REGIO
Verrassingspakketten van zoldei
Gemeentearchief blij met familiearchief Van der Does
DINSDAG 27 MEI 200}
NAVRAAG
Aan dc bar handen met een biertje in de band en een sigaret in de
mond is straks verleden tijd. Over twee jaar dreigt een algeheel wet
telijk rookverbond in de Nederlandse horeca te worden ingevoerd.
Niet alleen in res-
'Rookverbod in horeca brants, maar 00k
7 7 7 7 7 *7 in cafés en disco-
is meer dan belachelijk theken. Daardoor
zullen minimaal
50.000 banen in rook opgaan, waarschuwt een woordvoerder van
Koninklijk Horeca Nederland. „En dat is nog maar een voorzichtige
schatting", denkt RICHARD VAN LEEUWEN, met zijn broer Wouter, ei
genaar van acht zaken in de regio, waaronder City Hall, Markt, Mas y
Mas en stadscafé Van der Werff in Lei
den.
Hoe zon u zo'n rookverbod vinden?
„Meer clan belachelijk. De werkgelegen
heid vai 1 duizenden mensen wordt er
mee op het spel gezet, want ik weet ze
ker dat mensen straks veel minder zul
len uitgaan als ze in horecazaken niet
meer m ogen roken. Dan krijg je toestan
den als in San Francisco en Los Angeles,
waar je niet mag roken en na één uur 's
nachts >ook niet mag drinken, met als
gevolg dat die steden na dat tijdstip uit
gestorven zijn. Wat je dan krijgt is dat
mensen thuis feestjes gaan organise-
Het is toch ook heel moeilijk te contro
leren in een volle zaak?
„Ja, da t komt er ook nog eens bij. Als de
tent vol is en iemand steekt een sigaret
op. moet je er op af. Dan moet je dus politieagent gaan spelen. De
\Taag is bovendien welke sancties er op overtreding van zo'n ver
bod worden gesteld. Als het net zo gaat als in de VS, waar je na één
geconstateerde overtreding een waarschuwing krijgt en bij de
tweede keer je zaak voor een jaar moet sluiten, dan houdt het toch
gewoon op."
Is er ei'n alternatief?
,.Ja, laat de mensen het zelf uitzoeken. In de horeca ben je gast
heer v^an de samenleving en je schrijft mensen toch ook niet voor
wat ze moeten eten en drinken? Je kunt er alleen wel rekening mee
houden en dat doen we ook. Bij Van der Werff hebben we een
aparte rookluwe ruimte en in City Hall ook op de zondagavond.
Dat werkt goed. Waarom moet de onbetrouwbare overheid zich er
dan vireer mee bemoeien?"
De ombetrouwbare overheid?
„Ja, cle onbetrouwbare overheid. We hebben heel veel geïnves
teerd in City Hall en je maakt een plaatje om dat geld terug te ver-
diene n en dan komen ze hiermee. Dat is hetzelfde als dat je een
huis koopt en de aftrek van de hypotheekrente wordt ineens hele
maal afgeschaft. Als dit doorgaat zullen we niet alleen personeel
moeten ontslaan, maar gaat de zaak uiteindelijk ook naar de klote.
Er is ;al zoveel regelgeving, die ook nog vaak tegenstrijdig is en als
dit er nu ook nog bijkomt, maken ze je helemaal kapot."
tekst: Paul de Tombe foto: United Photos De Boer/Poppe de Boer
UIT DE ARCHIEVEN
ANNO 1953, Woensdag 27 Mei
LEIDEN - In de gemeenteraadsvergadering van a.s. Maandag komt
een voorstel aan de orde om aan een drietal woningbouwverenigingen
voor cle aanschaffing van gasgeysers een voorschot te verstrekken en
bovendien een crediet te verlenen voor de aankoop en plaatsing van
gasgeysers in een tweetal woningcomplexen van de gemeente. Uit
het ons vandaag toegezonden voorstel blijkt, dat nog 811 woningen,
die de: laatste jaren in exploitatie zijn genomen, van een gasgeyser
moeteen worden voorzien. Door de benodigde aantallen in massa aan
te kopen, kan een belangrijke korting op de prijs worden verkregen.
