KUNST CULTUUR
4Relaties en eerlijkheid gaan niet samen Edison Gala is weer openba
'Vagina monologen' een
hartversterkend dames-uitje
Leiden English Chc
als los zand in de ke
'Beslag' in de Leidse Meelfabriek
Studenten beter op de toetse
Kinderlijke verbazing in Alphen
West Coast Big Band
onovertroffen en waardevol
vrijdag 23 mei 2003
Paul McCartney. Foto: AFP
Paul McCartney
op Rode Plein
moskou - Ex-Beatle Paul Mc
Cartney treedt morgen voor het
eerst in Rusland op. Ondanks
het dure prijskaartje vult het
Rode Plein zich met 50.000
Russen. Meer dan dertig jaar na
de Beatles-hit 'Back in the
USSR' kan de bemiddelde Mos-
koviet voor 550 euro een loge
plaats bij het Kremlin kopen
om het popidool te zien. Een
gewone zitplaats kost 28 euro,
een kwart van het gemiddelde
Russische maandinkomen.
Jemenweekend
in Volkenkunde
leiden - Het Rijksmuseum voor
Volkenkunde staat komend
weekeinde in het teken van Je
men, ter gelegenheid van de 25-
jarige relatie tussen dit land en
Nederland. In het museum is
een galerij tentoonstelling te
zien waarin dertig foto's wor
den getoond uit het boek 'Da
niel van der Meulen' dat van
daag in het museum werd ge
presenteerd. De voormalige
Nederlandse diplomaat Van der
Meulen maakte in de jaren der
tig van de vorige eeuw veel rei
zen naar Jemen. Naast de ten
toonstelling zijn er muziek- en
dansoptredens en films over Je
men te zien.
Ozzy Osbourne
naar Nederland
Rotterdam - Prince of Dark-
ness' Ozzy Osbome, de voor
malige 'frontman' van de hea-
vymetalband Black Sabbath, is
op 9 september in Ahoy' te be
wonderen. De kaartverkoop
voor het concert begint mor
gen.
Scorsese maakt
film over Dylan
los angeles - De Amerikaanse
regisseur Martin Scorsese gaat
een film maken over Bob Dy
lan. De film, waarvan de voor
lopige titel 'Bob Dylan antholo
gy project' luidt, moet in 2005
uitkomen en zal concertopna
men, beelden uit de studio en
een interview met Dylan bevat
ten. Ook zal aandacht worden
besteed aan de culturele en po
litieke invloed van zijn muziek.
Scorsese is ook de maker van
The Last Waltz' uit 1978, de fa
meuze registratie van het af
scheidsconcert van Dylans
voormalige begeleidingsgroep
The Band.
Drie miljoen
voor Beethoven
londen - De werkkopie van
Ludwig van Beethovens Negen
de Symfonie is gisteren voor 3
miljoen euro geveild. Het Britse
veilinghuis Sotheby's verkocht
het stuk aan een anonieme bie
der. Het stuk is vooral bekend
door het slotkoor 'Ode aan de
vreugde' dat de Europese Unie
in 1986 als hymne aannam. De
prijs voor de kopie van de Ne
gende is niet het hoogste be
drag ooit betaald voor een mu-
ziekmanuscript. Die eer valt ten
deel aan de negen symfonieën
van Mozart die in 1987 voor 4
miljoen euro over de toonbank
gingen.
Veel pop op
Dunya Festival
Rotterdam -Na Salif Keita, Mo-
ry Kante en Youssou N' Dour
heeft het Dunya Festival in Rot
terdam andermaal een Afri
kaanse vedette aangetrokken
voor de openingsavond: de we
reldvermaarde Kameroenese
saxofonist Manu Dibango is de
publiekstrekker voor vanavond.
