1L3Z
KUNST
Veiling sluit Schilder Festival af R.E.M. imponeert
Originele Carmina Burana in
barstensvolle Hooglandse
Troost en berusting in
'Moment van de Waarhei(
Potter snelst
verkopende
boek ooit
Jubileum Hazes
Het is lastig
schetteren op
scheuren en
een blokfluit
Schrijver Jean-Paul
Franssens dood
Amsterdam - Schrijver en schil
der Jean-Paul Franssens is don
derdag op 65-jarige leeftijd in
zijn woning in Amsterdam
overleden. Hij was al geruime
tijd ziek. De tot operaregisseur
opgeleide Franssens debuteer
de in 1981 als schrijver met de
novelle 'De Wisselwachter', die
door de verfilming door los
Stelling een van zijn bekendste
titels werd.
Museum looft
beloning uit
Amsterdam - Het Van Gogh
Museum in Amsterdam looft
een beloning uit van 100.000
euro voor de tip die leidt tot de
oplossing van de diefstal van
twee schilderijen vorig jaar. De
schilderijen hebben een geza
menlijke waarde van enkele
miljoenen euro's. De doeken
waren niet verzekerd omdat ze
bezit zijn van het Rijk.
vervolg van voorpagina
den haag/gpd - Harry Potter
and the Goblet of Fire', het vier
de deel in de serie rond de tove
naarsleerling, brak in 2000 het
record van snelst verkopende
boek ooit Maar volgens de Brit
se boekhandelsketen WH Smith
is dit record het afgelopen
weekeinde gebroken met num
mer vijf: 'Harry Potter and the
Order of the Phoenix'Volgens
een woordvoerster is Potters
jongste avontuur 'tien keer po
pulairder' dan het vorige deel.
Op de eerste verkoopdag gingen
er bij WH Smith acht Potters per
seconde over de toonbank. Bij
supermarktketen Tesco ging het
ook rap: 317.400 exemplaren
werden binnen 24 uur verkocht,
een gemiddelde van 220 per mi
nuut.
Internetboekhandel Amazon
heeft tot dusver 1,3 miljoen be
stellingen voor het 768 pagina's
tellende boek binnengekregen.
Er zijn 13 miljoen exemplaren
gedrukt, goed voor een bijschrij
ving van 43 miljoen euro op de
rekening van de Britse auteur
Rowling. Van de vorige vier Pot-
ter-avonturen werden in totaal
200 miljoen exemplaren in 55
talen verkocht.
Boekwinkels in Londen, Parijs,
Brussel, Boekarest, Peking, Sin
gapore openden zaterdagnacht
dan wel 's ochtends vroeg de
deuren en moesten drommen
Potter-fans verwerken. In de
Nederlandse boekhandels was
er op de eerste verkoopdag ook
een stormloop op het boek. Een
woordvoerster van Penguin
Books, dat honderdduizend
exemplaren bij de detaillisten
had afgezet, noemde de verkoop
'onvoorstelbaar'. In Amsterdam
was de Engelse versie van het
boek na een dag uitverkocht
Tot het laatste moment waren
er strenge veiligheidsmaatrege
len rond het boek van kracht,
om te verhinderen dat er iets
van het verhaal zou uitlekken.
Schrijfster Rowling toonde zich
verheugd dat er zo weinig van
het verhaal is vrijgegeven.
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert Carmina Burana, Leids
Midzomerproject o.l.v. Wim de Ru,
m.m.v. Diane Verdoodt, sopraan, Ludwig
van Cijsegem, tenor, Henk Lauwers,
bariton, Grootkoor Projecta Musica,
Jeugdkoor Op Maat (Streekmuziekschool
Leiden), het Randstedelijk
Begeleidingsorkest en Balletschool
Studio Giselle (Leiderdorp) o.l.v. Else
Habbé, choreografie Maartje Prince.
Gezien: 21/6. Hooglandse Kerk, Leiden.
Vermoedelijk zijn er geen pro
jectkoren in en rond Leiden zijn
die zó veel mensen hebben ge
trokken als vrijdag- en zaterdag
avond het Leids Midzomerpro
ject onder leiding van Wim de
Ru. Meer dan 2000 mensen luis
terden naar een flamboyante
Carmina Burana, getoonzet
door Carl Orff (1895-1962). Nu
zit dit werk de laatste jaren al
enorm in de lift, maar wat De
Ru met de Stichting Leidse
Koorprojecten er deze keei van
maakte was geweldig en super
origineel.
