Verzameling Naturalis is onontbeerlijk REGIO Man zonder lontje explodeert om niets Leiden in financiële last? 'Ook voor de zwakke leerling moet de lat op de juiste hoogte' Voetbal in mooi Alkemade GERECHT DONDERDAG 8 MEI NAVRAAG Verwachtingen van leraren bepalen in hoge mate wat een kind op de basisschool presteert. Tot die slotsom komt de Nijmeegse onderzoe- ker Jung- bluth. Reikt de invloed van de schoolmeester en de schooljuf inderdaad zo ver? Navraag bij KEES HAGENAARS, directeur van de rooms-katholieke ba sisschool Ter Does in Hoogmade. Kijkt u op van de uit komst van het Nijmeeg se onderzoek? „Helemaal niet, ook al noemde minister Van der Hoeven het onder zoek gisteravond in NO VA achterhaald. Wij wis ten zes jaar geleden al hoe belangrijk het ver wachtingspatroon van leraren voor de school prestaties van de kinde ren is. Dat bleek uit een schoolontwikkelingspro ject. Een hoog verwach tingspatroon kan de prestaties van leerlingen verbeteren, al moet een leerkracht na tuurlijk ook niet overvragen. Maar 'ondervragen' is fnuikend. Zo in de trant van: 'Het kind kan het toch niet'. Het is belangrijk om, ook voor zwakke leerlingen, de lat op de juiste hoogte te leggen." Verwacht u meer van de ene leerling dan van de andere? „Natuurlijk, en dat is maar goed ook. Je kunt niet van iedere leer ling hetzelfde verwachten. Wij werken op maat. Sommige kinde ren hebben nu eenmaal meer tijd nodig om iets onder de knie te krijgen." Kent u de achtergronden van al uw leerlingen? „Wij kennen de achtergronden, maar laten ons daar niet door lei den. Onze school vindt het belangrijk om kinderen al jonge leeftijd onafhankelijk te toetsen. Meten is weten, en dat hoeft voor de leer lingen helemaal niet erg te zijn. Of zoals een schoolbegeleidet het stelde: Voor de geboorte onderzoeken we al van alles bij kinderen en als zij eenmaal kleuter zijn, zou dat opeens niet meer mogen?" Hoe belangrijk zijn de ajkomst en het milieu van kinderen voor hun schoolprestaties? „Het milieu waarin de kinderen opgroeien speelt wel degelijk een rol. zeker op het gebied van taalontwikkeling. Dat is zeker essenti eel voor allochtone gezinnen. Wij hebben hier één allochtoon ge zin op school, waarvan de ouders veel aan taalontwikkeling doen. Dan zie je meteen dat hun kinderen op schooi veel oppikken." Uit wat voor gezin komt u? „Ik kom uit een arbeidersgezin. Wat ik vertel, heb ik aan den lijve ondervonden. Ik zat op een niet zo sterke basisschool in een klein dorp. Die school had niet goed in de gaten wat de landelijke eisen waren. Op de middelbare school begon ik dan ook met lage cijfers voor taal. Dankzij een leerkracht die hoge verwachtingen van mij had is, het nog goed gekomen, maar het heeft mij jaren gekost. Als ik nu leerling zou zijn op mijn eigen school, zou dat enorm in mijn voordeel zijn." tekst: Tim Brouwer de Koning foto: Engel Lameijer UIT DE ARCHIEVEN ANNO 1903, Vrijdag 8 Mei ENDEGEEST - Door den geneesheer-directeur van het krankzinni gengesticht 'Endegeest' dr. Scheffer, werd aan de Commissie van Beheer verslag uitgebracht, gedurende het afgelopen jaar, waaraan wij een en ander ontleenen. Wat betreft de inrichting der gebouwen tippen wij alleen aan, dat een doelmatige pasteuriseerinrichting werd aangeschaft voor de melk, die tot dusverre in een der stoompotten van het fornuis moest worden gekookt. In 1902 werden 54 mannen en 44 vrouwen opgenomen, zoodat in 1902 werden verpleegd 229 mannen en 240 vrouwen, totaal 496. Terugkwamen voor de eerste maal 76, voor de tweede maal 11, voor de derde maal 5 en