KUNST CULTUUR
riësto is fit en scherp
voor Gelredome
Vijftien jaar housemuziek in Nederland
Belangrijkste dancestijlen
donderdag 1 mei 2003
Rob Musters
l - Tijs Verwest is aan het
llopen voor het grote Gelre-
Koncert in Arnhem op za-
g 10 mei. De samenwerking
lance-gigant ID T wordt
I's 'grootste uitdaging' tot
e. Nooit eerder slaagde een
ockey erin om in zijn eentje
Dmpleet voetbalstadion te
1. Duizend promoters, dj's,
Journalisten en vrienden uit
je wereld staan op de gas-
(t. De registratie door ze
en camera's wordt wereld-
ditgebracht op dvd en twee
fis. En Tiësto blijft ondanks
pnsternatie gewoon Tijs.
ii
|e almaar doorplenzende
inregen van het afgelopen
iit Tijs Verwest weer op het
spoor. De overstelpende
b-aandacht, de hysterische
fans die allemaal met hem op de
foto willen, het opdraven bij de
uitreiking van de zoveelste tro
fee die allang niet meer in zijn
prijzenkast van een bij twee me
ter past, het is de Bredase tran
ce-keizer niet in de koude kleren
gaan zitten.
Als de dj uit zijn gloednieuwe
Audi Cabrio stapt op het par
keerterrein bij het Gelredome
ziet hij er ontspannen uit. Met
een kort wit jasje om de brede
schouders en de langwerpige
zonnebril op de neus tegen dat
hinderlijke daglicht, beent hij
hoekig op het nog lege stadion
af. In de sfeerloze ontvangst
ruimte hangen twee posters
voor het raam. Paul McCartney
met zijn Back to the World Tour
(niet uitverkocht) en Tiësto Solo
(al weken uitverkocht).
„Ik zie het als het voorlopige
hoogtepunt uit mijn carrière. Ik
ben in de Spock in Breda be
gonnen voor honderdvijftig man
en nu sta ik voor 25.000 men
sen. Dat had toch nooit iemand
voor mogelijk gehouden? Het
idee om in een voetbalstadion
op te treden is samen met de
dance-organisatie ID T be
dacht. Erg leuk, maar dat gaat
mooi niet lukken, dacht ik aan
vankelijk. Ik zag het niet zitten
om voor een half leeg stadion te
draaien."
„Uit een onderzoek van ID T
vorig jaar op de grote dance-
parties waar ik als een van de
vele dj's draaide, bleek dat er
meer dan voldoende mensen al
leen op mijn naam waren afge
komen. Volgens ID T speelt
het feit mee dat ik niet alleen
bekend ben als dj, van mijn
mix-albums en van mijn hits
waarvan er een paar staan op
het artiestenalbum In My Me
sto: „Ik moest behoorlijk wennen aan alle aandacht." Foto: GPD/Kees van Dongen
mory. Het blijkt dat ik ook als
remixer van andermans num
mers - onder wie Moby en
Faithless, RM - naam heb ge
maakt. Daar kent een deel van
het dance-publiek mij ook van.
Op dat moment kreeg ik er ver
trouwen in en heb de knoop
doorgehakt. Sindsdien kan ik
aan niets anders meer denken."
„We zijn er al maanden mee be
zig. Het is een gigantische on
derneming, maar gelukkig
neemt ID T de organisatie
voor zijn rekening. Die komen
uit de dance-scene en weten
precies wat er moet gebeuren
om zo'n grote party in goede
banen te leiden. Ik heb zelf veel
nieuwe opnames gemaakt. Ik
heb twee koffers met een paar
vaste programma-onderdelen.
Je komt er niet onderuit om be
paalde hits te draaien, maar
daarnaast zullen de fans veel
nieuw materiaal voor de kiezen
krijgen."
„In de afgelopen tijd heb ik
vooral bij buitenlandse optre
dens allerlei nieuwe nummers
uitgeprobeerd. Vooral in Grie
kenland staat het publiek daar
voor open. De mensen zijn heel
open-minded. Dat is voor mij
ideaal om te experimenteren.
