'Aanslag in
Kabul werk
al-Qaeda'
BUITENLAND
Op de weg omhoog maken China's rijken vijanden
Giscard wil lidstaten EU geen ruimte voor protest laten
Seksschandaal schokt Portugal Blair wei§ert °Penbare getuigenis over oorlog
Drieklovenstuwmeer sneller vol dan verwacht
Möllemann beschikte
over geheime miljoenen
Veer betogingen
en bewind Iran
- Duizenden Iraniërs
(ben vanmorgen in Teheran
protest tegen de geestelijk
rs van de islamitische re-
jek voortgezet. Zij eisten
[aftreden van de gematigde
sident Mohammed Khata-
r omdat die er niet in is ge-
igd snel hervormingen in te
ren. Rond de universiteit
rden honderden agenten van
oproerpolitie ingezet tegen
jngeveer drieduizend beto-
j p. Er waren wat schermutse-
5[j gen met een groepje radicale
jndemonstranten, waarbij
i agent gewond raakte. Gis-
7j en was ook al bij de universi-
34) gedemonstreerd.
i slachtoffers bij
iits treinongeluk
iiozberg - Door een botsing
J jen twee regionale passa-
21 streinen in de Duitse deel-
jtBaden-Württemberg zijn
6a eren zes mensen omgeko-
i« n. Er zijn ongeveer 25 ge-
J iden, van wie er enkelen
105 cht aan toe zijn. Over de oor-
jjvan de frontale botsing is
niets bekend. Het incident
e 1 zich voor op een enkel-
j{ rig traject tussen de stations
ij rozberg en Niederstetten.
351 le treinen onderhielden een
ist tussen de plaatsen
ia laffenburg en Crailsheim.
i
id-chef geheime
,i enst Servië vast
l<
ihaag - De oud-chef van de
fische geheime dienst, Jovi-
i [anisic, is gisteren in Neder-
aangekomen en opgeslo-
de Scheveningse gevan-
125 Stanisic zal zich voor het
pslavië-tribunaal moeten
1 nrwoorden voor misdaden
ie n de mensheid in Kroatië
j' losnië-Hercegovina tijdens
s fecheidingsoorlogen van
1 tot in 1995. Stanisic (53)
J It als een topmedewerker
èi de toenmalige Servische
W »r Milosevic. Hij wordt mor-
voorgeleid.
5
eo loronderzoek
ar joodse leider
un - De Duitse justitie is
gerechtelijk vooronderzoek
innen tegen Michel Fried-
175 i, de vice-voorzitter van de
trale Raad van Joden in
island. Hij zou de opium-
u hebben overtreden. De po-
doorzocht gisteren het ad-
tenkantoor en het woon-
ivan de 48-jarige Friedman.
rbij vonden agenten drie
is vel lege pakjes drugs. Die
J den nu verder onderzocht.
1 itie wilde niet zeggen of het
ocaïne gaat. Het mogelijke
jsgebmik van Friedman,
van de bekendste Duitse jo-
kwam boven water tijdens
jzoek in een andere
tszaak.
tswana beste
ikaanse land
ban - Botswana is het best
47 uurde land van Afrika. Dat
45 thet Wereld Economisch
4 um (WEF) geconcludeerd
52 en onderzoek in 21 Afri-
i« ïse landen. Het WEF maak-
4: f uitslag gisteren bekend op
ipening van zijn Afrika-top.
j': pns het Zuid-Afrikaanse
lureau SAPA toetste het
2 etzoek de rechtsorde, de
3j uptie en uitvoering van
racten in de 21 betreffende
34 len. Zuid-Afrika eindigde op
ierde plaats, na Tunesië en
5 ibia en vóór Mauritius en
31 pte. De Afrika-top van het
'duurt drie dagen. Zo'n 650
53 aanse politici en buiten-
se zakenmensen nemen
aan de top, die ten doel
22 tmeer investeerders te
44
koord over
itand Liberia
wvia - D Liberiaanse
21 jdent Taylor en de rebellen
j" jn land hebben gisteren in
39 icipe ingestemd met een
60 kt-het-vuren. De opstande-
sn trokken zich in de mid-
lenig uit de buitenwijken
de hoofdstad Monrovia die
5 order hadden bezet. Daar-
2 lijkt de weg geëffend voor
j «besprekingen tussen de
12 ring en de rebellen. Het Li
lt lanse leger vierde het be-
dals een overwinning. Uit
is 'gde schoten militairen in
2: Kht.
