SPORT
Zwarte vuisten zorgden voor
beroering
kz
Mysterie
Prestaties, records en namen van
talrijke kampioenen bij de Olym
pische Spelen van 1968 zijn al lang in
het vergeetboek geraakt, maar de de
monstratie van de zwarte Amerika
nen Tommie Smith en John Carlos
(goud en brons op de 200 meter) op
het erepodium in Mexico Stad zette
zich voorgoed vast in het geheugen.
In geen enkel historisch werk over de
Spelen ontbreekt bijgaande foto.
Smith en Carlos waren kinderen van
hun tijd. Onder leiding van Martin
Luther King waren grote delen van de
zwarte bevolking in de Verenigde
Staten in opstand gekomen tegen
achterstelling en discriminatie. De
twee gaven daar op hun wijze uit-
drukking aan. Met het gebogen
hoofd, zo zeiden ze later, wilden ze
tot uiting brengen dat het woord vrij
heid in het Amerikaanse volkslied al
leen betrekking had op blanke Ame
rikanen, hun blote voeten waren een
teken van de armoede waarin vele
van hun zwarte landgenoten leefden
en de Black Power-groet met de
zwarte handschoenen symboliseerde
de kracht en eenheid van de zwarte
gemeenschap.
Het Internationaal Olympisch Comi
té, onder leiding van de blanke Ame
rikaanse houwdegen Avery Brunda-
ge, was razend over wat Smith en
Carlos hadden uitgehaald. Politiek
bedrijven op de Spelen was uit den
boze. Op bevel van het IOC werd het
tweetal uit de Amerikaanse ploeg en
uit het olympisch dorp gezet.
De huichelarij in kringen van het IOC
kwam hier weer eens om de hoek kij
ken. Ruim dertig jaar eerder, bij de
Spelen van Berlijn, hadden Duitse at
leten op het erepodium op een ande
re manier hun arm in de lucht gesto
ken - ook een politiek gebaar. Geen
woord van ontstemming had het IOC
toen laten horen. Maar dat was een
door de staat aanbevolen handeling,
wat Smith en Carlos deden was een
particuliere actie. En dat kon niet.
Smith en Carlos wisten natuurlijk wel
dat hun demonstratie opzien zou ba
ren, maar ze hadden danig onder
schat wat er over hen heen zou ko
men. Ze hadden voor het oog van de
gehele wereld de achilleshiel van een
trotse natie blootgelegd. En dat zou
den ze weten. Terug in Amerika kre
gen ze de haat en de kritiek van de
heersende blanke klasse over zich
heen. Jarenlang gelukte het hun niet
een behoorlijke baan te krijgen. Men
eiste steeds dat ze spijt zouden betui
gen, maar hoe moeilijk ze het ook
hadden, dat vertikten ze. Beide hu
welijken van de sprinters gingen ka
pot, de vrouw van Carlos pleegde
zelfinoord. Pas in 1972 kreeg Smith
een behoorlijke baan als atletiek -
coach op een college in Californië.
Carlos deed van alles en nog wat om
de kost te verdienen. In 1977 begon
hij een eigen (succesvol) programma
voor de getto-jeugd in Los Angeles.
Hij werd zowaar ingeschakeld bij de
organisatie van de Spelen van 1984.
Wat nu, 35 jaar na het incident, op
valt, zijn twee dingen: de kalmte van
het protest van de twee atleten en de
markante symboliek waarvan ze zich
bedienden. Géén lawaaierigheid en
ook géén geweld.
Ruud Paauw
Dit is de achtenzestigste aflevering van een
serie over de geschiedenis van de sport
LINKS
BUITEN
Toch een prijs
voor Excelsior
zeist/rotterdam - Hoewel R\-
celsior in de nacompetitie af
stevent op degradatie naar de
eerste divisie, heeft de club het
afgelopen seizoen toch een titel
gewonnen: die van sportiefste
ploeg in het betaald voetbal. De
Rotterdammers eindigden bo
venaan in het fairplayklasse-
ment dat de KNVB jaarlijks bij
houdt. Excelsior ontvangt van
een sponsor van de KNVB 7500
euro, dat de club moet beste
den aan een 'sociaal-preventief
project. De fairplaypunten van
de KNVB krijgt een club onder
meer voor de spelopvatting, de
houding van de spelers ten op
zichte van de arbitrage en het
gedrag van de supporters.