voor meer dan de derde maal ook 5 patiënten. Als oorzaak der krankzinnigheid wordt o.a. genoemd van 30 patiënten er felijkheid, van 8 direct en van 3 indirect misbruik van sterken drank, van 1 overdreven godsdienstzin, in 28 gevallen kon de oorzaak niet worden geconstateerd. Talrijke pogingen tot ontvluchting werden aangewend, doch het gelukte slechts aan drie mannen en twee vrou wen zich zoo snel uit de voeten te maken, dat zij niet meer door het gestichtspersoneel bereikt konden worden. ANNO 1978, maandag 8 mei LEIDEN - LDWS-middenvelder Bart van der Weijden scoort met het hoofd de winnende treffer in de wedstrijd tegen Lugdunum, terwijl Henk Brandt, Paul Wetselaar, Henk de Cler en Bennie de Roo (van links naar rechts) toekijken: o-i. Foto: archief Leidsch Dagblad Foto's In deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op gironummer 57055 Ln.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507, 2003 PA Haarlem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO d.d.(datum van plaatsing) of door contante betaling aan de balie van het Leidsch Dagblad, Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd. COLOFON Leidsch Dagblad Directie: 8.M. Essenberg, G.P Arnold W.MJ. Bouterse (adjunct) E-mail: directie@damiate.hdc.nl Hoofdredactie: Jan Geert Majoor, Kees van der Malen, Léon Klein Schiphorst (adjunct) E-mail: redactie.ld@damiate.hdc.nl HOOFDKANTOOR Rooseveltstraat 82, Leiden, tel 071-5 356 356 Postadres. Postbus 54,2300 AB Leiden. Redactie fax 071-5 356 415 Advertentie fax 071-5 323 508 Familieberichten fax 023-5150 567 ADVERTENTIES 071-5356300 Sprinters (rubrieksadv.): 072-519 6868 ABONNEESERVICE 071-5128 030 E-mail: abonneeservice@hdc.nl ABONNEMENTEN Bij vooruitbetaling (acceptgiro) p/m €19,60 (alleen aut ine) p/kw €55,00 p/j €210.60 Abonnees die ons een machtiging verstrekken tot het automatisch afschrijven van het abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting per betaling. VERZENDING PER POST Voor abonnementen die per post (binnenland) worden verzonden geldt een toeslag van €0,50 aan portokosten per verschijndag. GEEN KRANT ONTVANGEN? Voor nabezorging: 071-5128 030 ma t/m vr: 18-19.30 uur, za: 10-13 uur AUTEURSRECHTEN Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij HDC Uitgeverij Zuid BV cq. de betreffende auteur. HDC Uitgeverij Zuid BV, 2003 De publicatierechten van werken van beeldende kunstenaars aangesloten bij een CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting Beeldrecht te Amstelveen. HDC Uitgeverij Zuid BV is belast met de verwerking van gegevens van abonnees van dit dagblad. Deze gegevens kunnen tevens worden gebruikt om gerichte informatie over voordeelaanbiedingen te geven, zowel door onszelf als door derden Heeft u hier bezwaar tegen, dan kunt u dat schriftelijk laten weten aan HDC Uitgeverij Zuid BV, Afdeling Lezersservice, postbus 507,2003 PA Haarlem. Als een hongerig, metalen monster slokt de toren van Naturalis de ene na de andere wetenschap pelijke collectie op. Aan de elf miljoen objecten die het enorme opslagdepot van het Leids na tuurwetenschappelijk museum al bevatte, zijn vorige week weer zestigduizend gesteentemon sters en fossielen toegevoegd. En dit is zeker niet de laatste geologische of zoölogische verzame ling die naar Leiden verhuist. Redeloze verzamel woede of verantwoord collectiebeheer? I N ONDER ZOEK Nieuwsgierigheid is de belangrijkste drijfveer voor de wetenschap. De rubriek In Onderzoek doet een greep uit de vele onderwerpen waar Leidse onderzoekers zich in hebben verdiept. Vandaag: Leo