Al-Qaedalid roept op tot aanslagen BUITENLAND Wat heeft Bin Laden tegen Noorwegen? Tegenstanders oorlog steunen VS-plan voor Irak De West-Nijl-muggen komen er weer aan Afluisterdiensten krijgen meer greep op terroristen Overrompeling van Atjeh lijkt niet erg realistisch Nieuwe EU-lidstaten komen nog altijd veel kennis tekort 0 aanvaardt •rookverdrag - De 192 landen van de gezondheidsorganisatie 1 gisteren unaniem inge- met het eerste interna- verdrag tegen roken. Als eenkomst door veertig wordt geratificeerd, zijn dertekenaars verplicht en krachtig aan te pak- et verdrag bevat tal van gelen die regeringen i nemen tegen tabaks- ing. Zo moet reclame i beperkt en moeten de en omhoog. Ook ver- an jongeren moet wor- engegaan, en moeten kers worden beschermd. >pszelfmoord iternetcontact Zeker twaalf Japanners i sinds begin dit jaar laan aan een nieuwe jroepszelfmoord met die zij van internet l Gisteren werden weer stikte mannen aange- in een afgesloten auto, arin een brandend ka- Uit de computer van i de drie bleek dat het jrdplan op een internet tstaan. Japan telt steeds tes waar mensen die een n hun leven willen ma- t elkaar in contact kun nen. ehenge geeft lichamen vrij - Archeologen hebben ermaarde stenengroep enge in Engeland zes li- gevonden. Het gaat om wassenen en twee kin die vermoedelijk rond or 'hristus op de plek geleefd. Stonehenge i die periode gebouwd, amen liggen vlakbij de lar vorig jaar de resten i boogschutter uit de jd werd gevonden. Het rat vier potten uit de be- ïur, stenen gereedschap stenen pijlpunt. ental Congo t verder op De VN-missie in Congo heeft opnieuw vijftig ;eborgen in de stad Bu- I dodental van de slach- lie daar de afgelopen ken zijn gepleegd, komt e op 280. Het gaat voor- t om ongewapende Een bende die zich in Congolese Patriotten' veroverde Bunia op 12 dat Ugandese troepen Iden teruggetrokken, n (vering door deze bende, d m de Hema-stam, ging lmet gevechten met ri- lv nde Lendu-strijders. De wde afgelopen week. De •fj inwoners zijn gevlucht, rs ran helpt wél donderdag 22 mei 2003 1 aeda door onze correspondent Windy Kester osio - „Val de ambassades van de Verenigde Staten, Groot-Brit- tannië, Australië en Noorwegen aan." Ayman al-Zawahiri, de man die als rechterhand van Osama bin Laden wordt gezien, riep moslims gisteren op tot aansla gen op 'belangen, bedrijven en personeel' van deze landen. Dat Bin Laden het niet heeft op de VS en Groot-Brittannië is bekend. Maar wat doet Noorwegen, het land van de Nobelprijs voor de Vrede, in dit rijtje? Dat vragen ook de Noorse poli tici zich koortsachtig af. Meteen nadat het nieuws bekend werd riep de minister van buitenland se zaken zijn adviseurs bij zich. Alle ambassades in het Midden- Oosten zijn ingelicht, evenals de Noren die daar werken voor be- De Amerikaanse ambassade in Oslo. Noorwegen werd gisteren ge noemd als mogelijk doelwit van al-Oaeda. Foto: AP drijven en organisaties. „We zijn hard bezig informatie te verza melen om antwoord te krijgen op de vraag waarom Noorwegen in godsnaam doelwit is", zei een woordvoerder van Buitenlandse Zaken. „Natuurlijk nemen we dit zwaar op." Ook in de media wordt gespecu leerd. Noorwegen is een grote olie-exporteur en Noorse oliebe- drijven en specialisten zijn actief in het Midden-Oosten. Het zou kunnen zijn dat al-Qaeda wil voorkomen dat Noorse oliebe- drijven investeren in Saudi-Ara- bië. Of is het een protest tegen de manier waarop de Noorse autoriteiten Mullah Krekar, de voormalige leider van de organi satie Ansar al-Islam, behande len? De VS hebben al vaker ge zegd dat er een verband is tus sen al-Qaeda en de organisatie van Krekar, die vluchteling is in Noorwegen. Ook de andere verbindingen tussen Noorwegen en het Mid den-Oosten worden doorge