Legendarische tv-series terug in Leidse Schouwburg
AKtheater wil voortrekkersrol blijven vervullen Sanne Wallis de Vries
ïbris Prijs voor Abdelkader Benali ook mijlpaal in migrantenliteratuur
R7
Directeur Bart van Mossel introduceert 'portemonneeloze pauze'
veelzijdig en ongrijpbaar
Memories Band en vier vocalisten tekenen voor programma met de feestdagen
donderdag 8 mei 2003
eaans theater
en Haag
|haag - Het Nationaal Thea-
Korea komt eind deze
naAr Den Haag. Het ge-
lap voert de musical 'King
op, een Koreaanse variant
ihakespeare's 'King Lear',
de voorstelling wordt ge-
1 dat 35Ö jaar geleden de
banden tussen Korea en
land ontstonden. De zee-
Hendrik Hamel leed
t ibreuk aan de Koreaanse
t en bleef dertien jaar in het
langen. Na terugkeer
ef hij er een verslag over.
vas het eerste document
Korea dat in Europa ver-
i ;n. Volgens het Nationaal
ter van Korea is 'King Uru'
Gesamtkunstwerk' waarin
i ied van de ziel, de dans
li le geschiedenis en een
iserseei episch thema' ver-
Het Nationaal Thea-
n Korea is te zien op 23,
25 mei in het Lucent
n theater.
seumroof
Briel
hen I
Uit het Historisch Mu-
Den Briel zijn afgelopen
[j einde negen oude gouden
en gestolen. Het gaat om
en uit de zogenoemde
van Heenvliet die dateren
tweede helft van de vijf-
,n e en begin van de zestien-
iw. Waarschijnlijk heeft
der zaterdagmiddag toe-
a jen. De kleine vitrinekast
1 e munten, die met vier
even aan de muur was be-
d, is met grof geweld los-
a en in zijn geheel mee-
ien. De Schat van Heen-
:rd in 1956 gevonden en
64 zeldzame munten,
leelte van de schat ligt in
imuseum te Amster-
Het Japanse gezelschap O-Getsu-Ryu komt met sabeldans en rake klappen naar de Leidse
Schouwburg. Publiciteitsfoto
Loes Luca en Arjan Ederveen staan voor het eerst sinds 1995
weer samen op het toneel. Publiciteitsfoto
Carry Tefsen kruipt opnieuw in de rol van Mien Dobbelsteen, 'de assistente van dokter
Van der Ploeg'. Archieffoto Loek Zuyderduin
door Theo de With
leiden - Een aantal legendarische
tv-series keert komend seizoen
als theatervoorstelling terug in
de Leidse Schouwburg. Zowel
'Kunt u mij de weg naar Hameien
vertellen, meneer?' als 'Zeg 'ns
AAA' is in een nieuw jasje gesto
ken.
Directeur Bart van Mossel hoopt
hiermee een nieuw publiek aan
te spreken. Hij presenteerde gis
termiddag de programmering
voor het 299ste seizoen van de
schouwburg.
Een nieuwigheid in het seizoen
2003-2004 wordt de portemon-
neeloze pauze. Van Mossel heeft
besloten de kaartjes iets duurder
te maken, maar daarbij is voort
aan het drankje in de pauze in
begrepen. „Theaters in Delft,
Schiedam en Hoogeveen heb
ben daarmee geëxperimenteerd
en onder het publiek heerst
honderd procent tevredenheid.
Bezoekers kunnen gratis een
consumptie pakken. Daardoor
kunnen lange wachttijden en
gedrang in de foyer worden
voorkomen."
Het seizoen in de Leidse
Schouwburg wordt begin sep
tember geopend met een aantal
reprises. Succesvolle voorstellin
gen van de Leidse cabaretier Jo-
chem Myjer en de Vliegende
Panters en de toneelstukken
'Eten met vrienden' en 'Gouwe
Handjes' gaan op herhaling.
Bart van Mossel ziet de voorstel
ling 'Mondo Leone' op zaterdag
27 september als de echte ope
ning van het seizoen. Hij noemt
het een 'feel good mediacircus'.
In deze productie worden korte
filmpjes vertoond over de mooi
ste momenten van het leven.