De Hooglandse Kerk is omgeto
verd in een Carré, met in het
midden een groot vierkant podi
um. Aan één kant staat het in
rood-zwart geklede megakoor
opgesteld, waarvóór een zeer uit
de kluiten gewassen 'Randste
delijk' plaats heeft genomen.
Naar de andere drie kanten van
het podium hebben tot in de
verste uithoeken meer dan dui
zend mensen een plek gevon
den. Op dat podium worden tij
dens de voorstelling kleurrijke
balletscènes opgevoerd. Acht
frêle meisjes geldeed in grappige
wapperjurkjes in de kleuren van
de regenboog verhogen de brui
sende sfeer van deze hele hap
pening. Het orkest, met onder
meer twee vleugels, vier pauken
en ontzagwekkend veel slagwerk
speelt laaiend magistraal. Orff
was gek op slagwerk, voor hem
het middel bij uitstek om kinde
ren in het rijk van de muziek in
te leiden. De Ru speelt daar
mooi op in, door midden in het
grootkoor zijn kinderkoor 'Op
Maat' te plaatsen en deze een
ontwapenend schattige rol te la
ten spelen in 'amor'liedjes.
Voeg bij dit alles drie topsolis-
ten, die zich met hun groot mu
zikaal talent niet te hoog achten
om zich te laten inspireren door
koor, ballet en orkest. Hun
spontane, geestige acteertalent
richting luisteraar, orkest, koor
en zelfs dirigent accentueert
hun geweldige beeldende zang
prestaties. Voor de sopraan Dia
ne Verdoodt, tenor Ludwig van
Gijsegem en bariton Henk Lau
wers is deze dubbelrol op 't
kunstzinnig lijf geschreven.
Else Habbé van de Leiderdorpse
Balletstudio Giselle studeerde
met acht leerlingen dansen in
die zich voorbeeldig natuurlijk
in Orff s Carmina thuisvoelen.
Dat was dan ook de bedoeling
van Orff toen hij deze muziek in
1936 componeerde. Chic en
zelfbewust is de dans in het mo
numentale begin- en slotkoor.
Lichtvoetig en pril als een 'bont
bloemenkleed' in de Lente. Een
hoogtepunt is de dans van 'het
Meisje in het Rood'; zoet en lok
kend in lome armbewegingen,
fraai en zeker in het voetenwerk,
met een intense en elegante uit
straling. Zij is de ontluikende,
meest gewilde roos van de
avond.
Wim de Ru heeft koor en orkest
formidabel in de hand. Liefdes
liederen tintelen van ziele-
vreugd, in licht staccato bokken
sprongen. Plagerig klinkt het
'Mandaliet, min geselle chömet
niet!', sjirpend als cicaden in het
'verrukkelijke spel van armen,
monden en huid'. Ook de rela
tief kleine groep mannen over
tuigt: zingen niet alleen behoor
lijk zuiver, homogeen en fier,
Kleurrijke balletscènes die voorbeeldig passen bij OrfPs Carmina Burana. Foto: Mark Lamers
maar Tappen' ook als de beste ring is de verstaanbaarheid van op de wezenlijke contrasten. En
zoals in het geestige drinkerslied
'In tabema quando sumus'.
Opvallend voor de hele uitvoe-
de merendeels Latijnse teksten.
Er wordt spits gearticuleerd, ge
fraseerd, eensgezind ingegaan
Amsterdam - Volkszanger André Hazes heeft zaterdagavond in de Amsterdam Arena met ongeveer 26.000 fans zijn zilveren jubileum gevierd.
Het stadion werd voor de gelegenheid omgetoverd in een 'intiem theater". Tijdens het groots opgezette concert bracht de zanger met verve zijn
hits van de afgelopen 25 jaar. Voormalig songfestrvalwinnaar Johnny Logan was een van de gasten die optraden. Het optreden was volledig uit
verkocht. Vanavond geeft Hazes nog een concert in de Arena. Ter gelegenheid van het 25-jarig jubileum verschijnt die dag ook het dubbelalbum
'25 jaar Hazes', waarop veertig favoriete nummers van de zanger zelf staan. Foto: ANP/Marcel Antonisse
muziek recensie
Susanne Lammers
Concert: Moment van de Waarheid,
of de geboorte van Primula en Roos
(Venus en Adonis) van Burckhardt
Söll, Leo de Klerk en Hans Greeve
door Judith Genrich (mezzo), Juliane
Tief (gitaar) en Daniel Condamines
(dans). Gehoord: 22/6, Orangerie van
de Hortus Botanicus, Leiden.