donderdag 12 juni 2003
ettechnologie
s 'an naar Iran
24
'o - In Japan zijn vier men-
5 earresteerd, die er van
li den verdacht de exportwet
bben overtreden met de
>er naar Iran van machines
2* 'ij de productie van raket-
jebruikt kunnen worden.
21 ons Japanse media zijn de
'tanten de directeur en drie
ij ovverkers van een machine-
53 lek in Tokyo. Zij zouden
2!' der de benodigde vergun-
industriële vergruizers
'en verkocht, waarmee vas-
randstof voor raketten ge
kt kan worden.
door onze correspondent
Gert-Jan Broere
Peking - In de Noord-Chinese
stad Shenyang is gisteren het
proces begonnen tegen de Chi
nees-Nederlandse zakenman
Yang Bin. De zaak staat al lang
niet meer op zichzelf. Diverse
ondernemers wier namen op
de lijst van China's rijksten
prijkten, bevinden zich nu in de
cel voor economische delicten.
Een lijst met de honderd rijkste
ondernemers, zoals die door
het Amerikaanse zakenblad
Forbes jaarlijks wordt opgesteld,
is er in eerste plaats voor het
'gewone' publiek, dat zich kan
vergapen aan de enorme rijk
dom van de economische elite.
In China, waar de lijst sinds
1999 wordt uitgebracht, kreeg
de ranglijst een extra dimensie.
Een vermelding in de top-hon-
derd is een vrijwel zekere ga
rantie dat je handel en wandel
door de autoriteiten onder de
loep wordt genomen. Voor een
flink aantal rijken met desa
streuze gevolgen.
Yang Bin, de 40-jarige Chinees-
Nederlandse zakenman die nu
in Shenyang terecht staat voor
omkoping, fraude en illegaal
gebruik van grond, was niet de
eerste die dat overkwam. Liu
Xiaoqing is een van China's be
roemdste actrices, die haar geld
in onroerend goed belegde. Dat
deed ze zó goed dat ze in 1999
nummer 45 op de lijst van For
bes belandde. Alleen het beta
len van belasting ging haar
minder af.
Nu wacht ze in een cel op haar
veroordeling voor belastingont
duiking.
Yang Rong, de nummer drie op
de lijst van 2001, direct achter
nummer twee Yang Bin, prijst
zichzelf gelukkig. De oprichter
van een van China's grootste
autofabrikanten Brilliance voel
de nattigheid en vluchtte naar
Amerika, voordat de autoritei
ten hem konden oppakken
voor economische delicten.
Zijn vermogen, dat twee jaar
geleden door Forbes nog op
860 miljoen dollar werd ge
schat, is hij echter grotendeels
kwijt.
Het laatste slachtoffer is Shang
hai's bekendste onroerend
goedmagnaat Zhou Zhengyi.
De nummer elf op de Forbes-
lijst van vorig jaar werd vorige
week opgepakt in verband met
'verdachte' leningen. Zijn
vrouw werd tegelijkertijd in
Hong Kong gearresteerd we
gens het omkopen van bank-
employees in een poging lenin
gen los te krijgen. De zaak-
Zhou is interessant, omdat hij
contacten had met het hoogste
kader in Shanghai. Een veroor
deling van Zhou kan ook poli
tieke gevolgen hebben, die zelfs
in Peking gevoeld zullen wor
den.
Vermenging van politiek met
economie is overigens heel ge
woon in China, en in feite een
hardnekkig overblijfsel van de
oude planeconomie. Nog
steeds kunnen ambtenaren be
drijven en zakelijke overeen
komsten maken en breken. Za
ken doen zonder de juiste con
tacten is in China vrijwel niet
mogelijk. Het werkt echter cor
ruptie in de hand.
