'Exhibitionisten en ijdeltuiten houden dit werk niet vol' REGIO 'Wij streven altijd naar een schoon en veilig bad' Leidenaar Bart Boudewijnse al bijna 35 jaar professioneel kunstenaarsmodel Begaai NAVRAAG De veiligheid in zwembaden en sporthallen laat te wensen over. Di verse instan- ties, zoals de Nederlandse Vereniging van Zwem badmedewerkers, uiten hun zorg. Rampenplannen zijn nauwelijks bekend en lang niet alle zwembaden zijn in het bezit van het keur merk Veilig en Schoon. Navraag bij LYNA CUPERUS, beheerder van openluchtzwembad Aarweide in Ter Aar. Hoe goed zit uw rampenplan in elkaar? „Sinds het zwembad een nieuwe stichting heeft, is er een speciale werk groep die zich bezig houdt met de veiligheid. Wij kennen de strenge ei sen die aan zwembaden worden gesteld, maar hebben nog niet alles in zes weken kunnen rege len." Hoe veel van uw medewerkers kennen het rampenplan? „Er is hier altijd iemand aanwezig die weet waar de vluchtwegen en de verzamelplaatsen zijn als er iets ergs gebeurt. Wij werken met een klein, hecht team en zijn goed op elkaar ingespeeld. In ge val van nood hebben wij niet eens woorden nodig om te commu niceren." Oefent u wel eens een rampenplan? „Wij oefenen vooral wat we moeten doen met drenkelingen en met mensen die onwel worden in het zwembad. Voor andere ram penoefeningen, zoals met brand, zouden wij het best iets geza menlijk met de brandweer kunnen afspreken." Wanneer krijgt Aarweide het Keurmerk Veilig Schoon? „Vorig jaar heeft de gemeente Ter Aar het bad uitgebreid laten toetsen, op wel 1.500 punten. Wij voldeden niet aan alle eisen, waarvan sommige op mij wat dwaas overkomen. Zo had ik mijn diploma waaruit blijkt dat ik bevoegd ben om hier te staan, thuis laten liggen. Andere minpunten, zoals lelijke voegen in het zwem bad, zijn moeilijker meteen weg te werken. Of we het keurmerk nu krijgen of niet, wij streven naar een schoon en veilig zwembad." Hoe is het met de glijbanen in Aarweide? „Eén daarvan voldeed niet aan de eisen en die is dus verwijderd. Aan een andere glijbaan is een tree toegevoegd. De mensen kun nen dus hier weer uit de voeten. Vanmorgen zijn ze bezig met les- zwemmen en vanmiddag wordt het hopelijk weer lekker druk." tekst: Tim Brouwer de Koning foto: Wim Dijkman UIT DE ARCHIEVEN ANNO 1953, Zaterdag 16 Mei TELEVISIE - De televisie-uitzending van de Engelse kroningsceremo nie is in tweeërlei opzicht van historische betekenis. Het zal n.l. de eerste maal zijn dat de plechtigheid in de Westminster Abbey zal worden vastgelegd door de tv-camera's en ook de eerste maal, dat het tv-beeld gelijktijdig zal worden overgebracht, namelijk naar Frank rijk, België, Nederland en Duitsland. Dit grootse experiment zal waarschijnlijk het begin vormen van een geregelde Europse tv-uitwisseling. Het bijzondere van dit experiment is voorts, dat de Fransen de beelden van commentaar zullen voorzien door hun eigen tv-reporters in Londen. In Nederland en West-Duits- land zullen de tv-stations het beeld, nadat het ontvangen is, zélf van toelichting voorzien. De Nederlandse tv-verslaggevers zullen een week in Londen vertoeven en zich grondig op de hoogte stellen van hetgeen er gaat gebeuren, zodat ze beslagen ten ijs komen als zij op de grote dag hun commentaar invoegen. Camera's in de Abdij zelf maken het mogelijk voor het publiek om de dienst van nabij te volgen. Close-ups van de koningin zullen echter achterwege blijven. De kroningsscène zal men zien zoals degenen in de kerk die zien, n.l. van enige afstand. ANNO 1978, dinsdag 16 mei LEIDEN - Maar liefst 1604 