Heineken laat conservatief imago varen
ECONOMIE
Werken naast een uitkering of AOW
Oorlog legt Shell geen windeieren
'KLM-technici tijdelijk in
buitenland aan de slag*
Nieuwe topman Ahold
houdt niet van fratsen
Nuon stopt met
internetten
via stopcontact
Hoe ver gaat bureaucratie?
chting meet
ernetbezoek
lem - Acht internetexploi-
n, waaronder Ilse Media,
MSN, Tiscali en Wana-
hebben gisteren de op-
ng van een stichting aan-
"idigd die betrouwbare cij-
vergaren over het aantal
kers van internetpagina's,
tbreken duidelijke stan-
len voor deze metingen,
eerders en mediaplan-
lijn daardoor huiverig om
ate te maken op websites.
IQichting Internet Reclame
komt er nog dit jaar en
12 een kantoor in Haarlem.
7|i kaart brengen gebeurt
8|ntinu online bereikson-
59ek.
,34
|iq Air springt
|at van Buzz
- Basiq Air van Trans-
begint een goedkope lijn-
20t op Londen. Nu het moe-
^drijf KLM de prijsvechter
ooheeft verkocht aan con-
2ïit Ryanair, bestaat er vol
den woordvoerster geen
9$treekse verbinding meer
o<h Schiphol en het vlieg-
jlonden Stansted. Basiq Air
2i)ehalve op vakantiegan
ger op zakenreizigers met
6Jap budget. De vluchten
ooen vanaf 8 mei worden ge-
2^ voor introductietarieven
'55 negen euro (enkele reis,
|Qsief belastingen).
ievenslag op
ten Toronto
,50
^ol - Luchtvaartmaat-
5*pijen proberen met stunt-
80en hun toestellen naar
^ïto te vullen. Veel reizigers
'3on weg uit de Canadese
84it angst voor de longziek
tes die daar relatief veel
iodoffers maakte. Nu de AN-
gjn eerder afgegeven nega-
;5(#isadvies heeft ingetrok-
9q>iedt Martinair retourtjes
0(inaf 219 euro. Dit is min-
5Sin de helft van de gebrui-
3% prijs. Concurrent AirT-
6lt vliegt retour vanaf 250
,00 Martinair meent dat de
te snel een negatief
;0$vies heeft afgegeven voor
ooito. Daardoor loopt Mar-
volgens de woordvoerder
'7sle tonnen' aan omzet mis.
.01
"A Strauss viert
,0°
^te verjaardag
.17
rancisco - Spijkerbroe-
^brikant Levi Strauss heeft
.en zijn 150ste verjaardag
•sc^d met de opening van een
Q^kerscentrum in San Fran-
|i5 De populariteit van de
1 broeken is al een aantal
37anende. Om de inkomsten
isaschroeven wordt een lijn
■^ope jeans, onder de
14naam Signature, verkocht
,85supermarktketen Wal-
Ooit begon Levi Strauss
sie verkoop van broeken en
4Q in de zaak van zijn broer
Francisco. Levi's werd
7crereldberoemd toen
•JJss als eerste begon met het
liken van metalen klinkna-
er versterking van slijtge-
$e broeknaden.
idenfabriek
:ticel sluit
«ter - Matrassenfabriek
cel Bedding in Deventer
sind dit jaar de deuren,
door verliezen 75 werkne-
hun baan. De fabriek
it al enkele jaren met te
illende resultaten. De pro-
e gaat naar twee vestigin-
n België van Recticel Bene-
)e verkoopafdeling in De-
ir blijft bestaan. De fabriek
uceert jaarlijks zo'n
00 matrassen.