Kriegsman. vijf jaar na ingebruikname alweer te klein. Tenminste, als de zoölogi sche collectie van de Universiteit Amsterdam inderdaad naar Leiden komt. En daar ziet het wel naar uit. Het museum en de Amsterdamse uni versiteit, die het onder houd van de collectie niet langer kan beta len, hebben on langs een 'inten tieverklaring' ge tekend waarin Leiden als 'na tionaal depot' wordt aangewe zen. De menselijke fanta sie schiet eigenlijk te kort om een voorstel ling te kunnen ma ken van de inhoud van het twintig ver diepingen tellende 'palchuis' dat ver bo ven Naturalis uitto rent. Tienduizend vierkante meter, elf miljoen objecten, van gigantische di- no's tot piepkleine insecten, van kristal len tot mineralen, beheerd door 24 conservatoren en 30 technici. Daarbij ver geleken vallen de zesduizend voorwer pen die in het mu seum worden ge- exposeerd volle dig in het niet. En toch is de depottoren „En dus niet als nationale dumpplek", pareert Leo Kriegsman bij voorbaat kritiek op het ver zamelbeleid van Naturalis. Als hoofd van de af deling Mineralogie en Petrologie was hij be trokken bij de recente overdracht van de geolo gische collectie van de UvA naar Naturalis. „Er is sprake geweest van een zeer gedegen selectie. Lang niet alles is hierheen gekomen. Een van deel van de Amsterdamse collectie is verpul verd en ligt nu onder het asfalt." Maar ook na selectie bleven er nog zestigdui zend fossielen en gesteentemonsters over. Geen daarvan is geschikt voor expositie, zegt Kriegsman. Maar op wetenschappelijke gronden wilde het museum ze toch graag hebben. „Het zwaarte punt van ons onderzoek ligt op Europa en Indo nesië. Als je op die terreinen je collectie kunt uitbreiden, moet je zo'n kans niet laten lopen. Bo vendien wilde de UvA er echt Als wij die verzameling niet hadden overgeno men, was hij waarschijnlijk naar Spanje ver dwenen. Dan ben je hem kwijt. Dat is zonde. Op zo'n moment moet je je wetenschappelijke verantwoordelijkheid nemen." Maar wat moeten we nu met nog meer van de ze doodse, niet eens mooie stenen? Kriegsman begint te glunderen.Allereerst hoort een groot deel van deze monsters bij proefschriften. Ben je die stenen kwijt, dan kun je de daarin getrokken conclusies ook nooit meer controleren." Daarnaast is het materiaal van onschatbare waarde voor het ver richten van zo- ge- °P- u 1: „D naamde 'pilot studies', zegt Kriegsman. „On voorkomen dat wetenschappers telkens op- w< nieuw het wiel moeten uitvinden, is het van 00 lang dat ze zich eerst op een gebied oriëntei voordat ze het veld ingaan. Zo is er nu eenl gelsman die graag op de Antillen wil gaan w ken. Die komt dan eerst hier kijken wat wij maal voor materiaal in huis hebben." Bovendien kan dit ruw materiaal steeds op-, nieuw 'hergebruikt' worden. Kriegsman: wetenschappelijke inzichten zijn voortdure aan verandering onderhevig. Nieuwe theori moeten getoetst worden. En dat kan ook h goed met stenen die al jaren geleden gevoni la zijn. Die hebben geen 'houdbaarheidsdatu Toen in de jaren zestig bijvoorbeeld de th« it( van de verschuivende 'aardplaten' geformu E leerd werd, waren deze gesteentesoorten oj nieuw relevant. En dat zie je telkens opnieu Bovendien zijn wetenschappelijke expeditii duur. Zeker als het moeilijk toegankelijke gt iet den betreft. „De binnenlanden van Sulawes iel' Borneo bijvoorbeeld. Daar kom je niet zo maar", zegt Kriegsman. „Of neem het mate er dat uit de mijnen in Limburg afkomstig is. i mijnen zijn nu gesloten, dus we zijn blij dal monsters uit de bodem daar hebben." Toch zal het - wanneer