De loodzware laatste stap naar de wereldtop
Het motto: opleiden
en creatief zijn
SPORT
Talentvolle Nederlandse tennissters haken af in de puberteit
dinsdag 22 april 2003
11003 jr
door Martijn van Beeten
Amersfoort - Ze was een groot
tennistalent, Silvana Bauer. Maar
ze stopte vorige week op i6-jari-
ge leeftijd. Na Michelle Gerards
was de Zeeuwse de tweede be
lofte om het gapende gat in het
vrouwentennis op te vullen. Ge
rards, stevig in de schijnwerpers
als tiener, zwoegt tegenwoordig
in de kelder van het proftennis.
Nu gaat alle aandacht naar Mi-
chaëla Krajicek en Stephanie
Herz, respectievelijk 14 en 13 jaar
oud. Zijn zij de volgenden die af
haken?
Miriam Oremans verdween vo
rig jaar uit de top 100 van de
wereldranglijst Nu moet Neder
land het in de tenniselite zonder
vrouwen doen. De druk op jong
talent om door te stoten wordt
groter en groter. „Maar het is
niet zo erg als in Engeland, waar
ze wanhopig op zoek zijn naar
een Wimbledon-winnaar", stelt
Hans Felius, bij de tennisbond
(KNLTB) verantwoordelijk voor
de jeugdopleiding.
Hoe maak je van een puber met
gouden handjes een volwassen
vrouw met een profcarrière?
Met die vraag worstelt Felius,
worstelt het Nederlandse tennis.
Zeker nu twee grote talenten,
Silvana Bauer en Michelle Ge
rards, hun belofte niet hebben
ingelost „Een probleem", stelt
Felius, „is dat je bij heel jonge
meisjes niet kunt inschatten of
ze mentaal goed genoeg zijn om
de top te halen. Dat blijkt pas op
15- of 16-jarige leeftijd. Maar dat
betekent niet dat je ze ook niet
hoeft op te leiden."
Opoffering
Rogier Offerhaus, die als psy
choloog coaches van de tennis
bond traint, ziet dat ook. „Je
kunt als jeugdspeelster alles
hebben gewonnen en merken
dat bij de profs meer opoffering
nodig is. Kun je dat? Wil je dat?
Op die momenten wordt veel
duidelijk."
Felius geeft een voorbeeld. „In
Israël heb ik rond 1991 de voor
malige Russische Anna Smash
nova onder mijn hoede gehad.
Die won het jeugdtoemooi van
Roland Garros als 14-jarige. Ze
had weinig passie voor tennis,
veel minder in elk geval dan
Bauer. Maar ze wist dat tennis
haar enige kans was op een
mooi bestaan. Nu heeft ze een
prachtige carrière."
Talent heeft Nederland zat, op
dit moment. Onder aanvoering
van Michaëla Krajicek, het half
zusje van de Wimbledon-win-
naar van 1996 Richard, werd het
Nederlands meisjesteam tot en
met 14 jaar wereldkampioen.
Ongekend, want leeftijdsgeno
ten uit Oost Europa werden ja
renlang onverslaanbaar geacht.
Meisjes van 13, ze trainen in Ne
derland tegenwoordig ook twin
tig tot 25 uur. Resultaat: de 14-
jarige Krajicek proeft dit jaar van
haar eerste proftoernooien,
heeft een wildcard gekregen
voor het WTA-evenement in
Rosmalen.
Er is meer, want in Florida
wordt de Eindhovense Stepha
nie Herz door kampioenenkwe
ker Nick Bolletieri klaarge
stoomd voor een gouden toe
komst. In haar omgeving wordt
geroepen dat de 13-jarige Herz
de nieuwe nummer één van de
wereld wordt. Ze gelooft het zelf
ook.
