Arts in buitenland vaak te duur
Gevreesde golf Iraakse olie blijft nog uit
ECONOMIE
Haren kammen en nieuws kijken met spiegel-tv
Veel strengere regels
voor transport dieren
De rijken worden nog steeds rijker
Drijvende nieuwbouw in Leeuwarden
Voedingsconcern Nutreco
snijdt in zalmverwerking
Vollere collectebussen dankzij euro
Reisverzekeraars willen 'inkoopafspraken' maken
anjewoud
rapt banen
Mobile
[renveen - Ingenieurs- en
desbureau Oranjewoud in
erenveen schrapt dit jaar 150
i de ruim 1900 banen. Dat
it mogelijk gepaard met ge-
ongen ontslagen. Oranje-
ud had vorig jaar nog een
izetstijging van 1,8 procent,
iral dankzij de eerste zes
anden. In de tweede helft
ig het een stuk minder. Ook
f aar zet het bureau minder
„We werken veel in op-
icht van overheden. Doordat
niet geregeerd werd, zijn gro-
rojecten op de lange baan
choven. Daarnaast is de
nomie natuurlijk slecht", al-
woordvoerder Hellinga.
wint
ak van Orange
haag - TelecombedrijfT-
bile heeft gelijk gekregen
de Reclame Code Commis-
na zijn klacht tegen bran-
Cioot Orange. In reclames
e Orange, het voormalige
chtone, dat zijn klanten als
e met beltegoed kunnen
ïn in het buitenland. T-Mo-
het voormalige Ben, dien-
ip een klacht in omdat
iten daartoe ook in staat
De commissie noemt de
van Orange 'onjuist,
onvolledig en daardoor
lend'.
ickers trekken
ar Canada
hingen - Tientallen chauf-
s uit Noord-Nederland zijn
fgelopen maanden naar
ada geëmigreerd voor
sportwerkzaamheden. Ca-
i heeft een groot tekort aan
ïffeurs, terwijl in Nederland
ds meer vervoerders zonder
zitten. Volgens het bemid-
igsbureau Eastern Canada
ligration Job Consultants
en van Nederlandse chauf-
maandelijks honderden
Tagen binnen.
M verlengt
menwerking
'eiveen - De luchtvaart-
tschappij KLM heeft haar
ract met de Amerikaanse
chegenoot Continental
ïes verlengd. Beide bedrij-
;oppelden in 2001 hun net
en om zo meer passagiers
ikken. Dat was een reactie
slechte situatie in de
vaartbranche na de terro-
che aanslagen op 11 sep-
ler 2001. Continental gaat
VS samenwerken met
•partner Northwest Airli-
in Delta Airlines, dat deel-
nt in het zogenoemde Sky-
n met Air France.
gië koerst
op tekort
sel - België krijgt dit jaar
te maken met een begro-
tekort. Dat hebben de on-
andelaars van de liberale
idalistische partijen mee-
eld, voorafgaand aan de
atiebesprekingen voor een
ive paarse regering. Eerder
e premier Verhofstadt nog
lelgië niet in het rood zou
en. Aan die uitspraak werd
na de verkiezingen van 18
d weinig geloof gehecht,
t de Nationale Bank van
had voorspeld dat de
omie dit jaar krimpt. Fin-
nu het enige euroland
een begrotingsoverschot.
inomie VS
k verbeterd
iington - De Amerikaanse
omie lijkt na een zeer
ke periode rond de oorlog
ik, waarin duizenden ba-
rerloren gingen, aan de be
de hand. Dat heeft de Fe-
Reserve, de Amerikaanse
ale bank, bekendgemaakt,
ïrvan de twaalf b ankdis-
in werd groeiende econo-
he activiteit waargenomen,
andere districten was
april in ieder geval geen
ach tering opgetreden.