zaterdag 3 MEI 2003
Overname BBAG door Heineken
BBAG is in 1921 ontstaan
dooreen samenwerking
van vijf Oostenrijkse
productie 2002:
109 miljoen
hectoliter
13 miljoen
hectoliter
a
Heineken BBAG
Osterreische
Brau-Beteiligungs-AktienGesellschaft
producten: marktaandeel:
Bier
Kaiser, Zipfer, Gösser I
en Edelweiss
Mineraalwater:
Gasteiner
Vruchtensap
Pago
Vastgoed
omzet 2002:
1,12 miljard euro
aantal werknemers:
8.520
exportlanden:
Italië 30%, Rusland 27%,
Zwitserland 7%, Slovenië 4%,
Zweden 4%, Ver. Staten 3%,
Kroatië 2%, anderen 20%
anp bron: Heineken en BBAG (jaarverslag 2002)
amsterdam/anr - Met de over
name van brouwer BBAG schudt
Heineken in één klap zijn conser
vatieve imago van zich af. De
aankoop in Oostenrijk voor 1,9
miljard euro is de grootste uit de
geschiedenis van de Nederlandse
brouwerij, die de afgelopen drie
jaar zuinig aan deed op de over-
namemarkt. „Met de vernieu
wing van de top is Heineken dui
delijk agressiever geworden", al
dus een analist.
Voormalig Heineken-topman
Vuursteen moest voor zijn ver
trek, in het voorjaar van 2002,
geregeld aanhoren dat de brou
werij te voorzichtig was met
overnames. Terwijl Heineken
verspreid over de hele wereld
kleine brouwers aaneenreeg, ga
ven andere grote bierconcems
miljarden uit om snel te groeien.
De Belgische concurrent Inter-
brew investeerde de afgelopen
drie jaar alleen al ruim 5 miljard
euro in de Britse brouwer Bass
en branchegenoot Beck's in
Duitsland.
Heineken pareerde de kritiek
met het antwoord dat het zich
'conservatief opstelt. De brou
wer kijkt vooral naar de winstge
vendheid, niet naar ruwe om
zetgroei door grote aankopen,
meldde het bestuur. De nieuwe
topman Ruys greep afgelopen
jaar elf keer naar zijn portemon
nee. Heineken lijfde in 2002
voor in totaal 1,2 miljard euro
bedrijven in.
Ruys zag binnen een jaar in dat
de investeringen nog verbleek
ten bij de miljarden die de con
currentie al had uitgegeven.
Eind 2002 tuigde hij daarom een
nieuwe afdeling op om de posi
tie van Heineken in de topdrie
van de wereld veilig te stellen.
Het onderdeel moet uitsluitend
ovemameprooien in het vizier
nemen. Heineken is met Inter-
BBAG-topman Karl Büche (links) en zijn Heineken-collega Anthony Ruys tonen eikaars producten op de
persconferentie in Wenen waar de overname van de Oostenrijkse brouwerij door de Nederlandse biergi
gant werd bekendgemaakt. Foto: EPA/Barbara Gindl
brew en het Zuid-Afrikaanse
South African Breweries (SAB)
verwikkeld in een strijd om een
plekje op het erepodium. Het
Amerikaanse Anheuser-Busch
(met het merk Budweiser) is
veruit de grootste brouwer ter
wereld.
Dat Heineken zich nu pas echt
mengt in het ovemamegevecht,
kan ook sluw worden genoemd.
„Heineken heeft zich niet gek
laten maken toen de concurren
tie veel geld neertelde voor uit
breiding. Brouwers als Inter-
brew hebben hun geld zo goed
als opgemaakt Zij zijn voorlopig
bezig met het integreren van
hun nieuwe aanwinsten", aldus
een analist. Hij vindt het mo
ment dat Heineken toeslaat 'niet
verkeerd', omdat de overname
prijzen onder druk staan nu de
economie kwakkelt. Evengoed
spreekt hij van een stevige prijs
cüe Heineken voor de Oosten
rijkse brouwer moet betalen.
Met het oog op de uitbreiding
van de Europese Unie heeft het
bierconcem dan ook wel een
aardige vis aan de haak gesla
gen. BBAG is marktleider in
Oostenrijk en Roemenië. Daar
naast heeft het marktaandeel in
Polen en Tsjechië Dat laatste
land kent de hoogste biercon-
Voorstel NVLT om loonkosten te drukken
amsterdam/anp - De record-
winst van ruim 3,9 miljard dollar
die de Koninklijke Shell Groep
in het eerste kwartaal van dit
jaar boekte werd vooral veroor
zaakt door de sterke stijging van
de olieprijzen in de aanloop
naar de oorlog tegen Irak. Een
prijsopdrijvend effect hadden
bovendien de stakingen in Ve
nezuela en de onrust in Nigeria.