Hierbij zal de middenstand worden ingeschakeld. Behalve deze aan
koop moet ook worden overgegaan tot de aanschaffing van mengkra-
nen met handdouche of staande douche en de aanleg van de warm-
waterl eiding, voor zover deze nog niet in de woningen zijn aange-
brach t. De kosten van de 81 thans aan te schaffen geysers, welke
tweemaal per jaar deskundig zullen worden schoongemaakt, is in to
taal biïgroot op ƒ132.500. Uiteraard moeten de jaarlijkse lasten door
de bewoners worden opgebracht, waarvoor een bijdrage per week, va
riëren öe van 35 cent tot 40 cent, voldoende wordt geacht.
ANNO 1 978, zaterdag 27 mei
LEIDEN -- Wild-west in de Ushal aan de Vondellaan, tijdens de rodeo
show va n de Amerikaanse pionier Allen Jacob. Op de foto het ge
vaarlijks te maar ook spectaculairste onderdeel, bull riding. Vrijwel
niemand slaagde erin om langer dan een paar seconden op de rug
van een kolossale stier te blijven zitten. Foto: archief Leidsch Dagblad
Foto's ii 1 deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na
plaatsing;2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op
gironur nmer 57055 t.n.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507,2003 PA
Haarli em, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO tLd.(datum van
plaat: ;ing) of door contante betaling aan de balie van het Leidsch Dagblad,
Rooseve ltstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
COLOFON
Leidsch Dagblad
Directie: B.M Essenberg, C.P. Arnold
'WMJ Bouterse (adjunct)
E-rriail: directie@damiatehdc.nl
Hoofdredactie: Jan Geert Majoor, Kees van
der Malen, Leon Klein Schiphorst (adjunct)
E-rruiil: redactie.ld@damiatehdc.nl
HOOFDKANTOOR
Roosevelt .straat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
Postadres Postbus 54,2300 AB Leiden.
Redactie fax 071-5 356 415
Adverten tie fax 071-5 323 508
Familieberichten fax 023-5 '5° 567
ADVERTE NTIES
071-5 35^ 300
Sprinters (rubrieksadv.): 072-519 6868
ABONNEESERVICE
071-512E1030
E-mail: 2ibonneeservice@hdc.nl
ABONNi MENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €19,60 (alleen aut. ine.)
p/kw 'i5,oo p/j €210,60
Abonne es die ons een machtiging verstrekken
tot het automatisch afschrijven van het
abonne mentsgeld ontvangen €0,50 korting
per bet aling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabe2orging: 071-5128 030
ma t/m vr: 18-19.30 uur, za: 10-13 uur
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Zuid BV
cq. de betreffende auteur.
HDC Uitgeverij Zuid BV, 2003
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen.
HDC Uitgeverij Zuid BV is belast met de
verwerking van gegevens van abonnees van
dit dagblad. Deze gegevens kunnen tevens
worden gebruikt om gerichte informatie over
voordeelaanbiedingen te geven, zowel door
onszelf als door derden. Heeft u hier bezwaar
tegen, dan kunt u dat schriftelijk laten weten
aan HDC Uitgeverij Zuid BV, Afdeling
Lezersservice, postbus 507,2003 PA Haarlem.
opmer-
Maurijn van der Does, Maria Louwerse en Cor de Graaf met het wapenboek, een stamboom met wapens. Foto: Dick Hogewoning
Archieven saai? Niet voor Maria Lou
werse van het gemeentearchief in Lei
den. Verrassingspakketten' noemt zij
de inhoud van dozen en koffers die
vaak jaren op zolder stonden. Het ar
chiefvan de familie Van der Does
bood haar het afgelopen jaar een aan
gename ontdekkingsreis. Nu is het ge
ordend en klaar voor de officiële over
handiging. De honger aan de Boisotka-
de is hiermee niet gestild. „Wij hopen
op een sneeuwbaleffect."
Van een stoffige en klamme zolder
naar een qua temperatuur en voch
tigheidsgraad uitgebalanceerde ruim
te in het gemeentearchief. Of ze nu
afkomstig zijn van een familie, een
kerkgenootschap of een sportvereni
ging, voor veel archieven betekent
het een promotie van jewelste om toe
te treden tot het Leidse gemeentear
chief aan de Boisotkade.
Voor het archief van de familie Van
der Does was de overgang minder
schokkend. Op de zolder van jonk
heer Maurijn van der Does in Amstel
veen was het droog. Van der Does.
die na zijn pensionering sympathie
voor de oude stukken kreeg, ontving
met enige regelmaat mensen die iets
in het archief zochten en het met zijn
hulp vonden.