„Ook Westerse bedrijven doen
er aan mee, al zullen ze dat na
tuurlijk nooit toegeven", zegt
een accountant die anoniem
wil blijven „Het steekgeld be
draagt ongeveer één tot vier
procent van de opdracht. Het
verdwijnt in de boeken als 'kos
ten voor consultancy'. Collega's
die de boeken van Chinese
staatsbedrijven controleren,
zien bedragen die zijn overge
maakt aan een consultancybe-
drijf. Maar als je dieper gaat
zoeken, blijkt dat bedrijf maar
uit één persoon te bestaan, of
gaat het soms helemaal om een
fictief bedrijf."
Hoewel het in China om een
bijna geaccepteerd verschijnsel
gaat, kan het echter ook tegen
je worden gebruikt op het mo
ment dat er een stok wordt ge
zocht om je mee te slaan. Zoals
in het geval van Yang Bin. „Het
probleem met sommige suc
cesvolle ondernemers in China
is dat ze hebberig worden",
zegt een Westerse diplomaat.
„Ze willen in een zo kort moge
lijke periode zo veel mogelijk
kapitaal vergaren. In dat proces
ontzien ze niets en niemand.
Maar ze maken wel snel vijan
den, en dat breekt ze in veel ge
vallen op."
yichang - Het stuwmeer achter de Drieklovendam in China, het grootste waterbouw
kundige project in de wereld, loopt sneller vol dan werd verwacht. Het water in het
stuwmeer heeft inmiddels al het peil van 135 meter bereikt. Dat is vijf dagen eerder dan
verwacht. Waarom het meer zo snel gevuld raakt, is niet bekend. Als het stuwmeer hele
maal vol is, is het 175 meter diep. Het project is in 1993 begonnen. Het moet in 2009
klaar zijn. Bij de stuwdam komt een krachtcentrale, die in 10 procent van de Chinese be
hoefte aan stroom moet voorzien. Deskundigen houden de adem in, omdat de 181 meter
hoge dam een aantal verticale scheuren heeft. Reparaties vorige maand zijn gedeeltelijk
mislukt, zei een van de betrokken werktuigbouwkundigen na de laatste inspectie.
Foto: Reuters
door onze correspondent
Hetty van Rooij
brussel - Het wordt voor individuele
landen erg moeilijk om nog veel te ver
anderen aan de blauwdruk voor het toe
komstige bestuur van Europa. Het com
promis voor de Conventie, de werk
groep die een ontwerptekst levert voor
een nieuwe EU-grondwet, krijgt zó veel
applaus dat het zo goed als onmogelijk
zal zijn om het compromis open te bre
ken.
De 105 leden tellende Conventie is giste
ren aan haar driedaagse slotbijeenkomst
begonnen. Volgende week moet voorzit
ter Giscard d'Estaing zijn blauwdruk
voor een Europese grondwet op tafel
leggen bij de regeringsleiders in het
Griekse Tessaloniki.
De kleine club rond Giscard zorgde eind
vorige week voor een doorbraak door
een compromis op tafel te leggen, waar
in wordt gekozen voor een vaste voorzit
ter van de EU en een Commissie (dage
lijks bestuur) met een beperkte omvang.
'Een castratencommissie', hoonde giste
ren de woordvoerder van de Europese
Commissie. Hij had weinig goeds te
melden over het compromis, waarin de
omvang van de Commissie beperkt blijft
tot vijftien leden. De landen die niet aan
de beurt zijn om een Commissaris met
stemrecht te leveren, moeten een aantal
jaren genoegen nemen met een 'reser
vecommissaris', die wel meepraat maar
niet meestemt.
Gisteren kreeg het compromis van het
'presidium' in de voltallige Conventie
een vrij positief onthaal. De meeste
Conventieleden zien de noodzaak om
met één eensluidende tekst te komen.
Zo heeft Conventielid Maij-Weggen, ver
klaard tegenstander van het idee van
een vaste voorzitter, zich neergelegd bij
het feit dat het wisselende voorzitter
schap vervalt. „Het is niet zo erg dat de
vaste voorzitter de titel van president
krijgt", zei ze gisteren.