De aanloop naar het Gelredo
me-concert toe is vergelijkbaar
met de training voor de mara
thon. Ik heb met enkele gedo
seerde optredens in de laatste
drie maanden heel bewust ge
zorgd dat ik weer fit en scherp
ben. Dat was ik vorig jaar even
kwijtgeraakt."
„Ik moest behoorlijk wennen
aan alle aandacht. Ik heb jaren
lang gezegd 'ik ben blij dat ik
Marco Borsato niet ben'. Nu
overkomt mij hetzelfde. Ik kan
geen voet buiten de deur zetten
en ik ben onmiddellijk dj Tiësto.
De oude Tijs ben ik alleen nog
binnen mijn familie- en vrien
denkring. Het is best moeilijk.
Als ik gezellig met een paar
vrienden een café binnenstap,
Dj Tiësto: „Overal waar ik kom, vragen de mensen naar het Gelredome-concert." Foto: EPA
valt er meteen een pijnlijke stil
te. Soms breekt er zelfs een
soort paniek uit. Vervolgens
komt iedereen op je af en wil
om de beurt met je op de foto."
„Ik voel me wel vereerd, maar
een ontspannen avondje uit zit
er niet meer in. Dat doe ik dus
niet meer. Ik ga zo min mogelijk
naar buiten. Ik zie buiten de
vriendenkring eigenlijk geen
normale mensen meer. Ik heb
inmiddels wel een paar restau
rants en kleine kroegjes ontdekt
waar niemand me kent. Die
feestjes met bekende Nederlan
ders trokken me nooit zo, maar
tegenwoordig geniet ik er van.
Daar kun je in alle rust wat drin
ken. Niemand die je aandacht
vraagt. Ik begrijp nu beter waar
om de BN'ers elkaar opzoeken."
„Al die prijzen hebben mijn cre
ativiteit niet bevorderd. Ik kwam
nergens meer aan toe. Mijn in
spiratie was weg. Ik had geen
tijd om nieuwe platen te beluis
teren, kon amper de studio in.
Na een half jaar begon het te
wringen. Ik krijg zelden kritiek te
horen op mijn optredens. Ieder
een vind het allemaal geweldig,
maar ik was zelf niet langer te
vreden. Ik wil me constant blij
ven ontwikkelen. Als dat niet
kan vanwege drukte of wat dan
ook, dan moet het roer om. Ik
heb tijd en ruimte af moeten
dwingen en een heleboel aan
biedingen afgeslagen. Vanaf ja
nuari dit jaar heb ik mijn han
den weer vrij. Ik heb vakantie
genomen en ben naar Zuid-Afri-
ka gegaan. Sindsdien werk ik
door de week in de studio aan
nieuwe producties en treed ik in
de weekends op om de binding
met de dansvloer niet kwijt te
raken. Ik heb mijn zelfvertrou
wen weer terug."
„Ik speelde met het idee om in
het Gelredome samen met een
klassiek orkest te spelen. Dat
leek me prachtig. Trance heeft
namelijk veel symfonische in
vloeden. We waren al in onder
handeling. maar het ketste on
der meer af op de enorme kos
ten. We moesten voor iedere
muzikant een hotel regelen. Al
les bij elkaar zou het ongeveer
200.000 euro gaan kosten. Daar
komt nog bij dat de cao voor or
kestleden spijkerhard is. De mu
sici mogen niet na 23.00 uur 's
avonds optreden. Dan begint
het bij ons pas."
„Ik vind het best jammer. Als
het gelukt was, was het sowieso
een hele klus geworden. Klassie
ke muzikanten kunnen geen
maat houden. Ik heb wel eens
geprobeerd iets met een ope
razangeres op te nemen. Ik zeg
niet wie, maar het was hope
loos. Die muzikanten begrijpen
de strakheid van de basdmm
niet. Ze hebben een specifieke
timing en zijn steeds te laat of te
vroeg. Dat was echt een pro
bleem geworden."