Managers van
Ronaldo vast
rio de Janeiro - De twee mana
gers van de Braziliaanse voet
baller Ronaldo zijn in Rio de
Janeiro gearresteerd op verden
king van belastingontduiking
en het witwassen van zwart
geld. Behalve het duo Alexan
dre Martins en Reinaldo Pitta
zou de politie in deze zaak nog
drie verdachten hebben aange
houden. De managers zouden
ruim 28 miljoen euro illegaal
naar Zwitserse bankrekeningen
hebben doorgesluisd. Volgens
de officier van justitie in Rio
hebben beiden het bestaan van
de Zwitserse bankrekeningen
toegegeven, maar ontkennen ze
de beschuldigingen.
Miljoen dollar
voor 'triple'
Washington - Eén miljoen dol
lar ligt klaar voor de wielrenner
die in één seizoen de Ameri
kaanse titelstrijd op de weg, het
kampioenschap van New York
en de 'San Francisco Interna
tional' wint. Met deze uitzon
derlijk hoge premie hoopt de
organisatie een sterk deelne
mersveld aan te trekken voor
deze koersen. Vooral de deelna
me van de Amerikaan Lance
Armstong, viervoudig Tourwin
naar, zou extra toeschouwers
en media-aandacht opleveren.
De opgave is allerminst gemak
kelijk. In Philadelphia, waar de
Amerikaanse kampioenschap
pen worden gehouden, zijn de
'klassieke' renners in het voor
deel. Het parkoers in New York
lijkt op het lijf van de spurters
te zijn gemaakt, terwijl de klim-
geiten in San Francisco aan
hun trekken komen.
Twee golfers
slaan hole-in-one
ammanford - Twee golfers in
Wales hebben op de Glynhir
Golfclub in Ammanford een
hole-in-one geslagen. Richard
Evans en Mark Evans - geen fa
milie van elkaar - deden het op
de derde hole van 170 meter
lengte. De 37-jarige Richard
Evans (handicap -7) sloeg de
bal rechtstreeks in het gat en
was er zeker van de hole te heb
ben gewonnen. Mark Evans
(handicap -12) vroeg: „Wat kan
ik doen om deze hole niet te
verliezen?" „Sla je beste slag",
was het antwoord. De bal vloog
door de lucht, landde op de
green en rolde in dezelfde hole.
Honderd kilo
goud voor atleten
monte carlo - De jackpot van
de Golden League-atletiekwed
strijden is dit seizoen verhoogd
tot honderd kilo goud. Daar
voor moet een atleet wel alle
zes ontmoetingen van de Gol
den League winnen. Vorig jaar
loofde de internationale atle-
tiekfederatie IAAF nog een bo
nus uit van 50 kilo goud ter
waarde van 450.000 euro. De
Golden League begint op 13
september in Monte Carlo. In
2002 moesten vier atleten de 50
kilo goud verdelen: Marion Jo
nes (VSt/100 m), Guevara
(Mex/400m), El Guerrouj
(Mar/1500m) en Sanchez
(Dom/400 m horden).
Raducan in
poppenversie
Boekarest - De meervoudige
Roemeense turnwereldkampi-
oene Andrea Raducan ver
schijnt in een poppenversie.
Een Roemeens bedrijf wil enke
le duizenden exemplaren ver
vaardigen en afeetten in Azië,
waar Raducan razend populair
is. De voormalige turnster be
haalde in 2000 in Sydney olym
pisch goud op de meerkamp,
maar die medaille moest ze la
ter weer inleveren. Raducan
had een griepmedicijn gebruikt
waarin een verboden stof zat.
Hoewel zelfs het IOC toegaf dat
ze met die stof geen enkel voor
deel had tijdens het turnen,
kreeg ze haar gouden plak niet
terug. Volgens de directeur van
de fabriek heeft Raducan zelf
het idee van de poppen geop
perd. De 40 centimeter hoge
poppen worden grotendeels
met de hand gemaakt. In 2002
nam Raducan afscheid van de
topsport.
