IJzersterk rondje Ruhrgebied
Chelsea, moeder aller bloemenshows
TOEKDME
Tuinenreizen naar Engeland een complete industrie
Roger Platts 'Garden Open', vorig jaar bekroond met de titel Best Show Gar
den. Foto: Trevor Nicholson Christie
Klassenverschil in de tuin
De Engelse klassenmaatschappij
werkt tot in de tuinwereld door. Op
de maandelijkse plantententoonstel-
ling van de Royal Horticultural Socie
ty in Londen kun je veel aan het ui
terlijk van de bezoekers aflezen. Zie
je een tweetal mannen, waarvan de
één een kop groter is dan de ander,
dan heb je te maken met een landei
genaar in gezelschap van zijn head-
gardener - zijn tuinbaas, een functie
die in Nederland vrijwel is uitgestor
ven.
Is de langste van de twee gekleed in
een krijtstreeppak, draagt hij een bol
hoed en loopt hij op zwarte schoe
nen zonder gaatjes, dan gaat het om
een liefhebber van rododendrons,
een hobby waarvan de uitoefening
veel grond vereist
Dendrologen - liefhebbers van bo
men en heesters - zitten meestal ook
goed in het pak, maar dragen eerder
een tweedstoffen pet dan een bol
hoed.
Minnaars van vaste planten staan
een trede lager; hier overheerst de
manchester broek.
Bijna onderaan de ladder tref je de
liefhebbers van dahlia's en gladiolen.
Zij zijn te herkennen aan bruine
schoenen met gaatjes en zij vormen
in de plantenwereld de kaste der on-
aanraakbaren.
Natuurlijk zijn er ook tuiniers die
zich aan dit klassensysteem onttrek
ken; liefhebbers van rotsplanten vind
je in alle sociale lagen en dat geldt
ook voor verzamelaars van bloem
bollen. Voor hen is kleding juist vol
slagen onbelangrijk, hetgeen zich uit
in slobberbroeken vol winkelhaken
en moddervegen.
Tuinenreizen vormen een industrie,
compleet met reisgidsen en reisbu
reaus. Het overgrote deel van die rei
zen gaat naar Engeland. Wie in de
zomervakantie een beroemde Engel
se tuin als Hidcote of Sissinghurst
bezoekt, vindt daar op het parkeer
terrein bijna even veel touringcars
als bij de Keukenhof.
Engelse tuinen zijn beroemd, en dik
wijls van een allure die je in Neder
land nauwelijks tegenkomt Dat
heeft diverse oorzaken. Ten eerste
bestaat in Engeland de National
Trust, een organisatie met miljoenen
leden die over het nationale tuinerf-
goed waakt. Ten tweede zijn de rij
ken in Engeland een stuk rijker dan
de rijken bij ons. Er bestaat daar nog
steeds een groep van graven, herto
gen en markiezen wier enig werk be
staat uit het beheren van hun land
goed en het onderhouden van hun
uitgebreide tuinen.
En ten slotte zijn de lonen voor tuin
lieden in Engeland nog steeds be
droevend laag, zo laag dat er nog
tuinen bestaan waar tien of meer
tuinlieden het onderhoud verzorgen.
Van hun gezamenlijke salaris zou je
hier net één tuinman voor halve da
gen kunnen betalen.
De Royal Horticultural Society, kort
weg R. H. S. heeft sinds de oprich
ting in 1804 een belangrijke rol in
het Engelse openbare leven ge
speeld. Behalve maandelijkse ten
toonstellingen houdt de vereniging
ieder jaar rond deze tijd de Chelsea
Flower Show, een evenement dat
het begin inluidt van een reeks ge
beurtenissen waarbij de Engelsman
uit de betere klassen beslist gezien
wil worden.
De Chelsea Flower Show is op het
terrein van het Royal Hospital, een
rusthuis voor oud-militairen. Het is
een gigantische bloemen- en plan-
tententoonstelling die nog het beste
te vergelijken is met onze Floriade,
maar dan geconcentreerd in vier da
gen.