De prijzen van ruwe olie lagen
fors hoger dan een jaar geleden.
Een vat Noordzee-olie deed ge
middeld 31,50 dollar tegen 21,15
dollar in het eerste kwartaal van
vorig jaar. Inmiddels zijn de
olieprijzen weer gedaald. Gister
middag werd Noordzee-olie ver
handeld voor 24,30 dollar per
vat.
Shell profiteerde verder van de
hogere gasprijzen, veroorzaakt
door het koude weer in de Ver
enigde Staten en een langdurige
stillegging van kerncentrales in
Japan. Goed geld werd tevens
verdiend met de raffinage, het
verwerken van ruwe olie tot pro
ducten zoals benzine. Zo be
droeg de gemiddelde raffinage
marge per vat in Rotterdam 3,90
dollar tegen 0,05 dollar een jaar
geleden. De vooruitzichten van
de marges voor de rest van het
jaar zijn onzeker. Veel zal afhan
gen van het tempo van het her
stel van de wereldeconomie, het
productiebeleid van het oliekar
tel OPEC en van de verwachte
terugkeer op de markt van
Iraakse olie-exporten.
Exploratie en Productie, de be
langrijkste divisie van Shell, ver
dubbelde het resultaat bijna van
1,45 naar 2,78 miljard dollar. De
productie van olie en gas nam
toe met 6 procent tot 4,2 mil
joen vaten olie-equivalent per
dag, en was daarmee hoger dan
ooit. De productiegroei kan in
belangrijke mate worden toege
schreven aan de overname vorig
jaar van Enterprise Oil.
Topman Van der Veer sprak gis
teren van een 'uitzonderlijk'
kwartaal. Shell heeft volgens
hem goede en concurrerende
resultaten behaald. „Wij hebben
een duidelijke strategische rich
ting voor wat naar ons oordeel
de beste portefeuille in deze in
dustrie is."
door Richard Mooyman
schiphol - Een aantal vliegtuig
technici is bereid om tijdelijk in
het buitenland te gaan werken
om de loonkosten van de KLM
te drukken. De Nederlandse
Vereniging van Luchtvaarttech
nici (NVLT) heeft dit voorgesteld
aan de luchtvaartmaatschappij.
De KLM wil de komende tijd
duizenden banen schrappen
om uit de verliezen te komen.
De bond denkt aan een deta
cheringsregeling waarbij de
werknemer in de dienst blijft
van de KLM, maar op projectba
sis voor andere bedrijven gaat
werken. Volgens NVLT-secreta-
ris F. Laplooi is er ondanks de
malaise in de luchtvaartbranche
wereldwijd vraag naar technici
die de bevoegdheid hebben om
vliegtuigen voor vertrek 'af te te
kenen'.
Laplooi denkt daarbij onder
meer aan Zuid-Amerika, Austra
lië en het Verre Oosten. Hij ver
wacht dat er onder de grond-
werktuigkundigen (gwk's) vol
doende belangstelling bestaat
voor uitzending naar het bui
tenland. Zeker als je daarmee
kunt voorkomen dat je de laan
wordt uitgestuurd." De KLM
zou daarnaast extra inkomsten
kunnen binnenhalen door de
technici te verhuren.
Volgens Laplooi is de KLM op
termijn beter af door de technici
niet te ontslaan. Tegen de tijd
dat het in de luchtvaart weer
aantrekt, zal het moeilijk zijn
om opnieuw grondwerktuig-
kundigen te krijgen. Datzelfde
geldt voor vliegers en cabineper
soneel." De KLM heeft nog niet
op het voorstel gereageerd.
Laplooi verwacht dat het totaal
aantal te schrappen banen kan
oplopen tot drieduizend, waar
bij de klappen vooral zullen val
len bij personeel dat niet direct
bij de vluchtuitvoering betrok
ken is. Eerder was sprake van
een verlies van twee- tot drie
duizend arbeidsplaatsen. Met
name door SARS gaat het nu
richting drieduizend. SARS is
een grotere bedreiging gebleken
dan de oorlog in Irak."