Maurice Wilbrink
Geen sprake van dalende prijs, OPEC handhaaft productieplafond
Haag/gpd - Tot opluchting
ndere olie-exporterende
n, blijft Irak worstelen met
ig brengen van haar
oductie. Het uitblijven van
export zorgt voor een ze-
trapte op de wereldmarkt
uwe olie, die mede in stand
gehouden door het zeer la-
'Ivan de voorraden in het
en. Gevolg: aantrekkelijke
voor een vat ruwe olie.
|ag kostte een vat door
geproduceerde olie ge-
eld 26,86 dollar, aan de
ukant van de bandbreedte
van 22 tot 28 dollar die het
oliekartel aanhoudt. De vrij ho
ge prijzen sinds de beëindiging
van de oorlog in Irak, hebben
weer een oude OPEC-kwaal uit
gelokt. De leden van het
oliekartel hebben zich niet ge
houden aan de zelfopgelegde
productiequota. Er wordt stie
kem meer gepompt om te pro
fiteren van de hoger dan ver
wachte vraag.
In april, toen de VS de oorlog
hadden gewonnen, de Iraakse
olie-infrastructuur onbescha
digd leek en er overschotten op
de wereldmarkt dreigden, be
sloten de OPEC-leden om per 1
juni overproductie te elimine
ren. Maar de olieminister van
de Verenigde Arabische Emira
ten schatte eerder deze week
dat OPEC nog altijd 1,5 miljoen
vaten per dag te veel produ
ceert. OPEC is goed voor onge
veer een derde van de wereld
productie.
De OPEC-ministers, bijeen in
Qatar, besloten gisteren de in
april afgesproken productie
quota voorlopig te handhaven.
Ze hoeven niet bang te zijn dat
Irak haar olieproductie snel
weet op te voeren, zodat een
prijsval ook uitblijft. De afgelo
pen weken zijn de ramingen
voor het herstel van de oliepro
ductie in Irak steeds naar bene
den bijgesteld. Door de chaos
in het land wordt er maar net
voldoende opgepompt voor de
eigen consumptie.
Embargo, oorlog en plunderin
gen hebben de Irakese olie-in
dustrie beroofd van de meest
basale voorzieningen, zoals te
lefoonverbindingen. Pijpleidin
gen worden door bendes geper
foreerd om illegaal olieproduc
ten af te tappen. Iraaks perso
neel durft de afgelegen olievel
den niet in om reparaties te
verrichten uit angst beroofd te
worden. De precaire veilig
heidssituatie hindert buiten
landse bedrijven bij de hoogno
dige vernieuwing van de infra
structuur.
De Iraakse staatsorganisatie
voor de marketing van olie, SO-
MO, die net als alle andere
overheidsinstituties van de
aardbodem verdwenen leek na
de oorlog, wordt inmiddels
weer opgebouwd. Er zijn nieu
we leiders gekozen, en men
studeert nu op het openen van
een kantoor in bijvoorbeeld
Londen of Rotterdam, belang
rijke centra van de oliehandel.
Ging men er aanvankelijk van
uit dat de export snel terug zou
zijn op het niveau van voor de
oorlog, nu kruipt de Iraakse
productie omhoog. Van 600.000
vaten op 22 mei, naar 750.000
begin juni. Pas eind van dit jaar
zou 2,5 miljoen vaten mogelijk
zijn, net zoveel als voor de
Amerikaans-Britse aanval. OP
EC bekijkt eind juli hoe snel het
herstel van de Iraakse oliepro
ductie gaat. In een extra verga
dering kan dan alsnog worden
besloten om de quota te verla
gen om een prijsval te voorko
men.
Leeuwarden - In de prestigieuze nieuwbouwwijk
Zuiderburen in Leeuwarden komen vijftig waterwo
ningen. Dertig daarvan drijven daadwerkelijk en
worden afgemeerd aan een steiger. De andere
staan 'met de voeten in het water' langs de oever.
Bouwbedrijf Ooms uit Scharwoude bouwt de drij
vende huizen in Hoorn en sleept ze vervolgens het
Usselmeer over naar Leeuwarden. De waterwonin
gen zijn geen arken maar 'gewone' huizen op een
funderingsplatform van polystyreen in een beton
nen mantel. Eind dit jaar begint de bouw. De prijzen
variëren tussen de 250.000 en 350.000 euro.