Er is veel te zien. Van een door de
Sultan van Abu Dhabi met zakken
vol geld betaalde tuin vol mangobo
men en dadelpalmen tot de door het
dagblad The Sun gesponsorde pro
ject dat bestaat uit een reeks van ze
ven aan elkaar grenzende volkse
voortuintjes. Er zijn fonteinen en
demonstraties bloemschikken en
het nieuwste tuinmeubilair en ge
reedschap. En natuurlijk speelt er
een brassband in de muziektent
voor diegenen die op het gras willen
picknicken, of uitrusten van een
tocht langs meer dan zeshonderd
exposanten.
Hoewel vast niet zo bedoeld, vormt
het einde van de show een hoogte
punt. Op die laatste dag, een uur
voor het einde van de tentoonstel
ling, worden alle planten aan de
meestbiedende bezoeker verkocht
Het is hoogst vermakelijk om koop
jesjagers met metershoge coniferen
op weg te zien naar het metrosta
tion.
Daarvoor kunnen er geen planten
worden gekocht. Om de frustraties
daarover in goede banen te leiden
heeft de R. H. S. een jaar of tien gele
den besloten om een tweede show
te organiseren waarop wél verkocht
wordt. De Hampton Court Palace
Flower Show is elk jaar in de eerste
helft van juli.
Hampton Court Palace, een van de
mooiste paleizen van de Tudors, is
een stijlvolle ambiance voor deze
show die in zes dagen tijd zo'n
200.000 bezoekers trekt. Het paleis
ligt aan de Theems en het is een be-
REISBERICHTEN
Voor anker met ANWB
Het water trekt. Altijd weer. En dus heeft de ANWB een boe1
maakt, waarin 25 havenplaatsen worden geduid voor de enf
Wie voor anker gaat, kan in de ANWB Toeristische Haveng J
voortreffelijke van die ankerplek op cultureel en historisch
opzoeken. De samenstellers hebben ook wandel- en fiets'3 n
opgenomen en adressen gebundeld van cafés, restaurants,
en plekken en gebouwen die de moeite waard zijn. Deze
aangegeven op een kaart van het centrum van de haver
Ook de condities, waaronder kan worden afgemeerd en d en<
zieningen zijn helder in beeld gebracht. Prijs van de gids i 'ed
euro en hij is verkrijgbaar bij alle ANWB-verkooppunten, bi ^Ul
handels en warenhuizen en te bestellen via www.anwb.nl.
Man
Aviodrome later open
Het nieuwe Aviodrome op de luchthaven Lelystad gaat nie '°-
gepland, in juli open. Een serie tegenvallers heeft voor eer 'etv
vertraging gezorgd. Volgens het Nationale Luchtvaartther
heeft onder meer vorstverlet voor een fikse achterstand g
Nu zou alles weer vlot verlopen, maar zal de bouwvak een
rem worden. Kortom, het wordt nu najaar voor het langver en
grote openingsfeest. Hopelijk net voordat overal in Euro;R-
eeuwfeest van de luchtvaart wordt gevierd. Want op 17 de he
1903 immers verlieten de gebroeders Wright vaste bodem er|€
gen het eerste stuk van een groots en nog altijd spannen) mm
pee
iacl
enp
'raa
)e ti
tuur; de luchtvaart.
Lokkertje van Caruda
Om in de moeilijke markt voor vakanties en vliegreizen n
midden- en verre oosten overeind te blijven, komen veel
tors en vliegmaatschappijen met zeer gunstige aanbiedinj
nationale luchtvaartmaatschappij van Indonesië, Garuda
sia, heeft voor mensen die in de komende weken naar ln<
willen vliegen een interessant aanbod, ledereen die eer
koopt, mag kosteloos drie stopovers maken. En dat geldt v
boekingsklassen. Ook gratis zijn het NS-trelnkaartje naar S
v.v., 30 kg bagage in de Economy Class en nog tien kilo me
in Premium en Executive Business Class. Meer informatie
reisbureau en www.garuda-indonesia.nl.
iet
lisq
Nieuw-Zeeland
Het land van de Maori verheugt zich in een groeiende
ling van buitenlandse toeristen. Vorig jaar bezochten ruit .^21
joen toeristen Nieuw-Zeeland, zo'n 100.000 meer dan
Ook het Nederlandse bezoek steeg: van 25.164 naar
twijfeld dankt Nieuw-Zeeland de groei voor een groot
opnamen in het land voor de filmtrilogie The Lord of the
er komt meer, want Lord-regisseur Peter Jackson onderz - 03
mogelijkheid een remake van King Kong ook in Nieuw na
te nemen. Het land heeft sinds kort een nieuwe
site voor toeristen: www.newzealand.com
18.0
Sire
Op de Chelsea Flower Show is het steevast een drukte van jewelste.