licht. Zo waren het de Oslo-ak koorden die de Joden en de Pa- lestijnen in 1993 dichter bij el kaar moesten brengen. De spe ciale gezant voor het Midden- Oosten van de Verenigde Naties is de Noor Terje Rod-Larsen. Maar of Bin Laden hier nou van wakker ligt? Daarnaast speelt Noorwegen momenteel met zo wel soldaten als bommenwer pers een actieve rol in Afghanis tan. Maar ook hierin staat het niet alleen. Bekend is dat Bin Laden in de jaren zeventig met zijn familie in Scandinavië op vakantie is ge weest. „Misschien was hij niet tevreden met het hotel", oppert iemand op internet. „Of waren het de hoge alcoholprijzen die hem nu op wraak doen zinnen? Of: „Landen die zo slecht voetballen als Noorwegen ver dienen gestraft te worden." Maar ook serieuze commenta toren komen met opmerkelijke theorieën. „Het kan goed zijn dat Bin Laden de Europese geo grafie niet helemaal onder de knie heeft", stelt een Midden- Oostenexpert voor de publieke omroep NRK. Denemarken steunde de oorlog tegen Irak óók militair, terwijl Noorwegen zich op de vlakte hield. Wellicht bedoelt al-Qaeda niet Noorwe gen maar Denemarken. „Wat het ook is, dit moeten we hoe dan ook zeer serieus ne men", zegt Stein Tonnesen van het Internationaal centrum voor Vredesonderzoek. „Als Noorwe gen zo stellig genoemd wordt, kan het goed zijn dat al-Qaeda al een specifiek doel op het oog heeft." er&IE- 'Hl dubai/rtr-ap - Ayman al-Zawa- hiri, die bekend staat als de plaatsvervanger van de terroris tenleider Osama bin Laden, heeft moslims in de Arabische wereld opgeroepen meer zelfmoordaan slagen op westerlingen te plegen. De Arabische nieuwszender al-Ja- zeera zond de oproep, die op een geluidsband staat, gistermiddag uit. Hoe de zender aan de band komt, is niet bekend. De Ameri kaanse minister van buitenlandse zaken noemde de beslissing van al-Jazeera om de opname uit te zenden 'ongelukkig'. Wanneer de opname is ge maakt, is ook niet duidelijk. Mo gelijk is dat gebeurd tijdens de oorlog in Irak, gezien de toespe lingen in de tekst. „Val de am bassades van de Verenigde Sta ten, Groot-Brittannië, Australië en Noorwegen aan en hun be langen, bedrijven en medewer kers. Verander de grond onder hun voeten in een hel en schop ze jullie landen uit", aldus al- Zawahiri. „Leer de les van jullie negentien broeders die Amerika met hun vliegtuigen aanvielen, in New York en Washington, waarmee zij verwoestingen hebben aan gericht waarvan het nog steeds staat te duizelen", zei de stem in een verwijzing naar de aansla gen van 11 september 2001. „De kruisvaarders en de joden begrijpen alleen de taal van moord en bloed. Zij kunnen al leen overtuigd worden terugke rende lijkkisten, verwoeste be langen, brandende torens en in gestorte economieën. Neem de wapens op tegen jullie vijanden, de Amerikanen en de joden", al dus de oproep. De spreker richtte zich ook spe ciaal tot het Iraakse volk. Dat staat volgens hem niet alleen in de strijd tegen de Amerikaanse bezetting. „Weet dat jullie niet alleen staan in deze strijd. Jullie mudjaheddinbroeders volgen de vijanden ook en liggen op de loer." De spreker haalde uit naar de Arabische landen die volgens Bin Laden met zijn rechterhand al-Zawahiri. Foto: AFP hem de Verenigde Staten steu nen: Saudi-Arabië, Koeweit, Qa tar, Bahrein, Jemen en Jordanië. Al-Jazeera wil niet zeggen hoe het de opname in handen heeft gekregen. De verblijfplaats van al-Zawahiri is sinds de oorlog in Afghanistan onbekend, net als die van al-Qaedaleider Osama bin Laden. Zo nu en dan duiken geluidsopnamen op die aan een van hen worden toegeschreven. Al-Zawahiri is in zijn geboorte land Egypte bij verstek ter dood veroordeeld wegens betrokken heid bij een reeks in en buiten dat land gepleegde terreuraan slagen. De oproep van