Beursval zet Fortis op verlies
ECONOMIE
li
it
Franse verkeersleiders leggen luchtvaart weer plat
Biotechnologie groeit ondanks malaise
Flesje met bacteriën
houdt waterbed fris
Bankverzekeraar wil risico aandelen beter afdekken
Rolverdeling man-vrouw
steeds minder traditioneel
Nieuwe HSL-brug verhult voetpad
Producent windturbines
in financiële problemen
TPG'ers krijgen
bonus bij lager
ziekteverzuim
Heijmans stoot
staalbouw af
aan Rijndijk
Ierland drinkt
minder bier
idam Per hoofd van de
is de bierconsumptie
rland in 2001 van 80,5
79,2 liter in 2002 ge-
Dit blijkt uit cijfers van
rganisatie Centraal
j Kantoor. De biercon-
daalt al sinds de jaren
geleidelijk door de ver-
de samenstelling van de
öng, aldus een CBK-
Ivoerder. De vergrijzing
een rol alsmede de aan
leid van allochtone groe-
ovendien is er op drank-
meer keuze gekomen. In
werd 24,9 miljoen hecto-
iproduceerd tegen 25,2
n in 2001. Ook de export
t vorig jaar: van 13,1 naar
liljoen hectoliter. Daar-
lijft ons land de grootste
porteur ter wereld.
der WW'ers
ir bezuiniging
dinsdag 27 mei 2003
-Del
egelen op de WW van het
kabinet zorgen voor een
afname van het aantal
en met een werkloos-
itkering. Volgens het Uit-
gsinstituut Werknemers
eringen (UWV) zal het
WW'ers met bijna een
dalen. Het nieuwe kabi-
CDA, WD en D66 is
n om de kortdurende
Ing in de WW af te schaf-
de vervolguitkering WW
ig te schrappen. Op dit
nt zitten er in Nederland
0 mensen in de WW. Het
leeft geen verwachting
et aantal WW*ers aan het
an dit jaar.
jpa door met
jleo-project
- De lidstaten van de Eu-
ruimtevaartorganisatie
■i bben gisteren besloten
'gaan met de ontwikke-
n het satellietnavigatie-
1 n Galileo. De Europese
langer van het door de
caanse strijdkrachten op-
1 Global Positioning Sys-
IPS) moet in 2008 met
satellieten operationeel
et besluit betekent een
rijke impuls voor de Eu-
ruimtevaartindustrie,
j Dr de gekelderde vraag
lecommunicatiesatellie-
i'. de toegenomen interna-
concurrentie in het slop
akt. Het project, waar
in investering van 3,2
1 euro is gemoeid, zou
0 banen opleveren.
a wijst klacht
r Schiphol af
idam - De Nederlandse
nche heeft gisteren voor
i zwaren tegen luchthaven
1 lol geen bijval gekregen
rtelwaakhond NMa. Het
i een Nederlands Verbond
isondernemingen (AN-
inde in januari een
in over het reisbureau
hiphol, Travelport. Dat
llerlei extraatjes aan rei-
aan, zoals gratis parkeren
oer. Volgens het ANVR
i: sde luchthaven daarbij
ik van zijn monopolie-
si De NMa concludeert
liphol met de actie geen
renten van de markt
sdrukt, ook omdat het
4 i kortstondige actie ging.
1 berekent
elijk verzuim
3 i«g - Het Centraal Bu-
lor de Statistiek (CBS)
2 naf 1 januari 2004 één
3 ik cijfer voor het ziekte-
5 d van werknemers bere-
Het bureau gaat daar-
5 bruik maken van ver-
2 fers vein arbodiensten.
