Het bedreigde weidegevoel
GESPREK VAN DE DAG
Frans Bauer bezwijkt
ook voor reality-soap
Fondant
Esther Hart wil in Riga
haar conciërge achterna
Typisch Nederlands cultuurlandschap en zijn vogels staan onder druk
Aantal
broedparen grutto in tien jaar gehalveerd
DAGELIJKS LEVEN
Altijd al een kijkje willen nemen in
het leven van Frans Bauer? Binnen
kort kunnen fans de belevenissen van
de volkszanger en zijn gezin op de
voet volgen in een nieuwe reality-so
ap. Na Patty Brard en Adam Curry en
zijn echtgenote Patricia Paay, laat ook
de vertolker van het levenslied zich 24
uur per dag filmen. De serie acht afle
veringen zijn dit najaar te zien op
RTL4.
Bauer (29) woont samen met zijn
vriendin Mariska en hun zoontjes
Christiaan en Jan in het Brabantse
Fijnaart. In"3e soap zijn onder meer
beelden te zien van zijn vakantie en
van optredens in Duitsland. Ook
komt het tienjarig jubileum van de
zanger aan bod, dat wordt gevierd
met vier concerten in Ahoy" Rotter
dam in oktober.
De volkszanger maakte tot nu toe
zestien albums, waarvan er zes ook in
een Duitstalige versie op de markt
kwamen. Hij sleepte al tientallen gou
den en platina onderscheidingen in
de wacht. Zijn fanclub bestaat uit bij
na 10.000 leden. Ook in Duitsland en
België is de zanger razend populair.
Op de vraag of de kijkers niet een
beetje moe worden van de zoveelste
reality-soap, antwoordde de RTL-
woordvoerder dat net als ieder mens
ook iedere serie uniek is. „Bauer heeft
een hele schare fans die het vast boei
end vinden om het programma te
zien." Hij denkt dat ook anderen ge
ïnteresseerd zijn in het leven van de
volkszanger. „Hij staat voor een be
paalde levenswijze en doet niet alles
via het gebruikelijke pad. Dat levert
een boeiend verhaal op."
ANP
WOENSDAG 7 MEI 2003
MONU l?lcH
MENSELIJK
GRAVIN SOPHIE van Wessex, de
vrouw van de Britse prins Edward,
verwacht in december haar EERSTE
KIND. Dat meldde Buckingham Pa
lace gisteren. Edward is de derde en
jongste zoon van koningin Eliza
beth. Sophie voelt zich goed, maar
houdt op doktersadvies voorlopig
rust. De gravin had in december
2001 een miskraam als gevolg van
een buitenbaarmoederlijke zwanger
schap. De Britse roddelpers ver
moedt dat zij deze keer door middel
van reageerbuisbevruchting (IVF) in
verwachting is geraakt, maar het ko
ningshuis heeft dit niet bevestigd.
Foto: AP
Groot-Brittannië maakt binnenkort
kennis met het eerste mobiele TOI
LET met computer en INTERNET
TOEGANG. Softwaregigant Micro
soft heeft de wc ontworpen, en pre
senteert hem op popfestivals. De
'iLoo' - de i staat voor internet en loo
is Engels voor toilet - heeft een
draadloos toetsenbord, een plasma
scherm en een snelle internetver
binding. „Internet is onderdeel van
het alledaagse leven, dus surfen op
het toilet was de volgende logische
stap", zei Tracy Blancher van Micro
soft gisteren. Op het internet zelf
zijn de grappen niet van de lucht.
Zo wordt de iLoo al 'www.c' ge
noemd, en hopen sommigen dat het
toilet Microsofts 'waterLoo' wordt.
Is het een jongen? Is het een meis
je? Het is SUPERMAN. Althans, als
het aan de kersverse ouders Sara
Lindenger en Johan Leisten had ge
legen. Zij wilden hun zoontje Super
man noemen, maar dat ging de au
toriteiten in ZWEDEN te ver. De
naam 'Staalman', zoals Superman
in Zweden heet, werd niet geschikt
bevonden door het overheidsorgaan
dat toezicht houdt op de namen die
ouders aan hun pasgeborenen ge
ven. Die zou kunnen leiden tot 'on
gemak' voor degene die hem draagt.
Lindenger en Leisten zien het pro
bleem niet. Ze wilden hun zoon Da
vid Rune Staalman Leisten.
Graaf Spencer, de broer van de over
leden PRINSES DIANA, wil bezoe
kers toelaten in haar SLAAPKAMER
in het familiehuis op het landgoed
Althorp. Dat meldt The Daily Mirror.
De kamer is onveranderd sinds de
Diana's dood in 1997. Toeristen
konden eerder al het landgoed zelf
bezoeken. Diana ligt daar begraven.