al-Zawahiri wak kerde de angst in de VS voor een nieuwe aanslag van terroristen op hun grondgebied aan. De strijdkrachten in de VS zijn vol gens zegslieden van het Penta gon gisteren in de hoogste staat van paraatheid gebracht. (**gton - De Amerikaanse beschuldigde Iran er ii opnieuw van leden van la onderdak te bieden, van defensie Rumsfeld i^iet geen twijfel lijdt dat ofran leden van het ter- werk van Osama bin La- i (inden. Iran heeft verge- n beschuldigingen her- (g ijk verworpen. Wel er- e- heran dat terroristen o k illegaal vanuit Afgha- ta ran zijn binnengeko- t fashington vindt dat Iran >a lichting heeft hen op te air spreekt aden tegen - De Britse militaire loerder die gisteren is I Idigd van het plegen van misdaden in Irak, heeft ijgingen tegengespro- een interview met The es iirror zegt luitenant-ko- vt (llins dat hij 'zeer ver- 1É is, en niet begrijpt waar r( huldigingen vandaan 10 Hij zei er zeker van te zijn naam wordt gezui- et boulevardblad The ichtte gisteren dat .Col fan wordt verdacht dat se krijgsgevangenen A (schopt en geslagen. de officier in het zui- 1 i Irak over de hoofden gers hebben geschoten. 'n nen blijven gioregering lu - De Vlaamse groenen 111 lev hebben gisteravond in de regionale rege- (lijven. Wel zullen hun m inisters Dua (landbouw rs( iu) en Vogels (welzijn) ieI L De twaalf zetels van in het Vlaams parlement J (dzakelijk om de regio- [enboogcoalitie met li- en socialisten overeind en. Zwaar aangeslagen ft verlies van alle negen t0 etels bij de verkiezingen idag wilden diverse par- e.' ukken echter uit de e regioregering stappen, ;le 'olgend jaar moet aan- Iraakse vrouwen wachten in de rij op geld van een hulporganisatie. De gepensioneerde vrouwen hebben al maanden geen uitkering ontvangen. Foto: Reuters/Kieran Doherty new york-parijs/anp - Frank rijk, Rusland en Duitsland stem men voor de resolutie inzake Irak die de Verenigde Staten vandaag in de Veiligheidsraad in stemming brengen. De Franse minister van buiten landse zaken De Villepin zei gis teravond laat na overleg met zijn Duitse en Russische collega dat de voorstellen de drie lan den eigenlijk niet ver genoeg gaan, maar dat zij die toch steu nen. „Dit is omdat we het pad van eenheid van de internatio nale gemeenschap en van de verantwoordelijkheid hebben gekozen", aldus De Villepin. De Franse minister benadrukte dat de instemming met de nieu we resolutie niet gezien moet worden als legitimering achteraf van de oorlog tegen Irak. De VN-resolutie kan volgens De Vil lepin de weg effenen voor de ge wenste centrale rol van de Ver enigde Naties in het na-oorlogse Irak. „Het gaat erom dat de centrale rol van de VN tot uitdrukking komt. Op dit punt hebben wij heel wat bereikt", zei de Duitse minister van buitenlandse za ken, Joschka Fischer. Hiermee doelde hij op de veranderingen die de afgelopen tijd als gevolg van overleg in de oorspronkelijk door de Verenigde Staten op 9 mei ingebrachte tekst zijn aan gebracht. De resolutie, waarover weken is gesproken, moet leiden tot op heffing van de al twaalf jaar du rende sancties tegen Irak, met uitzondering van het wapenem bargo. Voorts moet het docu ment het militaire bestuur over Irak door de landen die het land in maart zijn binnengevallen om het bewind van Saddam Hus sein te verdrijven, formaliseren. Frankrijk, Duitsland en Rusland hadden liever een grotere rol voor de Verenigde Naties zien weggelegd in het naoorlogse Irak. Ook is het hun niet gelukt in de resolutie een tijdslimiet op te nemen voor het opzetten van een nieuw Iraaks bestuur voor het land. Wel komt er na een jaar een evaluatie van de situa tie. De door Groot-Brittannië en Spanje mede ondertekende re solutie die vandaag in stemming komt, is de vierde versie van het document. De