Op het menu staat in het Park
bij de Euromast een spectacu
laire combine met het Metro-
pole Orkest. Zaterdag is er spra
ke van een fors popaanbod tus
sen drie uur 's middags en tien
uur 's avonds. In actie komen
onder anderen Grillig, Fooi
Moon Band, Ancient Scriptu
res, Positive Black Soul, DJ Saïf,
Firm Boys en Naab. Na Manu
Dibango en het Metropole Or
kest treden die avond nog Om
ar Susa en de Mendes Brothers
op. Zondagmiddag behoren Ta-
nia Libertad (Peru), Suzanna
Lubrano (Kaapverdische Eilan
den), La Fiesta (Suriname), In
tersection (Marokko) en Grup
Set (Turkije) tot de publieks
trekkers.
theater recensie
Susanne Lammers
Voorstelling: "De Vagina monologen' van
Eve Ensler Regie: Titus Ttel Groenestege.
Met Adrienne Kleiweg, Hanneke
Groenteman en Paula Udondek Muziek:
Kim Soepnel. Gezien: 22/5, Leidse
Schouwburg. Nog te zien: 23 en 24/5,
aldaar, 27 t/m 31/5, Theater a/h Spui.
Den Haag.
Het sfeertje is licht sensatiebe
lust - ongeveer vergelijkbaar
met een avondje uit naar de
Chippendales. De mannen zijn
zo'n beetje op de vingers van
een hand te tellen en de dames
vermeien zich gniffelend en vol
verwachting. De formule van de
Vagina monologen' versterkt
dat nog eens: je weet van te vo
ren niet wie er op het podium
zal staan en wat er precies ver
handeld zal worden.
Wij hebben in elk geval geluk.
De eerste Leidse avond brengt
Kim Soepnel, die met haar bas
suggestief, ironisch en liefdevol
de verhalen illustreert, die Pau
la Udondek, Hanneke Groente
man en Adrienne Kleiweg soe
pel en vaardig vertellen. Groen
teman is een kei in het creëren
van een samenzweerdige stem
ming, Udondek is vooral ont
wapenend en Kleiweg is de
meest meeslepende actrice.
Het onderwerp biedt volop
aanknopingspunten voor flau
we grappen, maar gelukkig
blijkt de avond minder gevuld
met meligheid dan je vooraf
vreest. Natuurlijk komen de
kwesties wel of niet scheren, en
wel of niet strings dragen aan
de orde, wordt er een poging
gedaan tot het benoemen van
de geur, wordt er gekankerd op
de terminologie ('geen woord
dat lekker in de mond ligt') en
wordt er triomfantelijk gemeld
dat een clitoris bestaat 'uit
8.000 zenuwcellen op een kluit
je, dat is zes keer meer dan bij
een penis'. Maar ze noemen
ook dat er meer dan twee mil
joen meisjes per jaar besneden
worden, en dat in Amerika
500.000 vrouwen per jaar wor
den verkracht. Toch zijn het
vooral de monologen, die, ook
al zijn ze soms erg Amerikaans,
de avond gewicht geven.
Vooral Groenteman en Kleiweg
weten hun deel iets authentieks
te geven. Groenteman door
haar moederlijke verteltrant,
haar uitstraling van zich thuis
in haar lijf voelen en het oproe
pen van een intieme sfeer, en
Kleiweg precies door het tegen
deel. Zij acteert haar monolo
gen en is daarmee het overtui
gendst. Zij spreekt de meeste
registers aan. Heel geserreerd
brengt ze het relaas van de Bos
nische vrouw die vele malen
verkracht is, met het beeld van
de vagina als een levendig dorp
aan het water dat uitgemoord
en verbrand is, met de tegen
stelling van idylle en grof ge
weld van geweerlopen, flessen
en bezemstelen. Daar word je
stil en naar van.
Maar even later is zij het ook
die de zaal tot een hilarisch
hoogtepunt brengt met een
aanschouwelijk college over de
verschillende vormen van kreu
nen. De Gooise kreun, de denk-
aan-de-buren-kreun, de Heidi-
kreun en de gereformeerde
kreun. Waarschijnlijk is dit met
een ook het meest taboe-door
brekende onderdeel van de Va
gina monologen', een voorstel
ling die in wezen toch niet veel
meer is dan een hartverster
kend dames-uitje.
alphen jlan den run - In het centrum van Alphen aan den Rijn zijn
vandaag vijf manshoge foto's onthuld, die gemaakt zijn door Ellen
Kooi. De Haarlemse fotografe heeft gebeurtenissen in scène gezet
waarbij kinderlijke verbazing en naïviteit centraal staan. Kooi is de
laatste fotograaf in een serie van drie, die van de culturele stichting
Alpha Nuova opdracht hebben gekregen om met fotografie de bouw-
overlast in het Alphense stadshart te compenseren. Het gemeentebe
stuur had daarvoor een speciale subsidiepot in het leven geroepen.
