Het verveelt me nog steeds
niet. Als ik lezingen geef, heb ik nog
steeds zoiets van: dat moet ik nog
vertellen, en dat moeten ze óók we
ten. Zo lang ik dat houd, ga ik ermee
door. Bovendien komen er nog
steeds dingen boven. Het frappante is
dat veel van de zaken die ik heb ver
zonnen nog waar blijken te zijn ook.
Na tien jaar research heb ik me dat
verhaal blijkbaar zo eigen gemaakt,
dat dat soort dingen gebeuren."
„Een voorbeeld: in het boek komt
een scène voor waarin de schedels
van Kwasi en Kwame worden opge
meten. In de negentiende eeuw had
je namelijk een tak van wetenschap,
de 'frenologie', die aan de hand van
meetgegevens allerlei uitspraken
deed, bijvoorbeeld over iemands cri-
Leids Festival Global Experience
De eerste editie van het driedaagse Leidse festival Global Experience, dat
komend weekeinde wordt gehouden, staat in het teken van '140 jaar af
schaffing slavernij'. Speciaal ter gelegenheid van het festival speelt Cos-
mie Theater op 27, 28 en £9 juni het stuk 'De Zwarte met het Witte hart',
naar de gelijknamige bestseller van Arthur Japin. De uitvoering onder re
gie van Bart Kiene is exclusief bewerkt voor het Leidse festival en zal niet
in andere theaters te zien zijn, aldus Moncef Beekhof van Cosmic Thea
ter.
Het Festival Global Experience is het resultaat van een nieuwe samenwer
king tussen het Rijksmuseum voor Volkenkunde en de Leidse Schouw
burg. Het is de bedoeling dat het festival, ter afsluiting van het culturele
seizoen, jaarlijks op de kalender terugkeert.
Tijdens de eerste uitgave van het festival zijn in het museum verschillen
de activiteiten zoals drumworkshops, haarvlechters, houtsnijders en ko-
tomissieshows (modeshow met Creoolse kleding) en Caribische feest
avonden (vrijdag en zaterdag) met optredens van r&b/soul zangeres Co
rey. Verder is er rond het thema slavernij een route door het museum uit
gezet en een foto-expositie opgezet.
minele aanleg. Die scène heb ik erin
gestopt, omdat me dat zo vernede
rend leek. Nu wil het geval dat ik een
paar maanden geleden door een me
neer werd gebeld, die kon bevestigen
dat dat echt gebeurd is. De tekenin
gen van hun schedels liggen bij Mu
seum Boerhaave. En in het Museum
voor Volkenkunde schijnt zelfs nog
een gipsafdruk bewaard te worden."
Dat Japin zich zo intens heeft kunnen
inleven in de geschiedenis van de
twee prinsjes heeft alles te maken
met de parallel die hij ziet tussen zijn
eigen leven en het verhaal van Kwasi
en Kwame. „Pas toen ik het manu
script bij mijn uitgeverij inleverde,
besefte ik dat. De keuze waarmee zij
geconfronteerd worden - zich aan
passen aan de Nederlandse cultuur
of vasthouden aan hun Afrikaanse
identiteit - is een keuze die ik als in
mezelf gekeerde schooljongen ook
voortdurend moest maken: me met
de groep vereenzelvigen, die me ei
genlijk niet moest, of mijn eigen weg
gaan."
Datzelfde dilemma staat ook centraal
in het toneelstuk dat Japin voor Cos-
mie Theater schreef. Daartoe bedacht
de schrijver een fictieve ontmoeting
tussen de twee neefjes, die in werke
lijkheid nooit heeft plaatsgevonden.
Wanneer Kwasi per schip op weg is
naar Java om daar een nieuw leven te
beginnen, maakt hij een tussenstop
aan de Goudkust. Daar bezoekt hij
Kwame, die Nederland de rug heeft
toegekeerd, in de hoop hem over te
halen mee naar Java te gaan. Japin:
„Tijdens die ontmoeting wordt Kwasi
zich er bewust van hoe hij gehandeld
heeft."
Overigens is het niet het eerste to
neelstuk dat naar aanleiding van het
boek wordt opgevoerd. In het kader
van driehonderd jaar betrekkingen
tussen Ghana en Nederland bezocht
Japin het West-Afrikaanse land met
een Nederlandse delegatie. „We had
den een hele stapel Engelse vertalin
gen van 'De zwarte' meegenomen,
maar ze bleken het daar al lang te
kennen. Mensen uit de hoge kringen
hadden het boek in Parijs, Londen of
New York gekocht. Ze waren zelfs al
druk doende met de repetitie van een
toneelstuk."
