Nostalgie in WordPerfect Office 11
Netbox
terug dankzij
Tiscali
MULTIMEDIA
Rise of Nations: het beste van twee werelden
SMS-taal 1000 maal
Nieuwe PrintMaster
Professionele Wacom-tablet
Geen Verkerk op Roland Garros
Spelletjes-telefoon
office 11
ZATERDAG 21 JUNI 2003
Wie veel grafisch werk verricht op de computer loopt ver
hoogd risico op RSI. Het vaak secure werk geeft extra druk
op het polsgewricht met alle mogelijke gevolgen vandien.
Het werken met een tablet en een pen is daarom een stuk
beter. Het Duitse bedrijf Wacom is een van de belangrijkste
producenten van tabletsystemen en heeft de bekendste
professionele lijn Intuos2 van een nieuwe styling voorzien.
Dit type is met name bedoeld voor vakmatig gebruik, maar
wie privé veel met afbeeldingen in de weer is, zal er ook
profijt van kunnen ondervinden. De Intuos2 Platinum is er
in twee maten: A5 en A4 (respectievelijk 375 en 560 euro ex-
btw) en wordt geleverd met een softwarepakket, waarin on
der meer Painter Classic van Corel zit. De speciale Grip Pen
is prima geschikt voor het werken met bijvoorbeeld Adobe
Photoshop of Elements.
Wie denkt dat een mobiele telefoon bedoeld is om te telefo
neren, is niet helemaal meer van deze tijd. SMS'sen, foto's
maken, muziek luisteren en spelletjes spelen zijn vooral bij
de jeugd razend populair. Nu zijn de spelletjes op het ge
middelde mobieltje uitermate beperkt. Denda doet daar
iets aan, nu op de nieuwste generaties GSM-toestellen ook
Java Games gespeeld kunnen worden. Voor heel kleine
prijsjes is er nu al een gropt- en groeiend - assortiment on
der de naam Mobile Games te koop. De duurste kosten 7,95
euro, maar dan kun je dus in de hand Men in Black II of Ti
ger Woods Golf spelen. Spellen als Rayman 3, Prince of Per
sia en Speed Chaser liggen in de winkels voor nog geen vijf
Oude blauwe scherm van versie 5.1 ook beschikbaar
Met de lancering van de Word
Perfect Office Suite 11 doet WP
een ultieme poging om de ge
bruikers van het aloude, nog
steeds populaire WP 5.1 voor
DOS te laten overstappen naar
de huidige Windows-versie. Het
vertrouwde blauwe scherm en
de toetsenbordcommando's van
5.1 zitten namelijk ook in WP 11
ingebouwd.
Een nieuwe versie van Word
Perfect, vroeger keken alle pe
gebruikers daar naar uit. Maar
dat is niet meer. Sinds jaar en
dag is Microsoft marktleider
met Office. Word en Excel.
Toch zette Corel alles op alles
om de WordPerfect Office Suite
11 eerder de winkel in te krijgen
dan Microsoft Office 2003 en
dan is gelukt. We spreken hier
dan wel over de Internationale
Engelse versie die vooralsnog
niet naar het Nederlands gelo
kaliseerd gaat worden. Corel
heeft twee versies van Word
Perfect Office 11 uitgebracht.
De Standaard Editie bevat de
tekstverwerker WordPerfect 11,
de spreadsheet Quattro Pro 11
en het presentatieprogramma
Corel Presentations 11. Verder
maakt Corel de koper blij met
taalmodules voor meer dan
twintig talen, waaronder het
Nederlands, The Pocket Oxford
wÊOk
Dictionary met 30.000 woor
den, Adobe Acrobat Reader
5.05, Microsoft Visual Basic for
Applications 6.3, ruim 9.500 cli
parts, ruim 1.000 True Type let
tertypen, ruim 180 foto's en Mi
crosoft Internet Explorer 6.0.
De Professionele Editie bevat,
naast de onderdelen van de
Standaard Editie, de database
Paradox 11.
