Een saldo van zestig cent
GESPREK VAN DE DAG
Het Nieuwe Rijden is minder vuil The Matrix moet Atari
weer op de kaart zetten
Unieke Indiase kinderbank geeft zwervertjes hoop op toekomst
Annie en de kunst van het tijdrekken
ZATERDAG 17 MEI 2003
DAGELIJKS LEVEN
(VoE-IE UEAJA 1>E MAAa. UAM Z-ON WE F/VWl/-(E
MENSELIJK
De jonge leeuwtjes van Ouwehands Dierenpark mochten deze week VOOR HET
EERST NAAR BUITEN. De vijf jonkies, waaronder een zeldzaam wit exemplaar,
vonden het een reuze spannende ervaring. Aanvankelijk liep het kwintet wat on
wennig door hun buitenverblijf in de Rhenense dierentuin, waar ze veel aan
dacht trokken. Maar al gauw zagen de vervaarlijke schatjes er de lol van in en
speelden ze er lustig op los. Foto: ANP
De KLM stopt met het serveren van
PINDA'S aan boord. Ook vliegtuig
maaltijden op basis van pinda-olie
zijn vanaf volgende maand taboe.
De KLM heeft besloten de pinda in
de ban te doen, in navolging van de
Amerikaanse partner Northwest Air
lines, die werd geconfronteerd met
twee ernstige gevallen van pinda-al
lergie onder passagiers. Personen
met een pinda-allergie kunnen door
het eten van deze aard nootjes in een
shock raken, soms zelfs met dodelij
ke afloop. Volgens KLM-woordvoer
der Eddini is er geen sprake van een
bezuinigingsmaatregel. ,,We doen
dit puur uit gezondheidskundig oog
punt." Passagiers in de economy-
klasse krijgen 'hartige koekjes' als
vervanger. De duur betalende reizi
gers in de business-klasse moeten
het eveneens zonder pinda's stellen
in hun porseleinen schaaltje. Maar
volgens Eddini worden zij evenmin
gedupeerd, omdat 'luxe nootjes' de
plaats zullen innemen.
Prinses Maxima viert vandaag haar
32STE VERJAARDAG Haar ouders,
die de prinses deze week na lange
tijd weer in Nederland kon ontvan
gen, zijn waarschijnlijk de eregasten
op het feest. Foto: ANP
Het volledige archief van ALBERT
EINSTEIN is vanaf volgende week
op het internet te raadplegen. Wie
Emsteins formules nog eens wil
doorlezen en de theoriën en bereke
ningen wil zien waarop deze zijn ge
baseerd, kan dit doen op http://ww-
w.alberteinstein.info. Het online-ar-
chief is opgezet door de Hebrew
University in Jeruzalem en het Cali
fornia Institute of Technology. De
meeste documenten schreef Ein
stein in het Duits. Enkele bevatten
Engelstalige kanttekeningen.
Foto: Archief
De Britse zakenman RICHARD
BRANSON heeft al het personeel
van zijn Virgin-bedrijven een EI
LAND CADEAU gedaan. Branson
kocht het eiland Makepeace voor de
oostkust van Australië voor 2,9 mil
joen euro en wil er een ecologisch
vakantieoord van maken. Het eiland
van tien hectare krijgt een groot ver
blijf, een camping, sportaccomoda-
ties en een boomhut. Branson wil
met het eiland zijn personeel be
danken voor het succes van zijn be
drijven. Foto AFP
Een Australiër die volledig DOOF is geboren, is gisteren afgestudeerd in MU
ZIEK. Het kostte James Kearney tien jaar om de graad aan de Australische Na
tionale Universiteit in Canberra te halen. Volgens hem heeft de muziek zelf hem
met zijn studie geholpen. „Het is alsof iemand tegen je praat. Muziek heeft de
mogelijkheid om je te raken op een manier zoals andere kunstvormen dat niet
kunnen.'
„Goed geschakeld," zegt een digi
tale stem eigens bovenin de cabi
ne. Gezeten achter een Opel-stuur
rijd ik over een virtuele weg die
loopt over een bedrijfsterrein. Na
een paar bochten duikt een kruis
punt op, daarna lonkt een provin
ciale weg waar 80 kilometer per
uur gereden mag worden. „Uw
toerental is te laag", klinkt het. Het
gaspedaal nog dieper intrappen
dus. „Schakel door naar de derde
versnelling", gaat de stem weer
verder.
Met Het Nieuwe Rijden, opgezet
door de Nederlandse organisatie
voor energie en milieu (Novem),
hoopt het rijk het gedrag van auto
mobilisten en chauffeurs aan te
passen. Dat zou op korte termijn
moeten leiden tot minder uitstoot
van kooldioxide (C02), terwijl op
de langere termijn meer innovatie
aan de auto's en betere vervoers
systemen een verdere aantasting
van het milieu zouden moeten te
gengaan. De simulator op de biën
nale in het Spaanse Las Palmas is
een van de middelen.