Die worden gecombineerd met
muziek en vertellingen. „Steeds
een nieuwe bonbon die je uit
pakt."
De theaterdirecteur heeft deze
voorstelling in de gids van een
pareltje voorzien. „De pareltjes
zijn minder bekende, maar wel
gewaagde producties die op de
ze manier extra in de schijnwer
pers worden gezet. Wie drie pa
reltjes op zijn bestelformulier
invult, loot mee voor een gratis
abonnement."
Negentien van de bijna twee
honderd voorstellingen zijn
voorzien van zo'n vignet. Van
Mossel: „Het zou te gemakkelijk
zijn om alleen cabaret binnen te
halen. Natuurlijk loopt de zaal
dan moeiteloos vol, maar als
schouwburg willen we niet risi
coloos programmeren."
Hij wijst in dit verband op de
voorstelling 'Waanzee' van het
Onafhankelijk Toneel. Van het
gelijknamige boek van de uit
Katwijk afkomstige Robert
Haasnoot is een toneelbewer
king in het Arabisch gemaakt.
Het stuk wordt door Marok
kaanse acteurs gespeeld. „Lijkt
me heel spannend. Een Hol
lands verhaal uit een kustdorp
wordt voor een cultureel divers
publiek toegankelijk gemaakt."
Voor de Nederlandse bezoekers
is er boventiteling.
Natuurlijk komen volgend sei
zoen ook de echte publiekstrek
kers naar Leiden. Cabaretiers als
Bert Visscher, Sanne Wallis de
Vries, Youp van 't Hek en Lenet-
te van Dongen zullen de zaal
ongetwijfeld tot de nok toe vul
len. Het populaire cabaretduo
Plien Bianca stort zich op to
neel. Ze spelen het stuk 'Stes-
sen' dat door Paul Groot ('Kop
spijkers') is geschreven. Loes
Luca en Aijan Ederveen staan
voor het eerst sinds 1995 weer
samen in het theater in de voor
stelling 'Leuk voor later'.
De Leidse Schouwburg heeft
verder negen premières in het
verschiet. Paul Haenen speelt er
bijvoorbeeld de eerste voorstel
ling van zijn soloprogramma,
maar begint ook de tournee van
zijn nieuwe toneelstuk 'Treinen
kunnen keren' in Leiden. De be
kroonde film 'Met grote blijd
schap' van Lodewijk Crijns is
door Kim van Kooten bewerkt
voor toneel en gaat eveneens in
de Leidse Schouwburg premiè
re. Haar vader Kees en haar
broer Kasper komen volgend
seizoen allebei met hun solo
programma naar Leiden.
Uit een verder verleden komen
'Zeg 'ns AAA' en 'Kunt u mij de
weg naar Hameien vertellen,
meneer?' die allebei onder het
stof vandaan zijn gehaald. Van
laatstgenoemde jeugdserie
wordt een musical gemaakt
voor iedereen vanaf 8 jaar.
Chantal Janzen ('Saturday Night
Fever') en René van Kooten ('Ai-
da') spelen de hoofdrollen. Van
de oorspronkelijke bezetting is
alleen Loeki Knol van de partij.
Anders is dat met 'Zeg 'ns AAA',
de successerie uit de jaren tach
tig. Bijna alle acteurs van toen
(Carry Tefsen, Manfred de
Graaf, Sjoukje Hooijmayer,
Hans Comelissen) doen mee in
de theaterversie van de soap
rond de doktersfamilie.
De schouwburg heeft komend
seizoen volgens Bart van Mossel
meer jeugd- en familievoorstel
lingen geprogrammeerd dan
ooit. „Er is een enorm aanbod
en het is allemaal veelbelovend.
'Pluk van de Petteflet', 'De Tove
naar van Oz', 'Nijntje 2' en 'Al
leen op de wereld' als musical,
dat weiger je toch niet."
Het is Van Mossel niet gelukt
om net als vorig jaar in de kerst
vakantie een lange serie te pro
grammeren. De plaats van Al
fred Jodocus Kwak wordt nu in
genomen door een veelheid aan
jeugdvoorstellingen, onder meer
'Kikker', 'Klein Duimpje' en
'Zwavelstokjes'. „Ik hoop vol
gend jaar weer een serie te heb
ben die op maat voor deze
schouwburg is gemaakt", zegt
de directeur. „Ik heb al een aan
tal potjes op het vuur staan."