Elk jaar doet Burckhardt Söll
iets met muziek en de Hor
tus, en dit jaar maakte hij
een theaterproductie waarin
de kringloop van de natuur
betrokken wordt op de lief
de. Het verhaal van Venus en
Adonis, een ongelukkige,
want met de dood van Ado
nis aflopende liefdesgeschie
denis, aie desondanks een
eeuwig verbond verbeeldt;
de tranen van Venus worden
immers sleutelbloemen en
Adonis' bloeddruppds ro
zen, die nog altijd samen
bloeien.
Het verhaal wordt verteld
met de woorden van Shake
speare, maar een drietal in
gevoegde gedichten van Ma-
nuela du Bois-Reymond ge
ven het een moderne scha
duw, halen het iets dichter
naar de aarde. Söll heeft zijn
'Moment van de Waarheid'
klein en licht gehouden en
eindigt zoals wel vaker met
het wijze inzicht dat alles,
goed of slecht, voorbijgaand
is, maar dat er, wat er ook
gebeurt, muziek is. Die mu
ziek is dit keer minder over
donderend aanwezig dan
anders: naast je oren worden
ook je ogen goed bediend.
Het zijn de in elkaar grijpen
de details die deze rozige ge
schiedenis diepte verlenen.
De Duitse mezzo Judith
Genrich zingt de liederen,
begeleid door Juliane Tief op
gitaar, die worden afgewis
seld door muziek op band,
die het vooral in het ritmi
sche zoekt en waarop ge
danst wordt door Daniel
Condamines, met voorzich
tige assistentie van Genrich.
Tiefis rol is vooral kleurend
en ondersteunend, alleen in
de introductie heeft haar
spel een dragende rol met
bedachtzame, zoekende
loopjes, die als het ware de
muziek laten ontwaken in
langzame arpeggio's en klei
ne melodieuze lijntjes.
Condamines maakt prachtig
gebruik van de erotische uit
straling van het mannenpak,
waarmee hij niet alleen de
zingende Venus verleidt,
Is. I
maar ook zichzelf lekkeLge
maakt. Heel effectvol is oolLjoz
de thonet-stoel, die niet al
leen als geliefde, maar ooi
als voetstuk en zelfs als koi
ingezet wordt. Toch ma;
de al te streng volgehoudei
afwisseling tussen dans ei
zang 'Moment van de W;
heid' een beetje te gesl
leerd. Judith Genrichs
pressieve kwaliteiten lig
vooral op het vlak van
vocale en de dramatiscl
opbouw had sterker kunm
zijn als ze ook eens dóór h;
mogen zingen, van de los
druppels een stroom h;
mogen maken.
Söll schreef voor dit toch t;
melijk romantische gegevei die
nuchtere muziek, dicht t%aa
gen het recitatief aan en hAen
lyrische schuwend. Pas van
af 'Torches are made to light
en 'Touch but my lips' koi
er passie in het spel en
Genrich haar stem
rood laten opvlammen,
de coloraturen in 'And not
she weeps' contrasteren fr«
met de sobere troost die Ju
ane Tiefs gitaarspel bie«
Het zoeken naar de middei^chti
weg, het vermijden van
tersten, geen passie en pijl
maar troost en berusting, dadrac
is het 'Moment van de Waatrkei
heid'. I will
li 15
len a
V(
:rv
z<
muziek recensie
Susanne Lammers
Concert March and Swing, the roaring
twenties door Blokfluitensemble
Praetorius Leiden o.l.v. Norbert Kunst
M.m.v. Marcel Looman. Gehoord: 21/6,
Marekerk, Leiden.
Met muziek, maar ook met jaren
twintig-kleding en met dans,
taal en zelfs filmfragmenten
probeert Blokfluitensemble
Praetorius het verhaal te vertel
len van de Amerikaanse lichte
muziek, van swing en rag tot
Sousa-marsen. Maar het beoog
de totaaltheater wordt March
and Swing niet; de sturende
hand van een regisseur ont
breekt en de verschillende on
derdelen hebben weinig met el
kaar te maken. Verteller Marcel
Looman geeft tussen de num
mers door een eigen versie van
'Porgy en Bess', de danseres die
enkele nummers visueel aan
kleedt, is weinig spannend en de
filmbeelden van Charlie Chaplin
of Elliot Ness leiden in het gun
stigste geval verschrikkelijk af.
Theatraal gesproken blijft
March and Swing dus onder de
maat, maar ook in muzikaal op
zicht overtuigt Praetorius niet.