De vakbonden praten volgende
week met de KLM over een soci
aal plan. De KLM-directie maakt
bij de presentatie van de jaarcij
fers op 8 mei meer details be
kend over de bezuinigingsmaat
regelen. De Ondernemingsraad
heeft de noodzaak van structu
rele maatregelen onderschreven
en zal de komende tijd adviezen
uitbrengen over de deelplannen.
dam/anp - Met Anders
ïrg als nieuwe topman lijkt
1 degelijkheid naar Zaan-
te hebben gehaald. Onder
siding wist Ikea in de jaren
ig uit te groeien tot een
inationale meubelverkoper
Drmaat. Nu mag de Zweed
huishouden bij een super-
Iconcem met vervlogen in-
tionale aspiraties.
1-jarige Moberg groeide he
al met de waarden van Ikea
envoud en zuinigheid. Hij
in een Nissan Primera naar
lerk, kleedde zich informeel
vam gelijk met de rest van
ersoneel op het werk.
dg fratsen dus, en dat kan
d goed gebruiken gezien al-
Itensporigheden die de af
ten maanden naar buiten
jekomen. Solistisch optre-
loeft waarschijnlijk niet te
len verwacht. In het Zweed-
drijfsleven heerst een lange
tie van consensusdenken
ambuilding, wat Moberg
ea heeft meegekregen,
leuwe Ahold-topman
at zijn jeugd door in Sma-
een rotsachtige regio in
uiden van Zweden. Sma-
Srs staan bekend op hun
tzaamheid, iets waar Zwe-
/eel grappen over maken,
afkomst heeft Moberg ech-
Srder geholpen dan belem
merd om op te klimmen bij
Ikea. De oprichter van het meu-
belconcem, Ingvar Kamprad,
komt ook uit Smaland.
Moberg heeft bliksemsnel carri
ère gemaakt bij Ikea. Als dertiger
werd hij in 1986 door Kamprad
gevraagd om de functie van be
stuursvoorzitter op zich te ne
men. Daarmee kreeg hij formeel
de leiding van het concern in
handen, maar Kamprad bleef op
de achtergrond een belangrijke
rol spelen. Moberg opereerde
vanuit diens schaduw.
Opzien baarde Moberg in 1999
toen hij plotseling na 29 jaar
Ikea door de Amerikaanse keten
van doe-het-zelfwinkels Home
Depot werd verleid om daar een
topfunctie te vervullen. De over
stap was vooral opvallend om
dat Ikea in de jaren negentig
vreesde voor de opkomst van
grote Amerikaanse detailhan
delsconcerns als Wal-Mart en
Home Depot, die ook meubilair
verkopen.
Moberg heeft echter Ikea nau
welijks in de wielen gereden.
Voor Home Depot hield hij zich
vooral bezig met de Mexicaanse
en Canadese activiteiten, die
hard groeiden, maar geen be
dreiging vormden voor Ikea.
Zijn rol bij de Amerikanen is bo
vendien beperkt gebleven om
dat hij na drie jaar al vertrok.
De ANBO, een van de bonden voor 50-plussers, krijgt veel
vragen van ouderen over financiële zaken. Bijvoorbeeld
over bijverdienen naast een uitkering of AOW. Een bij
baan als receptioniste, koerier of organisatieadviseur is
zinvol en levert de nodige sociale contacten op. Zijn de
bijverdiensten van invloed op het inkomen? Wie AOW
heeft, hoeft weinig te vrezen, maar met bijvoorbeeld een
ANW-, WW- of WAO-uitkering is het opletten geblazen.
Werken na je 65ste is voor alle partijen aantrekkelijk.
Bijverdiensten worden namelijk niet gekort op de eigen
AÓW-uitkering. Daarnaast is een 65-plusser aantrekke
lijk voor werkgevers, omdat zij voor hem of haar geen
sociale premies hoeven af te dragen. Waar wel bij moet
worden stilgestaan, is de ziektekostenverzekering.
Particulier verzekerden hebben de mogelijkheid, wan
neer het belastbaar huishoudinkomen lager is dan
20.200 euro, vrijwillig over te stappen naar het ziekenfonds. Is het
belastbaar inkomen vanwege de extra inkomsten hoger, dan is die
mogelijkheid er niet. Ziekenfondsverzekerden moeten er nog reke
ning mee houden dat zij zelf over hun salaris nog ziekenfondspre
mie (werkgevers- én werknemersdeel!) moeten afdragen.