U I T
GESPROKEN
c>;
Wethouder Jaap
Wortman van Ape)
doorn, thuisbasis
van de nieuwe pro
club AGOW, is niel
bang voor hatelijke spreekko
ren. In Trouw:
„Het is stil op de Apenheul.
Nou. dat mogen ze van mij eli
wedstrijd roepen, dan pak je
toch mooi een stukje reclame
mee."
FC Utrecht-doelman Harald
Wapenaar, die voor volgend
seizoen nog geen club heeft
gevonden, in Nieuwe Revu:
„Soms zie ik op televisie een I
per bij een mooie club onder
lat staan en denk ik: ongeloof
lijk, ik ben twee keer zo goed,
waarom sta ik niet daar?"
Ajax-trainer Ronald Koemai
legt in Johan uit waarom hij
de hulp van de Rotterdamse n
haptonoom niet nodig had:
„Vroegergingen spelers naar
Ted Troost, ik nooit. Ik hingzt
nu en dan de beest uit, zodat fa
volgende dag mijn hoofd
schoon was. Zo ben ik nog
steeds.
Spelersmakelaar Ton van Da
len over de crisis op de trans
fermarkt, in de Volkskrant:
Elke dag krijg ik spelers aan
telefoon met de vraag of ik no i
iets voor ze weet. Als ik vorig
jaar met dit werk was begon
nen, had ik een ander vak mapi
ten leren.
Eredivisietopscorer Mateja
Kezman (PSV) in Voetbal In
ternational:
„Ik hoef niet door een omhaa
volley te scoren. Geef mij maa
de schoonheid van het lege
doel."
Wielrenner Roy Sentjens in
Society Quarterly:
Vorig jaar was het nog: ja mr5:
neer Museeuw, nee meneer M k
seeuw, na u meneerMuseem
Maar dat slijt, dat kan ook n
eeuwig duren, want op de pit lerz
waar hij nu rijdt, moet ik stri 'fg
rijden.
De echtgenote van assistent
bondscoach Willem van Hafcnd
gem in het Algemeen Dagblf 0
„Het enige moment dat hij n
met voetbal bezig is, is tijdens
het eten Maar dan moet j
hem niet een gehaktbal voor
zijn neus zetten. Anders denk$°_
hij toch nog aan voetbal.
Van Hanegem zelf, ook in hl
Algemeen Dagblad:
„Ik ben opgehouden naar he
Oranjejournaal op SBS6 te k
ken toen ik Peter R. de Vries s nr'i
langskomen. Dat gaat me ecl
te ver. Wat heeft die man noi
met voetbal te maken.
54.
Oud-baanrenner Tiemen
Groen, viervoudig wereldkésch
pioen op de achtervolging,
De Telegraaf:
„Ik kan nog steeds niet begrij
pen waarom er mensen wan
die van de spanning tijdens
mijn wedstrijden in de kelde
gingen zitten."
Feyenoords assistent-traim ia,
Mario Been over zijn pupil
bin van Persie in Sportweel
„Kijk, dat je in een Mercedes
aan komt zetten, terwijl Feyt 59.
oord toch echt andere autos} Mes
sors heeft, is tot daar aan toe.
Maar vooral het type (een en
me jeep) past nog niet bij zij
status. Daar wijs ik hem dan n 1
Aad de Mos, trainer van Al-
Hilal uit Saoedi-Arabië, ovi
het gebrek aan discipline b
zijn spelers. In Johan:
„Er was er één die vijf keer b
me kwam met het verhaal di *;J
z'n broer was gestorven. De t
ste keer denk je: dat verzin je
niet en geef je zo'n jongen vi
Maar toen die broer dood bl stra
gaan, heb ik het condoleren
staakt en hem een boete gegi
M). 1
Gri'
De Marokkaanse Amsterda
mer Fikri Tijarti, wereldkai
pioen in het Muay Thai bol bi
sen, in de Volkskrant:
„Als kampioen vecht je nieti
straat. Je loopt weg. En voor
straatvechten krijg je geen g<
and
PSVer Mark van Bommel ip,
Sportweek:
„Van de honderd deuren ga
er op voorhand tachtig dich
voel weinig voorde subtop
Engeland of Spanje. Daar u oesc
ik als voetballer niet beter it Jürk.