Foto: ANP/Ooms waterwoningen
Einde voor 'Nederlandse' parmaham
brussel/anp - Diertransporten
in de Europese Unie mogen in
de toekomst niet langer duren
dan negen uur. Daarna moeten
dieren verplicht in de vrachtwa
gen elf uur kunnen rusten. Ver
volgens mogen zij nog eens ne
gen uur vervoerd worden.
Dat is de kern van een nieuw
voorstel van eurocommissaris
Byrne (volksgezondheid en die
renwelzijn). Als het voorstel
wordt aangenomen, heeft dat
grote gevolgen voor Nederland
se exporteurs en zou het einde
kunnen betekenen van Neder
landse 'Parmaham'.
Byrne komt met zijn voorstel,
dat hij eind volgende maand of
ficieel zal presenteren, groten
deels tegemoet aan het voltalli
ge Europees Parlement. Dat
pleitte eerder deze maand voor
veel strengere regels voor dier
transporten.
Het Parlement en EU-lidstaten
moeten nog instemmen met de
voorgestelde regels. Nederland,
Duitsland en Denemarken plei
ten voor verscherping. Spanje,
Italië en Ierland willen de hui
dige regel handhaven om gedu
rende maximaal 29 uur dieren
te mogen vervoeren. Volgens
bronnen in Brussel denkt Byrne
op het gebied van de duur van
transporten een compromis te
hebben gevonden, dat voor ie
dereen aanvaardbaar is. De Ier
se eurocommissaris stelt daar
naast ook voor om dieren in
vrachtwagens tot 40 procent
meer ruimte te geven. Dieren
moeten ook verplicht in de wa
gen rusten. Veel ongelukken
met dieren gebeuren juist bij
het in- en uitladen. Chauffeurs
dienen verder veel specifiekere
logboeken bij te houden dan nu
het geval is. Ook dient een
waarschuwingssysteem te mel
den, dat de temperatuur te
hoog oploopt. Voor pluimvee
verandert er weinig. Verder ko
men er voor jonge dieren zeer
strenge regels, zoals een verbod
op vervoer van meer dan vijftig
kilometer.
Nederlandse exporteurs voeren
per jaar 500.000 varkens uit
naar Italië. Als de dieren daar
worden geslacht, kan hun ham
het exclusieve predikaat 'Par
maham' krijgen. Door de stren
gere regels dreigen de kosten
voor de uitvoer van Nederland
se varkens, speciaal voor dit
doel te hoog te worden.
Landbouworganisatie LTO
noemt de plannen een goede
zaak voor het dierenwelzijn,
maar pleit wel voor een goede
controle. Volgens de Neder
landse landbouworganisatie
wordt het vervoer van vee door
de nieuwe regels duurder. De
woordvoerder denkt dat op ter
mijn de export van levende die
ren over langere afstanden zal
verminderen. Dat betekent dat
er in Nederland meer varkens
geslacht gaan worden.
amersfoort/anp NutreCO
schrapt driehonderd arbeids
plaatsen in de zalmverwerking
in Noorwegen en Schotland. In
Noorwegen vervallen 210 ba
nen door de sluiting van twee
fabrieken. In Schotland gaat
een van de twee locaties waar
vis wordt verwerkt dicht met
gevolgen voor 82 banen.
Dat heeft het voedingsconcern
vanochtend bekendgemaakt.
De continu lage zalmprijzen,
vooral in Europa, en de aan
houdende gevolgen van vogel
pest hebben een negatief effect
op het halfjaarresultaat, dat 5
augustus naar buiten komt.
Het uitblijven van herstel van
de zalmprijzen maakt ook een
extra afschrijving noodzakelijk
op de goodwill van de overna
me van Hydro Seafood in 2000.
Deze aankoop voor ruim 450
miljoen euro maakte het bedrijf
de grootste zalmkweker ter we
reld. Volgens Nutreco tast deze
afschrijving de balanspositie
niet aan.