VS hopen dat Veiligheids raad er vanmiddag unaniem mee instemt. door onze correspondent Ans Bouwmans Washington - NoordAmerika maakt zich op voor een nieuwe uitbraak van het West-Nijl-virus. Hef in 1999 voor het eerst in de VS gesignaleerde virus dat door muggen wordt overgebracht, heeft vorig jaar geleid tot een epidemie in de VS en Canada. In dezuidelijke staat Louisiana zijn de eerste twee verdachte ziektegeval len van ditjaar gesignaleerd. Het Center for Disease Control CDC, de Amerikaanse dienst voor ziektebestrijding, doet onder zoek. Mémand weet hoe erg het deze zo mer jaat worden, maar verwacht wordt dat tet virus verder oprukt tot aan de westkust. Te zomer brengt warm weer én muggen. Tie bezorgen de mens niet alleen mug genbulten ze kunnen ook ziekten over brengen. Zo stak malaria vorig jaar de kop op in de staat Virginia, terwijl ieder een dacht dat die ziekte was uitgeban nen. Het bleek een incident, maar dat was niet zo bij het West-Nijl-virus. Bleef het aantal slachtoffers van dit virus sinds zijn introductie in New York beperkt - 19 doden in drie jaar tijd - vorig jaar vestig de het zich definitief in Noord-Amerika. Het CDC telde vorig jaar 4.156 in het la boratorium vastgestelde ziektegevallen (zoals hersenontsteking of hersenvlies ontsteking) die waren veroorzaakt door het virus. Er waren in de VS 284 sterfge vallen. Die aantallen vallen in het niet bij de jaarlijkse sterfte aan griep of longont steking - meer dan 65.000 in de VS - maar het was volgens het CDC de 'grootste' ge registreerde epidemie van het West-Nijl- virus. In Canada waren er 373 ziektege vallen en 11 doden. Het virus werd voor het eerst ontdekt in Uganda in 1937. In de jaren negentig waren er uitbraken in Roemenië en Israël. Het virus manifesteert zich pas in de zo mer bij mensen en dieren, omdat het zich eerst moet verspreiden onder vogels en muggen. Muggen die vogels steken, raken geïnfecteerd en kunnen dan op hun beurt mensen besmetten. Die kun nen de ziekte niet verder verspreiden. In Louisiana, Georgia, Florida en Mississip pi zijn dit voorjaar besmette vogels aan getroffen, en in Minnesota een geïnfec teerd paard. Dat is geen goed teken, al dus een woordvoerder van het CDC. De meeste dieren zijn niet gevoelig voor het virus, maar paarden kunnen er wel ziek van worden. Vorig jaar zijn meer dan 14.000 gevallen gemeld. Ook sterfte on der wild, zoals rendieren of eekhoorns, is in verband gebracht met het virus. De meeste mensen worden niet ziek van het virus. Een op de vijf krijgt last van hoofdpijn, darmklachten, uitslag of spierzwakte. Van alle zieken ontwikkelt 3 procent ernstige klachten. Ouderen en mensen met een verzwakt immuunsys teem zijn kwetsbaar. Inmiddels zijn in de VS voorzorgsmaatre gelen genomen om te voorkomen dat het virus toeslaat. Plekken waai' muggen zich voortplanten worden met insecticide be sproeid. Bewoners wordt geadviseerd stilstaand water in vogelbadjes en dakgo ten te voorkomen. Wie buiten wil zitten - met name vanaf de schemering - krijgt de raad armen en benen te bedekken en zich in te smeren met een goedje dat door James McGonigal den haag - De waarschu- wing deze week vanuit de VS en Engeland dat grote terro ristische aanslagen dreigen op zeer korte termijn, waar schijnlijk door het al-Qaeda- netwerk, hebben volgens woordvoerders in Washing ton twee bronnen. De eerste is informatie uit verhoor en ander onderzoek naar verdachten. Sinds de aanslagen van 11 september 2001 jagen politie- en veilig heidsdiensten in de hele we reld op terroristen en hun aanhangers. Dat daar meer informatie uitrolt, is logisch. De tweede bron is interes santer. „Wij hoorden gepraat op onze systemen", zei woordvoerder Ari Fleischer vanuit het Witte Huis. Dat werd