Tegen betaling van 16 euro is nu
ook het bed te zien waarin ze sliep
als ze met prins Charles op Althorp
logeerde. Critici beschuldigden
graaf Spencer al eerder van lijken-
pikkerij, en zeggen dat hij de slaap
kamer gebruikt om het teruglopende
bezoekersaantal op te schroeven.
Toen Spencer het landgoed in 1998
openstelde, werd het jaarlijks be
zocht door 140.000 Diana-fans.
Verleden jaar daalde dat aantal tot
113.000. Foto: AP
De Londense taxi's ogen tegenwoordig schrikbarend
bont. Waar bleef de tijd dat deze bonbonnières op wie
len er zonder uitzondering zwart en glanzend uitza
gen? Thans verspreiden ze alle kleuren van de regen
boog en de portieren bevatten soms zelfs een reclame
boodschap. Ik waaide wat dagen uit in de metropool. Ik
veronderstelde dat de oude prins me niet zou missen op
zijn défilé in Wageningen en dat ik - en niemand - zou
kunnen opboksen tegen dat verrukkelijke pothoedje van
Maxima.
Ooit heb ik een paar jaar in Londen gewoond. Sedert
dien werd er zakelijk nog wel eens een dagje overgewipt,
maar dat telde niet mee in de categorie 'leer vreemde
volkeren en hun gewoonten kennen'. De vroegrijpe kro
kus in Hyde Park waar ik soms vanuit een toen nog ge
heel zwarte cab een glimp van opving was uitgebloeid
voordat de avond weer daalde en het vliegtuig weer
steeg.
Engeland ligt heel dichtbij. De veerboot, tegenwoordig
'catamaran'geheten, schuddebuikt me in nauwelijks
drie uur vanuit Hoek van Holland naar Harwich, waar
ik mij links op de rijbaan opstel Want dat excentrieke
linkse rijden zal de Brit in ere houden, lang nadat hij
knarsetandend de euro heeft aanvaard.
Ik begin met wat er in Londen sinds de kwart eeuw dat
ik er woonde hetzelfde bleef. Dat linkse rijden dus,
maar omdat het éénrichtingverkeer in de overvolle stad
dramatisch steeg is dat minder bedreigend. Ook de
voedselhal van Harrods, het grootste warenhuis in de
wereldstad, is onaangetast. Ogenschijnlijk althans. Ik
kan er nog steeds de meest zonderlinge vissen kopen bij
mannen met strohoeden op en dunne witte handschoe
nen aan.
Iets verderop in Knightsbridge, in het chique Harvey Ni
chols, constateer ik tevreden dat de grote modeontwer
pers uit Frankrijk, Italië en Japan hun creaties voorde
Engelse clientèle nog altijd dat tikje specifiek fondant en
scheutje zuurtjeskleur meegeven. Bus 14 rijdt nog altijd
knalrood en dubbeldeks naar Putney, de voorstad waar
ik woonde. Er zijn nog een achterbalkon en een conduc
teur. De rit duurt eens zo lang en kost een vermogen,
namelijk een pond. De conducteur is vaak een buiten
landse werkstudent.
De werkelijkheid is dat Londen stilaan op een tamelijk
herkenbare stad gaat lijken. De overheidsmusea zijn er
nog gratis, maar als er een speciale tentoonstelling is
wordt er financieel bijzonder hard toegeslagen. De tra
ditionele koffie die er van oudsher niet te harden was,
bestaat nog wel, maar je moet er naar zoeken. Nu is al
les cappuccino wat Big Ben slaat, en op de gevels van de
desbetreffende nering staat het woord voor koffie meest
al op zijn Italiaans gespeld. Je drinkt nergens zo'n goeie
Cappuccino Primo als bij Costa. Over de taxi's heb ik
het al gehad, en mij schiet te binnen dat een winkel
bediende bij Fortnum and Mason op Piccadilly wel
iswaar nog altijd in jacquet loopt, maar de etala
ges zijn wegens grondige herindeling aan het oog
onttrokken en het management volstaat met een
schamel papier op de vensterruit, waarop men
excuses aanbiedt voor het ongerief.
En ik vergat nog te zeggen dat er in vele afdelin
gen van Harrods tegenwoordig lawaaierige pop
muziek weerklinkt. De eigenaar is een Egypte
naar, die gemankeerde nieuwe 'schoonvader'
van wijlen prinses Diana, en de Engel
se voetballer van het jaar is trouwens
een Fransman. Londen en Groot-Brit-
tannië (want in Schotland en Wales schijnt
dat niet anders te wezen) doen steeds
minder gek en maar gewoon.
Mijn diepbetreurde collega Haye
Thomas placht te zeggen: 'Londen is
een kijkdoos'. Daarbij doelde hij op
alle frutsels die je als kind van wel
eer in een schoenendoos stopte.
Maar Londen is groot gegroeid en de
wereld gekrompen. Londen schikt
zich in wat onvermijdelijk is.