Tijdens een tweede bezoek aan Gha
na, in het gevolg van Maxima en Wil-
lem-Alexander, was Japin getuige van
de première van het stuk. „In eerste
instantie vroegen ze mij om Kwasi te
spelen. 'Maar dat kan helemaal niet,
het gaat over een zwarte in een witte
samenleving', zei ik. Uiteindelijk heb
ben we een soort tussenoplossing ge
vonden, waarbij ik tussen de bedrij
ven een paar stukken voorlas."
Arthur Japin: „Als ik lezingen geef, heb ik nog steeds zoiets van: dat moet ik nog vertellen, en dat moeten ze óók weten."
Foto: United Photos De Boer/Rick Nederstigt
Tweehonderd acteurs en dansers
stonden er op het podium, die er een
groot spektakel van maakten. Heel
anders dan het er hier in Nederland
uit zou zien. „Na anderhalf uur had
ik zoiets van: waar moet dat heen, we
zitten nog maar op pagina zestig. Alle
Afrikaanse ceremonies die in het eer
ste deel van het boek worden be
schreven, voerden ze volledig op.
Door de rest van het boek gingen ze
in grote sprongen. Dat persten ze sa
men in drie kwartier."
Sinds het toneelstuk ijvert de burge
meester van Accra ervoor om boek
op de verplichte leeslijst voor scholen
te krijgen, heeft hij Japin laten weten.
„En dat terwijl ik zelf eigenlijk een
hekel heb aan dat soort verplichte
boekenlijsten." Desondanks is de au
teur ontzettend blij met de Ghanese
aandacht voor het boek. „Het voelde
alsof ik de prinsjes alsnog heb thuis
gebracht."
Stephen Triffit als zanger zo op
Sinatra kan lijken. Want als hij
praat klinkt zijn stem op en top
Brits. „Ik geloof niet dat ik Sina
tra imiteer, maar ik probeer wel
heel dicht bij zijn manier van
zingen en bewegen te komen.
En afgaande op de reacties uit
mijn omgeving zit ik daar nu
heel dicht tegenaan. Maar het
blijft natuurlijk wel mijn eigen
stem. Het gekke is natuurlijk
wel, dat ik bij het begin van de
show het gevoel heb alsof ik
een cassette met zijn stem in
mijn hoofd schuif. En dan gaat
het gewoon vanzelf."
„Ik heb natuurlijk veel naar
hem geluisterd. En sinds ik in
Amerika kon gaan werken, heb
ik ook veel musici en technici
ontmoet, die hem van nabij
hebben meegemaakt. Nota be
ne in Las Vegas, het domein
van Sinatra. En als voorberei
ding op de show hebben we
ook diverse filmopnamen van
The Rat Pack bekeken. Nee, we
hebben Sinatra en zijn vrienden
nooit zien optreden. Maar wel
hebben we ae beelden daarvan
goed bekeken."
„Afgaande op wat ik over hem
heb gelezen en wat allerlei
mensen me over hem hebben
verteld, denk ik dat Sinatra een
wat arrogante vent is geweest.
Zelfverzekerd naar buiten toe.
Iemand die goed wist wat hij
wilde. Maar toch ook iemand
die zijn twijfels had en die zich
als zanger, zoals zo veel van zijn
collega's, de nodige zorgen kon
maken over zijn stem, zijn kapi
taal. Want elke dag, bij het wak
ker worden, rijst toch weer de
vraag of die stem er nog wel zit.
Een man ook met wie je goed
kon omgaan als hij je mocht.
Maar o wee, als dat niet zo
was."
,9V
„Een vent ook die nachtenlang
Jack Daniels kon drinken, die
een stoet van vrouwen om zich
heen had en die niet eerder dan
een uur op twaalf opstond.
Zelfs toen in Las Vegas, rond
1960, de opnamen werden ge
maakt voor de film 'Ocean's
Eleven' met Martin en Sammy
Davis Jr. ging die manier van le
ven gewoon door. Overdag had
hij de opnamen, 's avonds trad
hij op met die jongens en daar
na zakten ze nog behoorlijk
door."
„Maar als de volgende ochtend
iedereen vroeg op de filmset
was, liet hij ze daar allemaal
rustig wachten. En als hij dan
eindelijk arriveerde speelde hij
in één keer zijn scène en ver
dween dan meteen weer. Hij
leidde het leven van een vam
pier. Maar op de filmset werden
ze daar behoorlijk gek van.
Door al dat wachlen op hem,
werd het budget van de film
dan ook behoorlijk overschre
den. Tegenwoordig zou dat niet
meer gebeuren. En toch, hij
was een groot artiest."