Hoe zit het met de Algemene Nabestaandenwet? De ANW houdt
wel degelijk rekening met eigen inkomsten. Een deel is gelukkig vrij
gesteld: 624 euro plus eenderde van het inkomen boven dit bedrag.
Een voorbeeld. Marianne ontvangt een nabestaandenpensioen van
969 euro bruto per maand. Ze besluit te gaan werken en verdient
daarmee 1000 euro per maand. In haar geval is 750 euro vrijgesteld.
Er wordt dus 250 euro gekort op haar nabestaandenuitkering. Zou
Marianne maandelijks bruto 2077 euro of meer verdienen, dan zou
de gehele uitkering vervallen.
Voor werkloze of arbeidsongeschikte ouderen is het vaak lastig om
weer helemaal terug in het arbeidsproces te komen. Parttime wer
ken of een paar uur per week is soms wel mogelijk. Bij de WW is het
aantal uren dat het werk hervat wordt, bepalend. Wie minder dan
vijf uur per week werk hervat, wordt gekort in geld: 70 procent van
EIGEN
BEURS
Brenda van Dam
het verdiende loon wordt venekend met de WW-uitke-
ring; 30 procent blijft behouden. Wie voor het ontslag
ten minste tien uur werkte en nu minimaal vijf uur
weer aan het werk gaat, maar nog wel voor ten minste
vijf uur werkloos blijft, wordt door het Uitvoeringsinsti
tuut Werknemersverzekeringen (UWV) gekort in uren.
Zoals bij Bram. Hij is voor veertig uur werkloos, maar
kan tien uur per week aan de slag als conciërge op een
school. Zijn WW-uitkering wordt met een kwart ver
laagd, omdat hij nog maar 75 procent werkloos is. Als
er minder dan vijf werkloosheidsuren overblijven,
wordt de WW-uitkering helemaal stopgezet.
De hoogte van een WAO-uitkering is vastgesteld op ba
sis van het percentage dat men arbeidsongeschikt is.
Wie 80 tot 100 procent arbeidsongeschikt is, ontvangt
een uitkering van 70 procent van het dagloon, meestal
het vroegere salaris. Bij de vaststelling van het arbeids
ongeschiktheidspercentage wordt gerekend met de
restverdiencapaciteit: een schatting van wat men mo
gelijk nog zou kunnen verdienen. Wanneer je met een WAO-uitke
ring gaat bijverdienen, maakt het UWV een nieuwe berekening op
basis van dit daadwerkelijke salaris. Is dit hoger dan de geschatte
restverdiencapaciteit, zal dit een lager arbeidsongeschiktheidsper
centage opleveren. En daarmee wellicht een lagere WAO-uitkering.
Het bovenstaande is maar een heel beknopte uitleg van de diverse
sociale zekerheidswetten. Wie een uitkering of AOW ontvangt en
aan de slag wil, doet er goed aan.zelf nadere informatie op te vra
gen. Bovendien is het zaak bijverdiensten altijd aan de uitvoerende
instantie te melden. Fraude is op dit moment een heet hangijzer.
Bovendien kan een instantie met je meedenken. Een verzekerings
arts kan op verzoek bijvoorbeeld regelen dat de eerste drie jaar het
oude arbeidsongeschiktheidpercentage in de boeken blijft staan.
Mocht het in de praktijk toch misgaan, dan behoud je het recht op
de oude (hogere) uitkering.
ANBO Raadslijn 0900 233 00 88 (1 euro per gesprek)
Site van SZW: www.socialezekerheid.nl
Heineken: 600
familieleden overtuigen
Voor de overname moest
Heineken zo'n 600 familiele
den overtuigen. De aandeel
houdersfamilies waren ver
deeld in 40 groepen. De on
derhandelingen duurden
daardoor zes maanden, aldus
Heineken-topman Ruys. De
familie verkoos uiteindelijk in
een veiling Heineken boven
enkele andere gegadigden.