fietsers deden afgelopen zaterdag mee aan de door de VW georganiseerde (landelijke) fietsdag. Voorafgaande aan de start van de fietstocht gaven de majoretten-pelotons 'Pauli ne' en The Golden Green Stars' een show ten beste. Foto: archief Leidsch Dagblad Met zijn lange, atletische lichaam en 'klassieke kop' doet hij onwillekeurig aan een Romeins standbeeld denken. Allesbehalve een handicap voor ie mand die al bijna 35 jaar zijn brood verdient met het naakt poseren voor schilders, tekenaars en beeldhouwers. Leidenaar Bart Boudewijnse is daar mee een van de weinige professionele kunstenaarsmodellen in het land. En een bevlogen model ook. „Want een exhibitionist, ijdeltuit of iemand met een minderwaardigheidscomplex houdt dit werk nog geen twee jaar vol." „Ik ben nog eenzijdig kunstminded", verklaart Boudewijnse (50), gezeten in de woonkamer van zijn flatwoning in de Hoge Mors. Geen treffender be wijs dan de posters en ansichtkaarten die iedere vierkante centimeter vrije muur bedekken. Monet, Van Gogh, Picasso, Rembrandt, Vermeer. Alle grote meesters zijn in dit kleurrijke mozaïek vertegenwoordigd. Kranten op de ruiten moeten verkleuring door het zonlicht tegen te gaan. „Ik vind het prachtig, al die kunst, maar som mige mensen worden er helemaal gek van." Zo bont als de muren ogen, zo Spar taans is de inrichting van zijn flat. Een bankstel in de woonkamer, een paar kasten met kunst- en filosofie boeken in de kamer daarnaast. Want dat is zijn andere passie: het lezen van de grote denkers. En filosofie en model staan hebben meer met elkaar te maken dan je op het eerste gezicht zou denken. „Kijk, als je je handen in je zij zet, moet je ervoor zorgen dat de afstand tussen je ellebogen twee keer zo groot is als de afstand tussen je beide voeten. Dat soort regeltjes kun al in teksten van Griekse denkers vinden. Zo'n houding houd je niet al leen langer vol, hij is ook mooier." Het is slechts een van de vele fijne kneepjes van het vak. Want, bena drukt Boudewijnse, model staan is veel meer dan ergens gaan zitten of liggen en wachten tot de kunstenaar zijn werk heeft gedaan. „Tweeëneen half uur staan is echt niet niks. Dat vereist een speciale techniek. Als mensen staan, bij de bushalte bij voorbeeld, staan ze zo, op hun bot ten. Dat houd je vijf minuten, tien minuten vol, maar niet langer. Daar om moet je op je spieren staan. Zo, een beetje door je knieën. Verend, zodat je spieren spannen en ont spannen tegelijkertijd. Je moet een soort evenwichtspunt bereiken. Bo vendien moet je een beetje naar vo ren leunen. Daar gaat veel meer acti viteit vanuit, zo'n houding is veel in teressanter om te tekenen of te beeldhouwen." „Ook je blik is belangrijk. Het mooi ste is als je niet rechtuit kijkt, maar ietsje omlaag. Je moet wel erg oppas sen dat je niet 'versteent'. Je bent als model echt niet aan het mediteren of zo, dat is allemaal flauwekul. Je moet zorgen datje aanwezig bent, extra vert. Dus als je kijkt, dan is het mooi als je een beetje het publiek in kijkt. Het makkelijkst is om een donkere plek te kiezen, die niet beweegt Want een lichte plek houd je niet vol. Om te zorgen dat je blik niet versteent, draai je heel subtiel met je ogen. Je verplaatst je blik als het ware de hele tijd binnen een klein driehoekje." „Je moet ook tijd leren inschatten. Ik weet precies: nu sta ik een halfuur, nu drie kwartier, nu een uur, enzo voort. Beginnende modellen hebben daar vaak veel moeite mee. En dan lijkt het wel een eeuwigheid. Als mensen dan plotseling langs je lo pen, bestaat de kans dat je omvalt, dat je mee