De gedachte om composities
voor koper om te werken naar
blokfluit is interessant, maar dit
repertoire vraagt om een zelf
verzekerd gevoel voor swing dat
het Praetoriusensemble niet al
tijd in huis heeft. Aarzelend ko
men ze 'In the Mood'. Ze spelen
beleefd en bescheiden - het is
nu eenmaal lastig scheuren en
schetteren op een blokfluit
Vooral in het begin zijn de tem
pi bedaagd en klinkt de muziek
een beetje vierkant. De aardig
heid moet van de bijzondere sa
menklank komen, de harmonie-
en en de bezetting die loopt van
subcontrabas tot 'gar-klein-
Flötlein', dat klinkt als een pic
colootje. Wel heel .mooi is het
'stoomtreinfluit-effect' en het is
dan ook een omissie dat 'Chat
tanooga Choochoo' of 'Take the
A Train' niet in het programma
zit. Het best op dreef is het en
semble in de rags en de marsen
van Sousa. Alexander's 'Ragtime
Band' klinkt vief en opgewekt,
met hier en daar een spannende
modulatie en goedgelukte inter-
mezzootjes; levendig en gezellig
met een vleugje latin is de "Wire
less Rag'. Maar in de marsen
van Sousa begint het al een
beetje eenvormig te klinken, be
ginnen de zachte orgelige tonen
week te worden en de filmpjes
de aandacht weg te zuigen. Het
Gershwin-setje, het hoofdge
recht na de pauze, is dan te wis
selend van kwaliteit om nog
werkelijk te boeien.
'Fascinating Rhythm' speelt het
Praetorius in een fraai arrange
ment, dat vooral op de harmo
nieën en maatwisselingen drijft
en een zekere felheid bij de spe
lers los maakt. Het doorgaans
zwijmelende 'Embraceable you'
blijkt een toonbeeld van geser
reerdheid met een door de don
kere stemmen doorgespeelde
refreinmelodie, terwijl de hogere
stemmen het couplet voor hun
rekening nemen. De 'Little
Rhapsody in Blue' is echter te
hoog gegrepen en 'Someone to
Watch over Me' klinkt naar
Mantovani. Dan krijg je het ge
voel dat je de vele facetten van
de blokfluit inmiddels iets te
goed gehoord hebt.
Justine Albronda wint Rembrandt Award clftXcip nieilWe tOULnfe
door Theo de With
noordwuk - De zee, het strand,
de duinen, de boulevard, de ho
tels. Ze zijn afgelopen week alle
maal geschilderd. Bijna elke uit
hoek van Noordwijk is op doek
vastgelegd door de deelnemers
aan de vijfde editie van het Zo
mer Schilder Festival. Met een
veiling van de geproduceerde
werken is het eerste lustrum van
het festival gistermiddag afge
sloten. De Noordwijkse taferelen
vinden gretig aftrek.
In een bomvolle tent gaan de
schilderijen weg voor boter
zachte prijsjes. Een echte Jurri-
aan van Hall voor 310 euro.
Kom daar in een galerie maar
eens om. En dan is dit nog een
hoog bod. De meeste werken
verlaten de festivaltent voor een
bedrag dat onder de honderd
euro ligt
In rap tempo werken de veiling
meesters van Sotheby's de doe
ken weg. Tot ergernis van som
mige bezoekers. Een van hen
grijpt op een gegeven moment
de microfoon. ,,U noemt alleen
de titel van het werk", zegt hij
tegen de verbouwereerde vei
lingmeester. „Ik wil ook de
naam van de kunstenaar horen.
Anders koop ik niets meer. Zo
kan ik ze niet uit elkaar hou
den." Het levert hem applaus
op. De veilingmeester stamelt
excuses. Het strandpubliek is
toch kritischer dan hij had ver
wacht.
Een paar honderd doeken komt
daarom onder de hamer. De
stemming is uitgelaten. Een en
kel werk wordt op zijn kop aan
De veilingmeesters van Sotheby's verkopen de op het Noordwijk Zomer Schilder Festival gemaakte schil
derijen in hoog tempo. Foto: Mark Lamers
het publiek getoond. Een bezoe
ker probeert een schilderij te be
machtigen door onder het ope
ningsbod te bieden. „Dat kan
niet, meneer. We verkopen per
opbod", straft de veilingmeester
hem af. Van sommige doeken is
de verf nog nat. De laatste zijn
immers de dag ervoor nog ge
maakt. De aanvankelijk witte
handschoenen van een van de
Sotheby's-medewerkers krijgen
in de loop van de middag steeds
meer kleur.