Voor de familie gaf de door
slag dat het hoofdkantoor in
Wenen blijft. Belangrijk was
ook dat bestuursvoorzitter
Büche van BBAG in de top
van Heineken komt. Boven
dien was van invloed dat Hei
neken steeds veel belang
hechtte aan lokale merken. Er
wachten nog discussies met
de kartelautoriteiten in Hon
garije en Polen. Door samen
werking worden veel kosten
bespaard. BBAG had al beslo
ten om een brouwerij in Oos
tenrijk te sluiten. Mogelijk
gaan nog brouwerijen dicht
in Polen, Hongarije en Roe
menië.
sumptie in Europa. Daarmee
mengt Heineken zich met een
klapper in de concentratie op de
Europese biermarkt.
Hoewel de aankoop van BBAG
een grote stap is voor Heineken,
komt de transactie niet voor in
de toptien van grote overnames
door Nederlandse bedrijven. De
meest recente overname op de
ze lijst is de aankoop van Enter
prise Oil door Shell vorig jaar.
Het olieconcern betaalde daar
5,7 miljard euro voor.
arnhem/gpd - Nuon begint niet
met internetten via het stop-
conctact. De proef onder 180
huishoudens in Arnhem wordt
op 1 juli beëindigd. Technische
en commerciële redenen liggen
ten grondslag aan het besluit.
Dat betekent dat er in Neder
land voorlopig geen derde, con
currerende infrastructuur komt
voor breedband-intemet, naast
kabel en adsl.
Nuon heeft ruim een half mil
joen euro gestoken in Digi-
stroom, zoals het proefproject
werd genoemd, maar kwam de
ze week tot de slotsom dat com
merciële uitrol onder haar 2,6
miljoen klanten onhaalbaar is.
„De investeringen zijn veel te
hoog", zegt Menno van Groe
ningen, verantwoordelijk voor
Digistroom.
Omdat het laagspanningsnet
niet zonder meer geschikt is
voor het transporteren van
breedbanddata, moet er tussen
elke verbinding naar de woning
een dure versterker worden ge
zet. Bovendien kost de aanleg
van een adsl-verbinding vanaf
de telefooncentrale van KPN
naar het transformatorhuisje in
de wijk erg veel geld.
De goedkoopste adsl-verbinding
met een downloadsnelheid van
256 kB kost momenteel rond de
30 euro per maand. Hogere
snelheden zijn een stuk duur
der. Met Digistroom kon een
snelheid van 1,4 megabyte over
het stroomnet worden gehaald.
Van Groeningen: „Maar als je
dat met 25 of 30 mensen tegelijk
moet delen, houd je weinig
over." Elders in Europa zijn
soortgelijke projecten al stopge
zet en slechts op een zeer be
perkt aantal plaatsen, onder
meer in Oostenrijk, wordt het
product nog aangeboden.
ECONOMIE WIJZER
Pim Fortuyn had veel noten op
z'n zang. Een paar daarvan
klonken in mijn oren erg vals,
maar enkele andere kon ik
moeiteloos meeneuriën. Een
voorbeeld daarvan was zijn
klaagzang over het politiek-
Haagse autisme. De schertsver
toning van Balkenende cum suis
bij de formatie laat zien dat
hardleersheid de atonale boven
toon voert.
Een ander voorbeeld is Fortuyns
aanklacht terzake de overbu-
reaucratisering van de Neder
landse samenleving. Ik merk
keer op keer dat sprake is van
een hardnekkige overproductie
van beleid en regelgeving. Geen
wonder dat gedogen en ontdui
ken schering en
inslag zijn. In het
hoger onderwijs
is de ene hervor
ming nog nau
welijks verwerkt,
of de volgende
bezuiniging is al
weer in aantocht.
Hogescholen en
universiteiten
beschikken over
omvangrijke
centrale diensten
die de werkvloer
enigszins uit de
wind houden.
In het lager en
middelbaar on
derwijs is die
buffer veel minder robuust. Er
gens halverwege de jaren ne
gentig heb ik gepleit voor de in
voering van een langdurige sab
batregeling voor alle beleidsma
kers en -uitvoerders van het mi
nisterie van onderwijs. Zoals al
tijd was deze aanbeveling aan
dovenmansoren gericht.