Voor mij als doorgewinterde
WP-gebruiker gaf het overstap
pen geen enkel probleem, want
de interface ziet er op het eerste
gezicht hetzelfde uit als in
WordPerfect 9 en 10 en lijkt
daarmee op die van Microsoft
Word. Ook het bestandsfor
maat is hetzelfde als dat van
WP 6 t/m 10. En natuurlijk is er
het vertrouwde code- of onder-
waterscherm, waardoor je pre
cies kunt zien hoe de lay-out
van je document is opgebouwd.
Het onderwaterscherm met co
des is voor mij nog altijd de be
langrijkste reden om WP trouw
te blijven. Het is nu ook moge
lijk de codes uit te printen met
het document. Zoals altijd hel
pen de PerfectExperts ons bij
sommige klussen, zoals het
plaatsen van kantlijnen, water
merken of voetnoten. Eigenlijk
is er niet eens zo veel veran
derd. De integratie met XML is
verbeterd waardoor u niet al
leen WordPerfect-documenten,
maar ook Quattro Pro spread
sheets en diashows van Presen
tations moeiteloos op het web
kunt publiceren.Het eigenzin
nige programma CorelCentral
wordt niet meer meegeleverd,
maar dat zal waarschijnlijk nie
mand missen, nu WP naadloos
is geïntegreerd met Microsofts
Outlook, waardoor de NAW-ge-
gevens van Contactpersonen
uit Outlook probleemloos in
briefhoofden en enveloppen
kunnen worden gebruikt.
Het lijkt erop dat Corel met het
besluit om wederom geen Ne
derlandstalige versie van Word
Perfect
Office 11 op de
markt te brengen
zich meer richt op
de huidige WP-ge-
bruikers dan op
het veroveren van
een groter markt
aandeel. Mis
schien is het daar
om mogelijk om
over te gaan op de
zogenaamde Clas
sic Mode, met het
bekende blauwe
scherm van het
nog steeds zo po
pulaire WordPer
fect voor DOS 5.1. Volgens
Corel was dit op veler verzoek.
Overigens heeft dat scherm een
face-fift gehad, waardoor bij
voorbeeld het gebruikte letter
type nu wel normaal zichtbaar
is. Vroeger paste in 5.1 alleen
een schrijfmachineletter op het
scherm, andere lettertypes rol
den er af. Dit kon wel met be
hulp van een apart verkrijgbare
add-on van een andere leveran
cier, zo populair was WP toen,
worden verbeterd. Het blauwe
scherm ziet er aardig uit, maar
minstens zo interessant
zal voor DOS-getrou-
WordPerfect
Tiscali-dochter MyTVision introduceerde
onlangs de NetBox, een kastje voor op
de tv, waarmee contact gelegd kan
worden met het internet. Via de tele
foonkabel. Volgens Tiscali een nieuw
initiatief. Wie even in het geheugen
graaft, weet dat KPN het in 1998 al eens
probeerde met exact hetzelfde kastje.
En dat flopte grandioos.
MyTVision-directeur Michel Meijerink
werkte in die tijd bij WorldOnline, de
voorganger van Tiscali, en probeerde
een dergelijk kastje ook toen al aan de
man te brengen. „Maar dat was een
heel andere tijd. Met het idee was niks
mis, alleen internet besloeg nog geen 5
procent van het huidige net en veel
minder mensen waren er mee bekend.
Nu is internet, en zeker e-mail, een be
kend verschijnsel. Alleen zijn er nog
mensen, zo drie miljoen huishoudens
hebben wij uitgerekend, die geen in
ternetaansluiting via de computer
hebben. Omdat ze het te ingewikkeld
of te duur vinden. Dat is onze doel
groep. De mensen die in hun school
opleiding nooit met internet te maken
kregen. De 40-plussers dus."
Volgens Meijerink is het tv-kastje in
het buitenland, en met name Groot-
Brittannië, wel aangeslagen. Ook al
omdat de BBC en andere aanbie
ders websites maakten die speciaal
voor televisie-internet geschikt zijn.
