I
Israël ontmantelt nederzettingen
BUITENLAND
Witte Huis trekt verdedigingslinie op tegen critici
Hillary nog steeds 'knettergek' op Bill
Ruime meerderheid Polen
voor toetreding tot 'Europa'
Noord-Korea: Kernwapens
wegens slechte economie
Dorpshoofden Atjeh leggen
hun functie massaal neer
Evacuatie westerlingen Liberia
se militairen
lood in Kabul
Ii zelfmoordaanslag
Afghaanse hoofd-
zaterdag aan vier
tairen van de inter-
redesmacht ISAF het
>t. Voorts kwam een
burger om het leven
29 Duitse soldaten
jf van de gewonden
kritieke toestand,
was het werk van
een taxi, die zijn
t naast een bus met
:-militairen reed en
ens tot ontploffing
r in Irak
eschoten
i Irak is bij een
net Syrië zondag-
Amerikaanse militair
oten. Dit heeft het
mmand gisteren be-
ikt. De daders wenk-
aat vanuit een auto
om medische hulp
tn de inzittenden,
ldaat de auto dicht
/as, openden zij het
»kt
ur in plas
De Amerikaanse fe-
recherche FBI is in een
de stad Frederick in de
laryland begonnen een
las leeg te pompen, op
aar aanwijzingen dat de-
flfa|ie in 2001 brieven met
•bacteriën verstuurde
Ul^elijke sporen onder wa-
nveloppen heeft gedaan
peitt zelf besmet te raken,
i twin tig mensen raakten
poederbrieven besmet
hen overleden er vijf. De
las ligt dertien kilometer
medisch onderzoeksin-
van het Amerikaanse le-
dinsdag 10 juni 2003
door onze correspondent
Ans Bouwmans
Washington - Het is weinig verrassend dat de
Amerikaanse regering stug volhoudt dat er ille
gale chemische en bacteriële wapenprogram
ma's waren in het Irak van Saddam Hussein.
President Bush baseert zich niet alleen op
analyse van de Amerikaanse inlichtingenge
meenschap, hij bevindt zich ook in breed ge
zelschap, zo luidt de verdedigingslinie die
door het Witte Huis is opgetrokken. Ook presi
dent Bush' voorganger, de Democraat Bill
Clinton, was ervan overtuigd dat Saddam Hus
sein dergelijke wapens had. Net als het Ameri
kaanse Congres trouwens.
Voor wie het vergeten is: het Irak-debat in de
Veiligheidsraad van de Verenigde Naties ging
over de vraag hóe af te dwingen dat Saddam
Hussein zijn verborgen wapens zou opgeven -
via geweld of voortzetting van de inspecties.
De mogelijkheid dat er helemaal geen voorra
den antraxbacteriën of vx-zenuwgas in Irak
zouden zijn werd nauwelijks serieus genomen.
Het beeld dat al jaren in de wereld bestond,
was dat het Iraakse regime massavernieti
gingswapens had. Doen alsof dat niet zo was,
is de geschiedenis herschrijven, aldus een ver-
ontvyaardigde Bush' veiligheidsadviseur Con-
doleezza Rice.
Dat gezegd, blijft het natuurlijk mogelijk dat
het gevaar van Saddam Husseins geheime ar
senaal in Washington zwaarder is aangezet om
het Amerikaanse volk en de wereld ervan te
overtuigen dat militair ingrijpen te prefereren
was boven eindeloze inspecties. De Iraakse
dictator - van wie ook nog steeds geen spoor is
aangetroffen - was immers een meester in het
verbergen, zo zeiden de haviken in Washing
ton.
Het ontbreken tot nu toe van elk spoor van de
gevreesde antraxbacterieën of vx-zenuwgassen
in het bevrijde Irak heeft kritische vragen op
geroepen over de kwaliteit van het inlichtin
gendossier. Hebben leden van de regering
Bush de zaak aangedikt of is er wellicht pressie
uitgeoefend op inlichtingendiensten om met
een politiek gewenst rapportage te komen? En
hoe deugdelijk was de analyse, zit er veel licht
tussen de verschillende inschattingen? Het is
allemaal onderwerp van onderzoek door de
commissies in het Amerikaanse Congres die
over het inlichtingenwerk gaan.