Puberteit
Tieners met talent, het is prach
tig. Maar wat zegt het? Blessu
res, de puberteit, gebrek aan
ambitie, mentale tekortkomin
gen, afnemende interesse. Het is
slechts een greep uit de proble
men die de twee gaan tegenko
men. „Daarnaast lijkt het wel of
in Nederland de Japanse menta
liteit heerst", stelt Hugo Ekker,
ex-coach van Gerards en nu be
geleider van Raemon Sluiter.
„Steeds wordt gepraat over
doelstellingen. Ik weet niet of
dat verstandig is. Kristie Boogert
en Miriam Oremans waren daar
helemaal niet mee bezig. Op
stap met een groepje talenten,
veel lol en wel zien waar je uit
komt. Brenda Schultz ging 's
winters skiën met haar ouders,
speelde 's zomers wat geldtoer-
nooien in Frankrijk. Pas later
werd het serieus."
Niet onverstandig, vindt de man
uit Diemen. „Meisjes zijn eerder
volwassen dan jongens", stelt
Ekker. „Heel vroeg hebben ze al
niets anders dan tennis en
school, waar ze heel professio
neel, streberig zelfs, mee om
gaan. Dan bestaat het gevaar dat
ze na een jaar of vijf de motiva
tie verliezen. Zeker als ze al over
de hele aardbol jeugdtoernooien
hebben gespeeld. Waar doe je
het dan nog voor? Niet voor
niets heeft de WTA grenzen ge
steld aan het aantal proftoer
nooien dat je op jonge leeftijd
mag spelen."
Nederland moet het in de tenniselite zonder vrouwen doen. De druk op jong talent om door te stoten
wordt groter en groter. Foto: GPD/Cees Zorn
Felius gaat mee in deze denk- een bum-out. Een dag nadat ze te trainen. Ze is dol op het spel
wijze, maar plaatst nuances. „Bij bekend had gemaakt te stoppen letje. In het verleden waren An-
Bauer was echt geen sprake van met proftennis, stond ze alweer drea Jaeger en korter terug Jen
nifer Capriati, wel opgebrand.
Die hebben tijdenlang geen rac
ket aangeraakt. Bauer heeft aan
leg om dik te worden, snoept
graag en moet dat compenseren
met stevige conditietrainingen.
Ze raakte begin dit jaar gebles
seerd, werd ziek en moest hele
maal opnieuw beginnen. Ze had
er geen trek in om haar lichaam
weer te pijnigen, vond de opof
feringen die proftennis vraagt te
groot. Ze had ddar geen plezier
meer in."
Volgens Felius moet je wel jong
beginnen, om te kunnen slagen
in het vrouwentennis. .Anders
ben je bij voorbaat kansloos. De
vrouwen uit de toptien waren 16
of jonger toen ze voor het eerst
in de top 100 kwamen. En de
gemiddelde leeftijd voor een en-
tree in de top 100 ligt onder de
18 jaar. Dat zijn feiten."
Op dit moment investeert de
tennisbond 50.000 euro per jaar
per tennistalent. In meiden die
het op hün manier doen. Mi
chaëla Krajicek wordt vooral ge
traind door haar vader Petr, met
wie ze veel in Tsjechië bivak
keert. Herz rit bij Bolletieri, Bibi-
anne Schoofs traint geregeld in
de David Lloyd Academy in En
geland. Anderen ritten op een
tennisschool of kiezen voor het
nationale trainingscentrum in
Almere. Verschillende opties,
met hun eigen mogelijkheden
én gevaren.
Felius weet dat hij goud in han
den heeft, maar weet dat het zo
weer uit z'n handen kan glip
pen. „Daarom noem ik ook
geen namen van talenten. Bauer
werd pas bekend toen ze door
prestaties in de publiciteit
kwam. Ik had het altijd over
Krajicek, omdat ze door haar
naam toch niet onzichtbaar kon
rijn. En Herz, die zelf voor pu
bliciteit heeft gekozen. De rest
kan hopelijk in de luwte blijven
werken."