gaat zeilen." Het zijn dit soort 'trucjes' die de ja renlange praktijkervaring van Boude wijnse verraden. Sinds hij op zijn zes tiende voor het eerst model stond, heeft hij vrijwel niets anders meer gedaan. „Ik had toen een krantenwijk in Nijme gen, waar ik ben opge- groeid. Op een gegeven moment tikte er ie- mand op de ruit. Dat was Hammes, een bekende beeldhou- wer. Binnenkomen V1* en model staan, zei hij. Naakt ja. Ik vond dat niet raar. Je zou kunnen JL zeggen: alles TV viel op 5» dat mo ment op zijn plek. Hij had een prach tig atelier. Kasten vol beelden in brons, gips, klei. Ik had meteen het idee: jouw wereld is mijn wereld. „Mijn ouders wisten het niet, nee. Je moet je ouders alleen dat vertellen wat ze willen horen. Ik heb de ver schillende werelden waarin ik leef al tijd gescheiden gehouden. Nu weet mijn moeder - mijn vader is overle den - het nog steeds niet. Ze weet al leen dat ik vroeger wat volleybaltrai ning gaf. Ze vraagt er ook niet naar. Zolang alles zijn gangetje gaat, is er toch om daar te vra- daar drink hol, ik tot 's nachts in de discotheek gehangen, ik ben een rustige jongen. Dat wekt toch vertrouwen." Op het Perzisch tapijt liggen een stel halters.Als man moet je wel een beetje atletisch figuur hebben voor dit vak. Je moet spieren en botten zien. Dat is voor kunstenaars veel in teressanter. Daarom snoep ik ook nooit. Als je dik wordt, is het afgelo pen. Dat ziet er toch al heel snel vad sig uit. Het toont niet meer. Bij een vrouw ligt dat trouwens anders. Die kan nog 'actief dik zijn. Dan denk je: daar komt iets binnen." Het is wellicht een van de redenen waarom er zo weinig mannelijke model len zijn. - Kunstenaarsmodel Bart Boudewijnse: Je moet wel erg oppassen datje niet versteent." Foto: Dick Hogewoning „Slechts één op de tien mod een man, schat ik. De rest z wen. Vrouwen geven zich n ker bloot, denk ik. Maar dat beetje psychologie van de ki grond. Zelf heb ik er nooit n mee gehad om naakt te staa minste, zolang er geen eroti komt kijken. Maar dat vind een sauna of op het strandt Als ik model sta. ben ik er oi maal niet mee bezig dat ikd sta. Ik ben bezig met een ho „Je moet dit werk in ieder gi doen omdat je een exhibitio een ijdeltuit bent. Of omdat minderwaardigheidscomple het zo fijn vindt om complii krijgen. Dat is misschien jaar leuk, maar langer houd dan niet vol. Het is toch ha* l moet uren maken, je moeti door weer en wind." „Bovendien: je moet eens zi allemaal meesleep. Mijn eig l mijn eigen handdoeken, mi kameijas, mijn eigen slippei 1 eigen kacheltje, mijn eigen 1 snoer. Want vaak doet de ka niet op die academies. Of al 1 doet, is het verlengsnoer kw grond is vuil, er liggen puna enorme olieverfvlekken. Ofl een lakentje waarop alle O 1 hun huwelijksnacht al hebb i gebracht. Of het tocht. Daai ik ook altijd tape mee. Daar a je een tochtend ruitje dicht] I En met een handdoek kunj onder een deur dichten.q „Het allermooiste aan dit w e ik dat je in een creatieve sfe ontstaat iets, er springt iets iets op zijn plek. Dat is eeni ongelofelijk mooi. En daarl e ik heb nooit stress in mijn v nu op een academie mode! >1 bij een kunstenaar in zijn at ai zijn altijd geïnteresseerde n waar je mee te maken hebt altijd een prettige werksfeer omringd door mensen met „Je maakt vaak hele leuke d mee. Op sommige academi I die jonge mensen, wordt af flink gekeet. Daar moet je 0 leuk op inspelen. Dan hebj q beeld je hand voor je borst, vinden ze die hand veel tel te tekenen. Die moffel je da beetje weg. Soms vouwt iet een vliegtuigje van een n ning, die dan door de zaali