Volgens senator Carl Levin, een Democraat,
hebben sommige regeringsfunctionarissen
zich 'te stellig' uitgelaten over de aanwezigheid
van massavernietigingswapens in Irak. Waar
schijnlijkheden veranderden in zekerheden,
zei hij dit weekeinde in reactie op een naar de
media gelekt rapport van de Defense Intelli
gence Agency (DIA) van vorig jaar, waarin vol
gens de DIA-directeur stond dat er geen 'be
trouwbare' informatie was over de locaties
waar chemische wapens ontwikkeld zouden
worden.
Volgens het Witte Huis stond er in het uitein
delijke samenvattende advies van de totale
Amerikaanse 'inlichtingengemeenschap' van
oktober 2002 klip en klaar dat 'Bagdad chemi
sche en biologische wapens heeft' en 'op
nieuw met de productie van chemische wa
pens is begonnen'. Of dat op basis van de on
derliggende rapporten een terechte conclusie
was, zal moeten blijken uit het onderzoek van
het Congres.
Mocht dat niet zo zijn, dan ligt het politieke
slachtoffer voor de hand. Rice: ,,De president
krijgt zijn gegevens van de directeur voor Cen
trale Inlichtingen." CIA-directeur George Te
net wordt geacht de president te adviseren na
mens de hele inlichtingengemeenschap. Het is
het lot van de CIA-directeur op te draaien voor
dit soort schandalen. Dus als het nodig mocht
zijn dan is Tenet de aangewezen zondebok.
Ook zat Tenet niet voor niets achter minister
Colin Powell (buitenlandse zaken) tijdens
diens getuigenis over het verborgen Iraakse ar
senaal en de banden tussen Bagdad en al-
Qaeda afgelopen februari in de Veiligheids
raad.
Dat Democratische tegenstanders van presi
dent Bush dezer dagen enorm hun best de
media-aandacht in de VS voor de vruchteloze
zoektocht naar massavernietigingswapens aan
te wakkeren, ligt voor de hand. Dat is echter
niet alleen om president Bush in verlegenheid
te brengen - als ze zijn geloofwaardigheid kun
nen ondermijnen dan komt dat goed van pas -
maar ook omdat ze huiverig zijn voor een her
haling van de 'preventieve' aanval.
Het aantal Democraten dat in de afgelopen
week heeft betoogd dat de 'doctrine' van Bush
over preventief ingrijpen staat of valt met
deugdelijke dossiers van inlichtingendiensten
is niet meer op één hand te tellen. Zelfs als ze
er niet in slagen de president te beschadigen,
dan kunnen ze het hem wellicht wel moeilijker
maken in de toekomst nogmaals een land bin
nen te vallen zonder dat er sprake is van een
onmiddellijke militaire dreiging.
lUt :ort Detrick, waar de be-
21 nil tvuursporen vandaan
i zijn gekomen.
ieinpokken
n - VS
tkgton - Zeker 33 mensen
'^nidwesten van de Ver-
Staten zijn mogelijk be
let het apenpokkenvirus.
eft een woordvoerder
Amerikaanse centra
controle op ziektes
gisteren gemeld. Hij zei
en mensen in ziekenhui-
opgenomen. Volgens
ishington Post is het de
;eer dat dit virus, dat lijkt
'gewone' pokkenvirus,
in de VS. Het virus, dat
)ans alleen in Centraal-
jcteiden-Afrika voorkomt, is
szeüiijnlijk verspreid door
ponden, een knaagdier
u als huisdier wordt ge-
TT
,e lident meldt
J couppoging
hott - De Mauritani-
[esident Maaouya
jned Ould Taya heeft gis-
p de televisie gezegd dat
'ng om hem af te zetten
E dagen is beëindigd
ilitaire eenheden die
luw waren gebleven. In
|te toespraak vanuit zijn
Vtiële paleis zei Ould
Bt het enige tijd had ge
il een muitende pantser
puiten gevecht te stellen,
bpoging zou het werk
E onlangs uit het leger
jen officieren en eenhe
nen de strijdkrachten,
Ide westerse georiënteer-
Jl Taya kwalijk nemen
■toen de oorlog in Irak
1 is opgetreden tegen de
lactivisten in zijn land.