Harm Edens, presentator v
de satirische nieuwsquiz 'I :hter
was het nieuws':
Martin Verkerk heeft zijn h
leven in Alphen aan
den Rijn gewoond.
Zo zie je maar dat
verveling een goede
drijfveer kan zijn."
To<
Vei
iebar
Tommie Smith en John Carlos met het Black Po
wer gebaar. Archieffoto
Theo van der Veer was jarenlang
in de Leidse regio een succesvol
le loper. In 1994 won de oud-in
woner van Leiderdorp tijdens de
Leiden Marathon de tien kilome
ter in een tijd van 30.31. Een jaar
later verhuisde de onderwijzer
van een basisschool naar Ede.
Daar trad de 48-jarige veteraan
vorige maand in het huwelijk
met Coba.
„Bij de veteranen kom ik nog
geregeld jongens uit Leiden te
gen. Ik heb een paar keer mee
gedaan aan het NK. Als ik in
vorm ben, dan kan ik eerste
worden. Ik was bij het laatste
NK tweede op de vijf kilometer.
Ik vind het leuk om af en toe
nog wedstrijden te lopen, ook al
moet ik wel op mijn tijden inle
veren. Er zijn nog genoeg ex-
toppers die er een jaartje aan
vastplakken. Bij de wedstrijden
kom ik Marti ten Kate, Tonnie
Dirks, Cor Lambregts en Aart
Stigter tegen.
Ik train wel minder. Vroeger
liep ik 120 kilometer per week.
Nu is dat maximaal zestig tot
zeventig kilometer. Ik probeer
dagelijks zo'n tien kilometer te
lopen. Ik train om goede wed
strijden te lopen, niet om alleen
maar fit te blijven want daar
voor is geen zeventig kilometer
nodig. Dan kun je het met wat
minder af.
De wedstrijden die ik loop zijn
niet langer dan tien kilometer.
Voor de snelheid start ik op de
baan ook op de 1500 meter en
in de winter doe ik nog aan
crossen.
Ik behoorde bij de senioren tot
de subtop van Nederland, bij
de veteranen tot de top. Dat be
tekent niet dat ik het nu leuker
vind. Een nadeel is namelijk dat
ik nooit meer mijn toptijden zal
-v^rbetereh. Ik vind het niveau
er bij de senioren niet beter op
geworden. Je hoeft niet zo hard
meer te lopen om bovenaan te
staan. Vroeger moest je voor
avondwedstrijden in Amster
dam en Den Haag lang wach
ten voordat je aan de beurt was
en moest je binnen de 8.30 lo
pen om een serie over drie kilo
meter te winnen. Nu heb je ge
noeg aan een tijd van negen
minuten.
Aan de tien kilometer tijdens de
marathon bewaar ik goede her
inneringen. Ik begon in 1994
met een Rus aan de sprint. Je
maakt dat niet vaak mee. Ik heb
nog een foto dat ik hem net
voor bleef. En dat in je thuisha
ven."
Waas van mysterie. Je leest deze woorden in
deze volgorde nog maar zelden in de krant
en al helemaal op de sportpagina's zoek je je een
ongeluk naar wazen of mysteries, laat staan naar
een combinatie hiervan.
We leven in een tijd die niets te raden overlaat.
Joris van den Bergh zou niet meer wegkomen met
zijn Mysterieuze krachten in de sport'. Uitgela
chen zou hij worden, geen uitgever was in hem
geïnteresseerd. Wij bevinden ons (en nog lang
niet op het hoogtepunt hiervan) middenin het in
formatietijdperk. We weten alles. Van iedereen.