„Het Nieuwe Rijden volgt eigenlijk
uit de afspraken die zijn gemaakt
op de milieutop in Kyoto", vertelt
Peter Wilbers van Novem. Wilbers
noteerde verschillende reacties
van deelnemers. „Sommige men
sen zeiden met minder stress te
rijden, ze hadden ineens veel meer
aandacht voor de weg. Het is dus
voor veel automobilisten een
openbaring. Er zijn voorbeelden
van zestien tot twintig procent
minder brandstofgebruik. En ze
bleken dan ook nog sneller te zijn
geweest."
Volgens Wilbers heeft Het Nieuwe
Rijden al concrete resultaten laten
zien. „Iedere acht euro die in het
project wordt gestoken, levert een
Het Nieuwe Rijden: vroeg doorschakelen en in een gelijkmatig tempo rij
den zijn een stuk milieuvriendelijker.
Foto: United Photos de Boer/Michel Schnater
ton minder C02-emissie op", zegt
de Novem-medewerker. En tot
2010, zo haalt hij de Kyoto-doel-
stelling aan, wordt jaarlijks 0,7 tot
0,9 megaton minder C02 uitgesto
ten. Wilbers verwacht in de toe
komst meer successen. „Vrijwel al
le rijscholen werken nu met Het
Nieuwe Rijden, zodat toekomstige
automobilisten het kunnen ge
bruiken." Wilbers erkent dat het
huidige bestand autorijders (Ne
derland telt 9 miljoen rijbewijs
houders) daarmee lang niet volle
dig bereikt is. Daarnaast zal het
aantal van 6,5 miljoen voertuigen
in ons land de komende jaren al
leen maar verder groeien. „Laat ik
het dan zo zeggen: dankzij het
Nieuwe Rijden wordt de lucht in
Nederland minder snel vuil. Ook al
is het maar één of zijn het twee
druppels op de gloeiende plaat,
het is een bijdrage. We zijn op de
goede weg."
Tijdens mijn virtuele rit ben ik in
middels op een rotonde beland.
Net als in het echt. heb ik grote
moeite met deze misbaksels van
de Nederlandse ruimtelijke orde
ning. Mijn auto raakt zelfs van de
weg. Het stuur blijkt overgevoelig
te zijn. Even daarna gaat letterlijk
het Écht uit in de cabine. Door de
hitte in en om de simulator be
geeft het systeem het. Toch ver
schijnt de eindscore nog op het
scherm: mijn brandstofgebruik
kwam tijdens dit tripje uit op een
gemiddelde van 15 liter voor 100
kilometer. En met een auto die 1
op 6,6 loopt, is de strijd tegen het
gat in de ozonlaag niet zo maar ge
wonnen. Maar, stelt Wilbers me
gerust, het is vooral een kwestie
van de lange termijn.
Gert Onnink
Meeliftend op de hype rondom de
nieuwe speelfilm 'The Matrix
Reloaded' probeert Atari terug te
komen waarvan het meer dan vijf
tien jaar is weggeweest: de top van
de computerspellenmarkt. De
Amerikaanse onderneming beleef
de vorige week haar wedergeboor
te, toen het Franse Infogrames En
tertainment besloot de naam Atari
aan te nemen.
Infogrames verwierf begin 2001
voor 1 miljoen dollar de activitei
ten van Atari, die toen een verlo
ren bestaan leidden onder de
Amerikaanse spelletjesfabrikant
Hasbro. De Fransen gokken echter
op de vermaarde naam om defini
tief concurrenten als Electronic
Arts en Sega van zich af te kunnen
schudden.
Atari kreeg vrijdag een groot
scheepse vuurdoop met het spel
'Enter the Matrix'. Wereldwijd zijn
er ongeveer vier miljoen exempla
ren verspreid. Kosten: 59,95 euro
voor de Nintendo, Xbox en
Playstation 2.
Niets was Infogrames te gek om
het spel tot een succes te maken.
De onderneming, ook bekend van
spellen als Civilization en Super
man, trok naar eigen zeggen meer
dan 30 miljoen dollar uit voor het
duurste spellenproject ooit. De
Amerikaanse zakenkrant The Wall
Street Journal houdt het op onge
veer 80 miljoen dollar, een enorm
bedrag vergeleken bij de 2,5 mil
joen tot 4 miljoen dollar die het
produceren van een spelletje vorig
jaar gemiddeld kostte.