In 1998 ontbraken die in Nederland.
„Dat is nu anders. Wij hebben een zo
genaamde eigen portal gemaakt,
waarop veel informatie voor het tv-
beeldschermformaat aangepast
wordt aangeboden." Informatie zo
als actualiteiten (nieuws, sport,
weer), entertainment (TVgids, bio
scoop) en shopping. Ook kan een
voudig gebruik gemaakt worden
van chat- en zoekfuncties.
„En er is de mogelijkheid tege
lijk naar een televisieprogram
ma te kijken en mail te ont
vangen," zegt Meijerink.
„Nederlandse consumenten
willen communiceren en zijn
bereid daar iets voor te betalen.
Niet voor informatie sec. UPC,
Casema en anderen hebben hun tan
den stuk gebeten op interactieve tele
visie tegen betaling, maar zagèn er
geen brood in. Wij combineren het te
levisie kijken nu met die communica
tiemogelijkheid van e-mail en chat.
MyTVision Internet op TV is handiger
en uitgebreider dan teletekst en min
der tijdrovend dan internet via een
computer. Terwijl je mailt of chat kan
V
fles
Q.
wen de moge- Df
lijkheid zijn om de vertrouw ts'
toetsenbordcommando's va
WP DOS 5.1 weer te kunnen de
bruiken. Of die van WP DOS en
de laatste en meest complet b E
DOS-versie. Het blijft echter »n
vraag of tevreden gebruikers ch
van de vorige suites 9 en 10 iel
reid zijn om 195 euro neer tt aa
tellen voor een upgrade naa ev'
een enigszins verbeterd Eng 's
talig product.
WordPerfect Office 11: stai
daardversie 399 euro, upgi jj
195 euro, profess
nele versie 495
ro, upgrade 3|ree
euro. Website ien
www.corel.cojins
kei
ellt
Rinus Pater
je op
een
klein
schermpje
het pro
gramma op
TV blijven vol
gen. De Netbox is
vooral heel gemak
kelijk in gebruik, juist
voor onervaren internet
ters." Internet op televisie is
natuurlijk beperkt, alleen al
door de televisie-technologie.
Meijerink: „Het is geen Windows. Ja-
va- en Flash-sites zul je moeilijk op tv
binnenhalen. Maar je mag de Netbox
van 199 euro ook niet vergelijken met
een computer van ruim 1000 euro."
Op de opmerking dat de Netbox exact
hetzelfde kastje is als in 1998 en dat
het hele plan dus sterk lijkt op oude
wijn in nieuwe zakken, een opge
warmd oud idee, reageert Meijerink
verongelijkt: „Toen hadden we versie
1.0, de ontwikkeling van het kastje
heeft
niet stil
gestaan. Het uiterlijk
kan dan hetzelfde zijn, inwendig zitten
we nu aan versie 3.6.7. Toen zat er een
36 K-modem in, nu een 56K6-modem.
Het is net als met versie 1.0 van
ele
)b<
.tel'
tfg;
ave
na
le t
ds
lt<
URG
eek
ent
instt
;enl
lier
g2<
19.(
eni
osit
UStl
t Rij
Window
de verschillen
de huidige versie XP 2 gf(
ook enorm."
Het MyTVision Internet op TV-] 6f
ket is in eerste instantie alleen ver
baar via Wehkamp voor een prijs v !DAI
199 euro inclusief btw. stei
ïin
inje
arig
is B
spel
Visst
Haa
Website: www.mytvision.nl
Peter Otte
Het is iets waar veel spelers van strate
gische spellen op hebben zitten wach
ten: een real time-strategy game met
de diepgang van de spellen die in beur
ten worden gespeeld, zoals Civilization.
Brian Reynolds, die samen met Sid Mei
er Civilization en Alpha Centauri maak
te, dus niet de eerste de beste, doet een
poging met Rise of Nations, onder de
vlag van Microsoft met zijn software
huis Big Huge Games.
