Bush en Blair: Rol VN
na oorlog adviserend
OORLOG IN IRAK
Wachten op de bus in onwerkelijk Bagdad
'Irak leidde konvooi Russen om'
Rode Kruis: Bloedbad in Bagdad
Ali Chemicalï was pijler Saddams regime Amerikanen jagen op 'rokend geweer'
dewerkers AzG
mist in Bagdad
rdam - Twee medewer-
m Artsen zonder Grenzen
in Bagdad worden sinds
idag vermist. Dat beves-
en woordvoerder van de
satie in Nederland giste-
zG wil niets zeggen over
lentiteit, maar het gaat
Ti Nederlanders. Het ver
in duo maakt deel uit van
am van zes dat onder-
ng biedt in het al-Kindi-
ihuis in Bagdad. Het team
paar weken geleden naar
tgezonden. De vier ande-
ïsen hebben hun werk in
kenhuis gestaakt, en AzG
al haar activiteiten in Irak
ipig opgeschort.
log is 120 keer
irder dan hulp
n - Amerika geeft 120
ïeer uit aan de oorlog te-
ik dan dat het heeft vrij-
akt voor hulp aan de men-
e worden getroffen. Dat
een groep volksgezond-
jecialisten van University
;e in Londen berekend. Ze
Jsteren artsen in de he-
efd op druk uit te oefenen
n regeringen meer geld
maken voor humanitaire
De VS hebben tot nu toe
eer dan een half miljard
uitgetrokken voor hulp
ak. Dat bedrag valt in het
jij de 62 miljard dollar
Ie militaire campagne, al-
specialisten.
(journalisten
ood in strijd
"rMADRID-BERLIJN - De OOr-
heeft gisteren en
lag aan drie journalisten
Ven gekost. Een verslagge-
jn de Spaanse krant El
ïo en een Duitse collega
,jet blad Focus kwamen
ïen Iraakse raketaanval
liden van Bagdad om. Een
'ïkaanse raket op het kan-
ian al-Jazeera in de stad
ieen camerman het leven,
se militairen pakten giste
lree Poolse journalisten op
van Irak. Over
lit is niets bekend. De twee
tn de tweehonderd Poolse
liren die meevechten.
jberkogels op
monstranten VS
wngton - De politie van de
jmische stad Oakland
'jmet rubberkogels gescho-
vredesdemonstranten.
4ens zes actievoerders
npn gewond. Ook zes ha-
ierkers liepen verwondin-
jp. Honderden demon-
Jen hadden in de haven de
tot rederij American
Lines afgesloten, om-
zou profiteren van de
jg tegen Irak. Het was de
e keer sinds het begin van
Irlog dat de politie in de VS
maakte van 'niet-dode-
irojectielen'. Volgens de
waren de demonstran-
;arschuwd. Een woord-
irvan de anti-oorlogsbe-
in de VS sprak van een
luwelijke overreactie'.
er oproep Bin
en op bandje
Osama bin Laden
1 nieuwe geluidsband
1 verspreid waarin hij
oproept tot zelf-
aanslagen en een op-
I tegen Arabische regerin-
lie de aanval op Irak steu-
let persbureau AP kreeg
bname in Pakistan van een
[ijn die zei dat hij uit Af-
istan kwam, waar de op-
5 zou zijn gemaakt. Het viel
elijk vast te stellen of de
jvan Bin Laden is, maar de
chap werd vertaald door
haan die de Saudiër ja-
.'leden heeft gesproken en
zijn stem te herken-
dinsdag 8 april 2003
bagdad-riyad/ap - Terwijl Amerikaanse mili
tairen gisteren in tanks en pantserwagens
door Bagdad reden, en op sommige plaatsen
fel slag leverden met Iraakse verdedigers, za
ten elders in de Iraakse hoofdstad mannen
voor hun huis backgammon te spelen en
voetbalden tieners op straat alsof er niets aan
de hand was.
De straten waren leger dan anders, maar
aan beide kanten van de rivier de Tigris
stonden mensen bij bushaltes te wachten
op vervoer. De hele dag dreunde de stad
van explosies op de westelijke oever van de
rivier. Rookwolken van ontploffingen en
branden vermengden zich met stof van een
naderende storm.