Giscard is vast van plan om volgende
week een tekst op tafel te legen die de
regeringsleiders geen keuzes laat. Begin
oktober starten de onderhandelingen
tussen de lidstaten, die op basis van de
voorstellen van Giscard de definitieve
verdragstekst op papier moeten zetten.
kabul-jakarta/afp-rtr-anp - Al-
Qaeda leidt terroristen op die
zelfmoordaanslagen moeten ple
gen op buitenlandse militairen in
Afghanistan. Dat zei de Afghaan
se minister van binnenlandse za
ken Jalali vandaag. Volgens hem
hebben veiligheidsdiensten in de
hoofdstad Kabul onlangs twee
pogingen tot aanslagen op de in
ternationale vredesmacht ISAF
kunnen voorkomen.
Afgelopen weekeinde kwamen
bij een wel geslaagde zelf
moordaanslag op Duitse mili
tairen van de ISAF zes mensen
om, onder wie vier Duitsers.
Bovendien raakten 31 mensen
gewond. Een taxi met explosie
ven werd tot ontploffing ge
bracht toen een bus van de vre
desmacht passeerde. Jalali zei
dat de laatste eigenaar van de
taxi het voertuig vijftien dagen
geleden had gekocht. De eige
naar heet Abdul Rashid en is af
komstig uit de oostelijke pro
vincie Nangarhar.
Over de identiteit van de per
soon die de taxi bestuurde bij
de zelfmoordaanslag kon Jalali
weinig zeggen. De dader kwam
door de explosie om het leven.
Volgens de minister was hij
geen Afghaan. De Duitse minis
ter van defensie Struck zei gis
teren dat de dader banden met
al-Qaeda had, en financieel en
logistiek ook werd ondersteund
door de fundamentalistische
krijgsheer Hekmatyar en de Ta
liban.
Nederland en Duitsland voeren
sinds februari het bevel over de
ISAF. Die bestaat uit 4700 mili
tairen uit 28 landen. Ze zijn
sinds december 2001 actief in
Kabul en directe omgeving. Ne
derland en Duitsland dragen in
augustus het bevel over aan Ca
nada.
De Duitse moslim Christian
Ganczarski, die op 3 juni in Pa
rijs is gearresteerd, is een 'hoge
functionaris van het terreurnet
werk al-Qaeda', die contact
heeft gehad met Osama bin La
den. Dat heeft de Franse minis
ter van binnenlandse zaken
Sarkozy in het parlement be
kendgemaakt. De bewindsman
omschreef de 36-jarige Duitser
van Poolse afkomst als een
'specialist op het gebied van
computertechnologie en tele
communicatie'. Hij wordt ver
dacht van betrokkenheid bij
een aanslag op een synagoge in
Tunesië in april vorig jaar, die
ook aan al-Qaeda wordt toege
schreven.
Voor een rechtbank in Jakarta
heeft een leider van de aan al-
Qaeda gelieerde moslimgroepe
ring Jemaah Islamiyah (JT), Mas
Selamat Kastari, gisteren toege
geven dat zijn groep van plan
was Amerikaanse doelen in Sin
gapore aan te vallen. Het is
voor het eerst dat een leider van
de beweging zo'n bekentenis
heeft gedaan. Het plan is nooit
uitgevoerd omdat de Singapo
rese autoriteiten het hebben
verijdeld.
Dat kwam doordat zij een vi
deoband in handen kregen,
waarop een man praat terwijl
de camera allerlei aan te vallen
doelen toont. De band was
door Amerikaanse soldaten in
Afghanistan gevonden. De
spreker maakte duidelijk dat de
daders van plan waren de bom
men in dozen per fiets en mo
torfiets naar hun doelen te
brengen.
Kastari, die begin februari in In
donesië werd opgepakt, trad op
als getuige in het proces tegen
de Indonesische moslimgeeste
lijke Abu Bakar Bashir, die ver
dacht wordt van hoogverraad
en die de leider van JI zou zijn.