S en de Brancheorgani-
3 bodiensten (BOA) heb-
5 irtoe gisteren een con-
2 ondertekend. Arbodien-
commerciële bedrij-
1 ondernemingen en an-
3 ganisaties helpen bij de
ding van hun zieken. De
Bisten gaan het CBS ge-
3 leveren over het totaal
5 lagen dat werknemers
1 Bland ziek thuis zitten,
tistisch bureau deelt dit
rvolgens door het totaal
ewerkte dagen in Ne-
De uitkomst is het lan-
ekteverzuimpercentage.
ever: 'Becel
1 illedig veilig'
'AM - Unilever heeft
g advertenties geplaatst
3 het zegt dat de dieet-
2 ine Becel pro-activ vol-
2 ilig is. Het concern ba-
j ch op eigen en onafhan-
nderzoek. Het levens-
enconcern zegt door be-
t in de media veel vragen
1 cholesterolverlagende
2 ine te krijgen. „Wij be-
deze verwarring." Za-
2 neldde Unilever de di-
[arine te onderzoeken
esten van samenwer-
5 weedse consumenten-
12 aties. Uit onderzoek zou
'leken dat het product te
ikerverwekkende PAK's
imatische koolwater-
zou bevatten.
amsterdam/gpd - Bankverzeke
raar Fortis is in de rode cijfers be
land. De dalingen op de aande-
lenbeurzen zorgden in het eerste
kwartaal voor een nettoverlies
van 453 miljoen euro. Fortis ver
loor 1,2 miljard euro op haar aan-
delenportefeuille. Zonder die ver
liezen kwam het nettoresultaat
uit op 763 miljoen euro.
Volgens topman Van Rossum
kende de financiële wereld 'een
moeilijke start van het jaar'. De
verliezen op aandelen buiten
beschouwing gelaten, presteert
Fortis volgens Van Rossum ech
ter 'redelijk'. Eerder maakte
concurrent ING bekend dat de
waarde van zijn beursportefeuil-
le was gedaald tot onder de aan-
schafwaarde. De winst van dit
concern daalde 85 procent.
Fortis zag in het verzekeringsbe
drijf het bruto premie-inkomen
met 7 procent stijgen, dat is iets
beter dan over heel 2002 toen de
premie-inkomsten gelijk bleven.
De kosten namen met 1 procent
toe. De aandelenverliezen druk
ken vooral op de resultaten van
de verzekeringspoot, omdat die
een groot deel van de premies
belegt.
Het netto operationele resultaat
van het bankbedrijf daalde met
25 procent door een lager rente-
resultaat, lagere commissies en
hogere voorzieningen voor kre
dietrisico's. Fortis moest in het
eerste kwartaal een voorziening
nemen van 187 miljoen euro om
slechte leningen te kunnen op
vangen. Volgens de bankverze
keraar is dat hoog in vergelijking
met het eerste kwartaal van
2002. Fortis heeft vooral lenin
gen uitstaan aan kleine bedrij
ven en particulieren. De bank
verzekeraar gaat ervan uit dat de
voorzieningen voor kredietrisi
co's over heel 2003 in lijn zullen
liggen met het eerste kwartaal.
De bankverzekeraar lijdt al tij
den onder de malaise op de
aandelenmarkten. In 2002 zakte
de waarde van de aandelenpor-
tefeuille van Fortis 1,7 miljard
euro onder de aanschafprijs Re
den om een deel van de aande
lenpakket van de hand te doen.
Verliezen moeten worden afge
schreven van de winst, maar
kunnen per dag verschillen, af
hankelijk van de koersen. Vol
gens Fortis bedroeg het verlies
op 21 mei nog 0,9 miljard euro.
De bankverzekeraar wil de ge
voeligheid voor de koersschom
melingen verder verminderen
door een aangepaste hedge-
strategie, waarmee koersdalin
gen van aandelen worden afge
dekt
Het Nederlands-Belgische con
cern (o.a. Fortis Banken, Amev,
Stad Rotterdam Verzekeringen)
benadrukt dat de solvabiliteits-
voorburg/anp - De traditionele
rolverdeling tussen mannen en
vrouwen is op zijn retour. In
steeds minder gezinnen werkt
alleen de man en past de vrouw
op de kinderen. Dit blijkt uit cij
fers die het Centraal Bureau
voor de Statistiek (CBS) gisteren
heeft bekendgemaakt.