Talent
Cruciaal, denkt Miriam Ore
mans, ooit 25ste op de wereld
ranglijst en inmiddels gestopt
na dertien jaar proftennis. „Zelf
was ik helemaal geen groot ta
lent Op nationale jeugdkampi
oenschappen lag ik er vaak in de
eerste ronde al uit. Pas in de ca
tegorie tot en met 18 jaar, toen
ik als 16-jarige kampioen werd,
kwam alles in een stroomver
snelling. Ik denk dat het gevaar
lijk is om als puber al steeds de
beste te zijn en dat je dat stee
vast te horen krijgt. Als een ta
lent stagneert, wat gebeurde
met Michelle Gerards, kan dat
tegen je werken."
Druk, spanning, tennistalent
moet er maar mee kunnen om
gaan, wordt vaak gezegd. Ekker
noemt het grote onzin. „Nu
staan vrouwen rond de dertigste
plaats op de wereldranglijst, die
het talent hebben om bij de bes
te vijf te horen. Alleen hebben
ze moeite met de spanning. In
Nederland zouden ze een
moord doen voor een tennisster
in de top dertig."
Schijnwerpers
En druk is er. Meiden die nog
niets hebben gepresteerd bij de
profs, worden door het gebrek
aan toppers al in de schijnwer
pers gezet. Hele documentaires
zijn op televisie verschenen over
het Amerikaanse avontuur van
Herz. En bij de nationale jeugd
kampioenschappen, normaliter
goed voor twee verslaggevers
met kladblok, verschenen twee
cameraploegen. Michaëla Kraji
cek deed mee.
„Niet voor niets", zegt Felius,
„heeft Krajicek eind vorig jaar
jeugdtoernooien gespeeld in
Zuid-Amerika. Daar kwamen
wedstrijden live op televisie, kon
ze wennen aan de camera's.
Dan schrikt ze er straks in Ros
malen, waar ze ongetwijfeld veel
aandacht krijgt, niet meer van.
Wij rijn heel voorzichtig met die
aandacht, schermen jonge mei
den af. Bolletieri doet het an
ders. 'Laat ze er maar vroeg aan
wennen, later staan die came
ra's ook voor hun neus', is rijn
credo. Kan hij makkelijk zeggen,
want als van de honderden ten
nissters in rijn academie er twee
de wereldtop halen, is het al
goed."
Wat is goed, wat is slecht, Felius
weet het ook niet. „Daarom is
de bond nu vooral een overkoe
pelende organisatie. De talenten
geven aan wat ze willen, voor
welke aanpak ze kiezen. Wij ge
ven dan ondersteuning. Petr
Krajicek heeft rijn zoon naar de
top gebracht, lijkt dat nu met
rijn dochter ook te doen. Met de
harde aanpak, door kinderen
van vijf die lekker willen spelen,
te dwingen te gaan tennissen.
Het werkt, maar vergeet niet dat
Richard als puber bijna is ge
stopt. Dat scheelde helemaal
niets. Van Michaëla weet ik bij
na zeker dat ze het gaat halen.
Ze heeft de slagen, is nuchter en
heeft zich als 'zusje van' toch
weten te redden. In Nederland
worden we ook harder, maar
niet als Petr. Is toch een andere
cultuur."
Bij Herz heeft Felius meer
vraagtekens. „Dat in ha; Dj
ving steeds wordt geroe V(
ze de nieuwe nummer V(
de wereld wordt, geeft e |a
druk. Eigenlijk kan het 1
nog maar tegenvallen. A )C
deed ze mee aan een to j
Nederland, ze was licht ltj
seerd aan de knie. Met f
moeite versloeg ze ande 4.
derlandse meiden en tojjt
men de opmerkingen. I
haar vaker overkomen.'