Wat Maurijn van der Does en zijn
broers Hanno en Costijn niet wisten,
was dat er op de zolder twee belang
rijke stukken ontbraken. In het Leidse
gemeentearchief lagen de stukken
die ooit waren uitgeleend aan Stede
lijk Museum De Lakenhal. Het gaat
om een akte waarmee de Staten-Ge-
neraal voorvader Pieter van der Does
in 1595 benoemden tot meester-ge-
neraal van de Artillerie der Verenigde
Nederlanden, en een akte uit 1597
waarin dezelfde Pieter werd aange
steld als admiraal van een vloot
waarmee Las Palmas op Gran Cana
da veroverd moest worden.
Tijdens werkzaamheden stuitte Cor
de Graaf, hoofd van de afdeling in
spectie van het gemeentearchief, op
de stukken. Hij nam contact op met
Hanno van der Does, voorzitter van
de familiestichting. Toen in 2001 het
Leidse gemeentearchief ook voor Lei
derdorp en andere omringende ge
meenten ging opereren, raakte de
zaak in een stroomversnelling.
„Wij wisten dat Leiderdorp het ar
chief graag wilde hebbenzegt
Van der Does. In dat dorp lig-
gen immers de wortels van de J
fapiilie, die de achternaam
ontleent aan het riviertje de
Does. Aan de oever bouwde t -
Dyderic van der Does aan J
het eind van de dertiende
eeuw Huis ter Does, dat waar
schijnlijk halverwege de acht
tiende eeuw is gesloopt Een
bekende voorvader van de fa
milie is Jan van der Does
(1545-1604), heer van
De adelsbrief uit 1818 waarmee de familie Van der Does in de adelstand werd verheven, samen met het blik waarin het
was verpakt. De brief was opgeborgen in de buis, het zegel in het ronde uiteinde, waarin de oorspronkelijke watten nog
te zien zijn. Foto: J. Lagas, gemeentearchief Leiden
Noord wijk, die commandant van de
troepen was tijdens het Spaanse be
leg van Leiden en medeoprichter van
de Leidse universiteit. Leiden eert
hem met de Doezastraat.
De door de drie broers opgerichte
stichting Van der Does draagt het ar
chief zaterdag officieel over aan de
gemeente Leiderdorp, die het in be
waring geeft aan het Leidse gemeen
tearchief. In werkelijkheid liggen de
stukken daar al een jaar en is er ach
ter de schermen aan gewerkt Alles
ging door de handen van Maria Lou
werse, medewerkster van de afdeling
inspectie. Zij ordende het en liet
sommige stukken restaureren.
Het is een mooi archief, vindt ze, met
heel wat oude stukken en in een
opmerkelijk goede staat.
Allereerst zijn daar na-
tuurlijk de twee oudste
■k aktes van Pieter van
Hl der Does. Hij leefde
van 1562 tot 1599.
Hij kocht Huis ter
Does in 1591 terug
toen het door ver-
jj koop buiten de fami-
lie was geraakt. De
akte waarmee Pieter
in 1595 benoemd
werd tot meester-gene-
raal, is een dub-
kelijke uit de collectie is het blik
waarin de adelsbrief uit 1818 was op
geborgen. Deze brief is het bewijs dat
de familie Van der Does in de adel
stand is verheven. De Graaf zag zo'n
blik nooit eerder. „Ik denk dat de
adelbrieven zo aangeboden werden."
Het blik bestaat uit een buis met een
rond trommeltje aan het eind. De
adelsbrief zat opgerold in de buis. In
het trommeltje bevond zich het lak
zegel. Zelfs de watten die het zegel
beschermden zijn nog aanwezig.
„Heel bijzonder, dat het blik er nog
bijzat", vindt De Graaf. Verpakkings
materiaal wordt vaak weggegooid.
De adelsbrief is erg hobbelig maar
nog in redelijke staat doordat hij al
tijd in de oorspronkelijke verpakking
zat. „Ik heb hem er één keer uitge
haald, toen ik een nieuwe zegelring
liet maken", verklapt Van der Does.
De medewerkers van het ge
meentearchiefhebben de akte
laten fotograferen en raken
hem zo min mogelijk aan.
„Het is uit de tijd van Wil-
lerti I, en daarvan hebben
we hier niet zoveel", ver
klaart De Graaf.