Foto: Keith Barnes
levenis op zich om de tentoonstel
ling per boot over de rivier te nade
ren. De tentoonstelling van Hamp
ton Court is wat vlotter dan die van
Chelsea, en op een jonger publiek
gericht, met veel moderne tuinarchi
tectuur.
Om tegemoet te komen aan de
klacht dat alle grote evenementen
van de R. H. S. altijd in en rond Lon
den plaatsvinden, terwijl de leden
heel verspreid wonen, wordt sinds
een aantal jaren in de tweede helft
van juli de R. H. S. Flower Show at
Tatton Park georganiseerd. De ten
toonstelling van Tatton Park, een
landgoed in Cheshire, in het westen
van Engeland, ademt een intiemere
sfeer dan de twee grote shol
Londen; het is er eerder gesf
enerverend. Ug-|
Romke van de Kaa
OOF
d-Hol
Hampton Court Palace F/odL3™
8-13 juli 2003. Het paleis üzjht-e>
lesey in Surrey ligt op een ha Noc
met het openbaar vervoer vi
den.
R. H. S. Flower Show at TatL Swj
23-27juli 2003. Tatton Partutre<
Knutsford in Cheshire muz
Veel informatie over de s/zoPMH
R.H. S. is te vinden op
www.rlts.org.uk LEV(
9.00 I
door Hans van Alebeek
Vakantie vieren in het Ruhrge
bied. Dan ben je niet goed wijs of
levensmoe. Want wat valt er in
die smerige fabrieksregio nou te
beleven? Geweldig veel, zo blijkt
tijdens een meerdaags rondje
langs oude en nieuwe industrie.
Van een hoogoven als uitkijkto
ren tot een natte Batman.
Operafestival Verona
Operaliefhebber of niet, een bezoek aan het operafestivi J^®
beroemde Arena van Verona moet je ooit gedaan hebbeowi
het alleen maar vanwege de gigantische omvang van de A ab<
dito decors. Op het Colloseum in Rome na is de Veronese a ®o:J
grootste ter wereld. Er kunnen maar liefst 15.000 menser
81e aflevering van het festival opent op 21 juni met Turanc 5 aii
der zijn tot en met 31 augustus Aïda, Carmen, Nabucco, R
en een galavoorstelling van La Traviata te zien. Voor kaarte
je snel zijn, want de meeste voostellingen zijn in een mi
tijd uitverkocht. Meer informatie op www.arena.it.
Goedkoop GB
DFDS Seaways, de ferry tussen IJmuiden en Newcastle
tijdelijk een zeer stevige prijsverlaging op het vervoer
giers met auto. Wie niet langer dan veertien dagen in
tannië verblijft en op dagen van zondag t/m woensdag
betaalt 295 euro, hut gegarandeerd. Of men nu met
vier personen is. Dat betekent voor een groep van vier
met auto een korting van 375 euro, retour. Voor meer
tel 0255-546666 of internet www.dfdsseaways.nl
/CA
Pirai
1
etkr<
Karn
.45
25
kost
19.0
c
c
23
o
Normandië vliegend
Eenderde van onze verblijven en vakanties in het
kort. Daarop speelt Air Atlantique in met het openen
luchtverbinding tussen de Franse steden Le Havre, Caen
en Schiphol Airport. In anderhalf uur is men in
voorlopig schema voorziet in twee vluchten per dag van
tot en met vrijdag.
Verbaasde blikken alom als het
reisdoel klinkt. „Het Ruhrge
bied? Wat ga je daar in hemels
naam zoeken?" Heel vreemd is
die reactie niet. Al vanaf de lage
re school is het erin gestampt
dat dit stukje Duitsland een van
de meest vervuilde en industrië
le gebieden ter wereld is. Eén
grote jungle van stinkende fa
brieken, mijnen en overvolle
steden, aan elkaar geknoopt
door een spaghetti-kluwen van
snelwegen.