Ook de geschiedenis va
chelle Gerards mag een
schuwing rijn. De Limb
koos voor een solo-aani
leen trainen met coach T
Ekker, alleen reizen ook
niet goed", meent Feliu
heb het vaak genoeg ge je
je met zes meiden hard
dan kom je één keer als a
aan. De volgende keer 2Vl
niet. Zo word je gestimin
Op een gegeven momeiei
Ekker aangeboden om 1r
Hoogland ook mee te n e
Hij was er wel voor. Ma s
ders van Michelle wilde e
niet. Die vreesden dat R 1
een concurrente zou wi
Michelle had een prach
spannen slag. Maar die1
steeds meer verwronge rÉ
schien wel door dat ind 1
lisme. Alles was op haa
richt."
B
Ouders
„Dat zie ik tegenwoordlj
vaak", vult Oremans aa[
sfeer van ikke, ikke, ikke
op oneindig, het versta/
nul. En de ouders spelej
steeds grotere rol, met jj
geld waar ze op rekenef
daarom is plezier in teif
belangrijk, want het haf
de top kost eerst ontzeo(
inspanning en geld.
Is het erg dat Silvana
loren is gegaan voor hef
tennis? Nee, meent ps>j
Offerhaus. „Je moet je f
op het gelukkig rijn, nii
ces. Als Silvana door hdzJ
sing gelukkiger wordt,
goed. Niemand kan ee#
dwingen, het moet alti:
zelf komen."
„Klopt", zegt Felius,
mij er ook niet om d
de top haalt. Als ten
hebben we al het mi
daan om haar te helpeJ
heeft ze voor iets andei'
zen, haar goed recht. I
lijk selecteren de sport
zelf. Wie het kan en h
redt het toch. Dat gevoj
nu bij Michaëla KrajiceL
Rob Baan waakt over de toekomst van Feyenoord
maar bepalen. We willen steeds
sterker worden. En sterker wor
den we door betere spelers in
huis te halen. Als je op drie fron
ten wilt meedoen, moeten we
een brede selectie hebben. Niet
alleen nummer 12 moet goed
rijn, maar ook nummer 18. Laat
Kuijt de concurrentie maar aan
gaan. Daar word je sterker van."
Dat deelname aan de Cham
pions League voor Feyenoord
van levensbelang is, moge dui
delijk rijn. Toch wil Baan er niet
al te veel nadruk op leggen. Het
zal rijn beleid niet meteen ver
anderen. „Feyenoord moet alert
blijven", zegt Baan, die ervan
uitgaat dat de as van het elftal
minimaal nog een jaar blijft
staan. Doelman Edwin Zoete-
bier heeft zelfs nog een contract
voor twee seizoenen.
„De oudere spelers dragen de
boel", weet Baan. „Op het mo
ment dat het elftal het even
moeilijk heeft, staan juist deze
jongens weer op. En ze trekken
anderen mee. Dan kom je op
het punt waarover Bert van
Marwijk het heeft gehad. Ono,
Emerton en Kalou zouden ook
de kar moeten trekken. Dat is
een proces. En in een hiërarchie
staan de ouderen dat soms niet
eens toe. Daarom staan ze ook
inde as."
Ook buiten het veld spelen Bos-
velt, Van Wonderen en Van
Hooijdonk een voorname rol.
Naar de routiniers wordt geluis
terd. Baan: „Van Marwijk heeft
feeling met de groep. Het zou
dom rijn als hij niet met de ou
dere spelers zou praten over de
ontwikkeling van het team. Die
jongens kunnen soms ook aan
geven dat er op een bepaalde
plaats aan het elftal moet wor
den gesleuteld. Zonder dat ze
daarbij in hoeven te gaan op na
men. Iedereen weet nu wel dat
we op de linksbackpositie een
speler willen halen om het team
te versterken."
Baan denkt daarbij in eerst in
stantie aan Excelsior, waar de
jonge Michel Bastos linksback
speelt. „In het verleden haalden
we transfervrije spelers als Jo-
chemsen en Leonardo n. Mak
kelijk om achter de hand te heb
ben, maar van die spelers uit de
subtop mag je niet verwachten
dat ze je elftal er ook doorheen
slepen. Nu kunnen we vooral
zoeken naar de eigen opgeleide
jeugdspelers. Thomas Buffel zie
ik als opvolger van Tomasson.