De Iraakse radio en televisie waren gewoon
in de lucht. Ze zonden patriottische liederen
en slogans uit, archiefbeelden van president
Saddam Hussein en een preek van een isla
mitische geestelijke die de bevolking opriep
de wapens op te nemen tegen de Amerika
nen en Britten.
De tv-beelden van beide zijden werden door
Arabieren elders met ontzetting en ongeloof
bekeken. Sommigen deden het nieuws af als
Amerikaanse propaganda, anderen meld
den zich aan voor de jihad. De meeste Ara
bieren hadden van Bagdad toch wel feller
verzet tegen de geallieerde aanval verwacht,
zeker nadat de Britten twee weken nodig
hadden om de zuidelijke stad Basra onder
controle te krijgen. Had Saddam niet be
loofd dat de Amerikanen aan de poorten
van Bagdad zouden worden afgeslacht?
Aan de ontbijttafel in een café in Riyad zegt
Haitham al-Bawardi dat hij de beelden uit
Bagdad maar niet kan geloven. „Hoe weten
we dat dit echt is, en geen coalitiepropagan-
da" vraagt hij. „Maar als het waar is, is dat
erg frustrerend. Wij hadden gehoopt dat
Saddam de indringers zo zwaar mogelijke
verliezen zou toebrengen, zodat ze zich wel
twee keer zouden bedenken voordat ze een
ander Arabisch land aanvallen."
In de Egyptische hoofdstad Cairo maakt het
nieuws sommigen nog vastbeslotener om
naar Irak te gaan en zich aan te sluiten bij
de heilige oorlog.Als Arabieren kunnen wij
niet lijdzaam toezien", zegt een ongeveer
30-jarige man in een rekruteringskantoor
voor vrijwilligers. „Wij verkopen onszelf niet
voor Saddam, maar voor een hogere prijs:
voor Allah."
Abdelfattah, een andere vrijwilliger, doet de
berichten over Amerikanen in Bagdad af als
leugens, en verwacht nog iets. „Het is psy
chologische oorlogvoering, een militaire
strategie om de Amerikaanse troepen in de
val te lokken. Saddam zelf zal tot het einde
doorgaan. Hij sterft vechtend voor Irak."
Ali Oqla Orsan, voorzitter van de Arabische
Schrijversbond, ziet in de Amerikaanse actie
een 'propagandacampagne'. Hij hoopt dat
de geallieerden een 'totale nederlaag" tege
moet gaan. „Ze plegen terreur tegen een
soeverein land", zegt Orsan, een Syriër.Als
de geallieerden Irak bezetten, betekent dat
het begin van een bevrijdingsoorlog tegen
de kolonialisten."
In Musqat in Oman bekijken tientallen
mannen bij een theehuis het nieuws uit
Bagdad met nauwelijks ingehouden woede.
„Waar is je leger, Saddam?" Een ander ge
looft de televisiebeelden niet. „Die Amerika
nen vertrouwen op valse propaganda." Ook
in Libanon volgen veel mensen het nieuws
op de voet. Velen geloven de Amerikaanse
berichtgeving niet, maar de versie van de
Iraakse minister van informatie al-Sahhaf.
Al-Sahhaf zei dat ze helemaal nog niet in
Bagdad zijn, heb je hem niet gehoord?" zegt
Hisham Moniyyeh, een geldwisselaar in Si-
don. „De Amerikanen liegen al vanaf het be
gin, en daarom geloof ik hen niet."
De Libanese architect Merhej Shamma is
geschokt over het gemak waarmee de Ame
rikanen Bagdad konden binnengaan. „Ik
dacht dat het felst gevochten zou worden
om Bagdad. Waar is de Republikeinse Gar
de?" Hij hoopt dat de Irakezen nog 'enkele
verrassingen in de mouw hebben'.
Dat hopen ook twee Saudische studenten.
„Het Iraakse volk zal in verzet komen en
Bagdad voor de Amerikanen veranderen in
een tweede Vietnam, een val waar ze niet le
vend uit komen", aldus Saleh al-Nuaim.
Zijn vriend Husam al-Baghdadi knikt. „Ie
dere Arabier en moslim is kwaad over wat
hij op televisie ziet. Maar als God het wil, zal
Bagdad het einde van de Amerikanen wor
den."