Eylard van Hall, de scheidend
voorzitter van het Noordwijk
Zomer Schilder Festival, hoeft
niet mee te bieden. Een kunste
nares drukt hem een klein schil
derijtje in zijn handen. „Het is
de zoveelste", fluistert hij. „Voor
mijn afscheid zijn er veel kun
stenaars die mij bij wijze van
dank een werk cadeau doen. Ik
denk dat ik er thuis een wand
mee ga maken."
Van Hall blikt terug op een zeer
geslaagd festival. „Zo'n lustrum
is toch een' soort apotheose. We
hadden veertig inschrijvingen
meer dan vorig jaar. De produc
tie was hoog, het weer was
mooi, de kwaliteit was goed.
Wat wil je nog meer?"
Op het Doekenbal is zaterdag
avond de Rembrandt Painting
Award 2003 uitgereikt aan Justi
ne Albronda. Zij krijgt een geld
bedrag van 2500 euro en samen
met de vier andere genomineer
den (Birgit Prinz, Karin Brou
wer, Diederik Vermeulen en
Gert-Jan Scholte Albers) op een
later tijdstip een tentoonstelling.
Albronda wordt door de jury ge
prezen om haar 'poëtische tref
zekerheid' en 'speelse, impres
sionistische toets'.
muziek recensie
Mark Roos
Concert: R.E.M. Gezien: 21/6, Tivoli,
Utrecht
Het is voor zowel de band als
voor het publiek even wennen,
zo'n klein zaaltje. Aan het begin
van het optreden van R.E.M. za
terdag in Tivoli in Utrecht laat
zanger Michael Stipe zien dat hij
een groter publiek gewend is.
Zijn gebaren zijn groots en thea
traal, en daardoor oogt de band
nogal afstandelijk.
Een wit wijntje en pakweg vijf
minuten later, slaat de vonk al
over. De charme van een optre
den van een mega-band in een
zaal van het formaat Tivoli is
toch het feit dat je als bezoeker
met je neus boven op de muzi
kanten staat, dat band en pu
bliek eikaars zweetlucht kunnen
ruiken en dat er mogelijkheden
zijn tot tweerichtingsverkeer. En
dat ontstaat al snel.
Stipe excuseert zich voor het feit
dat de band in 1995 een optre
den in Tivoli moest afzeggen. Je
zou kunnen zeggen dat het op
treden afgelopen zaterdag - het
eerste van de komende wereld
tournee - een soort goedmaker-
tje was. En niet zo maar een
goedmakertje, want aan alles
was te merken dat de band zich
als een vis in het water voelde
op het podium. Een enkel nieuw
nummer liet de groep horen.
Zoals het opgewonden 'Bad
Day', dat op het nieuwe album
moet komen en met zijn stacca
to gezongen zanglijntjes en
ronddwarrelende melodietjes
to ge
bij voorbaat een potential B
is. vast
De geluksvogels van afg| de
zaterdag waren getuige vt het
uniek optreden met een tdinj
tig samengestelde setlisiting
en nieuw werk, ballads Noor
tempo werk, hits naast i om
bekend werk, dromerig® de
songs naast stevige rockaiet 2
optreden was uitstekend^
lans. De band wekte bowless
de indruk goed op elkaalen v
speeld te zijn, waardojloori
daadwerkelijk iets toe kqsgro
gen aan de albumversies pntn
R.E.M.-songs. Bijzonder \l mu
voorbeeld 'All "Hie Way roep.
no', op het album 'Revet
nogal kleurloos, onuitgesjen v\
liedje, dat zaterdag een wet St;
spannend nieuw jasje kr^
een waterig gitaarriffje
wende kracht. ImponeiT
ook de extreem gedre\_
stuwende versie van huf
de popliedje 'Life And I
Live It' uit 1985.
Wat opvalt aan de nu
R.E.M. is dat veel refreiij
coupletjes onderling
baar zijn, maar dat eentojaard
nergens echt de ovfdit in
neemt. Het zij weinigenaar z
rockgeschiedenis gegevei in h(
R.E.M. is een van de leren
bands die een eigen Wevr<
hebben geschapen. Een r
nummer is uit duizendj Ze h
kenbaar, ook al bestaat izonc
de meest elementaire ingj<zee
ten: een knisperende, [102 j;
Rickenbacker-gitaar en s bel,
wetse coupletten, reffe ziei
melodielijntjes en riffjebchte
traditioneel, maar ook nnmee:
nog effectief en actueel, k Lan