Vorig jaar verdeelde 30 procent
van de Nederlandse paren de
taken op de traditionele manier.
Tien jaar geleden was dit nog bij
42 procent het geval. In het af
gelopen decennium gingen
steeds vaker beide partners wer
ken, vooral in gezinnen met
minderjarige kinderen.
Met de afname van het traditio
nele kostwinnersmodel nam het
aantal gezinnen toe waarin een
van de partners voltijds werkt en
de ander deeltijd. In 2002 werkte
in 44 procent van deze gezinnen
met jonge kinderen een partner
fulltime en de ander parttime.
In 1992 was dat nog 26 procent
Vorig jaar werkten bij 14 procent
van alle stellen beide partners
voltijds. Bij 36 procent werkte de
ene partner voltijds en de ander
deeltijd. Daarnaast combineer
de 5 procent van de paren twee
deeltijdbanen. Bij meer dan de
helft van de paren hadden beide
partners betaald werk.
Het hoofdkantoor van bank- en verzekeringsconcern Fortis in Utrecht. Foto: ANP/Rick Nederstigt
positie 'onverminderd sterk' is.
Het netto kemkapitaal (aande
lenkapitaal plus de reserves)
nam eind maart wel iets af ten
opzichte van 2002. Eind maart
bedroeg het 17 miljard euro, te
genover 17,6 miljard euro eind
2002. Dat is nog steeds 7,4 mil
jard (77 procent) boven het wet
telijke vereiste minimum en 1,7
miljard euro boven het door
Fortis gehanteerde minimum.
Van Rossum onthield zich van
ochtend van een winstvoorspel
ling voor 2003.
parus/anp - Het vliegverkeer in Frankrijk
ligt sinds gisteravond grotendeels stil we
gens een staking van de luchtverkeerslei
ders. Luchtvaartmaatschappij Air France
verwacht dat 65 procent van de korte en
middellange vluchten uitvalt. Van de bin
nenlandse vluchten zelfs 80 procent.
De KLM heeft voor vandaag bijna alle
vluchten naar Frankrijk moeten schrap
pen. Er vervallen vijf retourvluchten naar
Parijs, twee naar Lyon, twee naar Nice en
twee naar Toulouse. De KLM zou probe
ren passagiers een alternatief te bieden
met de trein (Parijs) of een vlucht naar
Zwitserland of Italië met aansluitende
treinreis (Lyon en Nice). Gisteravond kon
alleen een vlucht naar Parijs met vertra
ging doorgaan. Easyjet liet vandaag de
dagelijkse retourvlucht van Schiphol naar
Nice vervallen.
De luchtverkeersleiders staken tegen
plannen van de Franse regering om de
pensioenregelingen betaalbaar tc hou
den. Iedereen moet 40 jaar premie gaan
betalen om aan zijn volledig pensioen te
voldoen in plaats van 37,5 jaar nu. Op
den duur wordt dat zelfs 42 jaar en tegen
een hogere premie.
De regering wil het stelsel wijzigen, om
dat zonder veranderingen de pensioenen
over twintig jaar gehalveerd zullen zijn.
Op het ogenblik gaan er jaarlijks 500.000
Fransen met pensioen. De 'baby
boomers' van kort na de Tweede Wereld
oorlog zorgen ervoor dat dat er vanaf
2005 jaarlijks 800.000 worden.
De pensioenproblematiek is maar het
topje van de ijsberg. De bevolking is bang
dat alle openbare diensten worden afge
bouwd en geprivatiseerd. Dat geldt voor
de post, France Télécom en andere dien
sten, waarvan de werknemers vandaag
de straat opgingen.
In het onderwijs gaat het vooral om de
centralisatieplannen. In totaal moeten
ongeveer 110.000 banen worden overge
heveld van het ministerie van onderwijs
naar de departementen. Daarbij gaat het
om psychologen, schoolartsen, assisten
ten en onderhoudspersoneel.