Al direct over de grens worden
alle vooroordelen bevestigd:
monsterlijk grote fabrieken, bra
kende schoorsteenpijpen en
veel, heel veel, steen en asfalt
Maar het voordeel van deze
compacte agglomeratie met
zo'n 5,5 miljoen inwoners is wel
dat je er vanuit Nederland in
een vloek en zucht bent.
In Dortmund is de eerste ken
nismaking met de rijke arbeids-
historie van dit gebied. In een
prachtig museum met de saaiste
en belachelijkste naam ter we
reld: het Duitse museum over
veiligheid, gezondheid en wel
zijn op het werk. Op zijn Duits
afgekort als DASA. Maar schrik
niet: zo saai als het klinkt, zo
leuk is het in het echt Je vreest
een expositie 'oordopjes, veilig-
heidsbrillen en handschoenen
door de eeuwen heen', maar
DASA blijkt een interactief para
dijs voor jong en oud. Met over
al apparaten waar je gewoon op,
aan en in mag zitten. Een echte
tram of helikopter bijvoorbeeld.
En vergeet niet dat ritje door het
'spookhuis van veiligheid'. Had
zo in een attractiepark kunnen
staan. En nog gratis ook.
DASA is maar één van de tien
tallen industriële attracties in
het Ruhrgebied. Het mooie van
de streek is dat veel van die ou
de tempels van stank, rook en
zweet na hun sluiting zijn om
getoverd in publiekstrekkers van
formaat.
In Essen bijvoorbeeld pronkt
Zollverein XII, ooit de grootste
kolenmijn van Europa. Op top
dagen goed voor 15.000 wagen
tjes met verse kolen. Nu is het -
echt waar - een groen en gratis
toegankelijk paradijs waar
kunst, vermaak en historie op
een prachtige manier met elkaar
gemixt zijn.
Een mini-Ruhrgebied op zich
dankzij zijn labyrinth van hal
len, schoorstenen, spoorrails,
paden, pijpleidingen en loop
bruggen, opgetrokken in alles
overheersend dofrood staal en
steen. De dagelijkse rondleidin
gen zijn populair, net als het
fraaie designmuseum dat in een
van de oude hallen is gehuis
vest
Voor hetzelfde geld hadden ze al
die oude roesttroep en stinkfa-
brieken na de sluitingen meteen
gesloopt. Hier blijkt echter dat je
Een park, overigens echt onder
rook van nieuwe fabrieken, dat
tot in de kleinste details is opge
bouwd rond de films en helden
van deze Amerikaanse filmstu
dio.
En het moet gezegd: hier passen
Batman en Tweety beter bij het
park dan in het Nederlandse Six
Flags waar ze er meer als figu
ranten bijhangen. Nee, in Duits
land zijn de (teken) filmhelden
overal aanwezig, van (stunt)
show -Batman wordt hier Nat-
man- tot in de dagelijkse parade
door het park. Dat weten inmid
dels ook heel veel Nederlanders,
want het parkeerterrein is verge
ven van de gele nummerborden.
Laat niemand ooit nog klagen
over de Paasinvasie van Duitsers
want andersom kunnen wij er
ook wat van.
Gezellig winkelen, of shoppen
mag je ook een vorm van indu
strie noemen. En ook wat dat
betreft hebben de Duitsers een
attractie van formaat te bieden:
CentrO in Oberhausen. Een
overdekt winkelcentrum van
on-Nederlandse afmetingen. Dit
is winkelen op zijn Amerikaans.
Met heel erg veel winkels en
parkeerplek, maar ook een cen
traal eetplein met alle denkbare
exponenten van de fastfood-cul-
tuur, een boulevard met cafés
en restaurants en een. eigen at
tractiepark.
En zelfs vlak bij al deze nieuw
bouw staat nog fier een oude
gasoven overeind. Gasometer
heet-ie, een enorm 'soepblik'
van 117 meter hoog dat dienst
doet als museum en waar je ook
bovenop kunt. Opnieuw een be
wijs dat het de moeite loont om
industrieel erfgoed te koesteren.