tegelijkertijd meege deeld in Londen: „We heard chatter on our systems." Dat duidt op twee dingen: de Amerikanen en Britten heb ben hun afluistersystemen weer een beetje op orde na het debacle van 11 septem ber, waar geen enkele tip over tevoren was opgevan gen. Het duidt er bovendien op dat de oorlogen in Afgha nistan en Irak terroristische netwerken danig hebben ontregeld, waardoor het ook veel lastiger is om uitwisse ling van informatie verbor gen te houden. De afluistermogelijkheden zijn al decennia enorm, via het Echelon-netwerk waarin Amerika, Engeland, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland participeren. Het is in staat telefoongesprekken over de hele wereld af te luisteren en faxverkeer, e-mail en sms te onderscheppen. De Britse afluistercentrale GCHQ en vooral de Amerikaanse te genpool NSA vormen het hart van Echelon, dat be schikt over luisterposten in de hele wereld en eigen ruimtesatellieten. Enkele jaren voor de aansla gen van 11 september liet de National Security Agency (de onbekendste Amerikaanse inlichtingendienst, twee keer zo groot als CIA en FBI sa men) geselecteerde bezoe kers trots opnamen horen van Osama bin Laden, die vanuit de bush van Afgha nistan zijn moeder in Sau- die-Arabië belde, met een in de VS aangeschafte satelliet telefoon. Maar blijkbaar voorvoelde Osama bin Laden iets, want meer besprak hij niet via dit ding. Toen Amerika, na aan slagen op ambassades in Afnka (augustus 1998), een raketaanval op Afghanistan uitvoerde op de laatst be kende plek waar de telefoon gebruikt was, viel het appa raat helemaal stil - de NSA was Osama kwijt. Hij had tijd genoeg gehad om een al ternatieve infrastructuur op te bouwen voor communi catie, geholpen door het feit dat er maar weinige wester lingen zijn die één van de vele Afghaanse dialecten be heersen. Daarnaast gebruik te hij landlijnen en e-mail, die lastiger af te luisteren zijn. Ook stuurde hij koeriers met computerschijven met instructies op pad. Hier wraakte zich het feit dat het Echelon-network sinds de oprichting tot begin van de jaren negentig van de vo rige eeuw geconcentreerd was op de Sovjetunie en, in mindere mate, China. Na het einde van de Koude Oorlog werd de dienst met een der de gekort op budget en per soneel. Hoewel er nog steeds ongeveer 38.000 mensen werkten die jaarlijks vele miljarden dollars uitgeven aan de nieuwste technolo gie, waren de post-Koude Oorlogstaken de NSA te veel. Dit betoogt in ieder geval specialist James Bamford, de Amerikaanse onder zoeksjournalist die gespecia liseerd is de NSA en Echelon en die nu bezig is aan een derde boek over dit onder werp: 'A Killing Sleep', over de aanloop naar de aansla gen van 11 september. De waarschuwingen voor terro ristische dreigingen deze week zouden een aanwijzing kunnen zijn dat de NSA de kritiek van Bamford ter harte heeft genomen. Blijkbaar heeft de organisatie nieuwe technologie ontwikkeld, die meer is toegesneden op de Islamitische (Arabische) we reld. En bovendien meer Arabisten in dienst genomen en minder Russische specia listen. door onze correspondent Theo Haerkens Jakarta - De Indonesische mili tairen beginnen in te zien dat de gedroomde overrompeling van de rebellen van de Beweging Vrij Atjeh (GAM) niet erg realistisch is. Volgens een legerwoordvoer- der kan de strijd tegen de sepa ratisten niet in 'Irak-stijl' wor den gewonnen, omdat de rebel len guerrillatactieken gebruiken. „Als GAM burgers als menselijk schild gebruikt, stellen wij ons terughoudend op." Onduidelijk is hoeveel slachtof fers bij het gewapend treffen van de afgelopen drie dagen zijn gevallen. Het leger meldde tot nog toe vijf doden aan GAM-zij- de en vijftien arrestaties. GAM zegt dat zeventien burgerslacht offers zijn gevallen