Niemand kon voorspellen dat
hij het zo goed zou doen. Voor
komend seizoen hoop ik dat er
weer één of twee spelers van Ex
celsior doorstoten naar het eer
ste elftal."
„Op Woudestein lopen de 'eer
ste opties"', zegt Baan. Steve 01-
fers ('de meest concrete naam')
en Civard Sprockel bijvoorbeeld,
als het gaat om de vervanging
van Kees van Wonderen, die
overigens minimaal nog een jaar
doorgaat. Baan: „We kijken eerst
naar Excelsior. Wat loopt daar?
Wie moeten we laten meetrai-
nen? En wie nemen we straks
mee op onze trip naar Korea?"
Over de samenwerking met de
Kralingers is de technisch direc
teur uiterst content. Als het aan
Baan ligt blijft de hechte band
tussen de twee clubs tot in leng
te van dagen bestaan. „Buffel
had zich nooit zo ontwikkeld als
hij niet bij Excelsior had ge
speeld",, zegt hij. „Glenn
Loovens hebben we hard nodig
om onze selectie compleet te
maken. Maar hij kan daardoor
niet de ervaring meepikken die
hij bij Excelsior in de eredivisie
had kunnen opdoen. Kijk maar
door Marcel van der Kraan
en Wietse Dijkstra
Rotterdam - Technisch directeur
Rob Baan (58) is de man bij Fey
enoord met het grootste aantal
airmiles. Toch heeft hij voor het
bekijken van de meeste talenten
aan een strippenkaart genoeg.
Excelsior is en blijft namelijk de
voornaamste kweekvijver voor de
Stadionclub, aldus Baan in zijn
bespiegelingen over Feyenoords
toekomst. „De aankoop van Pier
re van Hooijdonk was voor ons
een uitzondering."
Opleiden en creatief rijn op de
transfermarkt. Daar moet Fey
enoord het van hebben in de ra
ce met PSV en Ajax. „Die clubs
hebben meer mogelijkheden",
weet Rob Baan. „Eén Kezman
heeft meer gekost dan ons hele
elftal, zeg ik wel eens. Wij halen
zelden een speler met een ge
vestigde naam."
Met uitzondering van Van
Hooijdonk dan. „Omdat hij de
ontbrekende factor was", ver
klaart Baan. „En omdat we op
een bepaalde wijze aan hem
konden komen."
Feyenoord profiteerde van de fi
nanciële malaise bij Van Hooijd-
onks toenmalige club Benfica.
Op dezelfde wijze werd Katwij-
ker Dirk Kuijt onlangs losge
weekt bij het eveneens armlasti
ge FC Utrecht. Een buitenkans
je, dat Baan niet wilde laten lo
pen. Al was hij eigenlijk op zoek
naar een linksback. „Ik geef toe
dat die positie meer urgentie
had, maar Kuijt was nu beschik
baar en we wilden hem al langer
hebben. Met hem hebben we
een voorschot genomen op de
Dirk Kuijt. Met hem heeft Feyenoord een voorschot genomen op de toekomst. Foto: Cees van Hoogdalem
naar de ontwikkeling die Steve
Offers bij Excelsior doormaakt
Die speelt wekelijks tegen spit
sen van het kaliber Ibrahimovic
en Kuijt. Als Van Wonderen
stopt, zou het ideaal rijn als 01-
fers rijn plaats kan overnemen."
Om spelers als Offers op het
hoogste niveau te kunnen be
oordelen is het ook voor Feyen
oord wenselijk dat Excelsior in
de eredivisie blijft. Graag zelfs,
maar niet ten koste van alles,
luidt de duidelijke visie van
Baan. .Anders hadden we ook
Connolly destijds wel bij Excel
sior gelaten. Maar het belang
van Feyenoord ging op dat mo
ment voor. We gaan Excelsior
niet koste wat kost in de eredivi
sie houden door drie ervaren
spelers te halen. Dat gaat ten
koste van drie jonge spelers die
opgeleid moeten worden."