'Mijn grootste angst is de leegte, ik moet alles volpraten'
leo H akkert
■I van voorpagina
De toekenning van de Libris Li-
iprijs 2003 aan Abdelkader Benali
I voor zijn roman 'De Langver-
heeft ontegenzeglijk ook een lite-
itieke kant. Voor het eerst wordt
1 de grote literatuurprijzen van
c d gewonnen door een schrijver
groeiende groep allochtone au-
'oor wie het Nederlands niet de
II taal is.
eiden woonachtige Benali was bij
>uut in 1996, de roman 'Bruiloft
een van de eerste exponenten
t migrantenliteratuur is gaan he-
11 it dat boek werd hij meteen al
Jl AKO Literatuurprijs 1997 geno-
11. Benali heeft met zijn tweede ro-
1 de hoofdprijs gepakt. Een mijl-
pr de groep allochtone schrijvers,
3 svvaar op brede bijval kan reke-
1 iar nooit met grote prijzen werd
De in Marokko geboren Abdelkader Be
nali deed in 1995 voor het eerst van zich
spreken met zijn opstel Vernieuwing als
traditie'. Hiermee won de destijds negen
tienjarige scholier een jaar lang gratis
studeren aan de Leidse universiteit. Voor
zijn studie geschiedenis had hij echter al
snel geen tijd meer. Na het verschijnen
van 'Bruiloft aan Zee' in 1996 raakte zijn
schrijverscarrière in een stroomversnel
ling. Het boek is al in tien talen vertaald.
In tegenstelling tot 'Bruiloft aan zee', dat
in Marokko speelt, is 'De Langverwachte'
in Rotterdam gesitueerd. In het boek
staan de lotgevallen van een Marokkaan
se familie en hun kring van vrienden en
bekenden centraal. Het verhaal wordt
verteld vanuit een bijzonder perspectief,
vanuit de baarmoeder, door de nog on
geboren dochter van de Marokkaanse
jongen Mehdi en de Nederlandse Diana.
„Een fantastisch idee", noemde Benali
dat zelf al toen het boek verscheen. Hij
noemde het verhaal van het ongeboren
kind 'een biecht voor de geboorte'.
„Door het perspectief zo te plaatsen, kon
ik meer registers bespelen. Zo legde ik
mezelf nergens op vast."
De kritiek op Benali's stijl is altijd dat zijn
zinnen alle kanten opwaaien. Voor de
ene lezer is dat smullen, een andere vindt
het maar een ongestructureerde zooi. De
vijfkoppige Libris-jury onder leiding van
Jeltje van Nieuwenhoven lustte er wel
pap van, zo blijkt uit het juryrapport:
„Zijn stijl is verbluffend helder en con
creet en tegelijk slingeren zijn zinnen als
kleurrijke versieringen over de bladzij
den. Zijn beeldenrijkdom en metaforiek
is altijd geslaagd en innemend, vaak ori
gineel. Hij is niet in staat met clichés te
werken, altijd zoekt hij naar een overtui
gend beeld, een verrassende formulering,
een geestige wending."
Hij is nou eenmaal iemand van uitwei
dingen en omhaal, zegt de schrijver zelf.
„Ik probeer zo achteloos mogelijk te
schrijven. Mijn grootste angst is de leeg
te. Ik moet alles volpraten. Ik heb last van
horror vacui. Er is een mooi gezegde dat
ik me graag voor ogen houd: het beste is
de vijand van het goede. Elke zin mooi,
dat bestaat niet. Dat slaat dood. Ook al
omdat ik niet iemand ben van de perfec
tie. Ik ben iemand van slordige uitwei
dingen. Dat geeft vrijheid. Als ik me een
juk op laat leggen, schakelt dat mijn an
archie uit."