„Als het een succes wordt, kun
nen we dit concept misschien in
het buitenland uitproberen. Ik
merk dat er veel belangstelling
is. Overal waar ik kom, vragen
de mensen naar het Gelredome-
concert. In de dance-scene van
Miami, New York en Londen is
het het gesprek van de dag. Er
komen promoters, organisato
ren, dj's en journalisten uit de
hele wereld op af. In de vip-
room is op duizend genodigden
gerekend. Mensen zijn be
nieuwd hoe het zal gaan, van
wege de crisis in de muziekwe
reld. Er is de laatste tijd veel kri
tiek op dance. Alles zou hetzelf
de klinken en commercieel wor
den. Dat klopt wel, maar er
wordt vergeten dat er nog ge
noeg interessante muziek over
blijft. Daarnaast haken platen
maatschappijen af, omdat alles
toch gratis gekopieerd wordt.
Dat mag allemaal waar zijn, ik
wil met het Gelredome-concert
aantonen dat dance nog steeds
heel erg leeft. Ik ga de dance-
scene een hart onder de riem
steken."
larc van Bergen
•ven - Dit jaar is het vijf-
ir geleden dat de house-
haar intrede deed in Ne-
I. Nadat het genre in de ja-
;entig in een razend fem
elde en vertakte, is anno
een miljoenenindustrie ont-
en verovert het Nederland
product de wereld. Toch
muziek in ontwikkeling,
hoe dat gaat: house
een 'vroeger" gekregen,
fiieuw en jong de muziek
(sommigen nog mag klinken
leien, er worden al sinds een
jaar retro-feestjes gegeven,
fiangen aan de 'klassiekers'
jveieer. En dit house-archief
it ondertussen al tijden een
riete visvijver voor de nieu-
jchting producers.
ook niet niks, vijftien jaar.
het maar vanwege de ge-
dat de tweede generatie
idient: kinderen van ou-
lie er eind jaren tachtig als
op dansten, luisteren nu
house en het zal niet al
meer duren of ze bezoe-
eerste feest of club. Alle
dus voor nostalgie, al is
om je kroost uit te leg-
het allemaal ook weer
fchte begin, daar waren we
bij. Dat speelde zich af in
oud fabriekspand in Chica-
im en nabij 1980. Als huis-dj
(Je club Warehouse experi-
(teerde Frankie Knuckels
een mengelmoes van stij-
disco (op dat moment dé
nuziek), funk en Europese
lesizermuziek. Knuckels
de ze niet alleen naast,
ook door elkaar (mixen)
en voegde zelf elektronische ef
fecten toe.
Het publiek raakte lyrisch en al
snel werd ook bij de lokale con
currentie gesmeekt om de mu
ziek van (bijgenaamd) 'the
house'. Een begrip was geboren.
Binnen de kortste keren ont
stonden in Chicago tientallen
labels rond het energieke geluid.
Dat kende steevast vier compo
nenten: een zware beat, een hel
dere hi-hat, een pompende bas-
lijn en een eenvoudige melodie
of tekst.
Terwijl house in Amerika volop
evolueerde, duurde het nog tot
1988 voordat ze Europa bereik
te. Dat gebeurde op Ibiza, tij
dens de 'summer of love' (een
parodie op die van 1969). Die
dankt zijn reputatie niet alleen
aan de kennismaking met house
(preciezer 'acid house', op dat
moment hip in Amerika), maar
ook aan de nieuwe Tovedrug'
XTC. Beide fenomenen maakten
een verpletterende indruk en
verspreidden zich over het con
tinent.
De Nederlandse primeur wordt
toegerekend aan de Amster
damse club RoXy, waar onder
anderen dj Eddy de Clerq een
stomverbaasd publiek op de
nieuwe sensatie trakteerde. In
leegstaande loodsen werden
daarnaast talloze illegale acid-
parties gehouden. Typerend
voor de beginfase was het sterk
vasthouden aan wat wel de 'co
de' werd geacht: gele smiley
(acidsymbool) op de buik, fluitje
om de nek en dansen maar, het
liefst met wijde armgebaren.
Zo begon de house aan een wa
re zegetocht langs discotheken.
Het leek nog slechts een kwestie
van tijd voordat de commercie
er lucht van zou krijgen. Dat ge
Na vijftien jaar house heeft de" verveling nog altijd niet toegeslagen. Foto: ANP
beurde begin jaren negentig,
toen Nederlandse producers
zich op de hitparade gingen
richten en de eerste dance-acts
(Twenty 4 Seven, Sonic Surfers)
zich aandienden. IJkpunt ('is dit
nu house?') voor veel Nederlan
ders is nog altijd 'James Brown
is dead' van LA Style, het eerste
danceproject van Wessel van
Diepen.