gooid. Of er wordt met krijt smeten. Bij het beeldhouw de klei altijd nat gehouden met een plantenspuit. Dan natuurlijk ook een plas wat heen. Maar dat hoort erbij.' „Gelukkig ben ik nooit veri Nooit ziek ook. Je komt zov pen mensen binnen, dat je muun wordt voor ieder vin is een groot voordeel in dit sen durven met mij ook eel S van te voren een afspraak tl Ik kom altijd, wat er ook a is. En als je die naam eeni bouwd hebt, zit je goed. N is dat ook het allerbelangr, komt. Dan hoefje niet eeni goed model te zijn. Want mand niet komt opdagen, i zo'n docent een ramp. Zon geen les." Rody van der Pols Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op gironummer 57055 Un.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507, 2003 PA Haarlem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO <LtL(datum van plaatsing) of door contante betaling aan de oalie van het Leidsch Dagblad, Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd. LEIDS DIALECT COLOFON Leidsch Dagblad Directie: B.M. Essenberg, G.P. Arnold W.MJ. Bouterse (adjunct) E-mail: directie@damiatehdc.nl Hoofdredactie: Jan Geert Majoor, Kees van der Malen, Léon Klein Schiphorst (adjunct) E-mail: redactie.ld@damiate.hdc.nl HOOFDKANTOOR Rooseveltstraat 82, Leiden, tel 071-5 356 356 Postadres: Postbus 54,2300 AB Leiden, Redactie fax 071-5 356 415 Advertentie fax 071-5 323 508 Familieberichten fax 023-5 '5° 5*>7 ADVERTENTIES 071-5 356300 Sprinters (rubrieksadv.): 072-519 6868 ABONNEESERVICE 071-5128 030 E-mail: abonneeservice@hdc nl ABONNEMENTEN Bij vooruitbetaling (acceptgiro) p/m €19,60 (alleen aut ine) p/kw €55,00 p/j €210,60 Abonnees die ons een machtiging verstrekken tot het automatisch afschrijven van het abonnementsgeld ontvangen €0.50 korting per betaling. VERZENDING PER POST Voor abonnementen die per post (binnenland) worden verzonden geldt een toeslag van €0,50 aan portokosten per verschijndag. GEEN KRANT ONTVANGEN? Voor nabezorging- 071-5128 030 ma t/m vr: 18-19.30 uur, za: 10-13 AUTEURSRECHTEN Alle auteursrechten en'databankrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij HDC Uitgeverij Zuid BV cq. de betreffende auteur HDC Uitgeverij Zuid BV, 2003 De publicatierechten van werken van beeldende kunstenaars aangesloten bij een CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting Beeldrecht te Amstelveen. HDC Uitgeverij Zuid BV is belast met de verwerking van gegevens van abonnees van dit dagblad. Deze gegevens kunnen tevens worden gebruikt om gerichte informatie over voordeelaanbiedingen te geven, zowel door onszelf als door derden. Heeft u hier bezwaar tegen, dan kunt u dat schriftelijk-!aten-weteo_ aan HDC Uitgeverij Zuid BV, Afdeling Lezersservice, postbus 507,2003 PA Haarlem. U kent de woorden eega en gade. Het zijn de wat deftige en bijna verouderde woorden voor 'echtgenote' of 'echtge noot'. Je hoort ze bijna niet meer en dat is jammer: op de eerste plaats klinken ze wellui dend en bovendien is de ety mologie heel interessant. Gade betekent eigenlijk 'gelijke'. En eega bestaat uit de woorden ee 'huwelijk' (denk maar aan het Duitse Ehë) en ga(de). Als je trouwt, zo suggereren die woorden, dan verbind je je met iemand die je gelijke is. En dat is een uiterst democra tisch principe waar helaas vaak de hand mee gelicht wordt. Waarom vertel ik dit? Welnu, in het Leids komt een woord voor dat wel erg sterk aan die eega en gade doen denken, na melijk begaai en dat betekent, in de verbinding een grrote be gaai, 'veel omslag', 'veel druk te', 'veel beslommeringen'. Hoe is nou die eega in ver band te