Rise of Nations lijkt in eerste instantie
een kloon te zijn van het succesvolle
Age of Empires en heeft ook wel veel
weg van Empire Earth. Verzamel
grondstoffen, zet gebouwen neer en
bouw legers om een vijand te verslaan
die in hoog tempo precies hetzelfde
doet. En dat met beschavingen door
de eeuwen heen, die voortdurend
nieuwe en betere technologie beden
ken. Het concept is onderhand al zou
oud als de weg naar Rome. De vetera
nen onder de spelers hebben intussen
zoiets van: ik heb het allemaal al een
keer gezien. Brian Reynolds wilde niet
in de valkuil van de herhaling stappen,
dus paste hij de uitgangspunten van
het briljante Civilization, van oor
sprong een doodgewoon bordspel, toe
op een real time-strategy game. Dat
betekent vooral dat de enorme vrijheid
van handelen, die bij de meeste rts-
sp ellen zo vanzelfsprekend maar niet
erg realistisch is, aan banden wordt
gelegd. Zo is het een bekende tactiek
bij Age of Empires, Age of Kings om
een pijlen schietend kasteel voor de
neus van de vijand neer te zetten. Je
bouwt dan als het ware naar de vijand
toe en je maakt het hem heel moeilijk
om zijn rijk op te bouwen. Ook kun
nen legers onbekommerd zonder be
voorrading de hele kaart bewandelen
om her en der slachtingen aan te rich
ten. Dat kan allemaal niet in Rise of
Nations.
In het spel heb je te maken met de
grenzen van het gebied waarbinnen je
mag bouwen. Je bouwt een stad en je
mag buiten die stad geen losse gebou
wen gaan neerzetten. Wel kan er weer
een nieuwe stad worden gebouwd
maar ook dat heeft zijn beperkingen,
dus de hele kaart even snel volzetten
met steden is niet mogelijk. Legers
kunnen alleen een succesvolle aanval
over een grotere afstand uitvoeren als
hun bevoorrading goed geregeld is. De
speler moet dus veel meer gaan na
denken over de juiste strategie. Ook is
het vrijwel onmogelijk om de tegen
stander in het begin van het spel te
verrassen met een snel opgebouwd le
gertje. Zoals gebruikelijk bij dit soort
'empirebuilders' kan de speler kiezen
uit diverse beschavingen die ieder
voor zich zo hun voordelen hebben en
unieke eenheden kunnen bouwen. Er
zijn acht periodes in het spel, van klas-
De
orh
rfon
'gek
latu
e Ne
siek en middeleeuwen tot modem en
toekomst, en het spreekt voor zich dat
het een groot voordeel is om technolo
gisch gezien 'verder' te zijn dan de vij
and, al zit het er niet in dat je een be
schaving van ridders op paarden met
tanks onder de voet kunt lopen. Prettig
is dat je niet voortdurend elk poppetje
op het scherm een commando hoeft te
geven. Eenmaal toegewezen aan een
bepaalde plaats waar bijvoorbeeld
delfstoffen aanwezig zijn gaan de 'wer
kers' hun eigen gang. Ook handig is
dat je voor verplaatsingen over zee
geen transportschepen hoeft te bou
wen voor je soldaten. De militaire een
heid verandert vanzelf in een schip in
de buurt van water. Uiteraard is het
ook in dit spel mogelijk om 'wereld
wonderen' te bouwen die je bescha-.
ving een sterke morele opkikker ktl
nen bezorgen.
Een campagne met een verhaal o\f
grote koningen en keizers bevat Ri|
Nations niet. In plaats daarvan heW^
een Risk-achtige campagne waarb||
in beurten gebieden op de wereldl®-
tracht te veroveren. Is de aanval o]J
een gebied ingezet, of moet er terr|
verdedigd worden, dan springt heL.^g
spel naar de real time-strategy mol
en kan de strijd daadwerkelijk beg^
nen. j jyp
Rise of Nations heeft uitgebreide w ve^
gelijkheden om via een netwerk o|»n
temet te spelen. Aardig is dat een £ottg
tussen twee menselijke spelers gey
vele uren hoeft te duren, vaak is ef
avondje wel genoeg om de strijd tijars
slechten. »s
Al met al is Rise of Nations een inC 0r
santé en goed uitgebalanceerde mLts L
geworden van de beste strategischjpott
spellen die er momenteel op de m^-
zijn. Het spel mag dan niet bijsterjjrme
gineel zijn en ziet er ook niet beteky t(
dan zijn voorgangers, maar het spy w.