De opdracht voor de aanslagen
in Singapore was volgens Kas
tari gekomen van Riduan
Isamuddin, alias Hambali, die
de tweede man en de 'chef aan
slagen' zou zijn van JI.
joen euro aan provisie hebben
overgehouden, en daarvan een
deel naar zijn vriend hebben
doorgesluisd. De lucratieve
transactie was door Mölle
mann, destijds minister van
economische zaken, aange
moedigd.
Möllemanns weduwe Carola
(54) en zijn dochters voeren in
tussen een bitter gevecht met
de leiding van de FDP. Carola
houdt partijleider Guido Wes-
terwelle en diens entourage
verantwoordelijk voor een het
ze die tegen haar man zou zijn
gevoerd en die tot diens dood
zou hebben geleid.
Nadat Möllemann, die zichzelf
als populist verwant voelde met
Pim Fortuyn, vlak voor de
Bondsdagverkiezingen in sep
tember vorig jaar een als antise
mitisch omschreven vlugschrift
verspreidde - dat bovendien
met dubieuze gelden bleek te
zijn betaald - nam de partijlei
ding afstand van hem. In zeer
duidelijke taal werd Möllemann
te verstaan gegeven dat hij be
ter op kon stappen als partijf
unctionaris en -lid.
door onze correspondent
Wierd Duk
berlijn/gpd - Jürgen Mölle
mann, de Duitse liberale politi
cus die vorige week bij een pa
rachutesprong op 57-jarige
leeftijd omkwam, beschikte
over aanzienlijke sommen geld
op buitenlandse bankrekenin
gen. Tegen Möllemann, van wie
wordt aangenomen dat hij zelf
moord pleegde, was vlak voor
diens dood een justitieel onder
zoek geopend op verdenking
van belastingontduiking en
fraude.
Volgens de Duitse weekbladen
Die Zeit en Stern zou Mölle
mann, die ook in zijn eigen FDP
omstreden was, toegang heb
ben gehad tot miljoenen euro's,
die waren ondergebracht op re
keningen in Luxemburg en
Liechtenstein. Al langer bestaat
het vermoeden dat Möllemann
smeergeld zou hebben ontvan
gen voor de omstreden export
van Fuchs-pantservoertuigen
naar Saudi-Arabië in 1991.
Möllemanns langjarige zaken
partner Rolf Wegener zou des
tijds aan de verkoop negen mil-
door onze correspondent
Henk van den Boom
Barcelona - Belangrijke Portu
gese politici blijken een hoofd
rol te hebben gespeeld in een
geruchtmakend seksschandaal,
waarbij 128 doofstomme kinde
ren jarenlang werden mis
bruikt. De tweede man van de
Socialistische Partij (PS), Paulo
Pedroso is opgepakt. Ook par
tijleider Eduardo Ferro Rodri-
gues komt voor op de lijst van
verdachten.
Behalve politieke topfiguren
zijn nog acht hoofdverdachten
aangehouden, onder wie een
bekende televisiepresentator,
de directeur van een van de te
huizen waarin de kinderen ver
blijven, een hoge gerechtelijke
ambtenaar en een ex-ambassa-
deur van Unesco, de culturele
organisatie van de VN.
De top van de socialisten wijst
de verdachtmakingen van de
hand. „Een lastercampagne te
gen onze partij", zegt Ferro Ro-
drigues. De politie meent ech
ter bewijzen te hebben dat de
gearresteerde Pedroso zich
minstens vijftien keer aan de
kinderen heeft vergrepen.
Het schandaal beheerst de Por
tugese media al maanden. In
november vorig jaar onthulden
ouders in het weekblad Expres-
so dat hun kind in het kinderte
huis Casa Pia jarenlang was
verkracht. Eerdere klachten die
ze hadden ingediend bij de lei
ding van het tehuis waren in de
doofpot gestopt.
Onderzoek heeft inmiddels aan
het licht gebracht dat minstens
128 merendeels doofstomme
kinderen over een periode van
dertig jaar zijn misbruikt. Een
medewerker van het tehuis, een
vroegere bewoner die zelf ook
slachtoffer is geweest, coördi
neerde vanuit Casa Pia een heel
netwerk van klanten. Elke dag
worden nieuwe verdachten ge
meld die tot dat netwerk be
hoorden.