En daar ligt, tot verdriet van
sommige Kralingse fans, de na
druk. Baan trekt zich weinig aan
van de minderheid die klaagt
over het verlies van een eigen
identiteit. „Waar had Excelsior
nu gestaan zonder Feyenoord?
Als ik daarop moet reageren,
ben ik snel klaar. Kijk naar het
voorbeeld van Sparta. Als de
supporters dat scenario willen,
dan moeten ze het bestuur van
Excelsior wegstemmen en stopt
de samenwerking. Laten ze nu
toch blij rijn dat ze daar een ta
lentvol elftal hebben dat elke
week probeert attractief voetbal
te spelen."
De keerzijde is dat Excelsiors le
ven in de eredivisie vanwege ge
brek aan ervaring geen lang le
ven lijkt beschoren. Baan erkent
dat en heeft wel degelijk oog
voor de Kralingse belangen.
„We hebben Ferry de Haan aan
begin van seizoen gevraagd of
hij de rol van John Feskens wil
de overnemen. Toen hij dat niet
wilde rijn we van start gegaan
en hebben we gezegd: 'we zien
wel waar het schip strandt.' Dat
ging hartstikke goed tot de win
terstop. Vervolgens blijkt dat het
elftal nu toch ervaring tekort
komt."
Feyenoord hielp nog een handje
door Nam-il Kim na de winter
stop op Woudestein te stallen.
„We wilden Kim halen, maar op
dat moment kwam Acuna en we
konden ze niet allebei nemen.
Dat we Kim nu huren - het is
geen grote investering - doen we
ook in het belang van Excelsi
or."
De transfer van Marc Nygaard is
een ander verhaal. „Excelsior
kon zich dat veroorloven, want
rij hebben hem zelf gecontrac
teerd. Dan accepteer ik dat Brett
Holman even iets minder aan
bod komt. Als het gevolg is dat
we volgend jaar opnieuw eredi
visie spelen, weet ik dat Holman
dan weer op het hoogste niveau
kan spelen."
Ook wat Excelsior betreft is
Rob Baan.
Foto: GPD/Peter de Jong
toekomst."
De dragende spelers (Van
Hooijdonk, Bosvelt en Van
Wonderen) van Feyenoord heb
ben niet het eeuwige leven.
Baan: „Zij rijn boven de dertig,
maar het is te extreem gesteld
dat dit het begin is van de ver
vanging van de hele as. Met het
wel of niet aanblijven van Van
Hooijdonk heeft de komst van
Kuijt niets te maken. De moge
lijkheid deed zich voor. Over
een half jaar is hij misschien
niet meer te koop of vissen we
achter het net"
Waar Kuijt moet spelen is van
latere zorg. „Toen wij hem
kochten werd meteen gezegd:
oh, dus Van Hooijdonk gaat
weg. Zo is het niet", zegt Baan.
„Van Hooijdonk is veel te waar
devol voor dit Feyenoord. Maar
als je Kuijt erbij kunt krijgen,
vind ik dat we dat moeten doen.
Of ze dan voor elkaar, naast el
kaar of achter elkaar gaan spe
len, moet Bert van Marwijk
Baan al bezig met volg
zoen. Hij noemt de na
mogelijke nieuwkome :J
Feyenoord-jeugd; JepLs
Feme Snoyl, Mels van
zo heb ik nog één of ti "r1
Iers uit het buitenland11'
Excelsior zou willen 01
gen."
Alles gaat in overleg. f*
is autonoom in de kei 1
Baan. .Alleen heeft de:1<
geconformeerd aan d#1
werking en aan de filolP
de samenwerking. Di( 2
bewaken we met elka;e
hadden Excelsior veilia'
nen laten spelen door
routineerde spits, een
man en een middenvi0
het elftal te brengen. Ir
had zich dat misschie e
kunnen veroorloven, iP
niet het uitgangspunt 1
den Offers, Sprockel 0
niet kunnen spelen."