Maar 'hoe' house precies klonk,
was toen al niet meer te zeggen.
Toen de rook van het acidvüur
was opgetrokken, bleken er al
lerlei vonken overgeslagen: naar
de minimale 'techno' en de
soulvolle deep house', bijvoor
beeld. Ook ontstonden er fusies:
new age inspireerde de rustige
'ambient house' en hiphop de
triphop en de met raps geïnjec
teerde 'hiphouse' (later weer
een basis voor de commerciële
'eurodance', met in Nederland 2
Unlimited als voornaamste ex
ponent).
Het meest bepalend voor Ne
derland werd de 'gabber-house',
die vanaf 1990 sluimerde in de
underground en vier jaar later
uitbloeide tot de grootste jonge
rencultuur sinds de hippie-tijd.
Gabber betekende in alle op
zichten versnelling: qua muziek
(minimaal 180 beats per minute)
uiterlijk (kale koppen en trai
ningspakken) en diugs ('speed').
Ook de schaalvergroting van de
house in het algemeen kreeg
een groeistuip: gabber ver
plaatste house van de clubs naar
de grote, grotere en grootste
sporthallen. En de toch al rij
zende status van de dj kreeg
goddelijke proporties.
Maar zoals zoveel rages, strand
de ook gabber uiteindelijk in
haar eigen succes. Grootste
boosdoener was de op kids en
hits gerichte 'happy hardcore'
van artiesten als Gabber Piet,
Mosselman en Party-Animals,
die midden jaren negentig op
kwam. De ware gabbers gruw
den van zoveel misbruik en
trokken zich in 1997 terug uit de
scene. Pas vorig jaar kwam de
hardcore weer tot leven, in oude
én nieuwe gedaante 'hard-
house''hardstyle').
Het gabbertijdperk zette ook de
speler in de markt die nog altijd
als de meest invloedrijke van het
Nederlandse dancelandschap
geldt: ID&T. Het bedrijf liet bu
reau KPMG onlangs onderzoe
ken hoe groot onze scene is.
Conclusie: dance is, vooral door
deze Amsterdamse gigant, met
800 duizend party-bezoekers
(tegen 40 duizend tien jaar te
rug) een miljoenenindustrie ge
worden waarin dj Tiësto zonder
moeite 'solo' het Gelredome vol
krijgt.
En de feestneus van ID&T ruikt
meer. Een Sensation-editie in
Zuid-Korea moet deze zomer de
opmaat vormen voor een inter
nationale bestorming met de
hier zo succesvolle concepten.
Ook organisaties als UDC en
Chemistry hebben grootse plan
nen in het buitenland. Succes
lijkt haast verzekerd: op de Win
Acidhouse. Zeer herkenbaar door de
snerpende 'bliepjes' van de Roland 303
synthesizer. Tip: Acid Junkies: 'Jackpot'
(Djax).
Big BeatOpzwepende mix van house,
hiphop, acid, electro en rock, ook popu
lair bij rockpubliek. Tip: single Elvis vs.
Junkie XL: 'A Little Less Conversation'
(BMG). Clubhouse. Publieksvriendelijke
house, gemaakt voor clubs. De promotie
gaat via het sturen van exemplaren naar
club- en radio-dj's. Als die de plaat keer
op keer draaien en deze bij het publiek
aanslaat, kan een hit ontstaan. Tip: DJ
Debra: "Wildlife 2003 67:53 mix' (Black
Hole/Zomba).
Dance. Overkoepelende term voor elek
tronische dansmuziek, dus ook hiphop
en r&b. Insiders doelen hiermee op de
meest commerciële varianten. Tip: '538
Dance Smash Hits Winter 2003' (BMG).
Deep House. Warme, sensuele muziek
met diepgaande beats en soms soulvolle
vocalen. Tip: 'Café Del Mar Chillhouse
Mix 3' (Café Del Mar/Astral).
Discohouse. Ook wel: future funk. House
met typische disco-elementen, zoals gi
taarlicks a la Chic en gefilterde vocalen.
Tip: 'Heineken Nightlive Presenteert
Nouveau Disco' (Sony).