Niet alle archiefstukken
zien er spectaculair uit.
Maar schijn bedriegt. Een
stapeltje brieven kan wel
eens veel interessanter voor onde
zoek zijn dan een imponerende oj
konde. Zeker omdat mensen vaal
neigd zijn hun brieven weg te gex
Louwerse houdt een bundel brie
omhoog. „Brieven uit 1747 tot 17
uit de hand geschreven door de I
van Oranje." Willem van Oranje
schreef de brieven aan Johan van
Does, die leefde van 1694 tot 174
„Dit koesteren we natuurlijk. Als
leest, merk je dat er werd gecorre
pondeerd op basis van gelijkheid
zegt De Graaf.
Het gemeentearchief is blij metvi
wel elk archief dat in bruikleen
gegeven. Het archief van een pl|
landsvrouwenvereniging of eeni
tingclub hoeft niet onder te doei
voor dat van een adellijke familie
.Archieven van gemeentes krijge
automatisch. Als wij archieven y
families, verenigingen en kerkge
schappen niet krijgen, dan leven
een vertekend beeld op, want he
ven speelt zich ook af tussen buj
onderling. Wil je de geschiedeni
derzoeken, dan heb je ook die ai
ven nodig. Elk stukje dat je er bij
krijgt, zegt weer iets meer", aldu
Graaf.
Het gemeentearchief voor Leidec
omstreken ontving vorig jaar zo'i
archieven van families, verenigii [j
en stichtingen. Dat gebeurt bijna a
vanzelf, zonder dat de medewerfe
actief aan werving doen. Vaak e
sprake van een kettingreactie., JÖ
mand zijn archief bij ons inlever p
beurt het vaak dat andere familii ,e
den op een idee worden gebradn j;
gaan dan in hun eigen huis op u
naar spullen", vertelt Maria Louv f
se. c
Toch maakt ze zich zorgen. Vroe j
waren er veel meer mensen, dooi ,g
drongen van het belang van goe»
archieven dan nu. „De huidige g
raties beseffen helaas vaak niet b K
bijzonder het is", ervaart Louwa j
Beseffen ze dat wel, dan komt h(
nog wel eens voor dat mensen n
lijk afstand kunnen doen van de »e
baarheden van hun voorouders,
Graaf biedt dan aan een levensei BI
reproductie voor aan de muur te
ken. „Mensen aarzelen aanvankt -
vaak of ze hun archief in bruikle
willen geven", merkt Louwerse.
„Maar als ze eenmaal zien hoew
mee om gaan, vertrouwen ze hel
toe."
Moeite om het archief van zijn
in Amstelveen naar Leiden
verhuizen, had Maurijn van
niet. „Het is toch niet van n
had het in bewaring. Ik
maar bang dat het zou
schadigen op mijn zc
Bovendien is hier de
gankelijkheid groter,
fl hoeft nu niet meer he
?|l y' le archief om te keren
K? ifiir*
je iets zoekt."
Janneke Dijke
bele akte. „De Staten-Generaal be
noemden hem, en stadhouder Mau-
rits bevestigde hem. Daarom zitten
de aktes aan elkaar vast. Vergelijk het
met een paperclip", legt Cor de Graaf
uit. Het rode zegel is nog in tact. „Het
is een grote akte met een groot zegel.
Daaraan zie je dat het ook in die tijd
een bijzonder stuk was."
Een ander hoogtepuntje uit het ar
chief is het wapenboek. „Eigenlijk
een getekende stamboom", zegt De
Graaf. Het boek is gemaakt in de
achttiende eeuw en is kleurrijk, want
bij elke naam is het wapen van de be
treffende familie geschilderd. Uiter
aard overheerst het familiewapen van
Van der Does: rood met gouden rui
ten. De aangetrouwde dames en he
ren zorgen voor de afwisseling. In het
boek staan ook tekeningen van Huis
ter Does.
Maurijn van der Does, geboren in
1934, staat er zelf niet in. Tot 1901 is
het boek bijgehouden, daarna is het
gestopt. Jammer, vindt hij. De Graaf
heeft een vermoeden waarom het bij
werken niet is gebeurd. „Dit boek is
gemaakt in de achttiende eeuw.
Mensen vinden het nu zonde om in
zo'n oud boek te
schrijven."
Het meest