De Portugese politiek wordt
volledig beheerst door de affai
re. De socialisten, die sinds vo
rig jaar in de oppositie zitten,
beschuldigen de huidige rege
ring van de sociaal-democraten
(PSD) ervan zich direct met het
onderzoek te bemoeien. „Een
ontoelaatbare vermenging van
justitie, politiek en journalis
tiek", luidde de verklaring een
paar dagen geleden, toen kran
ten details uit de politieverho
ren publiceerden.
Ook de manier waarop het on
derzoek wordt uitgevoerd,
wordt fel bekritiseerd. De socia
listische fractieleider in het par
lement, Antonio Costa, zei dat
de Portugese justitie wordt ge
manipuleerd door 'de echte pe
derasten met veel macht, die de
zaak dertig jaar lang in de doof
pot wisten te stoppen." Presi
dent Jorge Sampaio, zelf ook lid
van de PS heeft een diepgaand
onderzoek gelast. Hij riep de
Portugezen op vertrouwen te
hebben in de rechterlijke
macht.
londen-washington-berlijn-
/afp-dpa-ap - De Britse premier
Blair wil niet verschijnen voor
de commissie van buitenlandse
zaken om gehoord te worden
over de wijze waarop de rege
ring is omgegaan met rappor
ten van de inlichtingendiensten
over de massavernietigingswa
pens van Irak.
Blair zegde wel zijn 'samenwer
king op alle mogelijk manieren'
toe aan de commissie van Ho
ger- en Lagerhuis voor de in
lichtingendiensten en de veilig
heid (ISC). Geconfronteerd met
beschuldigingen van 'verfraai
ing' van rapporten van de in
lichtingendiensten om de pu
blieke opinie rijp te maken voor
een oorlog tegen Irak, had Blair
een onderzoek gelast door de
ISC.
De negen leden van die com
missie worden door de premier
aangewezen en de ISC rappor
teert aan Blair, die ook nog eens
de bevoegdheid heeft delen van
het rapport voor publicatie te
schrappen. De onafhankelijkere
commissie voor buitenlandse
Brits materieel uit Irak maakt ook thuis nog slachtoffers. Drie pant
serwagens vielen gisteren na een aanrijding op een snelweg, en
doodden vier mensen. Foto: AP/David Jones
zaken van het Lagerhuis heeft in het Amerikaanse Congres be-
op eigen gezag besloten een
onderzoek in te stellen.
Ook in Amerika komt er geen
openbaar onderzoek naar mo
gelijke manipulatie van infor
matie van de geheime diensten.
De Republikeinse meerderheid
sloot dat gisteren. Met de over
drijving van gegevens zou de
regering-Bush de aanval op Irak
hebben gerechtvaardigd. CIA-
medewerkers hebben anoniem
verklaard dat ze onder druk
werden gezet om te rapporte
ren over de Iraakse dreiging
'zoals de regering dat wilde'.
Blair wil intussen ook een einde
maken aan de onmin met de
Franse president Chirac over de
kwestie-Irak. Beide loaders zei
den dat gisteren na een ont
moeting in Parijs. „Wat ook on
ze geschillen waren over Irak,
het is van vitaal belang voor de
toekomst van onze landen en
voor Europa dat Groot-Brittan-
nië en Frankrijk nauw samen
werken", zei Blair.
Chirac was fel tegen de oorlog.
Die houding leidde ook tot een
ongekend scherp conflict met
de VS. Na een periode van rela
tieve rust rakelde de Ameri
kaanse minister van defensie
Rumsfeld de meningsverschil
len met een aantal Europese
partners over Irak gisteren weer
op tijdens een bezoek aan
Duitsland, een land dat volgens
hem ook tot het 'oude Europa'
behoort. Volgens Rumsfeld
hebben de landen die de inva
sie in Irak niet wilden steunen
'een gebrek aan visie'.