Eerder werden daaruit onder meer een theatermarkt en een serie
voorstellingen van The Ship of Fools' betaald.
muziek recensie
Ken Vos
Concert West Coast Big Band met
Martijn van Iterson. Gezien: 22/5,
sociëteit De Burcht Leiden.
De West Coast Big Band mag
dan op papier een amateuror
kest zijn, maar eigenlijk heeft
dat alleen maar te maken met
de vergoedingen die verdeeld
worden. Er zullen weinig jazz-
bigbands zijn in Nederland,
professioneel of niet, die dit or
kest overtreffen qua dynamiek
en ensemblewerk. Tijdens het
jaarlijkse bigband-concours
van het Meerjazz Festival wist
het orkest ook de meeste solis-
tenprijzen in de wacht te sle
pen. De meeste leden zijn af
komstig uit de regio Leiden, de
stad waar de gastsolist, gitarist
Martijn van Iterson, ook van
daan komt. Inmiddels heeft di
rigent en arrangeur Johan
Plomp de band verlaten en is
Nieuwzeelander Mike Booth de
vaste leider. Door omstandig
heden moest hij verstek laten
gaan. Hij werd vervangen door
orkestleider Ab Schaap.
Zoals Schaap enkele keren be
nadrukte bij de aankondigin
gen. is het geoliede orkest door
zijn discipline en ervaring heel
makkelijk te leiden. Het groot
ste deel van het repertoire be
staat uit vrij bekend bigband
materiaal met af en toe een ver
rassende arrangement. Juist die
arrangementen zijn essentieel
voor de impact van zo'n groot
orkest. Deze band is flink uit de
kluiten gewassen met vier
trompetten, vier trombones en
vijf saxofoons naast het gebrui
kelijke pianotrio. Vooral het ko
per maakt indruk in enkele ar
rangementen, zoals die van
Henk Meutgeert op een van de
twee stukken van Van Iterson
die werden gespeeld, 'The
Whole Bunch'. Overdreven
krachtig klinkt Meutgeerts be
werking van het andere stuk
van de gitarist, de vriendelijke
ballad 'Song for Gijs'. Verfris
send is de inzet van twee stuk
ken van Quincy Jones, terwijl
Ellingtons 'Caravan' ook een
zeer fraaie uitvoering krijgt
De West Coast Big Band heeft
een goede basis in de ritmesec
tie. Van de vaste solisten viel
vooral altsaxofonist Halbe Tjip-
kema op in twee stukken, waar
in hij liet horen met zijn bevlo
genheid en lichtvoetigheid het
vocabulaire van Charlie Parkers
bopnazaten goed in te kunnen
r zetten. Martijn van Iterson won
gaandeweg het publiek voor
zich met smaakvol vloeiende
fraseringen die stevig uit de
jazztraditie putten. Daarbij lijkt
de toon van zijn gitaar met de
jaren steeds vetter te worden.
De traditie van de bigband
wordt tegenwoordig in Neder
land serieus genomen, en de
West Coast Big Band is daar
een waardevolle exponent van.
Dankzij het fotografieproject van Alpha Nuova waren ook al fi
groot formaat te zien van Gerco de Ruijter en Koos Breukel.
De foto's van Ellen Kooi zijn vijf bij twee meter groot en zijn o
meer te vinden bij het nieuwe stadhuis en tegen het Centrum
dende Kunst. Ze blijven een aantal maanden. Kooi exposeert 1
teel niet alleen in Alphen aan den Rijn. In Parijs is deze week c
tentoonstelling met haar werk geopend. Verder heeft ze een
in New York waar onder meer de foto 'Waterkant' (zie boven)
is uit de serie die ze voor Alpha Nuova maakte.