Triffits vrouw hoeft intussen
niet bang te zijn, dat haar man
ook in zijn eigen manier van le
ven op zijn voorbeeld zal gaan
lijken. „Ik draag vooralsnog ook
geen op maat gesneden onder
goed. Ik lust dan nog wel best
een Jack Daniels, maar niet een
nacht lang. Mijn vrouw vind het
dan ook nog steeds prachtig dat
ik dit allemaal heb bereikt, ze is
dolblij met mij zoals ik nu
ben."
The Rat Pack, live from Las
Vegas', Te zien: t/m 29 juni,
Koninklijk Theater Carré, Am
sterdam. Info:
www.theatercarre.nl Tel.:
0900-2525255.
91 J,
del
kt|
I
Visser
k InAM „Mijn carrière is
erkent Stephen
dertien toen ik
Sinatra-album kocht
JJheb ik altijd op het podi-
Sn staan, maar het leek
k idam - „a
fkar.erl
pk was d
:e lopen. Ik heb bij de RAF
en ben daarna verkoper
1 3Jt op Tenerife. Daar begon
*rïji karaoke-bar voor de
leid stukken van Sinatra
óttfn. De mensen vonden
toen ik twee jaar la-
ie*:[igeland als Frank Sinatra
1 werd in de'Soundmix
Werd ik zelfs gevraagd
te komen. En nu
Sinatra in 'The Rat
ei
panavond staat Stephen
aih het Amsterdamse Ko-
aai Theater Carré in 'The
live from Las Vegas'
show die is geba-
de roemruchte optre-
tn Sinatra en zijn kom-
Martin en Sammy
sn'Jr.. Puur amusement,
)aaook maar ergens de be-
vteen verhaal te vertellen,
hadien hebben er we ook
aaje dames bij die zingen
jen, om de show wat ex-
te geven. Geen bio-
maar puur enter
al, at, precies datgene waar
1 di/oelige wereld steeds
larthoefte aan lijkt te heb-
die inmiddels een
voorstellingen in
beleefde en een klap-
bl in het Londense Palla
dium, het Carré van Londen, is
geïnspireerd op de optredens
die Davis, Martin en Sinatra in
de jaren vijftig en zestig overal
in Amerika gaven. „We brengen
een soort reconstructie van hoe
zo'n avond van die jongens er
uit kan hebben gezien. En dat
alles wordt ondersteund door
een vijftien man tellende big
band, die de arrangementen
speelt zoals die destijds werden
geschreven door Billy May, Neil
Hefti en Nelson Riddle, de man
die volgens mij in de jaren vijf
tig Sinatra's carrière als zanger
heeft gered. Stukken waarmee
hij vooral ook bij de band van
Count Basie zo geweldig kon
swingen."
Sinatra en zijn vrienden ston
den nooit in Carré, maar die
omissie uit het verleden wordt
nu toch een beetje goedge
maakt. „De eerste helft hebben
we als Dean Martin, Sammy
Davis jr. en Sinatra elk een set
van ongeveer een kwartier en
daarna treden we samen op. Je
krijgt dein gewoon de stan
daardsongs. Wat Sinatra betreft
kun je rekenen op 'I've got you
under my skin', 'Fly me to the
moon', 'The lady is a tramp' en
'New York, New York'."
„Dat laatste nummer is natuur
lijk van veel later datum, dat is
dus nooit bij 'The Rat Pack' te
horen geweest. Maar het is nu
eenmaal zo'n stuk waar het pu
bliek op rekent dus moet het er
toch wel bij. En van Dean Mar
tin hoor je natuurlijk "Volare',
'That's amore', en van Davis
'That old black magie', en 'Mr.
Bojangles'."
„Na de pauze krijg je wat ik zou
willen omschrijven als een 'ge
organiseerde chaoskzingen,
dollen en drinken. Precies zoals
die drie dat destijds hebben ge-
Stephen Triffit zet 'ol' blue eyes' met 'The Rat Pack' alsnog in Carré
Stephen Triffit zet Sinatra alsnog in Carré. In werkelijkheid heeft de zanger nooit in het Amsterdamse theater opgetreden. Publiciteitsfoto
behoorlijk ver
daan. Dat wil zeggen: met die
grappen moeten we een beetje
voorzichtig zijn, want echt sub
tiel waren die jongens daar niet
mee. Grappen over vrouwen en
seks. Maar vooral negers en jo
den namen ze te grazen. Al
moet ik zeggen dat vooral Sam
my Davis, een zwarte jood,
daarin
gaan."
Onvoorstelbaar eigenlijk,
kon