Je hoort er al niet meer van op dat er in een hotel
kamer in Dresden een 23-jarige
wielrenner dood naast zijn bed
wordt aangetroffen. Je vraagt je
hoogstens af waarom dit dddr ge
beuren moest? Wij hebben niet ge
studeerd voor lijkschouwer, maar
de doodsoorzaak van een wielren
ner van 23 ligt zelfs in Dresden zo
voor het oprapen dat wij er niet
gek van opkeken dat geen krant
het woord mysterie of waas in de
mond nam. Deze krant meldde
van de doodsoorzaak slechts dat
deze nog onbekend was.
Onbekend, maar daarmee geen
mysterie, 'n Schitterend samenspel
tussen krant en lezer wordt hier in
één woord blootgelegd.
De krant schrijft dat de doodsoorzaak onbekend
is en de lezer weet dat de krant bedoelt dat 't mid
del dat de sporter fataal werd nog niet bekend is.
Twee dagen later hoor je na schouwing van het
lijk dat de lijkschouwer geconcludeerd heeft dat
de wielrenner niet aan dope ten onder is gegaan
en nóg is geen sprake van een mysterie. Je ver
plaatst je op zo'n moment in de nog levende wiel
renners en denkt: Wil ik dlles van weten. Fantas
tisch middel! Nog na de slotetappe word je niet
gepakt.
Op geheimzinnigheden zijn wij dol, daar niet
van, maar in een te jonggestorven wielrenner
van wie de doodsoorzaak onbekend is, zien wij
geen mysterie.
Wij weten alles, ja. Van iedereen, ja. We weten
soms van zaken af, waarvan we zouden wensen
dat ze niet gebeurden. Zodat we ze ook niet hoef
den te weten. Was die directeur van PSV maar
een waas van mysterie gebleven. Was beter ge
weest voor hem, zijn familie, zijn club en voor
mij.
Eerst werd hij nog zonder oogbalkje in alle media
aangemerkt, wat naar was voor hemzelf, zijn fa
milie en bekenden en zijn werkgever (in het geval
hij onschuldig blijkt te zijn), maar naarmate in
de afgelopen dagen de beschuldigingen ernstiger
werden, zag je een verschuiving optreden van
naam en toenaam naar initialen. F.S.
(Ik weet niet hoe Frits Spits - zelf PSV-fan - hier
over denkt, maar ik pleit naarmate de feiten har
der worden voor volledige openheid in delicate
kwesties. Initialen, weg ermee!)
Maar een mysterie kun je de affaire-
F.S. met goed fatsoen al niet meer
noemen, F.S. gaat elk mysterie te
boven.
Zijn er dan helemaal geen mysteries
meer? Deze krant over het vertrek
van Leo Beenhakker bij Ajax:
„Beenhakker vertrekt in waas van
mysterie.
Leo heeft privé- 'hobbels' aange
voerd, om zijn vertrek uit te leggen.
Hierover deze krant: „De komende
dagen, weken, maanden, misschien
wel jaren zullen speculaties over de
werkelijke reden van zijn plotse ver
trek bij Ajax geregeld opduiken.
Beenhakker was pro-Mido: Koeman contra.
Beenhakker was pro-Witschge; Koeman contra.
Beenhakker was pro-Wapenaar; Koeman contra.
Beenhakker was pro-Van der Gun; Koeman con
tra, Vier kwesties waarvan je je afvraagt of ze Leo
tot zijn keuze hebben verleid. Zo moeilijk is het te
begrijpen dat hij, op zijn leeftijd, zijn droombaan
opgeeft voor de zoektocht naar een klavertje vier
in Mexico. Dat vinden wij moeilijk te verteren.
Moeilijker vinden wij het dat Beenhakkers privé-
redenen privé blijven. Wij willen graag alles we
ten, van iedereen.
Maar privé-redenen, voor een zelfverkozen ont
slag zijn zelden aangename redenen. Laten wij
dit mysterie een waas laten en hopen dat zeker
driekwart van de privé-redenen in Leo's kluis ge
borgen blijft. Opdat Leo's adieu in elk geval voor
ons een mysterie blijft.
Frank Snoeks
UIT HET OOG
De vijftigste Rally Acropolis. Rengirii. Juni 2003.
Foto: EPA/Louisa Gouliamaki
Theo van der Veer. Archieffoto