Esther Hart, de Nederlandse deel
neemster aan het Songfestival,
hoopt dat ze op 24 mei in het Let
se Riga in de voetsporen zal treden
van haar vroegere schoolconciër-
ge. Twee jaar geleden won hij, Da
ve Benton, namelijk in Kopenha
gen.
De Arubaan Benton werkte enige
tijd als conciërge bij het conserva
torium in Rotterdam, waar Esther
toen net studeerde. Hij belandde
uiteindelijk in Estland en namens
dat land won hij het Songfestival.
„Op school zong hij ook altijd.
Echt heel leuk dat hij heeft gewon
nen", zegt Hart.
De nationale finale van het Song
festival werd door Esther overtui
gend gewonnen met haar nummer
'One more night'. „Veel mensen
denken dat ik hoog ga scoren,
maar ik vind het moeilijk om dat te
zeggen. Ik zal heel tevreden zijn
met een plek in de top tien, maar
ga natuurlijk voor de eerste
plaats."
Ze heeft korte fragmenten van de
concurrentie gezien. Op basis
daarvan denkt ze dat Spanje, IJs
land, Noorwegen en Frankrijk ho
ge ogen zullen gooien. Over de da
mes van het Russische duo t AT.u.
is Hart muzikaal niet te spreken. Er
is wel veel over te doen geweest,
omdat ze in het openbaar regel
matig lesbisch getinte handelingen
verrichten.
Een relletje was geboren, iets wat
traditioneel bij Songfestivalinzen
dingen lijkt te horen. Zo wilde Bel
gië aanvankelijk een extreemrecht
se zangeres sturen, had de Neder
landse Michelle twee jaar geleden
bonje met de gelijknamige Duitse
zangeres, en is er nu de ophef over
LA.T.U.
„Een relletje over mij is er niet, of
Nederland is onlosmakelijk verbonden met
weilanden. Het is 'ons' cultuurlandschap, zo
Nederlands als het maar zijn kan. Op de een
of andere manier heeft iedereen een 'weide
gevoel'. Maar het weiland is een een bedreig
de soort aan het worden, en ook de zo type
rende weidevogels als de grutto hebben het
zwaar.
Vanuit de lucht bezien is Nederland een
groen mozaïek, een lappendeken van
groentinten, afgewisseld met dorpen en ste
den. We hebben er nog ongeveer een mil
joen hectare van: weiland. Die enorme hoe
veelheid grasland is heel divers. Van de
veenpolders in Zuid- en Noord-Holland en
de 'prairies' aan de Friese meren, via het ri
vierenlandschap in het midden en oosten
tot het 'klein Zwitserland' in Limburg. Er is
echter één constante: overal moeten weilan
den tegen de verdrukking door industrieter
reinen en uitbreidingswijken of Vin ex-loca
ties worden beschermd. Ons cultuurland
schap moet steeds vaker wijken voor beton.
Ooit kwamen buitenlandse schilders naar
Nederland om ons landschap te vereeuwi
gen. Ze zochten naar het geheim van het
rustgevende, ietwat monotone buitenge
bied. Er waren geen schilderachtige, Itali
aans aandoende ruïnes voor een bijbels ta
fereel. Bomen waren er, zeker in het veen-
weidelandschap, nauwelijks te vinden. Maar
de artiesten bedachten er aanvankelijk zelf
wel geaccidenteerd terrein bij.
Pas door representanten van de Haagse
School werden de polders afgebeeld als pol
ders: weilanden vol met koeien en ander vee
en weidevogels, onder prachtige, wollige
luchten. En afgelopen zondag, toen het zulk
fraai weer was, vergaapte menig fietser zich
aan het palet van groen, dat wordt afgewis
seld met het knalgeel van de paardebloe
men en boterbloemen en het rood of dis
crete wit van klaver. En dat alles onder een
strakblauwe lucht.
Bij die weilanden, horen geluiden. Van de
grutto bijvoorbeeld. En van de scholekster,
tureluur, wulp en heftig kirrende baltsende
kieviten. Of van het zanggebrabbel van de
veldleeuwerik. Al die typisch Nederlandse
vogelsoorten hebben het moeilijk. Maar het
is vooral de grutto die wordt bedreigd. Het
In slechts tien jaar tijd is het aantal broed
paren van de grutto in Nederland gehal
veerd van omstreeks 90.000 tot 45.000. De
grutto is niet de enige weidevogel die zich
maar moeilijk in Nederland kan handhaven.
Dat is des te erger omdat het grootste deel
van de soort (zo'n 80 procent) iedere zomer
juist naar ons land komt om te broeden.
Andere weidevogels die steeds zeldzamer
worden, zijn de kemphaan (nog slechts zo'n
100 broedparen), de tureluur (22.000 paren)
en de wulp (6400 koppels). Ook het aantal
veldleeuweriken is hard achteruit gegaan.