Allochtone schrijvers houden er niet van
steeds weer dat stempel opgedrukt te
krijgen. Ze willen helemaal niet als een
aparte groep gezien worden. Anderzijds
erkent Benali, die zichzelf als 'de meest
Gorteriaanse' van de Nederlandse schrij
vers ziet, dat juist in hun speelsheid met
taal een element van overeenkomst tus
sen deze auteurs zit. „Laat ons ondertus
sen maar met de taal spelen. Dat anar
chistische, dat spel met registers, daar
wint de taal alleen maar bij. Soms zit dat
spel in een bijzin, die plots op papier
staat. Achteloosheid is het kenmerk van
ware kunst. Je leest bijna over zo'n bijzin
heen. Als een schrijver dat kan, is het een
teken van brille."
Abdelkader Benali: 'De meest Gorteriaanse'^van de Nederlandse schrijver;. Foto: ANP/Robert Vos
leo de With
- De Memories Band ver-
an de televisie naar het
Deze zeskoppige forma-
:end van het tv-program-
mories, begeleidt tussen
kerstdag en oudjaarsdag
caal spektakel in het Leidse
ater. De traditionele feest-
efroductie wordt dit jaar
a jd door de zangeressen Jo-
eleren Marlayne en zangers
Leeuwen en Leidenaar
p Corp. Volgens Roland Hel-
s recteur van het LAKthea-
tyrdt deze productie een van
gtepunten van het ko-
heaterseizoen.
ertal is nu al bezig mooie
ïgs te selecteren voor dit
mma", vertelt Helmer.
it is lastig, want er is zo-
ïoois. Het plezier moet
1 staan. Ze hebben hun
mma niet voor niets
4Fun' genoemd."
a in het seizoen 2003/2004
(j enige groep die het LAK-
een week bezet houdt.
jvoorbeeld ook een Hans
eek. Het Hans Hof En-
u is met zijn danstheater
11 n een vaste gast in het
1 de bewuste week wordt
1 retelling- Vrouwen in bad'
ld, maar kan ook een
pop worden gevolgd of
f 1 toegekeken bij een im-
van de dansers,
n :t programma van de Ne-
zflse Dansweek in oktober
het LAKtheater samen
met de Leidse Schouwburg. In
het LAK zijn dansvoorstellingen
van Anouk van Dijk en Peggy
Olislaegers te zien. Ook Van Dijk
geeft een workshop. De
schouwburg tekent voor de
voorstellingen van Leine Roe-
bana en de Danscombinatie,
films van Kristina de Chatel en
geleden voor het eerst van zich
spreken met een huiskamer
voorstelling in een woning aan
hét Plantsoen. De volgende
voorstelling 'Anna de Wolven
man' wordt in januari gespeeld
in gelijktijdig het LAKtheater en
de er tegenoverliggende college
zaal. Het publiek moet kiezen
tussen de twee zalen. Helmer:
„De voorstellingen reageren op
elkaar. Als je ze echter allebei
wilt zien, moet je nog een keer
komen."
De vorig jaar geïntroduceerde
LAKtheaterproductie krijgt een
vervolg. Opnieuw nemen Laura
Rodenburg en Yvonne Henne-
ken die voor hun rekening. Ze
zijn als theaterdocenten aan het
LAK verbonden, maar werken
daarnaast aan de voorstelling
'De ondraaglijke kutheid van het
bestaan' die drie keer te zien zal
zijn. „De vorige LAKtheaterpro
ductie was een succes, want het
tweetal maakt daarmee volgen
de maand een kleine tournee
door Nederland. Ik weet niet of
het een traditie wordt. Op een
gegeven moment moet een ini
tiatief op eigen benen verder",
aldus de LAK-directeur.
Komend seizoen duiken ook
veel vaste bespelers weer op in
het LAKtheater met een of
meerdere voorstellingen: Orka
ter, Stan, Wetten van Kepler,
Hotel Modem, Dood Paard, Ga-
lili Dance, Carver en Mug met
de Gouden Tand. Ze hebben al
lemaal hun eigen specialiteit,
variërend van dans tot mime.
Voor kinderen is er bijna elke
zondagmiddag een jeugdvoor
stelling in het theater. Op 9 no
vember is er een speciale jeugd
theaterdag.
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Voorstelling: 'Stuk', programma van en
door Sanne Wallis de Vries. Muziek Peter
Sambros en Dionys Breukers. Gezien: 7/5,
Leidse Schouwburg. Nog te zien aldaar
15 en 16/12.