Er is nog een ander gevaar, aldus de vak
bonden. „De rijkswegen zijn al overgehe
veld naar de departementen. Gevolg: als
je van een rijk naar een arm departement
komt, valt iedereen van een glad geasfal
teerd wegdek in kuilen, want er is ge
woon geen geld om die te dichten. Met
het onderwijs dreigt hetzelfde te gebeu
ren", aldus een woordvoerder.
Het openbare leven in Frankrijk kwam
twee weken geleden ook vrijwel tot stil
stand door een nationale staking. Er re
den nagenoeg geen bussen en treinen en
de scholen bleven dicht. Begin april leg
de een staking in de publieke sector het
openbaar vervoer en de luchtvaart gro
tendeels lam. De pensioenproblematiek
was ook toen aanleiding.
heerenveen/gpd - Acht miljard
bacteriën in een flesje water van
50 milliliter. Daarmee kunt je
een halfjaar lang je waterbed in
topconditie houden. Reno Bio-
chemicals uit Heerenveen hoopt
er de wereldmarkt mee te ver
overen. Binnen twee jaar denkt
directeur Peter Trompert op een
productie van 1 miljoen flesjes
(a 9,95 euro) per jaar te zitten.
Reno is opgezet als zusterbedrijf
van Mastersleep, het bedrijf dat
waterbedden maakt van de
merken Baltimore en Cascade.
Maar Trompert wil zijn nieuwe
conditioner, waarop hij wereld
wijd patent heeft aangevraagd,
ook aan alle concurrenten leve
ren. De potentiële wereldmarkt
omvat tientallen miljoenen fles
jes per jaar.
Trompert werkt nauw samen
met de Noordelijke Hogeschool
Leeuwarden die de afgelopen
twee jaar druk heeft gesleuteld
aan een cocktail van bacteriën
die in staat is om de inhoud van
het waterbed fris te houden. Er
zijn honderden praktijkproeven
gehouden. Voor de productie
wordt het Van Hall Business
Centre ingeschakeld. Daar ma
ken twee bioreactoren de cock
tail aan, en vullen parttimers de
flesjes.
Als je niets aan het kraanwater
in een bed toevoegt, zorgen zo
geheten gramnegatieve bacteri-
moerdijk - De Y-vormige hamerstukken en de
doosvormige veldliggers vormen samen de nieuwe
HSL-spoorbrug, die in elf sprongen het Hollandsch
Diep overkluist. Als de brug klaar is, ligt er nog een
verscholen overbrugging ten oosten van Moerdijk
tussen de Zwaluwsedijk en het Zuid-Maartensgat
van de Biesbosch. Namelijk binnenin de stalen HSL-
brug. HSL-werkers maken er nu al druk gebruik van
en straks kunnen onderhoudsmensen het bruginte-
rieur er op hun gemak inspecteren. Binnenin loopt
een 1190 meter lang voetpad van stalen roosters.
Het op 25 april scheef gezakte hamerstuk ligt tijde
lijk op een ponton. De schade valt erg mee. Volgens
de oorspronkelijke plannen zou gisteren de laatste
ligger met enig ceremonieel op z'n plek gezet wor
den. Maar vanwege het dodelijk ongeval - bij het
scheefzakken kwam een bouwvakker om het leven
- vindt de bouwcombinatie een feestje ongepast.
Foto: GPD/Thom van Amsterdam
barneveld/gpd - Het Bame-
veldse bedrijf Lagerwey Wind
turbines BV is in financiële
problemen geraakt. Vandaag
dreigde een executieverkoop
van de inboedel van het laat
ste zelfstandige windturbine-
bedrijf bedrijf in Nederland,
maar die is op het laatste mo
ment afgewend.
Jarenlang was het het meest
innovatieve bedrijf op het ge
bied van windenergie. In 2000
won ingenieur H.L. Lagerweij,
oprichter van het bedrijf, de
prestigieuze Dow Energieprijs
voor zijn belangrijke uitvin
dingen op het gebied van de
windenergie. De ingenieur
werkt al sinds de jaren '70 aan
ontwerpen voor windturbines.