De uitbraak van vogelpest in
Nederland en België heeft Nu
treco meer geraakt dan ver
wacht. Op het halfjaarresultaat
zal dat als negatief effect rond
de 15 miljoen euro hebben. In
april ging het bedrijf nog uit
van tussen de 5 en 10 miljoen.
Nutreco houdt er rekening mee
dat aanvoer en aanbod er nog
maandenlang door worden be-
invloed. Dat heeft weer gevol
gen voor de verwerkingsbedrij
ven in de Benelux. De fokkerij
activiteiten kunnen zelfs nog
langer nadeel ondervinden van
de vogelpest. Nutreco heeft met
Euribrid een internationaal
opererend onderdeel dat voor
herstel afhankelijk is van het
opnieuw openstellen van de
grenzen van importlanden.
Aantal miljonairs alleen in Amerika gedaald
amsterdam/gpd - Het aantal miljonairs in
Amerika is vorig jaar voor het eerst sinds ja
ren afgenomen. Het totale vermogen van
de overgebleven miljonairs in Amerika nam
af tot zo'n 7.000 miljard dollar
(7.000.000.000.000). Wereldwijd nam het
aantal miljonairs toe. In Nederland bleef
het stabiel. Dit blijkt uit een wereldwijd on
derzoek van zakenbank Merrill Lynch en
adviesbureau Cap Gemini Ernst Young.
De rijken worden steeds rijker. Wereldwijd
zet deze ontwikkeling nog steeds door. On
danks de economische malaise en dalende
aandelenbeurzen nam het totale vermogen
van de dollarmiljonairs vorig jaar toe met
3,6 procent tot het duizelingwekkende be
drag van ruim 27.000 miljard dollar. Dit be
drag wordt wereldwijd gedeeld door 7,3
miljoen miljonairs. Het gaat om mensen
die meer dan een miljoen dollar te beste
den hebben, exclusief onroerend goed. De
e.cht rijken hebben volgens Merrill Lynch
meer dan 30 miljoen dollar vrij te besteden.
De onderzoekers nemen in de berekening
van de vermogens de waarde van het eigen
huis niet mee, alleen het vrij te besteden
vermogen, zoals banktegoeden en aande
len.
De toename van het aantal rijken en de
groei van hun vermogen ligt lager dan
voorgaande jaren. Dit komt voornamelijk
door de misère op de aandelenbeurzen. De
afgelopen twaalf maanden daalden die we
reldwijd met gemiddeld 16 procent. Dat
het vermogen desondanks is toegenomen,
komt volgens Merrill Lynch door de groei
van het bruto nationaal product (bnp) in
de meeste landen.
De Amerikaanse miljonairs hadden het vo
rig jaar zwaar. Hun gezamenlijke vermogen
daalde met 2,1 procent, in totaal 200 mil
jard dollar. Amerikanen hebben meer dan
Europeanen hun geld gestoken in Ameri
kaanse aandelen. Wall Street daalde vorig
jaar met 21 procent sterker dan andere
beurzen. Ook waren de Amerikanen min
der spaarzaam en bleken de overheidsuit
gaven vele malen groter dan in Europa.
De Europese rijken deden het beter. Het
aantal en hun totale vermogen groeide met
respectievelijk 3,9 en 4,8 procent. Europea
nen reageerden volgens Michel Vrolijk van
Merrill Lynch sneller op de situatie op de
aandelenbeurzen en stapten sneller over
op obligaties. Daarnaast profiteerden ze
van een sterkere euro ten opzichte van de
dollar.
De vermogensgroei binnen Europa deed
zich vooral voor in Oost Europa. In Neder
land bleef het aantal dollar-miljonairs met
145.000 gelijk aan het voorgaande jaar. Het
is niet bekend wat hun totale vermogen is,
maar de onderzoekers schatten dat dit ge
lijk is gebleven. Veruit de grootste toename
van het vermogen deed zich voor in Azië,
met 10,7 procent. De groei kwam vooral
door het spaargedrag en de robuuste groei
in een aantal economische regio's.
den haag/gpd - De invoering
van de euro leidt tot een grotere
opbrengst van collectes. Men
sen denken vaak minder te ge
ven dan ze in werkelijkheid
doen, omdat ze de waarde van
de euro nog steeds onderschat
ten. Dit blijkt uit onderzoek van
de economische faculteit van
de Rijksuniversiteit Groningen,
waarover wordt bericht in het
economenblad ESB.