fantastisch en heeft toch voldoen4n n
diepgang om de liefhebbers langdjeerst
te boeien. emaa
egt I
Min. systeemeisen: Pentium III, jnst
Mb, 3D-videokaart, Windows
98/Me/XP. Prijs: omstreeks 50 eq jaa
Beschikbaar gesteld door Microsjr(jen
Frank Buurman
marl
rerscl
Internet en SMS hebben een soort turbotaal in het leven ge
roepen. Omdat het tikken van lange zinnen bij chatten en
zeker bij SMS vervelend is zijn er tal van afkortingen ont
staan. Populaire afkortingen voor bijvoorbeeld kusje (X)
kent iedereen wel, maar dat SEX betekent: Software Ex
change (programma's uitwisselen) zal niet iedereen weten
en zo komen de misverstanden in de wereld. Met name de
driftig chattende tieners zijn uiteraard zeer bedreven in
sms-/internettaal en als oudere val je al snel door de mand
als je probeert mee te
doen. In het mini
boekje 'SMS taal 1000
maal' van Louis Hil-
gers zijn deze afkor
tingen (Nederlands
en Engels) terug te
vinden. Ook zijn de
bekende emoticons
of emotes opgeno
men: ;-) voor een
knipogend gezichtje
is bekend, maar =):-)
voor Abraham Lin
coln zal niet iedereen
weten. Het boekje is
erg handig voor chat
ters en SMSers en
kost 7,50 euro. Uitge
ver is MainPress.
Website: www.com-
puterboek.nl
Wie ooit aan de slag is gegaan met een versie van PrintMas
ter zal zich afvragen wat Mindscape nu weer heeft verzon
nen om een nieuwe editie, de elfde al weer, op de markt te
brengen. Immers, PrintMaster was al zo'n compleet pro
gramma voor de ware liefhebber van eigen drukwerk en al
les wat daar mee te maken heeft. Wel, in editie 11 zitten nog
eens 50.000 extra cliparts en het fotobewerkingsprogramma
Photo Pro 2. PrintMaster is het ideale programma voor de
thuisklusser, maar misstaat bepaald niet in de zakelijke om
geving. Het maken van bijvoorbeeld nieuwsbrieven, brief-
papier, visi-
I tekaartjes is
een fluitje
van een
cent. Print-
HWBsÜi"LiFmaster 11 is
er in een
speciale edi
tie (Platina
op cd en
dvd, 67,50
euro) en in
goedkopere
versies
(Goud 39,99
euro en Zil
ver 22,50 eu
ro).
Al een aantal jaren behoort het tennisspel Roland Garros
van Mindscape tot de mooiste en populairste op het gebied
van de sportgames. Het echte, voor Nederland zo mooi ver
lopen toernooi in Parijs zit er al weer op, maar de liefheb
bers kunnen de hele zomer hun hart ophalen met de versie
2003. Uiteraard zonder Martin 'The Dutch Giant' Verkerk.
Want je kunt als spellenmaker natuurlijk niet alles voorzien.
De kans is natuurlijk groot dat de lange Alphenaar er in de
volgende uitgave wel bijzit, maar die plek zal hij zelf moe-
ten verdienen
door de ko
mende maan
den aan te to
nen dat hij
echt bij de we
reldtop gaat
behoren. In de
2003-uitgave
moeten we
het dus doen
met Marat
Safin en Justi
ne Henin.
Maar daar is
natuurlijk
niets mis mee.
Roland Garros
2003 kost
24,99 euro en
in augustus
verschijnt ook
een variant
voor de Xbox.