Amerikaanse tanks passeren in hartje Bagdad het monument dat Saddam Hussein voor de oorlog tegen buurland Iran heeft laten oprichten.
Op de brede boulevard werd niet zo lang geleden nog triomfantelijk door Iraakse militairen geparadeerd. Foto: AP/Brant Sanderlin
belfast-amman/anp-gpd-ap - De Ameri
kaanse president Bush en de Britse premier
Blair willen dat de Verenigde Naties 'een ad
viserende rol' krijgen bij de wederopbouw
van Irak. Dat meldde de Amerikaanse nieuws
zender CNN vanmorgen op basis van infor
matie van een Amerikaanse regeringsfunctio
naris. De twee leiders spreken hervatten van
daag in de Noord-Ierse hoofdstad Belfast hun
overleg over Irak.
Over wat er na de oorlog met Irak dient te
gebeuren, verschilden de Verenigde Staten
en Groot-Brittannië tot nog toe van mening.
De Britten lijken een grotere rol voor de VN
bij het voorlopige bestuur en de wederop
bouw te willen dan de Amerikanen. De
Amerikanen willen de VN-rol beperken tot
humanitaire hulp, en de leiding over inte
rim-bestuur de wederopbouw in handen
geven van de militairen.
Er is binnen de Amerikaanse regering zelf
onenigheid over de rol die de Iraakse oppo
sitie moet gaan spelen. Gisteren werd be
kend dat Ahmad Chalabi, de leider van het
Iraaks Nationaal Congres (INC), met 700
strijders in zuidelijk Irak is. Zij moeten hu
manitaire hulp bieden, contacten leggen
met de Irakezen in de 'bevrijde' gebieden en
zorgen voor 'orde en stabiliteit'. Het Penta
gon is erg gecharmeerd van Chalabi, maar
het ministerie van buitenlandse zaken heeft
niet veel op met de man, die onvoldoende
steun onder het volk zou hebben.
Er is voor overigens een goede reden om te
twijfelen aan de vermeende kwaliteiten van
Chalabi. De Irakees, intussen Brits staats
burger, was degene die Washington had be
zworen dat de 'gewone' Iraakse strijdkrach
ten zich nauwelijks zouden verzetten, en dat
het Iraakse volk de Amerikanen zou verwel
komen als bevrijders. Dat bleek al snel een
misvatting. Volgens waarnemers in Was
hington is de komst van Chalabi naar Nasi-
riya een teken dat het Pentagon de leiding
heeft in de plannenmakerij voor een naoor
logs Irak.
De Verenigde Staten werken intussen ook
aan plannen voor de mogelijke berechting
van Saddam Hussein en leden van zijn regi
me voor Amerikaanse rechters. Washington
voelt niets voor de oprichting van een inter
nationaal tribunaal, zoals dat bestaat voor
ex-Joegoslavië. Ook voor het Internationaal
Strafhof in Den Haag zien de Amerikanen
geen rol weggelegd. De VS zijn zoals bekend
fel gekant tegen dit hof.
Amerikaanse troepen in hart Bagdad
Internationale Presidentieel
luchthavencomplex
Abu Ghuryab
3km
Gebouwen waar Amerikaanse troepen zijn doorgedrongen
Paleis van de Republiek
Hoofdkwartier Baath Partij
Presidentieel paleis Al-Sijood
Hoofdkwartier geheime dienst
Hoofdkwartier luchtmacht
6. Festival- en paradeterrein
11.
Al-Azamiyahpaleis
7. Ministerie van Informatie
12.
Vredespaleis Al-Salam
8. Al-Rashidhotel
13.
Shaab-stadion
9. Palestine Hotel
14.
Ministerie van Transport/Communicatie
10. Abbasidpaleis
15.
Universiteit van Bagdad
moskou/dpa-afp-rtr-anp - De
Verenigde Staten beschuldigen
Irak ervan het Russische kon
vooi dat zondag in Irak werd
aangevallen te hebben omge
leid. Iraakse chauffeurs namen
een andere route dan opgedra
gen, zodat Amerikaanse ge
vechtsvliegtuigen het konvooi
niet herkenden. Dat heeft een
anonieme bron bij de Ameri
kaanse strijdkrachten gemeld.