door de mili taire operatie. Het Duitse persbureau DPA meldt dat Kopassus, een elite eenheid van het Indonesische leger, tien burgers zou hebben omgebracht. Volgens een oog getuige gebeurde dat in drie dorpen in de regio Bireuen. De slachtoffers zouden door het hoofd zijn geschoten. Andere soldaten zouden de berichten hebben bevestigd. De strijdkrachten hebben we gens wandaden in het verleden een zeer slechte reputatie in At jeh. In de provinciehoofdstad Banda Atjeh zijn medewerkers van on afhankelijke organisaties opge pakt wegens sympathieën voor de GAM. Onder hen de vrou- wenactiviste Cut Nur Asikin. Kranten worden bedreigd met censuur. Atjeh's militaire com mandant Endang Suwarya ver langt van de Indonesische me dia dat ze een 'nationalistische geest' ademen. „Zet de belan gen van de eenheidsstaat op de eerste plaats!" Deze maatrege len behoren tot de bevoegdhe den behorend bij de militaire noodtoestand. Een avondklok is nog niet ingesteld. muggen afschrikt. Middelen met Deet werken nog altijd het best, zo heeft on derzoek uitgewezen. Er wordt esctra gelet op donorbloed, na dat vorig jaar 21 mensen het virus oplie pen na een bloedtransfusie. Het kan ook worden omgebracht bij orgaandonatie en borstvoeding. Artsen zijn alert op an dere ziekteverschijnselen (verlammingen of gezichts/erlies) die wellicht veroor zaakt zijn door het virus. In de VS ishet tot nu toe in 44 staten aangetroffen. Alleen Alaska, Hawaï, Ne vada, Oregjn, Utah en Arizona zijn ge spaard getieven. In Canada is het virus de Rocky Mountains nog niet overgesto ken. De stiten Illinois, Michigan en Ohio in het noo den van de VS, en het Cana dese gebiei rond de grote meren zijn het zwaarst geroffen. Het is niet Juidelijk welke invloed het weer heeftop de verspreiding. De Har vard Medi al School waarschuwde vorige week dat let warme, droge weer aan de westkust vin Canada en de VS ideaal is voor een ctbraak van het virus. Ook het regenacht»e voorjaar aan de oostkust voorspelt liet veel goeds. door onze correspondent Hans Gertsen brussel - De tien landen die in mei volgend jaar lid worden van de Europese Unie, komen nog altijd veel kennis tekort. Daar door zijn ze onvoldoende in staat om EU-regels en wetten - het zogenoemde gemeen schapsrecht - over te nemen en toe te passen. Dat concludeerde het Nederlandse lid van de Eu ropese Rekenkamer, Maarten Engwirda, gisteren in een rap portage aan het Europees Parle ment. De Europese Unie heeft de afge lopen jaren op grote schaal ambtenaren en experts uit de EU-landen gedetacheerd in Hongarije, Polen, Tsjechië, Slo wakije, Estland, Letland, Litou wen, Slovenië, Malta en Cyprus. Die moesten de nieuwe lidsta ten helpen bij de voorbereiding op de toetreding tot de EU en bij het omzetten van Europese regels en wetten in hun nationa le wetgeving. Volgens de Europese Rekenka mer hebben veel van die projec ten niet aan de verwachtingen beantwoord. Een deel van de 417 miljoen euro die er voor uit getrokken was, is door admini stratieve rompslomp niet effec tief besteed. Van een totale misliJddng is vol gens Engwirda «Ëhter geen sprake. Hij constateerde wel dat de doelstelling om de tien nieu we landen echt volledig klaar te krijgen voor toetreding, niet ge haald is. Bij de verwerking van gemeenschapsrecht is wel grote vooruitgang geboekt. De toepas sing en handhaving ervan laat nog veel te wensen over. Vooral op milieuterrein zjjn er grote problemen. De komende tien jaar moet er in de tien nieu we EU-lidstaten zo'n 100 mil jard euro geïnvesteerd in het milieu, om het op EU-peil te krijgen. Veel projecten onder vinden ernstige vertraging door dat de nieuwe lidstaten te wei nig expertise in huis hebben.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2003 | | pagina 9