er geen nieuw 1 komt - in de toekomst lastig worden dit soort collecties nog veilig te stellei „Veel meer kunnen we eigenlijk niet kwijt. Qua werk. Want je moet je bede le ken dat zo'n nieuwe collectie ook nog ventariseerd moet worden, waardoor je :n tijd achter de feiten aanloopt. Maar ook! >e siek. Door een soort 'rolrekken' te plaatse waardoor de kasten heel dicht tegen elkai aan kunnen worden gezet - zit er nog wek speling in. Maar ook daar is nu bijna de gn bereikt." Rody van der Pols IK De toren van Naturalis slokt de ene na de andere wetenschappelijke collectie op. Als 'nationaal depot' is de Leidse, metalen kolos onontbeerlijk voor wetenschappelijk onderzoek. Archieffoto: Hielco Kuipers SCHRIJVENDE LEZERS De afgelopen weken heb ik me verbaasd over de hoeveel heid artikelen in het Leidsch Dagblad waarin over de fi nanciële malheur van Leiden wordt bericht Een bloemle zing: op 19 maart kopt het LD 'Grote twijfels bij financiële haalbaarheid Aalmarktplan', op 27 maart 'De Zijl Bedrij ven handhaaft te duur onderkomen', op 29 maart 'Geen geld voor garage Haagweg'. Deze gevallen betreffen alle zaken die het Leidse direct aangaan: het Aalmarktgebied schreeuwt al minstens 20 jaar om een grondige aanpak, de problemen bij DZB leidden, indirect, in de vorige col legeperiode zelfs tot het vertrek van Jan Laurier als wet houder, en het goed werkende plan-met-de-busjes dat Leiden qua parkeerprobleem uit de brand hielp, lijkt zo teloor te gaan. De financiële perikelen die opgesomd wor den, moeten gezien worden naast de tekorten waarover bericht wordt in een artikel van vrijdag 12 april, naar aan leiding van een brief van het college gericht aan de ge meenteraad aangaande de wankele financiële situatie van Leiden: de komende vier jaar moet dit college 52 miljoen euro bezuinigen. Het probleem is duidelijk: Leiden heeft de komende jaren geen cent te makken. Daarom is het des te vreemder dat Leiden wél véél geld wil gaan uitgeven in deze collegepe riode. Ik doel hier op de plannen die de gemeente heeft omtrent de Rijn Gouwe Lijn, de sneltram van Gouda naar de kust die door de Leidse binnenstad moet gaan rijden. De kosten voor deze plannen, die afhankelijk van de uit voering, door Arcadis zijn becijferd op een bedrag tussen de 75 en 100 miljoen euro, zijn daarentegen niet financi eel onderbouwd. Hoewel wethouder Geertsema op 29 ok tober 2002, de avond dat de beslissing viel om de Rijn Gouwe Lijn (RGL) door de Leidse binnenstad te laten rij den, met een rapport van het onderzoeksinstituut Eco- Rys schermde alsof daarin de 'ultieme waarheid' stond verwoord, deugt de financiële onderbouwing van de plannen rondom de RGL van geen kanten. Het bovenge noemde rapport is gebaseerd op schattingen, die vervol gens twee bladzijden verder als feiten worden gepreseri- teerd, een echt onderbouwend marktonderzoek naar voorkeuren van consumenten en reizigersgedrag is nooit uitgevoerd. In alle scenario's rondom de RGL wordt al leen de meest zonnige zijde belicht, de raadsleden slikten deze mooie praatjes allemaal (één uitgezonderd), en dus gaat er veel geld over de balk gegooid worden, zonder dat het van te voren duidelijk is of het een financieel goed on derbouwd, weloverwogen plan is. En zonder dat de ge meenteraad (financiële) ontsnappingsclausules heeft in gebouwd tijdens de besluitvorming, zodat er bij ernstige overschrijdingen van het budget geen weg terug meer is (zoals bij de Betuwe-lijn en de HSL). En dus ga je je als burger van Leiden afvragen: wat doen onze raadsleden aan deze kwesties? Wie