De universiteit baseert zich op
de opbrengsten van de nationa
le collecte voor geestelijk ge
handicapten in de plaatsen Ha
ren, Onnen en Noordlaren voor
en na de invoering van de euro.
In 2002, het jaar dat de euro
kwam, bleek de opbrengst van
die collectie 11,1 procent hoger
dan het jaar daarvoor. Normaal
steeg de opbrengst jaarlijks met
zo'n twee procent.
De onderzoekers vermoeden
dat mensen gewoon een greep
doen in de portemonnee en
een aantal muntjes bij elkaar
graaien. Uit het onderzoek
bleek dat vooral muntstukken
van 1 euro, en van 10, 20 en 50
cent in de collectebus beland
den. In de oude situatie grepen
de mensen vooral naar de gul
den, en veel minder naar de
kleinere muntsoorten. De te
genwaarde van de huidige klei
ne muntjes is echter vaak groter
dan die van de oude gulden,
waaruit de stijging verklaard
wordt.
De bevindingen in de drie
plaatsen worden als illustratief
gezien voor andere collectes.
Ook andere landelijke fondsen
melden fors hogere opbreng
sten, aldus de onderzoekers.
door Miranda Megens
amsterdam/gpd - Artsen of ziekenhuizen
in het buitenland zijn vaak veel te duur of
voeren onnodige behandelingen uit bij Ne
derlandse zieken. De doktersrekeningen
die bij de Nederlandse reisverzekeraars ge
declareerd worden, zijn daardoor onnodig
hoog. Om 'overbehandeling' of te hoge re
keningen tegen te gaan, maken de reisver
zekeraars afspraken met zorgverleners in
gebieden waar veel Nederlandse toeristen
op vakantie zijn.
Vooral de laatste jaren lopen de buiten
landse doktersrekeningen op, constate
ren de Europeesche, Elvia en Unigarant,
de drie grootste reisverzekeraars in ons
land. Zij zijn inmiddels gewend geraakt
aan ziekenhuizen die foto's maken bij
iemand met maagklachten of bloedon
derzoek uitvoeren als iemand een ge
broken been heeft. Soms wordt het dub
bele gevraagd van de prijs van een be
handeling in Nederland. De verzeke
raars zeggen niet te weten om hoeveel
gevallen het gaat en hoeveel geld in to
taal gemoeid is met de te dure rekenin
gen.
,,Wij zien dat artsen in het buitenland
proberen de mensen bij hen te krijgen",
zegt een woordvoerder van Europee
sche. Om de kosten in de hand te hou
den, probeert de Europeesche haar
klanten via een netwerk van hulporgani
saties in de hele wereld te laten behan
delen. Volgens de woordvoerder hebben
een op de drie Nederlanders een reisver
zekering bij de Europeesche. Jaarlijks
zijn er negen miljoen Nederlandse va
kantiegangers.
Ook verzekeraar Elvia (1,5 miljoen ver
zekerden) probeert grip te houden op de
kosten. „Onze klant zal er weinig last
van hebben want die wordt gewoon ge
holpen. De rekening gaat vervolgens
naar ons. Daarom proberen wij steeds
meer inkoopafspraken te maken voor de
meest voorkomende behandelingen in
gebieden waar veel toeristen naar toe
gaan", zegt een woordvoerder van Elvia.
Het Franse moederbedrijf Mondial As
sistance Groep coördineert deze afspra
ken wereldwijd. Overigens blijkt de frau
de bij reisverzekeringen in de praktijk
lang niet zo erg als door veel mensen
wordt gedacht.