Volgens de bron had het kon
vooi instructies over de route,
maar weken de chauffeurs er
heimelijk van af. Op deze ma
nier wilde Bagdad een interna
tionaal incident veroorzaken,
zodat de steun voor de coalitie
zou afnemen, aldus de bron.
Het Amerikaanse Centrale Com
mando in Qatar stelde na een
eerste onderzoek vast dat er
geen geallieerde militairen in de
buurt waren. Het commando
wist toen nog niet dat van de
route was afgeweken, aldus de
bron.
De Amerikaanse nationale vei
ligheidsadviseur Condoleezza
Rice heeft gisteren in Moskou
met Russische kopstukken
spoedoverleg over de kwestie
gevoerd. Zo sprak ze met de mi
nisters van defensie en buiten
landse zaken en het hoofd van
de Russische veiligheidsraad. Ri
ce heeft niet gesproken met pre
sident Poetin.
Het Russische konvooi heeft gis
teren zijn reis vervolgd. Het is
inmiddels in Syrië aangekomen.
Dat hebben verslaggevers ter
plekke gemeld. De auto van de
meereizende Russische ambas
sadeur in Irak vertoonde kogel
gaten. Twee gewonden zijn ach
tergebleven in de Iraakse stad
Fallujah, aldus het Russische
ministerie van buitenlandse za
ken. In de colonne reist de Rus
sische ambassadeur in Irak, Vla
dimir Titorenko, met acht diplo
maten en enkele verslaggevers.
Titorenko besloot Irak na de
eerste Amerikaanse invallen in
Bagdad te verlaten. De groep zal
vanuit Syrië terugvliegen naar
Rusland. Amerikaanse functio
narissen hebben toegegeven dat
de relatie tussen Moskou en
Washington door het schietinci
dent verder onder druk is ko
men te staan. Rusland was altijd
al fel tegen een oorlog zonder
VN-mandaat.
door onze correspondent
Bob Kroon
genève - Ondanks de optimisti
sche toonzetting van de Ameri
kaanse berichtgeving, is Bagdad
een bloedig slagveld geworden
waar het aantal burgerslachtof
fers 'niet meer te tellen is'. Dat
zegt het ICRC, het Internationa
le Rode Kruis, de enige neutrale
hulporganisatie die nog actief is
in de Iraakse hoofdstad.
Het Rode Kruis voorziet de elf
burgerziekenhuizen in Bagdad
van water, medische zaken en
vooral chirurgische benodigd
heden, maar kan deze klus nau
welijks meer aan. Sinds het af
gelopen weekeinde zijn honder
den burgers gedood en duizen
den gewond geraakt.
„Ieder uur worden er tientallen
gewonden binnengebracht, en
het aantal loopt nog steeds op.
Er zijn nu voor het eerst ook
Iraakse soldaten bij. De militaire
hospitalen, waar wij overigens
niets mee te maken hebben, zijn
kennelijk vol", aldus Rode-
Kruiswoordvoerster Nada Dou-
mani. „Vóór de oorlog hadden
we alle stadsziekenhuizen goed
bevoorraad, maar ze raken er
doorheen en hetzelfde geldt
voor onze eigen reserves. We
kunnen de stad niet meer in of
uit." Dagelijks krijgt ieder zie
kenhuis van het Rode Kruis
10.000 liter water, omdat Bag-
Getroffen inwoners van Bagdad uiten hun verdriet, nadat een Ameri
kaanse bom in hun woonwijk terecht is gekomen. Foto: AP
dad gedeeltelijk zonder stroom
zit. Daardoor laten ook de
pompinstallaties van de stads-
waterleiding het afweten. Dou-
mani zegt dat operaties bij ge
brek aan acnesthetische midde
len al zonder narcose moeten
worden uitgevoerd. „Als dit zo
doorgaat, staan wij zeer binnen
kort voor een totale ramp".
Het Rode Kruis heeft nog steeds
een merendeels uit Zwitsers be
staande delegatie in de Iraakse
hoofdstad, plus vier gedelegeer
den in Basra en twee in Erbil, de
Koerdische stad in het noorden.