lachte moord
nt overdosis
5731 - Een voormalige
ronciërge die verdacht
moord op twee 10-
«leisjes, is gisteren naar
Ikenhuis bij Londen
iracht. Het Britse pers-
PA meldde dat de man
terdosis' had genomen,
L"* 'letsel had toegebracht'
ima was geraakt,
wordt beschuldigd van
[op Holly Wells en Jessi-
•man. Zij werden twee
ladat zij op 4 augustus
list waren opgegeven,
igetroffen. De Britse
'oor het Gevangeniswe-
le alleen zeggen dat
was opgenomen.
tyi mag
[huis
- De Myanmarese op-
leidster Aung San Suu
P vandaag terugkeren
r woning. Dat heeft
llomaat vandaag gezegd,
[taire junta heeft de spe
nt van de Verenigde
foor Myanmar, Razali
norgen toestem-
ïgeven de gevangen op-
leidster in haar huis te
Jten voordat hij het land
■Aung San Suu Kyi werd
tken geleden gevangen
f n na rellen tussen aan-
I van de militaire junta
jsitieleden in het noor-
I het land.
Joodse kolonisten hebben een blokkade opgeworpen om de Israëlische militairen tegen te houden. Foto: EPA
jeruzalem-ramailah/anp - Het
Israëlische leger heeft in de afge
lopen nacht negen illegale jood
se nederzettingen ontmanteld,
nadat gisteravond al enkele ca
ravans van joodse kolonisten
waren vernietigd. Onderminister
van defensie Zeev Boim zei voor
de Israëlische televisie dat in een
eerste fase vijftien nederzettin
gen moeten verdwijnen.
De Israëlische krant Haaretz
meldde vandaag op gezag van
militaire bronnen dat het leger
in totaal 94 nederzettingen wil
ontmantelen. De maatregel
volgt op de toezegging van de
Israëlische premier Sharon vo
rige week tijdens de vredestop
in de Jordaanse stad Akaba de
illegale nederzettingen aan te
pakken.
Bij het ontruimen van de ne
derzettingen deden zich geen
ernstige incidenten voor. Wel
wierpen enkele honderden ko
lonisten, onder wie veel kinde
ren, bij Amona een blokkade op
voor Israëlische legervoertui
gen.
Ondanks de uitvoering van de
eerste voorzichtige stappen op
weg naar de uitvoering van de
zogenaamde routekaart voor
vrede eiste het conflict tussen
de Palestijnen en Israël de afge
lopen dagen opnieuw slachtof
fers. Israëlische militairen scho
ten gisteravond laat in het
noorden van de Gazastrook
twee Palestijnen dood, die pro
beerden een joodse nederzet
ting binnen te sluipen.
Bij een vuurgevecht tussen Isra
ëlische militairen en Palestijnen
bij Jenin kwam in de afgelopen
nacht eveneens een Palestijn
om het leven. Een Palestijn
raakte gewond ep twee anderen
werden gearresteerd.
In een uitzonderlijk gebaar van
eensgezindheid eisten drie Pa
lestijnse groeperingen gisteren
gezamenlijk de verantwoorde
lijkheid op voor de aanval zon
dag op Israëlische militairen.
Drie Palestijnen schoten bij een
aanslag vier Israëlische militai
ren dood bij een controlepost
op de grens tussen de Gaza
strook en Israël alvorens zelf te
worden gedood. Dezelfde mid
dag vond een Israëlische mili
tair in Hebron de dood bij een
poging twee Palestijnen te ar
resteren.
De Islamitische Verzetsbewe
ging Harnas, de Islamitische Ji
had en de Martelarenbrigade
van al-Aqsa stelden gebroeder
lijk in een verklaring dat 'de ge
zamenlijke operatie was onder
nomen om te bevestigen dat
het (Palestijnse) volk vereend
kiest voor de heilige oorlog en
voor verzet, tot de bezetting van
ons land en van de heilige
plaatsen is beëindigd'. De drie
treden doorgaans los van elkaar
op. De zo uitdrukkelijk geza
menlijke verklaring is een her
innering aan premier Abbas dat
de groepen hun gewapend ver
zet niet opgeven. Abbas beloof
de op de topconferentie in Aka
ba alles te doen om een einde
te maken aan het gewapend
verzet en aan terreuraanslagen
in Israël.
door onze correspondent
Ans Bouwmans
Washington - Waarom is Hillary
nog steeds bij Bill? Omdat ze nog
steeds 'knettergek' op hem is, al
dus Hillary Clinton in het eerste
tv-interview van de publiciteits
campagne rond haar memoires.