Foto: Ellen Kooi
Bo Koek en Rick Elsgeest in de leegstaande meelfabriek, die in de toekomst ook onderdak moet bieden
aan cultuur. Foto: Taco van der Eb
leiden - Meelfabriek De Sleutels, aan de Ooster
kerkstraat, was gisteravond het verrassende decor
voor een optreden van twee slagwerkstudenten
uit Roelofarendsveen. Bo Koek en Rik Elsgeest,
beiden student aan het Koninklijk Conservatori
um in Den Haag, wilden voor hun eindexamen
productie 'Beslag1 een andere locatie opzoeken
dan de vertrouwde muziekzaal van het conserva
torium.
De Leidse meelfabriek wacht een tweede leven als
het complex over enkele jaren wordt omgetoverd
tot een woongebouw, omringd door groen, maar
waar het ook moet gaan bruisen van de culturele
activiteiten. De Stichting Bontekoespelen, in de
cember vorig jaar nog verantwoordelijk voor de
voorstelling 'Het Geluid van Hotz' in de busremise
van Connexxion aan de Rijnsburgerweg, zag in de
eindexamenproductie van de slagwerkstudenten
een mooie gelegenheid om een voorproefje te ge
ven van de culturele mogelijkheden van de meel
fabriek. Afgelopen week speelden Koek en Els
geest al enkele keren voor een select publiek dat
werd meegenomen op een muzikale strooptocht
door het fabriekscomplex.
Gisteravond bereidden de slagwerkers hun 'Be
slag' in aanwezigheid van de examencommissie.
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert: The Leiden English Choir o.l.v.
Patrick Pranger, m.m.v. IgorBogaert,
bariton Gehoord: 22/5, Geref.Kerk
Vrijgemaakt. Leiden.
Met het Pater Noster van de
Sloveense componist Jacobus
Handl moeten we ons in een
grote Zuid-Europese kathedraal
wanen waarin twee koren, rea
gerend op elkaar, bidden, zo
staat in het programma te le
zen. Welnu, dat was in het ge
heel niet het geval.
We zaten gewoon in de Geref.
Kerk Vrijgemaakt in Leiden,
luisterend naar een deel van het
koor dat het spits moest afbij
ten en daar eerlijk gezegd zeer
weinig van terecht bracht. Aar
zelende inzetten, onzuivere
mannenstemmen, geen hechte
koorklank, kortom los zand.
Vóór de pauze wilde het über
haupt niet zo vlotten, al zat er
zeker progressie in de koor
zang. Even gloeide het coloriet
al op in 'My crying' uit Hear
my Prayer' van Purcell. En in
Bachs 'Psallite Deo nostro',
waarin je de overbekende
woorden uit het Magnificat
welhaast door deze variant
heen hoorde, straalde het koor
in de schitterende meerstem
migheid hier en daar eensge
zind.
Pas in het 'Cantate 1
van John Rutter waar v
zongen mag worden
slaande helle harmonii
den de inzetten zekerd
de dynamiek beteken
de koorklank hechter,
weerklonken de uitwa
stemmen aan het eind
kele frasen uit het Ven
Spiritus'.
Na de pauze - het I
voor het laatst bewaard
de een expressief en v
hoe orkest van conserv:
studenten met het
Choir ,dat zich nu ongi
ceerd mocht uitleven
'Dettingen Te Deum' v
del. Meteen al gloriei
orkest in een triomfrr
stralend koper en ft
pauken. De concer
speelde sterk en muzii
met elan de hele strijkt
Cello en contrabas i
pittig ritmisch en maak
glorious Company'
feest. In dit Te Deum
behoorlijk grote rol voi
ten weggelegd die ze
overgave maar zondi
vertolkten; de sopraner
betwist de fraaiste en n
mogene sectie.
Een groot volume heefl
ton Igor Bogaert niet, r
timbre, articulatie en ii
vermogen waren ine
kend mooi en integt
Lord, have mercy upon
Heieen van Royen promoot haar nieuwste boek bij Kooyker
door Marjolein Hendriks
leiden - „Wie gaat er wel eens
vreemd hier?", gooit Heieen van
Royen in de groep. Gisteravond
bezocht de veelbesproken
schrijfster boekhandel Kooyker
aan de Breestraat om haar nieu
we boek 'Godin van de Jacht' te
promoten. Haar debuut 'De Ge
lukkige Huisvrouw" over hoe
vreselijk een bevalling en het
ouderschap nu eigenlijk zijn,
was een doorslaand succes.