Hoewel de Britten in Basra vaste
voet aan de grond hebben ge
kregen, hebben de hulpbrigades
van het ICRC ook daar geen vrij
heid van beweging. „Wij hou
den geen statistiek bij van het
totale aantal doden en gewon
den," aldus de woordvoerster,
„Doden tellen we sowieso niet,
want die kunnen we niet hel
pen. En voor het aantal gewon
den gaan we af op de meldingen
van de ziekenhuizen, maar die
zijn nu ook de tel kwijt."
Aad Luymes
I njK/ANP - De omgekomen
se generaal Ali Hassan al-
1, beter bekend als 'Ali Che-
was niet alleen een neef
resident Saddam Hussein,
ook een van de belangrijk-
eunpilaren van diens regi-
)e 64-jarige al-Majid was
>egin af aan een vertrouwe-
an Saddam. Hij begon zijn
:re als Saddams chauffeur,
wist zich snel op te wer-
'ijnaam kreeg al-Majid toen
ad jaren tachtig in Noord-
Ie Koerden bestookte met
ssen, waardoor 180.000
sen het leven verloren. De
werden vermoedelijk in
agraven gegooid. In 1987
üj benoemd tot gouverneur
foord-Irak. Hij kreeg de op-
it een einde te maken aan
irust onder de opstandige
dische bevolking,
ersverse gouverneur besloot
dig te werk te gaan. Met een
lenstreek droeg hij het
ise leger op 'alle mensen en
dieren' in het gebied te doden.
„Ik bestook ze niet één dag met
chemicaliën, maar zal ze vijftien
dagen aanvallen met chemische
wapens", zei hij destijds. Hij
maakte zeker 280 Koerdische en
150 Assyrische dorpjes met de
grond gelijk.
Al-Majid vestigde zijn naam als
een van de bruutste medewer
kers van Saddam al in 1983 toen
hij het Noord-Iraakse dorpje
Dujail met al zijn inwoners van
de kaart veegde. Deze operatie
was een wraakactie voor een
mislukte moordaanslag op Sad
dam. Tientallen onschuldige
burgers kwamen om.
Door zijn optreden tegen de
Koerden werd al-Majid een van
de belangrijkste vertrouwelingen
van de president. Na de Iraakse
invasie van Koeweit werd hij be
noemd tot militair gouverneur
van Koeweit. In die hoedanig
heid was hij er verantwoordelijk
voor dat het emiraat, dat inmid
dels was ingelijfd bij Irak, werd
geplunderd en leeggeroofd.
In maart 1991 benoemde Sad
dam zijn neef tot minister van
Al-Majid. Foto: Reuters
binnenlandse zaken. In die hoe
danigheid was hij verantwoor
delijk voor het bloedig neerslaan
van de opstanden van de Koer
den en sji'ieten vlak na de Golf
oorlog. Nadat hij van 1991 tot
1995 minister van defensie was
geweest, ontsloeg Saddam hem
van zijn ministeriële taken. Wel
bleef al-Majid een belangrijke
positie vervullen binnen de re
gerende Baath-partij. Ook bleef
hij lid van de Revolutionaire
Commando Raad.
In 1995 kon hij zijn honden
trouw aan Saddam opnieuw be
wijzen. Nadat twee schoon
zoons van Saddam - al-Majids
neven - naar het buitenland wa
ren gevlucht en waren terugge
keerd, zag hij er persoonlijk op
toe dat ze werden gedood. On
der zijn toezicht werden toen
ook enkele andere familieleden,
onder wie zijn eigen broer, ge-
executeerd. In 1997 trouwde zijn
15-jarige dochter met Saddams
oudste zoon Uday tijdens een
bizarre huwelijksplechtigheid in
het ziekenhuis. Uday lag na een
moordaanslag in het ziekenhuis
en wilde zo bewijzen dat hij niet
impotent was geraakt.