brengen met die druk te en beslommeringen? Kwaaddenkenden onder ons zien die relatie onmiddellijk, maar die gedachte is onjuist. In het algemeen Nederlands komt het woord begaaiep voor. Als een klein kind zich begaait dan heeft het in zijn broek gedaan en als een vol wassene zich begaait dan heeft hij zich tegoed gedaan aan spijs en drank. Zo op het eer ste gezicht lijken dat twee vol strekt tegengestelde betekenis sen die geen enkel verband met elkaar hebben. En toch hebben ze dat wel. Het komt in de taal vrij vaak voor dat een woord zowel een negatie ve als een positieve betekenis heeft. En die negatieve en die positieve zijn allebei te verkla ren uit een neutrale. Het werk woord begaden (en dat is de grondvorm van begaaien: de d is een i geworden, net zoals in dooie uit dode en graszooien uit graszoden) betekent eigen lijk 'het gelijke bij elkaar bren gen', en vervolgens 'in orde brengen' en 'van het nodige voorzien' 'verzorgen'. Dat is de neutrale betekenis. Als je nu zeer goed voor jezelf zorgt en dus veel en lekker eet en drinkt, dan is dat de positieve betekenis. Verzorg je je slecht en bevuil je je, dan is dat de negatieve. Overigens hoeft dat bevuilen niet per se hetzelfde te zijn als 'het in je broek doen'. Althans, vroeger niet. Vondel zegt van een mishan delde gevangene: "Dat achtbaer gelaet Werd jammerlijck van bloed be- sprenckert, en begaet". En dat betekent: het edele gezicht werd zo met bloed bespren keld en besmeurd dat het door je ziel heen sneed. Ook het Leidse begaai is nu te verkaren. Wie grote en vele be slommeringen heeft, die heeft niet goed voor zichzelf ge zorgd. Het negatieve aspect, dus. In sommige Brabantse dialecten bestaat het woord begaai, dat ook wel als pegaai wordt uitgesproken, in de be tekenis 'iemand die er nogal op los leeft, een losbandig fi guur. De relatie met begaaien in de zin van 'zich van het no dige voorzien' is duidelijk. Een losbol voorziet zich van alles wat hij maar wil. Hij kent geen beperkingen of remmingen. Hij leeft en feest en vrijt in overdaad. Dat is het positieve aspect. Althans dat denkt die losbol. Zwanger. Voor zaken die een grote rol in ons leven spelen, kennen we vaak heel veel woorden. Zo bestaan voor 'zwanger zijn' onder andere de wat deftige verbindingen een kind onder het hart dragen, in gezegende staat verkeren en in blijde verwachting zijn. De meer volkse varianten zijn dui delijk minder fraai: een blind ganger hebben, blind opgezet zijn, een blinde passagier heb ben, op dik gaan, een buik met benen hebben en het ver schrikkelijk vulgaire met jong geschopt zijn. Een paar weken geleden schreef ik dat in Lei den van een zwangere vrouw gezegd werd zij heb kip. Ver schillende lezers kende de uit drukking in een andere vorm zij zit met kip. En die uitdruk king komt ook in andere plaat sen voor. Ik weet niet precies hoe ik die verbinding moet verklaren. Natuurlijk, kip en ei hebben wel iets te maken met het ont staan van nieuw lei dat verklaart voor r alles. Er is een and( lijkheid. Kippen is klanknabootsing kenis 'pikken'. Als j( kuikens zullen mot dan betekent dat da gen de eierschaal ga pikken en dat ze uit men. Is dat misschif binding tussen de schap en met kip zil iets in de buik dat uitkomt? Ik weet het niet! Hans Heestermans Met veel dank aan 1 Lepper, Gijs Nederlq Willemse (geboren ii daan). Reacties en tips voor briek kunt u sturen i dactie van deze krat 54, 2300 AB Leiden, melding van de rub 'Leids dialect'. E-ma de auteur kan ook: ij mans@inl.nl

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2003 | | pagina 10