Hoe zit iemand in elkaar die door
haar man - tevens president van
de VS - wordt bedrogen, zijn nek
wel kan omdraaien, aan een
echtscheiding denkt, maar hem
uiteindelijk stug blijft verdedigen
en bewieroken? Uitgeverij Simon
Schuster hoopt dat minstens
een miljoen Amerikanen hun
knip willen trekken om het ant
woord daarop te vinden in de dik
ke pil, die de voormalige Ameri
kaanse first lady over haar turbu
lente jaren in het Witte Huis
heeft geschreven.
Het is een vaak gestelde vraag,
zegt Hillary Clinton zelf in haar
boek. Waarom zijn zij en Bill
Clinton, tot januari 2001 presi
dent van de Verenigde Staten,
bij elkaar gebleven? Haar eerste
reactie was misschien alles zeg
gend: Bill was de president en in
tegenstelling tot een doorsnee
echtgenoot kon ze zijn kleren
niet het raam uitgooien. „Als
zijn vrouw wilde ik zijn nek om
draaien. Maar hij was niet alleen
mijn echtgenoot, maar ook pre
sident. En ondanks alles leidde
Bill Amerika en de wereld op
een manier die ik bleef steu-
Na verloop van tijd heeft ze hem
vergeven en besloten haar hu
welijk te redden, zegt ze, want
Bill is niet slecht maar zwak.
„Hij is in principe een goed
mens, met een goed hart." Bo
vendien, ze is al smoorverliefd
op 'm sinds ze hem leerde ken
nen in het voorjaar van 1971,
„groot en aantrekkelijk ergens
achter die roodbruine baard en
krullende bos haar". „Ik hou
nog steeds van de manier waar
op hij denkt en er uitziet",
schrijft ze ergens. Niemand be
grijpt haar beter, en niemand
kan haar aan het lachen maken
zoals Bill. „Zelfs na al deze ja
ren, is hij de interessantste,
energiekste en meest levende
mens die ik ooit heb ontmoet."
En nog steeds beschouwt Hil
lary Clinton, nu senator voor de
staat New York, de Lewinsky-af
faire als het werk van rechts
conservatieve tegenstanders om
Bill Clinton in diskrediet te
brengen.
Het lijkt alweer lang geleden,
maar in 1998 domineerde het
seksschandaal rond Monica Le
winsky het nieuws in de VS en
daarbuiten. Nog niet eerder
werd het privé-leven van een
Amerikaanse president zo onder
de microscoop gelegd. Speciaal
aanklager Kenneth Star had zich
als een terriër in de Clintons
vastgebeten en uiteindelijk leid
de diens rapport zelfs tot een af
zettingsprocedure.
Ondanks verhalen over eerdere
slippertjes - tijdens de verkie
zingscampagne in 1992 kwam
Gennifer Flowers naar buiten
met het verhaal dat ze twaalf
jaar i ?n affaire met Bill Clinton
had geloofde Hillary Clinton
Hillary Clinton zette gisteren haar handtekening in haar boek.
Foto: AP/Ma ry Altaffer
tot op het laatst dat er niets aan
de hand was tussen de presi
dent en Lewinsky, schrijft ze. Als
de eerste berichten over Lewins
ky in januari '98 naar buiten ko
men, ontkent Bill Clinton alles.
„Ik zal nooit echt goed begrij
pen wat er die dag door het
hoofd van mijn man is gegaan.
Ik weet alleen dat hij zijn staf en
onze vrienden hetzelfde verhaal
vertelde: dat er niets onbetame
lijks ^s gebeurd."
De vraag is hoe ze zo blind kon
zijn, hij had toch al een affaire
gehad met Gennifer Flowers?
Hillary gaat daar in het boek
nauwelijks op in. Clinton erken
de in een interview in '92 'pijn'
te hebben veroorzaakt in zijn
huwelijk, maar hij ontkende pu
bliekelijk een affaire met Flo
wers te hebben gehad. Pas jaren
later - bij de start van het schan
daal rond Lewinsky - heeft Clin
ton e* end dat hij daarover loog.