Drum'n'bass. Collage muziek met sterk
verknipte en versnelde hiphopbeats. De
dansbaardere vorm wordt meestal jungle
genoemd. Tip: Roni Size: Touching
Down' (Full Cycle/Pias).
Electro. Retrogenre dat teruggrijpt naar
Italodisco, new wave en electronic body
music uit de jaren tachtig. Tip: 'Infekted
By Dr. Lektroluv* (News).
Hardcore. Nieuwe naam voor gabber-
house. Keiharde, snelle house die na een
commerciële doorbraak met 'happy
hardcore' terug in de underground is ge
doken.
Tip: Thunderdome A Decade, Live' (ID
&T).
Hardhouse. Stevig pompende house met
invloeden uit trance en hardcore. Tip: 'ID
&T Hardhouse' (ID&T).
Hardstyle. Populaire nieuwe stroming,
die een mix is van techno en gabber. Het
genre, waarin de harde basdreunen pro
minent aanwezig zijn, heeft zich ontwik
keld uit de hardcore. Tip: "X-Qlusive Da
na' (Q-Dance/ID&T).
Lounge. Relaxte muziek die tussen de
dansvloer en de sofa in zit. Kenmerkend
is de combinatie van elektronische beats
met echte instrumenten. Met invloeden
uit jazz, funk, dub, easy listening, bossa
nova, Braziliaanse ritmes en etnische
muziek. Tip: Thievery Corporation: The
Richest Man In Babyion' (Eighteenth
Street Lounge Music/Lowlands).
Progressive. Warme, lang uitgesponnen
nummers, soms met stukjes vocalen die
veel doen denken aan de trance uit de
beginjaren. Tip: Lemon 8: The Inner
Sanctuary Sessions' (Basic Beat/Zomba).
Techno. Instrumentale dansmuziek met
stevige beats en een machinaal geluid,
waarbij de kracht in de herhaling zit.
ter Music Conference in Miami,
de belangrijkste internationale
dance-beurs, bleek onlangs nog
hoe populair de Nederlandse
concepten in de verschillende
continenten zijn.
De muzikale levensduur van de
house heeft menigeen verbaasd.
Medio jaren negentig werd
voorspeld dat met name de mo
notone vierkwartsbeat geen lang
leven beschoren zou zijn. Inder
daad werd daar niet veel later
door veel producers mee gebro
ken: eerst bijvoorbeeld in 'jung
le', 'drum 'n bass' en 'bigbeat',
later in de (herondekte) electro
en in breaks, genres die mo
menteel in de underground de
dienst uitmaken. Sinds die aan
was is house eigenlijk onderdeel
geworden van de verzamelnaam
'dance'.
Toch: 'the beat goes on', ook in
het niet-commerciële circuit. In
techno en (tech)house bijvoor
beeld is de monotone basdrum
nog steeds een kloppend hart,
dat toch weer nieuw bloed laat
rondstromen. Bovendien die
nen zich nog altijd nieuwe
housevarianten aan: naast de al
genoemde hardhouse en hard
style doet ook de disco-georiën
teerde house het momenteel
goed. Opvallend is dat beide
stromingen uit het verleden
putten.
Duidelijker kan het signaal ei
genlijk niet zijn: na vijfóen jaar
house heeft de verveling nog al
tijd niet toegeslagen. Sterker
nog: het verleden zelf staat nu
aan de basis van de nieuwste
stromingen. De verversing van
de house mag dan niet meer zo
snel gaan als tien jaar terug,
haar uiterste houdbaÉheidsda-
tum lijkt nog lang niet in zicht.
Geen afgeronde nummers, maar tracks
zonder einde. Tip: 'I Love Techno 2002'
(News).
Trance. Oorspronkelijk: warme, zwierige
underground dansmuziek. Meestal in
strumentale nummers die zich langzaam
opbouwen met herhalende patronen om
een trance-effect te bereiken. Eind jaren
negentig komen Nederlandse producers
met opgevoerde, gladdere varianten, re
cent vaak met zoete vrouwenvocalen.
Tip: Tranceclassics' (Purple Eye/Zomba).
Triphop. Filmische popmuziek met trage
hiphopbeats en invloeden uit jazz, am
bient en dub. Tip: Massive Attack: 'Mez
zanine' (Virgin).