„Om ooit van de stempel huis
vrouw af te komen móest ik wel
een ander boek schrijven."
Van Royen steekt in 'Godin van
de Jacht' niet onder stoelen of
banken dat zij een voorstander
is van een open relatie. De
hoofdpersoon in het boek is ge
trouwd, heeft twee kinderen én
twee minnaars: „Relaties en vol
komen eerlijkheid gaan niet sa
men. Voortdurend alles vertel
len, dat zou ik mijn partner niet
willen aandoen. Mijn dochtertje
kijkt graag naar 'Goede Tijden,
Slechte Tijden'. Als daar ge
zoend wordt met een andere
partner, komt er meestal een
hoop herrie van. Daarom heb ik
tegen haar gezegd dat, mocht
dat bij ons voorkomen, we er
geen probleem van maken."
De vriendinnen Monique van
Kessel (37) en Viola Smit (32)
zijn 'happy" met hun vaste rela
ties. „Vandaag nog wel", grap
pen ze. Van Kessel constateert
een verandering in opvattingen
over relaties. „Er kan en mag
steeds meer in deze tijd. Ik be
grijp Van Royen wel, hoewel ik
een ander leven leid. Maar seks
zonder liefde kan op zich wel."
Verbaasd kijkt Smit haar aan.
„Echt? Nou, dat heb ik nog
nooit gedaan, hoor." Nu is het
hilversum/gpd - De zangeres
Renée Fleming en de violist
Maxim Vengerov behoren tot de
prijswinnaars van de Edison
Klassiek 2003. Zij treden op tij
dens het Edison Gala, dat op 2
juni in het Amsterdamse Con
certgebouw wordt- gehouden.
Dat evenement is voor het eerst
in jaren weer voor publiek toe
gankelijk. Aan dat feestelijke
concert werkt ook de mezzoso
praan Anne Sofie von Otter
mee, die de Edison-oeuvreprijs
ontvangt. Een Edison, de toege
kende prijs van de Nederlandse
muziekindustrie, gaat ook naar
de omvangrijke Nederlandse cd-
productie, die alle klavierwerken
van Jan Pieterszoon Sweelinck
omvat. Winnaars zijn verder de
dirigenten Simon Rattle (Mah
ler) en John Eliot Gardiner (Stra
vinsky/Boulanger). In de cate
gorie kamermuziek is het viool-
pianoduo Augustin Dumay/Ma-
ria Joao Pires (Beethoven) on
derscheiden, terwijl de violist
Vadim Repin de prijs k
de beste opname van
certen (Tsjaikovski/Mj£
Een Edison in de secti
tijdse muziek gaat naa
name van Berio's "Vod
altvioliste Kim Kashka:
soliste. Verder werden 1
historische opnamen
pianist Svjatoslav Rich
aan Lully gewijde cd 0
ding van William Ch
Verdi's opera 'FalstafF c
ding van Claudio Abbac
Schrijfster Heieen van Royen was gisteren in boekhandel Kooyker in Leiden om haar nieuwe boek 'Godin
van de Jacht' te promoten. Foto: Taco van der Eb
Van Kessels beurt om haar
wenkbrauwen op te trekken. „Je
gaat mij toch niet vertellen dat
je nog nooit een scharrel hebt
gehad, waarmee je alleen een
keer naar bed bent geweest?!"
Kees Uittenbogaart (54) heeft
'Godin van de jacht' gelezen en
is 'half enthousiast'. „Aan de
ene kant is het herkenbaar,
maar aan de andere kant heb ik
minder met het thema. Ik be
grijp het wel, maar ik heb er
weinig tot geen affiniteit mee. Je
kan erover zeggen wat je wil,
maar het blijft gewoon ontrouw.
Misschien ben ik wat ouder
wets." Wel is Uittenbogaart te
spreken over haar schrijfstijl.
„Ze heeft het wel heel goed ge
troffen, zoals zij (formuleert.