Want dat heeft dit bedrijvige
rondreisje wel duidelijk ge
maakt het Ruhrgebied is ijzer-
sterk.
Dortmund, blijkt zelfs heel
groen en bosrijk te zijn. Zo moet
het hele gebied er uitgezien
hebben voordat de mens ont
dekte wat er hier allemaal voor
rijkdom onder de grond zat.
Een redelijk beeld daarvan
schetst het Westfaals openlucht
museum. Uit de hele regio zijn
oude huisjes en werkplaatsen
naar dit groene dal gehaald. Sa
men geven die een mooi beeld
van de oude ambachten en be
roepen die er ooit beoefend
werden. Heel veel smederij na
tuurlijk, maar op het gezellige
dorpsplein kun je ook echte
broodmoppen kopen, vers ge
rookte worst, ouderwetse was
knijpers en handgedraaide
springtouwen. Voor wie even
genoeg heeft van oude fabrie
ken, bedrijfshallen en spoorrails,
een oase van rust.
Speciaal voor de kinderen bevat
het programma ook nog twee
bezoekjes aan meer 'moderne'
vormen van industrie. Als eerste
Wamer Bros Movieworld in Bot
trop, centrum van vermaaksin
dustrie bij uitstek in de regio.
Het symbool van de vergane glorie in het Ruhrgebied: de mijn
schacht van Zollverein XII in Essen. Foto's: Hans van Alebeek
Het arrangement
WAT: Familiespass in het Ruhrgebied. Drie dagen/twee over
nachtingen voor het hele gezin (twee volwassenen en twee
kinderen). Inclusief Ruhrpottkaart voor gratis toegang tot bij
na alle grote attracties en industrieel erfgoed in de regio (plus
gratis openbaar vervoer). De Ruhrpottcard is overigens ook
apart te koop bij alle plaatselijke VWs (33 euro voor volwas
senen, 21 euro voor kinderen tot en met 14 jaar).
PRIJS: Vanaf 239 euro (tot oktober dit jaar). Voor grotere kin
deren moet een toeslag betaald worden (7-11 jaar: 49 euro;
12-14 jaar: 56 euro).
BOEKEN: Ruhrgebiet Touristik, KÖnigswall 21,44 137 Dort
mund; tel. 0049-1805.181.610;
e-mail: buchung@ruhrgebiettouristik.de
MEER INFORMATIE: www.ruhrgebiettouristik.de en
www.ruhrpottcard.com
Het sfeervolle dorpspleintje met oude winkeltjes in het Westfaals openluchtmuseum in Hagen.
met deze complexen ook prach
tige dingen kunt doen. Het beste
voorbeeld daarvan is het - ook
gratis toegankelijke - land
schapspark bij Duisburg-Noord,
een 35 hectare groot voormalig
fabrieksterrein dat zo wegge
plukt lijkt uit een Batman-film.
Hier ronddwalen is een bijna
surrealistische ervaring. Geen
mens te zien, alleen maar oude
hallen, gebouwen, pijpen en ap
paraten.
Bijna honderd jaar lang domi
neerden hier gitzwarte kolen en
gloeiend ijzererts, nu is het
vooral bonkig roest in combina
tie met fris groen. Onaards mooi
in zijn imposante grootsheid. In
de oude gasopslagtank kun je
nu leren duiken, opslagbunkers
zijn omgetoverd in klimmuren
en waar ooit besmeurde mijn
werkers rondsjouwden, staan
Ronddwalen over het landschapspark Duisburg-Noord is een bijna
surrealistische ervaring.
nu speeltuintjes en glijbanen.
Het letterlijke hoogtepunt is de
70 meter hoge hoogoven, een
uitkijktoren die zijn weerga niet
kent, met een schitterend uit
zicht over de oude en nieuwe
industrie in het Ruhrgebied. In
het weekeinde moeten we hier
's avonds nog een keer terug
want dan wordt alles met kleur
rijk licht omgetoverd in een sci-
ence-fictionachtige stad.
Het gebied rond Hagen, onder
et 17