Over erkenning heeft Sanne
Wallis de Vries niet te klagen.
Alom wordt haar talent ge
roemd. Een uitverkochte
schouwburg is voor haar niet
meer dan normaal. Zelfs Carré
kreeg ze met gemak aan haar
voeten, toen ze daar bij gele
genheid van de feestvoorstellin-
gen van het 25-jarig Leids Ca
baretfestival acte de présence
gaf.
Ook in haar nieuwe solo 'Stuk'
laat ze weer eens zien wat ze al
lemaal in huis heeft. Het is hu
mor van niveau, juist omdat het
zo vaak grillig en ongrijpbaar is.
Soms moet je om haar lachen,
terwijl je werkelijk niet zou kun
nen uitleggen, wat je nu eigen
lijk zo leuk vindt. Ze kan bij
voorbeeld heel zweverig doen
over verleden, heden en toe
komst. Op zulke momenten is
ze softer dan soft. Maar wan
neer ze als in een soort toe
komstvisioen zich nu al kan er
geren aan een zekere Simone,
die ze nu nog niet eens kent,
dan weet ze een prachtig ver
haal vol vrouwelijke jaloezie op
te hangen.
Vaak ook zit de grap in één van
haar vele tussenzinnetjes. Dan
geeft ze terloops commentaar
op wat ze aan het doen is of ze
relativeert zichzelf. Zo gaat ze
bijvoorbeeld een vakantiever
haal voorlezen over een reis
naar Mexico. Voordat ze begint,
spreekt ze eerst een paar keer
het woord 'Mexico' zo authen
tiek mogelijk uit. Je krijgt niet
de kans om je daarover te ver
bazen, want ineens geeft ze de
verklaring: dit vind ik zelf zo
leuk om even te doen. Dat
maakt haar ontwapenend.
In de sterk associatieve aanpak
van haar programma ligt haar
sterke punt. Je blijft constant
alert, want ze kan onverwachts
iets totaal anders gaan doen.
Met woorden, in dans, met mu
ziek en zang of door gekke bek
ken te gaan trekken. Daar zit
trouwens ook een negatieve en
risicovolle kant aan: soms ben
je namelijk gewoon even de
draad kwijt. Of soms lukt het
haar niet om je in haar gekte
mee te sleuren.
In samenwerking met haar vas
te regisseur Selma Susanna
heeft ze de afgelopen jaren in
kwalitatief stijgende lijn de pro
gramma's 'Sop', 'Zin' en nu
'Stuk' samengesteld, waarbij ze
haar plaats op het podium
steeds overtuigender heeft ver
overd. Misschien zou Sanne
Wallis de Vries nu eens over
een andere regisseur moeten
nadenken die ten aanzien van
haar ongrijpbaarheid wel wat
strenger zou mogen zijn. Een
strakkere en daardoor helder
der aanpak zou waarschijnlijk
winst kunnen opleveren. Voor
lopig echter scoort ze met
'Stuk', waarmee ze ook in het
nieuwe seizoen twee avonden
naar de Leidse Schouwburg te
rugkeert.
De vocalisten
Marlayne, Jody
Pijper, Ferry
van Leeuwen
en Lo van Gorp
verzorgen de
traditionele
eindejaarspro-
ductie in het
LAKtheater.
Foto: And ré
van Haasteren
een feestelijke afsluiting van de
Dansweek.
Roland Helmer vindt het be
langrijk dat zijn theater een
voortrekkersrol blijft vervullen
op het gebied van vernieuwend
toneel. Daarom gaat hij door
met de serie Nieuwe Theater
makers. „De subsidie stond
even op de tocht, maar gelukkig
is het voortbestaan voor ko
mend seizoen gewaarborgd.
Voor het publiek is het heel aan
trekkelijk om voor 28 euro zeven
voorstellingen te zien van aan
stormend talent. Afgelopen jaar
was het merendeel de moeite
meer dan waard, maar je hebt
nooit de garantie dat het perfect
zal zijn. Je neemt als theaterbe
zoeker een zeker risico. Gelukkig
speelt niet iedereen in Leiden
op safe."
Verrassend belooft ook het sa
menwerkingsverband te worden
met Plantsoentheater. Deze or
ganisatie deed twee maanden