Bij de Europeesche wordt 1 procent ge
fraudeerd van de 100.000 ingediende
schadeclaims per jaar, een deel blijft on
bekend. „De laatste jaren blijft de fraude
gelijk", aldus de woordvoerder van de
Europeesche. „Mensen doen het niet
snel, want je kunt bij andere verzekerin
gen geweigerd worden als het uitkomt."
Bij Elvia wordpn volgens de woordvoer
der 16 fraudegevallen geconstateerd op
50.000 jaarlijkse schadeclaims.
Tachtig procent van de claims gaat over
reisbagage, twintig procent over ziekte
kosten.
Bij valse claims worden vaak bedragen
veranderd of bonnetjes twee keer inge
diend. Met een scanapparaat is echter
snel te zien of een nul of een is toege
voegd met andere inkt. De woordvoer
der van de Europeesche: „Bovendien
hebben de schade-afhandelaars een
neus voor valse claims."
noordwijk/anp - Philips wil
met allerlei nieuwe producten
marktleider worden op het ge
bied van platte tv-schermen.
Eén van die nieuwe producten
is de 'mirror tv', die zowel spie
gel is als digitale televisie.
Wie voor de mirror tv staat, kan
zowel zijn stropdas strikken als
het laatste nieuws bekijken.
Philips verwacht de spiegeltele-
visies in eerste instantie vooral
te verkopen in de hotelbranche.
De onderneming praat onder
meer met de Japanse hotelke
ten Okura, die ook een vesti
ging in Amsterdam heeft.
Philips wil nog dit jaar een aan
deel van 25 tot 30 procent ver
werven in de markt voor platte
televisies. Dat heeft Rudy Pro
voost, vice-president van Phi
lips Consumer Electronics voor
Europa, gisteren gezegd op een
bijeenkomst in Noordwijk. „We
verwachten dat de consumen
tenversie van de Mirror TV
klaar is in 2005", vertelde Pro
voost. Volgens de directeur is
uit eigen onderzoek gebleken
dat consumenten de spiegelte-
levisie vooral een aanwinst vin
den in de bad- en slaapkamer
en in sportruimtes. Wat de
spiegeltelevisie gaat kosten, is
nog niet bekend.
Uit marktonderzoek van bu
reau GfK Marketing Services
bleek onlangs dat het totale
aantal verkochte platte tv's in
2002 is gestegen tot 11.600, drie
keer zoveel als een jaar eerder.
De omzet in platte televisies
nam met ruim 130 procent toe
tot 53 miljoen euro. Hoewel de
verkoop van onder meer plas
ma- en LCD-televisies nog fors
achterblijft bij gewone kleu-
rentv's, verwacht Philips dat de
groei in platte tv's dit jaar spec
taculair doorzet. Het concern
introduceert dan ook dertien
nieuwe modellen.
Rudy Provoost, vice-president van Philips Consumer Electronics Europa, kamt zijn haren voor de spiegel-tv die het concern op korte termijn
op de markt wil brengen. Foto: Capital
Verder zet Philips in op de ont
wikkeling van breedbandtech-
nologie en -diensten, zoals in
ternet op televisie. Het elektro
nicaconcern is sinds eind mei
betrokken bij een proefproject
in Singapore, waarbij dertig ap
partementen worden uitgerust
met allerlei vormen van draad
loze communicatie. „Het initia
tief komt van de lokale over
heid. Philips is een van de deel
nemende bedrijven", zei Pro
voost. Na een half jaar evalue
ren de deelnemers de ervarin
gen van de bewoners.
Philips zoekt actief naar part
ners die het breedbandgebruik
kunnen versnellen. „In de
meeste Europese landen praten
we met de grote telecombedrij-
ven", vertelde Provoost. In Ne
derland werkt Philips al samen
met KPN. „Samen hopen we de
markt een impuls te geven." In
het vierde kwartaal van dit jaar
introduceren de twee bedrijven
pakketten die bestaan uit AD
SL-verbindingen en Philips-ap-
paratuur. De verkoop geschiedt
via de Primafoon-winkels van
KPN.