houdt er in de gaten of dit wel verantwoord is dat Leiden zoveel geld gaat uitgeven aan weer nieuwe ambitieuze plannen (van wethouder Pechtold mag de RGL geen prestigeobject worden genoemd, maar wat is het dan wel?), vraag ik me dan hardop af? En dat in een gemeente waar geen geld beschikbaar wordt gemaakt voor nieuwbouw voor scho len, waar de klassen in veel scholen te groot zijn, waar les materiaal tekort is, moet daar zoveel geld onverantwoord worden uitgegeven aan een nieuwe vorm van transport waar vooralsnog geen Leidenaar beter van lijkt te worden? Elsbeth van der Waal, Leiden. In het artikel 'De macht in de raad, maar niet in het gemeentehuis', geeft fractievoorzitter Van Brussel precies aan waarom het eigenlijk niet zo goed gaat met de vereniging Mooi Al kemade. En in het laatste gedeelte wordt dat nog eens extra benadrukt. Van Brvssel vraagt zich af waarom de voetbalclubs zoveel subsidie krijgen. Ik wil hem even uit de droom helpen. De voetbalclubs krijgen namelijk he lemaal niet zoveel subsidie. Gewoon net zoveel als andere verenigingen. Kennelijk heeft de heer Van Brussel iets anders voor ogen, namelijk de bijdrage in het onderhoud die door de gemeente aan de, vlak voor de verkiezingen van vorig jaar, opgerich te stichting Buitensportverenigingen Alkemade wordt 'gegeven'. Deze stichting werd opgericht door toe doen van voornamelijk... de gemeen te Alkemade. Nog even een verduidelijking: Een drietal jaren geleden werd een plan gelanceerd om de sportvelden ge deeltelijk te renoveren en kreeg hoc keyclub Alkemade zelfs een heus kunstgrasveld. Het onderhoud van de velden werd vervolgens overgedaan aan de eerder genoemde stichting, waarbij een zogenaamde win-winsi- tuatie moest ontstaan. Eén van de belangrijkste winposten voor di meente lag in het feit dat tenm twee salarissen, maar mogelijk van ambtenaren ten gemeentel niet meer ten laste komen van derhoudsbegroting sportveldei daarbij nog even op de financil ingezet werden voor de plantso dienst om de velden daadwerk onderhouden (komt nu gedeelt voor rekening van de verenigin en de winsituatie wordt voor d( meente met gemak bereikt. Eei de zaak dus voor de gemeente, gezien de heer Van Brussel zich nelijk niet eerst heeft verdiept ii goede zaak en vervolgens wel ze kreet loslaat in dit dagblad g< maar eens aan waarom het met Alkemade niet gaat zoals het ha Gewoon bij het begin beginnei Mooi Alkemade en uw princip communicatie eens nader bezie Met dit artikel worden de buiten sportverenigingen in diskrediet bracht via de krant en dat kan tl niet de bedoeling zijn van Verei Mooi Alkemade. Of houdt u ge« niet van voetbal, meneer Van ft sel? H.P. Elstgeest, voorzitter Roelofarerxl Een lieverdje kan de drieën twintigjarige Hillegommer niet worden genoemd. Ondanks zijn jonge leeftijd heeft hij na melijk al een enorm strafblad weten op te bouwen. De lijst met zijn misdragingen is maar liefst acht kantjes lang en staat bol van de mishandelingen en openbare geweldplegingen. Het verleden kan de jongeman vandaag voor de rechter niet goedpraten, maar met de fei ten waar hij nu van wordt be schuldigd heeft hij niets te maken. Althans dat beweert hij bij hoog en bij laag. De Hil legommer ontkent glashard de openbare geweldpleging in de kroeg, de bedreiging van zijn oude werkgever en collega en de mishandeling van een vriend. „Uw verhaal klopt niet," legt hij de rechter verongelijkt uit. „Ik heb helemaal niets ver keerd gedaan. Ik krijg vanwege mijn verleden altijd overal de schuld van. Maar hoe kan ik ooit met een schone lei begin- nen