Het bedrijf wordt nog niet be
dreigd door een faillissement,
maar verkeert wel in de pro
blemen. „We hebben meer
tijd nodig om een achterstalli
ge betaling van belasting in te
lossen", legt directeur opera
tie, K. Schuring uit. „Er zijn
twee redenen waarom we in
financiële problemen verke
ren. De buitenlandse concur
rentie is moordend. Verder
zijn onze Nederlandse klanten
heel afwachtend. Het is name
lijk nog niet duidelijk of de
groensubsidies gehandhaafd
blijven door de nieuwe rege
ring."
„We hebben tussen de dertig
en veertig mensen in dienst",
aldus Schuring. „Maar inter
nationaal gezien zijn we een
kleintje. De markt is wel goed.
We hebben veel orders in de
pijplijn. Maar het gaat ons fi
nancieel even niet voor de
wind."
den haag/gpd - Ondanks de economische
malaise blijft de biotechnologie-sector in Ne
derland zich redelijk ontwikkelen. In 2002 za
gen 17 nieuwe bedrijven het licht. De werkge
legenheid in de sector steeg er met 14 procent
en de omzetten met gemiddeld 30 procent.
In Leiden zit nog steeds de grootste concen
tratie van biotech-bedrijven, maar Rotter
dam stijgt snel in populariteit als vestigings
plaats. Dat komt vooral door de actieve rol
van Erasmus Universiteit die zich steeds
meer profileert op het gebied van biotech
nologie. Een en ander blijkt uit het gisteren
in Den Haag gepresenteerde jaarrapport
van BioPartner, het stimuleringsprogramma
voor de biotechnologie. Startende onderne
mers kunnen sinds drie jaar via BioPartner
in aanmerking komen voor startkapitaal.
Ook helpt BioPartner bij het zoeken naar
gunstige vestigingslocaties en draagt het
fonds bij aan de aanschaf van specialisti
sche apparatuur.
Met biotechnologie is het mogelijk om de
genetische samenstelling van bijvoorbeeld
dieren of gewassen zodanig te veranderen
dat er een gunstig effect vanuit gaat. Zo
kunnen gewassen bijvoorbeeld worden aan
gepast opdat ze beter bestand zijn tegen al
lerlei insecten en er zo minder bestrijdings
middelen nodig zijn. Dat heeft dan een gun
stig effect voor het milieu. Tegenstanders
menen dat de mens niet moet gaan sleute
len aan de oorspronkelijke samenstelling
van gewassen, dieren of mensen vanwege
de onbekende risico's of uit religieuze over
weging.
In totaal telt Nederland nu 126 bedrijven die
zich volledig bezighouden met biotechnolo
gie. Vorig jaar kwamen er 17 bij en ging bij
vier ondernemingen het licht uit. Drie ande
re verdwenen door overnames of fusies. Het
merendeel richt zich op de menselijke ge
zondheid. De gezamenlijke omzet wordt ge
schat op 155 miljoen euro. Het nettoresul
taat voor alle bedrijven samen komt uit op
een verlies van 20 miljoen euro, vanwege
het vele onderzoek is biotechnologie een
kwestie van lange adem. Grote concerns als
Akzo Nobel en DSM zijn buiten beschou
wing gelaten omdat biotechnologie voor die
bedrijven geen hoofdactiviteit is.
„Internationaal gezien heeft Nederland het
niet slecht gedaan in het afgelopen jaar",
stelde voorzitter Van Beynum van BioPart
ner gisteren. „We groeien tegen de stroom
in." BioPartner hoopt dat er in 2004 met
hun hulp 75 nieuwe bedrijven actief zin in
de biotechnologie. „Met 61 bedrijven nu,
zijn we dus goed op weg om onze doelstel
ling te halen. „Maar laten we nu ook weer
niet te vroeg juichen. We raken niet verder
achterop, maar we lopen ook nog niet vol
doende in op buitenlandse kennisecono
mieën." Daarvoor moet de overheid Neder
land aantrekkelijker maken als investerings-
land.