Waren er in de jaren zeventig zeker nog
500.000 paren, nu worden er nog rond de
50.000 geteld. Meer voorkomende soorten
zijn de kievit (tussen 200.000 en 300.000 pa
ren) en de scholekster (80.000 tot 130.000).
Esther Hart: „Ik ga natuurlijk voor de
het zou moeten zijn dat ik eerst in
de running was om namens Enge
land aan het Songfestival deel te
nemen. Ik wist niet eens dat mijn
nummer Wait for the moment'
eerste plaats." Foto: ANP/Juan Vrijdag
was ingezonden, maar het drong
daar door tot de laatste vier. Ik
moest uiteindelijk kiezen en ik
koos voor Nederland. Dat was een
juiste keus, want de man die het
daar in de finale zong behaal v
nul punten."
Martijn Kamans
Dit kunstwerk van Cornelia Bruinewoud verbeeldt de typische hoogpotige grutto, een van de bekendste Nederlandse weidevogels. Het
werd gisteren door Bruinewoud (links) en zanger Syb van der Ploeg in De Bilt onthuld. Foto: GPD/Roland de Bruin
aantal broedparen is de afgelopen tien jaar
met ongeveer de helft afgenomen.
Aan menige vergadertafel wordt flink gebek
vecht over de redenen. Natuurlijk wordt de
boer die zijn gras drie tot vier keer per jaar
maait om het in te kuilen als eerste schuldi
ge aangewezen. De nesten zouden worden
vermorzeld door de machines. Dezelfde
boer wordt nog een keer verwijtend aange
keken omdat hij tegenwoordig mest in de
grond injecteert, waardoor wormen en bo
deminsecten (lekkere hapjes voor de grut
to's) zouden verdwijnen.
Een verse koeienvlaai, bron van nieuw le
ven, wordt ook schaarser, want steeds meer
koeien worden op stal gehouden. Bedrijfs
economisch zou dat voor de boeren interes
santer zijn. En dan zijn er nog de puur na
tuurlijke bedreigingen voor de grutto en zijn
soortgenoten: vossen, kraaien, eksters en
kauwen. Die hebben zich beter aan de men
selijke activiteit aangepast, en houden huis
onder de weidevogels.
Gelukkig is het niet allemaal kommer en
kwel. Er zijn steeds meer boeren die de wei
devogels koesteren, en beseffen dat ze naast
een complex bedrijf ook nog eens het b(
heer hebben over een prachtig stuk cult
goed. Op vele plaatsen in het land spon
boeren in het voorjaar de vogelnesten o
vaak samen met vrijwilligers, en marker
ze, zodat ze met maaien en bemesten w
den ontzien. En als het vee in de wei kot
krijgt een nest soms een nestbescherme
(een ijzeren hekwerkje) om zich heen, w
door de koeien deze kraamkamer niet k
nen vertrappen.
Wilko Voordouw
Vrijwel onzichtbaar tussen het hoge gras en
uitermate kwetsbaar: een gruttonest is
gauw vertrapt. Foto: Mark Lamers
De meest aangevoerde redenen voor het
zeldzamer worden van deze insecteneters is
de verdergaande intensivering van de land
bouw en de oprukkende verstedelijking.
Ook de verdroging speelt een belangrijke rol
speelt. Het grondwaterpeil is in veel gevallen
verlaagd ten behoeve van de landbouwma
chines, terwijl de meeste van deze vogel
soorten juist van drassige grond houden.
Veel nestgelegenheid is daarbij nog eens
verdwenen omdat er veel vroeger wordt ge
maaid, en het oppervlak van de weilanden
steeds beter door de boeren wordt benut
Om het tij te keren heeft minister Veerman
van landbouw onlangs een veertigtal zoge
heten gruttoboerderijen opengesteld. De ei
genaars van die bedrijven boeren op een
'gruttovriendelijke' manier.
De Friese zanger Syb van der Ploeg, voor
heen van popgroep De Kast en nu van de
rockband Spanner, gaf maandag in De Bilt
het startsein voor een nationale wedstri
het kader van een campagne om de wei
vogels in het algemeen en de grutto in b
bijzonder beter te beschermen. "Verbee
eigen weidegevoel' luidt de opdracht aa
kunstenaars, amateurfotografen en and
creatieve geesten.
Volgens de Stichting wAarde, die samen
de Vogelbescherming tekent voor de aci
worden de beste inzendingen bekroond
publicatie in een binnenkort te verschij
'Atlas van het Nederlandse weidegevoel
stichting houdt rekening met de belang
van zowel boeren als burgers. Eerdere s
cesvolle acties waren 'Bomen voor koet
in samenwerking met de VARA, en een
dooi voor de terugkeer van de heggenvl
ter.