Geroutineerd leest Van Royeh
voor uit eigen werk. Ze kiest ter
plekke de stukje^ uit, terwijl zè
door het boek bladert. „Moeilijk),
het is ook zo'n leuk boek!" Uit-\
eindelijk gaat ze voor de 'chat-
passage'. „Kies een aantrekkelij
ke schuilnaam. Layia werkt
goed, tante Greet minder." Het
gelach overstemt bij tijd en wijle
de kassa's en schuifelende
boekliefhebbers in de winkel.
Met een kauwgom in haar
mond leest de brunette onver
stoorbaar door. Maar als ze
plotseling onderbroken wordt
door een gillend kind, wordt het
ook haar te veel. Theatraal rolt
ze met haar ogen en verzucht:
„'De Gelukkige Huisvrouw" is
een boek over ouderschap..."
Heieen van Royen is vanavond
van 19.30 tot 21.00 uur te gast
bij boekhandel Haasbeek aan
de Van Mandersloostraat in Al
phen aan den Rijn.
theater recensie
Dick van Teylingen
Het Leidsch Studenten Tooneel viert
Superblije donderdag. Gezien: 22/5,
LAKtheater, Leiden.
Op de sociëteit van studenten
vereniging Minerva is het eens
in de maand bonte avond. Met
het Leidsch Studenten Tooneel
(LST) als motor is deze blije
donderdag voor cabaret en
sketchjes. De 'hoogtepunten'
van die donderdagavonden zijn
eens in het jaar te zien in het
LAKtheater. Directeur Roland
Helmer stelt zijn theater en
technici ter beschikking aan het
Leidsch Studenten Tooneel.
„Het aardige is dat er altijd wel
een paar piano of viool kunnen
spelen", zegt hij vooraf.
En zo was het ook. Violen heb
ik niet gehoord, maar er werd
goed piano gespeeld. Opmerke
lijk was de voorkeur van de Mi-
nervanen voor de blues. Mis
schien kun je dat een vorm van
gerezen cultuurgoed noemen:
van de hartekreet van de ka-
toenplukkende neger uit de
diepste ellende tot tijdverdrijf
voor hoogopgeleide westerse
jongeren met een glanzende
toekomst voor de boeg. „Wij
zingen de blues zonder gemaar,
de boogie houdt ons bij el
kaar." Het shouten en growlen
gaat ze nog niet helemaal lekker
af. Het soort cabaret dat te zien
is, hoort overwegend tot het
conservatieve soort kleinkunst;
richting Purper en Tineke
Schouten.
De Superblije donderdag begint
met een door bijna de hele zaal
staande en met de hand op het
hart gezongen LST-lied. Daarna
nemen de 'wéénzinnige gasthe
ren' Dirk en Guido het heft in
handen en kondigen ze de lied
jes en hun makers aan. Voor
een outsider was dat niet hele
maal te volgen, maar ik denk
dat ik werk heb gehoord van
Jantien van der Laan, Mark
Beumer, Jolijn (als zuster Mar-
garetha van hoer tot non), Hat-
tink en Van Empstede en het
bestuur van Evelien Bartels, wat
dat laatste ook mag betekenen.
Twee mannen in lichtbruine
corduroy pakken en dassen ge
ven een kek stukje rap weg met
een leuk dansje. Live
ook een olijke act: „Daj
Vis, met meneer Henge
u even mooi te pakke
Dirk en Guido doen ee
het zakje: „Wij zijn als
vuur, tussen ons st
muur, en ik wil erdoor!
zijn als water en vuur,
ons laatste uur voel il
leen."
Pianospelen mag dee
ken van een goede op
tekstdichten hoort d
niet bij. Dat moet de b
natie zichzelf leren, er
beurt met wisselend
Gisteren waren er vooi
ze zinnen en liedjes te
ren die best aardig war
dat over de jaloezie tus
meisjes: „Wat denk jij
reiken wilt, jij vieze gor
Helaas hadden de cli
stukken die als een n£
uitgingen en de numi
derhalve nog niet aan
baarheid toe waren
hand. Minerva was rc
nog een broeinest va
sche vernieuwing. Rich
naar een glorieus verl
ga hard aan het werk
gend jaar.