Op andere beleidsterreinen zijn
dezelfde verhalen te vertellen.
De eindeloos terugkerende dis
cussies over de noodzaak van
hervormingen in de werelden
van bijvoorbeeld gezondheids
zorg, justitie en sociale zeker
heid bezorgen mij een quasi-
permanent déja-vugevoel. De
directe kosten van deze bureau
cratische overproductie zijn
aanzienlijk. Belangrijker nog zijn
echter de indirecte kosten er
van: het houdt hele volksstam
men onproductief van de straat.
Ook in mijn persoonlijke leven
is het regelmatig formulieren-
tijd. Pas na bijna een maand van
invuloefeningen is het bijvoor
beeld gelukt een Britse bankre
kening te openen. En zeker in
het vroege voorjaar is het altijd
raak: 'Leuker kunnen we het
niet maken, wel gemakkelijker'.
De gebruikelijke race tegen de
klok heb ik weer verloren: mijn
belastingformulier is pas na 1
april op de elektronische mat
van de belastingdienst gevallen.
Ook dit jaar moet ik belasting
betalen over een negatief beleg
gingsrendement. Het begint te
wennen.
Willem Vermeend kan veel wor
den verweten, maar niet een ge
brek aan inventiviteit. Deze keer
Arjen van Witteloostuijn
hoogleraar economie
Durham Business School en
Rijksuniversiteit Groningen
is mijn formulierenleven echter
ingewikkelder dan ooit. Inmid
dels heeft ook de Britse 'Inland
Revenu' mijn bestaan ontdekt.
Sterker nog: de Britse belasting
dienst denkt dat ik drie keer be
sta. Allerlei formulieren arrive
ren met tussenpozen in drie
voud. Het invullen en terugstu
ren van één daarvan helpt niet.
Het niet retourneren van beide
andere exemplaren leidt tot de
verzending van herinneringen.
Over de inhoud van deze for
mulieren, laat staan die van de
vele andere die mijn bureau
passeren, bewaar ik liever het
stilzwijgen. Ik moet aan mijn
bloeddruk denken. Eén conclu
sie wil ik u echter niet onthou
den: heel veel in
de Europese Unie
is vooral niet ge-
integreerd. En
dan te bedenken
dat ik het verhou
dingsgewijs ge
makkelijk heb als
economisch-
hooggeschoolde
bewoner van een
EU-lidstaat die de
taal van zijn nieu
we gastland uit
stekend onder de
knie heeft.
Mijn ervaringen
geven aanleiding
tot ten minste
twee observaties.
In de eerste plaats blijft overbu-
reaucratisering alles behalve be
perkt tot de overheid. Integen
deel: ook in het bedrijfsleven is
de overproductie van beleid en
regelgeving (daar heet dat stra
tegie) van een verbluffende om
vang. Het voorbeeld van het
openen van een Britse bankre
kening is slechts één uit een lan
ge reeks. Iedereen die graag er
varingsdeskundige wil worden,
kan ik bijvoorbeeld aanraden
een poging te doen een Neder
landse auto in een buitenlands
gastland te verzekeren. In de
tweede plaats berust de domi
nante opinie dat de Angelsaksi
sche wereld veel minder wordt
geplaagd door bureaucratisering
op een mythe. Steger nog: de
verregaande juridSering van
Angelsaksische samenlevingen
gaat juist met meer bureaucrati
sering gepaard.
Een paar keer per maand moet
ik bijvoorbeeld mijn handteke
ning zetten onder quasi-hetzelf-
de formulier om daarmee te
voorkomen dat mijn kinderen
niet mee mogen doen aan aller
lei activiteiten van scholen of
verenigingen. Natuurlijk: beleid
en regelgeving zijn onmisbare
en onvermijdelijke aspecten van
ordelijke bedrijven en samenle
vingen. Zonder bureaucratie
kunnen chaos en willekeur wor
den verwacht. De vraag is echter
hoe ver bureaucratisering moet
gaan. Wat is de effectiviteit van
beleid? Te veel regelgeving komt
tot stand zonder dat op deze
vraag een adequaat antwoord is
gegeven.
De opslagtanks van Shell in Europoort. Foto: ANP/Ed Oudenaarden