Hillary Clinton vermijdt in haar
boek de vraag wat het overspel
met Gennifer Flowers voor him
relatie betekende, en wanneer
ze er precies van op de hoogte
raakte. Ze verhaalt wel omstan
dig hoe ze op zaterdag 15 au
gustus 1998 wordt gewekt door
Bill Clinton om diens bekente
nis over Lewinsky aan te horen.
„Het was de meest verbijsteren
de, schokkende en pijnlijke er
varing in mijn leven."
Hillary eindigt haar boek met
het vaarwel van het Witte Huis,
walsend met Bill over de mar
meren vloer van de grote hal.
Ondanks alle speculaties over
haar eigen gooi naai- het Witte
Huis, ontkent de ambitieuze ex-
first lady plannen te hebben de
eerste vrouwelijke president van
de VS te worden. Uitsluiten wil
ze het echter ook niet. Voor haar
persoonlijk is in ieder geval ge
noeg belangstelling, afgaand op
de aandacht die haar boek
krijgt. Ze staat al dagen in de
publiciteit, vooral sinds de tekst
van haar duurbetaalde memoi
res (8 miljoen dollar) vorige
week uitlekte.
De uitgeverij ontkende dat dit
bij de publiciteitscampagne
hoorde, maar Hillary Clinton is
sindsdien niet van de Ameri
kaanse beeldbuis te slaan. Giste
ren - op de eerste verkoopdag -
stond het boek op nummer
twee in de boek Top Honderd
van internetwinkel Amazon
.com. Kopers verdrongen zich
voor een boekwinkel in New
York waar Hillary Clinton sig
neerde. Het is de bedoeling dat
ze begin juli naar Nederland
komt om de Nederlandse verta
ling a^ii de man te brengen.
warschau/anp - De Polen heb
ben tijdens de volksraadpleging
dit weekeinde massaal gekozen
voor toetreding van hun land tot
de Europese Unie in mei 2004.
Ferdynand Rymarz, hoofd van
de Poolse nationale kiescom
missie, maakte gisteravond de
officiële einduitslag bekend.
Van de kiesgerechtigden die op
kwamen, stemde 77,5 procent
voor en 22,5 procent tegen aan
sluiting bij de EU. De opkomst
was 58,9 procent. Een opkomst
onder de 50 procent zou het re
ferendum ongeldig hebben ge
maakt.
De Europese Commissie wacht
te de officiële uitkomst niet af.
Ze sprak al zondagavond na een
exit poll in een verklaring van
een 'keerpunt in de Europese
geschiedenis'.
De regering had de bevolking
gevraagd voor toetreding te
stemmen. „We keren terug naar
Europa", was de eerste reactie
van president Kwasniewski. Het
Poolse staatshoofd werd zondag
kort na het bekend worden van
de exit poll persoonlijk telefo
nisch gefeliciteerd door Romano
Prodi, voorzitter van de Europe
se Commissie.
In totaal treden volgend jaar
tien voornamelijk Oost-Europe-
se landen toe tot de Europese
Unie. Polen heeft met 39 mil
joen mensen meer inwoners
dan de overige negen kandida
ten bij elkaar. Het land gaat ge
bukt onder een enorme werk
loosheid die 18,7 procent van de
beroepsbevolking treft.
Slowalöje, Malta, Slovenië, Hon
garije en Litouwen hebben al
hun jawoord gegeven in een re
ferendum. De inwoners van
Tsjechië, Estland en Letland
maken later dit jaar hun gang
naar de stembus. In Cyprus is er
geen volksraadpleging.
door onze correspondent
Peter van Nuijsenburg
tokyo - Noord-Korea heeft gis
teren indirect toegegeven dat de
slechte staat van zijn economie
de belangrijkste reden is voor
zijn kernwapenprogramma. In
een verklaring liet het stalinisti
sche bewind in Pyongyang we
ten dat kernwapens nodig heeft
om zijn defensie-uitgaven te
verminderen. 'De ontwikkeling
van een nucleair arsenaal is niet
bedoeld om andere landen te
bedreigen en te chanteren, maar
om geld voor de economische
opbouw en het welzijn van het
volk vrij te maken'.