als mijn omgeving telkens alles op mij afschuift?" Zo is hij de ruzie in de kroeg ook niet begonnen. „Een man keek mij provocerend aan en gaf mijn vriendin een duw. Dat was de druppel. Ik ben toen direct weggegaan. Gesla gen met een glas bier heb ik dus niet. Dat deed een vriend van mij." Ook de bedreiging van zijn oude baas is volgens de verdachte door getuigen bij elkaar gelogen: „Ik wilde sa men met een vriend die dag ontslag nemen. We gingen al leen het geld ophalen dat we nog van hem te goed hadden. De man vroeg of hij onze schoenzolen mocht zien. Er was pas in de zaak ingebroken en hij verdacht ons daarvan. Ik ben toen boos geworden. Ik was diep beledigd en heb de man inderdaad uitgescholden maar een gebaar van een ge weer heb ik met mijn handen nooit gemaakt." Meerdere mensen hebben het voorval gezien, houdt de offi cier van justitie de Hillegom mer voor. „U heeft daarbij ver schillende bedreigingen geuit: 'Als ik je wil beroven dan schiet ik je wel neer' en 'als we niet binnen tien minuten ons geld krijgen, dan breken we de boel af. Bij geen geld staat dit gebouw maandag in de fik'." De verdachte schudt zijn hoofd. „Onzin, daar klopt niets van. Ik wilde het geld waar ik recht op had. Voor mijn werk wil ik net als ieder ander gewoon worden be taald." Die versie van het verhaal valt toch moeilijk te rijmen met die van de vele getuigen, merkt de rechter op. „Hoe kan dat toch? vraagt hij aan de verdachte. „Het komt door mijn crimine le verleden", antwoordt de jongeman. „In de kleinste beweging die ik maak, zien ze nu al een pis tool. Ik heb echt niet zo gerea geerd. De getuigen hebben dit waarschijnlijk verklaard uit angst voor de baas." Daar naast verdenkt de verdachte zijn baas ervan de getuigen te hebben omgekocht. De bedreiging blijkt niet het eerste akkefietje op het werk te zijn. Eerder zou de Hillegom mer met een mes een Ajax T- shirt van zijn collega kapot hebben gesneden. Geheel in lijn met de rest van het betoog ontkent de jongeman dit voor val in alle toonaarden: „Ik ben een geboren Rotterdammer en heb wel wat van het lelijke T- shirt gezegd maar een mes heb ik niet gebruikt." Het wordt langzamerhand voorspelbaar, maar ook over de kopstoot die hij later aan zijn vriend heeft uitgedeeld, kan de verdachte niets zinnigs zeggen. „Waarom gedraagt u zich niet eens normaal?", wil de rechter weten. „Ik gedraag me wel normaal", klinkt het boos. „U bent steeds het mid delpunt van ruzies en vecht partijen. Hoe verklaart u dat?" De man haalt zijn schouders op. „Een kort lontje, mis schien?", oppert de rechter. „Geen lontje", verbetert de Hillegommer hem. „U explo deert dus onmiddellijk stelt de rechter vast. „Ja", verklaart de verdachte treurig. „Ik ben van plan een sociale- vaardigheidstraining te gaan volgen," vertelt hij. „Ikg nenkort trouwen en will om leren omgaan met agressie." De training za gens zijn eigen verklarin nodig moeten zijn, consi de officier gevat. „U heel helemaal niets gedaan?" Als ik uw betoog samen vervolgt hij, „dan komtl op neer dat alle getuigen gen zouden hebben en( dereen tegen u is. Ik geil hier persoonlijk helemai van en verzoek de rechtl feiten bewezen te verkli De rechter kan ook nietl pen waarom cle verdach het eind toe glashard bij gen over de feiten. En wi leren wil, moet maar vol vindt hij. De HillegomnD krijgt daarom vijf maani vangenisstraf opgelegd 1 voorwaardelijke gevang! straf van zeven maande wege eerdere veroordeli wordt met een jaar veria Floor Ligtvoet

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2003 | | pagina 14