Al-Majid was vaak aanwezig bij
martelpraktijken. Hij woonde in
november de executie van acht
hoge Iraakse officieren bij die
een ontploffing in een opslag
plaats voor raketten hadden ver
oorzaakt. Hij zou ook actief heb
ben deelgenomen aan de uit
voering van hun doodvonnis-
sen.-
door onze correspondent
Ans Bouwmans
Washington - Opnieuw zijn er berichten
over chemische wapenvondsten in Irak. De
jacht op het 'rokende geweer' is in volle
gang. Er móeten namelijk chemische of bio
logische wapens gevonden worden, als
rechtvaardiging van de oorlog die de VS en
Groot-Brittannië zijn begonnen. Er is de
Amerikanen en Britten veel aan gelegen de
wereldgemeenschap te bewijzen dat Sad
dam Hussein loog en bedroog met zijn her
haalde bewering dat hij 'niets' te verbergen
heeft.
De strijdkrachten in Irak hebben dan ook
een dubbele missie: het Iraakse regime ver
slaan en het onweerlegbare bewijs van Sad
dams leugens vinden. Het Amerikaanse mi
nisterie van defensie heeft speciale teams
ingezet die de gevechtseenheden achterna
reizen om verdachte plekken op chemische
of biologische wapens te onderzoeken. De
jacht is in volle gang, en sinds de terrein
winst van afgelopen week stuiten coalitie
troepen vaker op verdachte lokaties.
Volgens de Amerikaanse National Public
Radio (NPR) zouden mariniers in een op
slagplaats net buiten Bagdad 'raketten' met
het zenuwgas sarin en mosterdgas hebben
aangetroffen. Er waren ook berichten over
A
een vondst op een landbouwlaboratorium
bij Hindiyah, honderd kilometer ten zuid
westen van Bagdad. Daar werden vaten met
chemicaliën gevonden, die in eerste instan
tie zenuwgas leken te bevatten.
De chemicaliën moeten nu eerst uitvoeriger
worden getest, omdat het ook om pestici
den zou kunnen gaan. Het Pentagon wilde
nog niet ingaan op de berichten, omdat
„eerste rapporten vaak achteraf niet blijken
te kloppen", aldus minister Rumsfeld. Het
duurt volgens hem dagen om monsters te
testen en vast te stellen of het om verboden
materiaal gaat.
Unmovic-baas Hans Blix noemde het laatst
de '64 miljard dollar vraag', naar het bedrag
dat hij toen dacht dat de oorlog zou kosten:
zijn er massavernietigingswapens in Irak?
De Amerikaanse regering twijfelt er niet aan
dat het zo is.
Journalist Judith Miller van The New York
Times, mede-auteur van een boek over bio
logische oorlogvoering, meldde dat de spe
cialisten van het onderzoeksteam waarmee
zij door Irak trekt er absoluut van overtuigd
zijn dat ze iets zullen vinden. De twijfel over
de aanwezigheid van verboden wapengoed
in Irak verbaast ook deskundige Amy Smith-
son. „Ik vind het raadselachtig dat zo ge
makkelijk 'vergeten' wordt dat Saddam
Hussein in het verleden cheqaische wapens
heeft gebruikt in de oorlog tegen Iran en te
gen zijn-eigen Koerdische bevolking." Ook is
in de jaren '90 zonneklaar gebleken dat Irak
loog over het bezit van biologische wapens,
aldus Smithson.
Ook als de nu gerapporteerde vondsten nog
niet de 'smoking gun' opleveren, moet daar
aan niet te zwaar worden getild, «leent ze.
„Irak is een groot land en Saddam Hussein
zal zijn spullen goed verborgen hebben."
Bovendien is het niet makkelijk vast te stel
len of fabrieken gebruikt worden voor geac
cepteerde chemische en farmaceutische
produkten of voor gifgassen. Zodra het
vechten is afgelopen, zal Iraakse weten
schappers gevraagd worden Amerikaanse
en Britse troepen naar geheime opslagplaat
sen te leiden, maar Smithson vraagt zich af
of het regime de echte kenners wel in leven
heeft gelaten.
Eigenlijk weet niemand precies hoeveel bio
logische of chemische wapens Irak (nog) in
bezit heeft. Schattingen zijn gebaseerd op
de wapens en materialen waarvoor Irak
geen verklaring heeft kunnen geven aan
Unscom, de voorganger van W-inspectie
team Unmovic. Het zou kunnen gaan om
26.000 liter miltvuurbacterie, 38.000 liter
botulismebacterie en honderden tonnen
chemische gassen, zoals VX en sarin.