De Atari-moeder benadrukt echter
dat 'Enter the Matrix' niet zomaar
een project is. Sterren als Keai
Reeves ('Neo') en Cari-Anne
('Trinity') moesten op de set
extra scenes spelen om het sj>
een uniek karakter te geven.
wordt beloofd dat er meer du-
lijkheid komt over het plot vai
'Matrix Reloaded'. De studioi
grotendeels voor de ontwikkd
verantwoordelijk was, Atari-o
deel Shiny Entertainment, spfl
op de spellenbeurs in Los Anj
trots van een 'derde film'.
De spelversie van 'The Matrix
Reloaded' werd de voorbije w
met dezelfde geheimzinnighï
behandeld als de film. Media
gen het spel tot gisteren niet
zien, waardoor spelfanaten y
het eerste uur vooral moeten
ren op hun intuïtie.
Eén ding is zeker: het spel zit
geweld en actie. De grote vrai
hoe de spectaculaire acties!
waarmee 'The Matrix' in 1991
verpletterende indruk maakti
verwerkt in de versies voor de
spelcomputers en de pc. Spel
magazines en websites die vo
pige ontwerpen te zien krep
waren gematigd enthousiast
Infogrames-bestuursvoorzitl
Bruno Bonnell waarschuwde
derdag voor al te hoge verwaï
gen. „Ik ben er zeker van dat
verdeelde kritieken zullen knc,
Mocht het spel een mislukku
worden, dan betekent dit niet
einde van de onderneming, a
Bonnell. 'Slechts' 15 tot 17 pr
van Atari's omzet moet uit Ei
the Matrix' komen.
anp-rtr
Het is net een echte bank. Sterker:
het is een echte bank. Een geel-rood
geschilderde balie, ramen met tra
lies, spaarboekjes, een manager en
rekeninghouders. Toch gaat het er
bij 's werelds enige kinderbank in de
Indiase hoofdstad New Delhi nét
iets anders aan toe dan bij het ge
middelde bankfiliaal bij u om de
hoek.
De Kinder Ontwikkelingsbank
(KOB) heeft maar 416 rekening
houders. Alle klanten zijn straat
kinderen tussen de tien en acht
tien jaar. Omdat ze minderjarig
zijn, kunnen ze bij geen andere
bank terecht. De bankmanager is
veertien jaar oud. Niet verwonder
lijk dat de jonge rekeninghouders
even met z'n allen op de grond
naar de tv zitten te kijken. Scooby
Doo, vandaar.
De bank heeft een vermogen van
12.000 rupie, omgerekend 250 eu
ro. Gemiddeld heeft iedere klant
60 eurocent op z'n rekening staan.
In bankenland natuurlijk een
schijntje. De prijs van de stropdas
van een bankdirecteur komt al
snel overeen met alle bezittingen
van de KOB tezamen. Maar voor
de straatkinderen in Delhi is 250
euro enorm veel geld. Zelfs zestig
eurocent is al heel wat.
Ganesh (12) is twee maanden gele
den vanuit de zeer arme deelstaat
Bihar in Delhi beland. Contact met
z'n ouders heeft hij niet. Het
vriendje waarmee hij naar de
hoofdstad kwam, raakte hij onder
weg kwijt Ganesh, stil en verlegen,
lijkt weggelopen uit het boek 'Al
leen op de Wereld'. „Vriendjes heb
ik niet", mompelt hij. „Ik ken nie
mand in deze stad."
Het enige dat hij heeft is een bank
rekening. Met gepaste trots laat hij
z'n spaarboekje zien: 37 rupies (70
eurocent) staat er op. Vandaag
heeft hij tien rupies naar de bank
gebracht. „Ik heb een baantje ge
vonden bij een theestalletje. Ik ver
dien vijftien rupies per dag. Vijf
gaan er op aan eten en slapen, tien
rupies kan ik sparen."
Dagelijks gaan de kinderen met de verdiende muntjes naar de kinderbank, waar de stortingen keurig in het kasboek worden bijgeschreven.
Foto: GPD/Harald Doornbos
Voordat de in 2001 opgerichte
KOB er was, gaven de kinderen
hun overdag verdiende geld met
een weer uit, uit angst 's avonds
beroofd te worden. Als er ergens
het recht van de sterkste geldt, dan
is het wel op straat in India. De
kinderen komen aan geld door
flessen, papier en blikjes in te za
melen en te verkopen.
„Soms vertrouwden ze hun geld
toe aan de baas waarvoor ze werk
ten, maar dan zagen ze het in ne
gen van de tien gevallen nooit
meer terug", vertelt Sebastian Ma-
thew, hulpverlener en KOB-coör-
dinator. Bij de KOB kunnen de
straatkinderen hun geld nu veilig
opbergen. „Je ziet nu dat kinderen
voor het eerst in hun leven gaan
sparen", aldus Mathew. „Dat leert
ze een toekomst op te bouwen en
geeft ze verantwoordelijkheidsbe
sef."