Eerder dit jaar stelde de Wetenschappelijke
Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) in
haar rapport dat de biotechnologie onvol
doende kansen krijgt in Nederland. „De po
litiek is bang de vingers te branden aan
moeilijke ethische kwesties, omdat de me
ningen zeer verdeeld zijn", aldus de WRR
die daardoor vreest dat beslissingen die sti
mulerend kunnen zijn voor de sector wor
den vertraagd.
en voor gasvorming. „Dan krijg
je een klotsend geluid", zegt
Trompert. Om dat tegen te gaan
wordt tot nu toe een venijnig
bestrijdingsmiddel gebruikt: een
quatemaire ammoniumverbin
ding. Die doodt de slechte bac
teriën.
Strengere milieuwetten en de
betere drinkwaterkwaliteit
brachten Trompert ertoe een al
ternatief te zoeken. Doordat het
water zachter wordt, krijgen de
destructieve bacteriën meer ge
legenheid te groeien. Er is dus
een krachtig middel nodig, maar
dat stuit weer op strengere wet
ten.
„We besloten te kijken hoe de
natuur het doet", zegt Trom
pert. Zo is er een mengsel van
vriendelijke bacteriën ontwik
keld dat de gasvormers in toom
houdt. Trompert vergelijkt het
graag met legertjes: de goede
soldaten blijven de vijandelijke
troepen de baas.
Elk halfjaar 8 miljard bacteriën
aan je matras toevoegen. Trom
pert beseft dat sommige men
sen dat een griezelig idee vin
den. Maar die moeten bedenken
dat we permanent door een
veelvoud van dat aantal bacteri
ën worden omgeven. En zijn
cocktail is volkomen onschade
lijk voor de gezondheid. „Je
kunt het opdrinken zonder ziek
te worden."
hoofddorp/anp - Alle 68.000
medewerkers van postconcem
TPG en TNT krijgen een belo
ning van 64 euro als het ziekte
verzuim in september tot 5,1
procent is gedaald. Eenzelfde
bedrag krijgen zij nog een keer
als het percentage eind decem
ber is gedaald tot 5 procent. Dat
staat in het vandaag bekendge
maakte eenjarige CAO-akkoord.
Op 1 juni krijgen de werknemers
een loonsverhoging van 2 pro
cent en op 1 februari komt daar
nog 0,5 procent bovenop. De
vakbonden hebben hiermee in
gestemd om geld vrij te maken
voor de 1,5 procent verhoging
van de pensioenen. Het premie-
vrij pensioen blijft bestaan al
geldt de werknemersbijdrage
voor de vervallen premiespaar
regeling voortaan als eigen bij
drage voor het pensioenfonds.
TPG en de bonden hadden eer
der al een voorlopig akkoord
over de vervanging van 9000
postbodebanen door 20.000
deeltijd-postbodes en het
schrappen van 50.000 banen tot
2013. Samen met andere bespa
ringen moet dit het bedrijf jaar
lijks 320 miljoen euro opleveren.
In de CAO zijn verder afspraken
gemaakt over een hoger kinder-
opvangbudget.
den bosch/gpd - Bouwbedrijf
Heijmans verkoopt zijn staal-
bouwdivisie aan Rijndijk Staal-
groep uit EindhoveSpDe staal-
bouwdivisie heeft een omzet
van 10 miljoen euro en er wer
ken circa 80 mensen op de ves
tigingen in Rosmalen en Best.
„We kunnen niet mee met de
concurrentie in de lagelonen
landen", zegt woordvoerder Van
Lith. Rijndijk heeft Heijmans
zelf benaderd voor de overna
me. Rijndijk is een houdster
maatschappij van diverse be
drijven in de staalbouw. Het be
drijf is met een omzet van ruim
45 miljoen euro en ruim 400
werknemers één van de groter
staalbedrijven in Nederland.
Rijndijk wil het werk van Heij
mans voortzetten vanuit Budel,
Utrecht en Hoogvliet. Vijftig me
dewerkers behouden him baan.
Eerder werden al werknemers
herplaatst binnen Heijmans.