Noord-Korea staat volgens eco
nomen op instorten en hulpor
ganisaties houden rekening met
een nieuwe hongersnood. In het
midden van de jaren negentig
kwamen naar schatting 2 mil
joen mensen om van de honger.
Het is de eerste keer dat Py
ongyang verband legt tussen
zijn kemwapenprogramma en
de rampzalige economische si
tuatie in het land. De in verhou
ding goedkope kernwapens
moeten het mogelijk maken het
ruim 1 miljoen man sterke leger,
dat het leeuwendeel van de be
groting opslokt, te verkleinen.
De verklaring stuitte gisteren bij
waarnemers op grote scepsis.
Het werd niet aannemelijk ge
acht dat het welzijn van de be
volking een doorslaggevend mo
tief was voor de ontwikkeling
van kernwapens.
Die indruk wordt versterkt door
een andere passage in dezelfde
verklaring. Daarin wordt de
schuld van de huidige crisis bij
Washington gelegd. 'Als de VS
bereid zijn hun vijandige hou
ding op te geven, dan wil Py
ongyang de zorgen van de VS uit
de wereld helpen, maar als de
VS dat niet willen, heeft Pyongy
ang geen andere keus dan het
ontwikkelen van een nucleaire
afschrikking'.
door onze correspondent
Theo Haerkens
Jakarta - De druk van het Indo
nesische leger en de rebellen
van de Beweging Vrij Atjeh
(GAM) is de dorpshoofden in
Atjeh téveel geworden. Massaal
hebben ze hun functie neerge
legd. De dorpshoofden zaten als
burgemeesters in oorlogstijd
klem tussen de rebellen die een
geweldige terreur uitoefenen en
het leger dat probeert de rebel
len te verdrijven.
In de regio Bireuen, een GAM-
bolwerk aan de oostkust van de
meest noordelijke provincie van
Sumatra, legden dit weekeinde
76 dorpshoofden hun functie
neer. Samenwerking met het le
ger is levensgevaarlijk voor de
dorpsoudsten en hetzelfde geldt
voor samenwerking met GAM.
Dertig dorpshoofden zouden
daarom elders hun toevlucht
hebben gezocht.
Een legerwoordvoerder betreur
de de actie van de dorpshoof
den omdat het leger hen nodig
heeft in de strijd tegen de rebel
len. Om het openbaar bestuur
dat in sommige delen van de
provincie feitelijk al niet meer in
handen van de overheid was
verder te laten draaien, wil het
leger gepensioneerde officieren
inzetten.
Het openbare leven in de pro
vincie wordt meer en meer ver
stoord door stroomstoringen
doordat onbekenden elektrici-
teitsmasten naar beneden ha
len. Het leger heeft de bevolking
opgeroepen de masten te bewa
ken.
Hulporganisaties mogen de pro
vincie niet in en menig buiten
lands journalist kreeg evenmin
vergunning het gebied in te
gaan. De Indonesische pers
staat onder zware druk Tim op
'nationalistische' manier verlag
te doen.
monrovia/ap - Ongeveer 350
buitenlandse burgers en hulp
verleners zijn gisteren met le-
gerhelikopters geëvacueerd uit
de Liberiaanse hoofdstad Mon
rovia en overgebracht naar een
Frans oorlogsschip voor de
kust.
De helikopters vlogen heen en
weer tussen de stad en het
schip terwijl het leger van presi
dent Charles Taylor slag leverde
met de rebellen, die verscheide
ne kilometers tot in de westelij
ke buitenwijken van Monrovia
doordrongen. Amerikaanse di
plomaten herhaalden hun op
roep v. ar een staakt-het-vuren.
Er w.'-M gevreesd voor een
bloedige strijd om Monrovia,
een stad van een miljoen inwo
ners die veel vluchtelingen her
bergt. Monrovia is herhaaldelijk
het toneel van gevechten ge
weest sinds Taylor in 1989 met
een couppoging het land in de
eerste van twee bloedige bur
geroorlogen stortte.
Sehon Damate Conneh, de lei
der van de rebellen van de
LURD waarschuwde dat zijn
strijders op korte termijn verder
de hoofdstad intrekken om
Taylor af te zetten als deze niet
vrijwillig vertrekt. Waarnemers
vrezen een bloedbad en dui
zenden inwoners zijn de hoofd
stad gisteren ontvlucht.