De rente op de spaarrekening be
draagt tien procent. Je kunt ook
geld lenen, maar alleen nadat een
comité van andere kinderen heeft
besloten dat de aanvrager een de
gelijk businessplan heeft. „Het op
zetten van een handeltje is nogal
problematisch", weet Mathew.
„De kinderen zijn nog te jong om
officieel te mogen werken, waar
door de politie ze dus altijd kan
pakken." De rente op geleend geld
is vijf procent. „Geen andere bank
zou deze kinderen een lening ge
ven, maar onze ervaring is dat bij
na iedereen z'n lening keurig te
rugbetaalt", aldus de coördinator.
Met hulp van de KOB zijn enkelen
er zelfs in geslaagd de straat vaar
wel te zeggen. Ze hebben nu win
keltjes waarin films en cassettes
worden verkocht. Subodh, de 14-
jarige bankmanager, hoopt ook
verder te komen. Hij mag dan al
vier jaar alleen op straat lev e;uc
kan wel degelijk schrijven. In
spaarboekje schrijft hij op ho
de kinderen inleggen of oprn
Zelf heeft hij 980 rupies op z'
kening staan; een klein verin e(
„Als manager verdien ik 100(1 e
pies per maand. Vroeger gaf
m'n geld uit, nu spaar ik.' Zij
droom is een eigen winkel te
ginnen. „Ik wil niet trouwen
ik wil me ontwikkelen", verkl
werelds jongste bankmanagi
trots.
Harald Doornbos
Annie was op bezoek. Vrolijke meid, we kennen
haar van de Club. De Club is een atletiekvereni
ging voor mensen die niet aan atletiek willen
doen. Soort bier-wandel-drafje-en dan weer
bier-vereniging. Meteen erg fluctuerend leden
bestand. Annie trouwde een jaar of acht geleden
met een lobbes, verhuisde naar een Fries stadje,
en heeft inmiddels een kleuter en een peuter. En
zij komt twee keer per jaar even bijpraten. Dat
is haar vaste term om het Noorden - 'mooi maar
soms érg saai' - te kunnen ontvluchten. Dat bij
praten - zij praat, wij luisteren - hoor ik graag.
Vrijmoedigheid is haar devies. Nu ja, je zou het
ook loslippigheid kunnen noemen. Tijdens haar
laatste bezoek oi>ertrofze zichzelf: „Dan zit ik 's
avonds om een uur of kwart over negen naar
een cd'tje te luisteren of een videootje te kijken
en dan zegt Har: 'An, zullen we eens vroeg naar
bed gaan vanavond?' Nou dan weet ik het al hè:
meneer heeft zichzelf een lolletje beloofd. En
daar hebben we niet altijd zin in, wat jij meid?
Sorry Joost. Dan zeg ik Ik mag deze film toch
zeker wel even afzien?' Nou dat is dan goed
want Harry vindt altijd alles goed. Vóór er dan
"The End'op het scherm verschijnt, zijn we toch
weer een uurtje verder. Zeg ik Ik moet nog wel
even administratie doen hoor'. Want ik ben se
cretaris van de buurtvereniging hè. Net als vroe
ger hier van de Club. Wij zijn nou eenmaal ver
enigingsmensen. Nou ja wij, Harry houdt van
het verenigingswezen ,laat ik het zo zeggen. Die
administratie heb ik al af dat stelt niks voor.
Dat doe ik er even bij als ik sta te koken, maar
dat weet hij dan weer niet hè. Wordt het een
uurtje of half elf zegt hij: 'Ik ga vast hoor'. Gaat
hij naar boven. En dan kan ik er de klok op ge
lijk zetten: vijf minuten later is het: 'Annie, kom
je nog?' Dan ga ik ook de trap op en dan loop ik
even langs het bedje van onze jongste. En die
knijp ik heel even in zijn arm. Begint 'iegelijk te
blèren. Hoefik bij de oudste niet te proberen, die
slaapt dwars door alles heen. Maar kleine Char
lie is een huilebalkje. Neem ik hem mee naar
beneden, roep ik naar boven: 'Hoor eens, ik zit
hier wel meteen huilend kind!'Neem ik hem op
schoot, bedaart ie meteen. Is nog best gezellig
ook: 's avonds laat met die kleine in de woonka
mer. En vóór ik hem weer in zijn bedje heb, is
het tegen half twaalf. Kijk ik om de hoek van
onze slaapkamer, ligt Har te slapen. Heeft zich
zelf natuurlijk even geholpen. Vind ik best hoor.
Je hebt wel vrouwen die maken een heel spekta
kel als ze merken dat hun man even met de
hand weet je wel. Maar dan zeg ik op mijn
beurt: 'Als je niet wil gaan liggen, moet je verder
ook je mond houdenZo is het toch. Of niet
soms? En hoe is het liier meid? Met jou alles
goed, met Joost goed, met de kinderen goed?
Heerlijk toch?"
