Iraaks bestuur nieuw
twistpunt Europa-VS
OORLOG IN IRAK
Saddam: Verdedig Bagdad desnoods met de blote hand
Pentagon: Amerikaan
als tijdelijke oliebaas
'VS moeten nu niet gaan overhaasten' Gewelddadige protesten tegen oorlog
WHO boos na
bombardement
op ziekenhuizen
Logistiek: telewinkelen aan het front
iche moslims
=aren VS jihad
De Russische mos-
ijkeTadzjoeddin
iren de jihad (heilige
uitgeroepen tegen de
gd dat de eerste re-
p-yinnen enkele dagen'
wMzullen zijn. „Russi-
S^lims hebben mogelijk-
invloed uit te oefe-
VS", aldus Tadzjoed-
jgaan geld inzamelen
76 lis te kopen voor de
90 £n Amerika en voor
77^oor de bevolking van
B It Russische ministerie
|e verklaarde dat het
o,^ van de jihad niet in
(iet de Russische wet,
?nspre poging wapens te
1 te verschepen wel.
(ïiljoen van de 145 mil
ten zijn moslim.
n door eigen
Itonderzocht
jb Amerikaanse strijd-
Cldoen onderzoek naar
t incidenten rond be-
n door de eigen troe-
•genoemde 'friendly
rd een F/A-18 Hor-
;dag mogelijk door
Patriot-raket neerge-
andere gevallen
itrekking op een niet
igeduide crash van
E Strike Eagle, en de
.1 een Amerikaanse mi-
^uiden van Bagdad tij-
bombardement van
Je. Het vierde geval be-
neergestorte Black-
'kopter. Er vielen gis-
twee doden door
Jfïre': een marinier
1-Kut toen zijn geweer
Suk afging. Een andere
I igezien voor een Iraak-
it en doodgeschoten.
n'ifeld: Syrië
1J Iraki's nog
ton - Syrië laat nog
je dat militair materieel
s met Irak overgaat,
de Amerikaanse minis-
Jlefensie Rumsfeld heeft
'js zich niets aangetrok-
zijn eerdere waarschu-
zei vorige week dat er
■®"!:h grondgebied militair
II naar Irak wordt ver-
Het zou onder meer
nachtkijkers. De mi-
pte toen van een 'vijan-
d', waarvoor hij de Sy-
ijgering verantwoorde-
.Dfcuden. Damascus heeft
snuldigingen afgedaan
aat onzin'.
j'jrin: Aanval
'ftie keer fout
Na
ieq)e Amerikaanse aanval
lijS moreel, politiek en
aetch verwerpelijk. Dat zei
v<e premier Raffarin gis-
neen tv-interview. De
e I volgens hem moreel
I omdat er met een
13 Ine ontwapening een
m$rnatief was. Politiek
dl i er in de ogen van Raf-
ig i fout gemaakt omdat
togen niet te overzien
ieti dan is er de strategi-
mjgissing, namelijk het
noléén land vandaag de
wvereld kan leiden", al-
tejremier. Frankrijk Ieid-
Duitsland en Rusland
gcfet tegen een oorlog
prVN-mandaat. Raffarin
t tkte dat hij daar nog
ipio over denkt. „Wij be
eniet tot het kamp der
d i."
xj
werkt nu
voor VTM
br
en- De legendarische
Jeirlogsverslaggever Peter
uiflie vorige week door het
se NBC werd ontsla-
itische opmerkingen
irlog op de Iraakse tv,
voor de Vlaamse zen-
werken. Arnett zal als
de weinige Amerikaan-
'isten verslag blijven
uit Bagdad. Eerder
lal een aanbieding van
tabloid Daily Mirror
fle dagen na het inter-
de Iraakse tv, waarin hij
Ie Amerikaanse cam-
Irak 'een mislukking'
Arnett overigens ge-
hij zijn opmerkingen
id moeten maken.
irika wilde
al al in 2001'
- Amerika wilde kort na
ristische aanslagen van
imber niet alleen de Ta-
1 al-Qaeda te lijf, maar
plannen om tegelijker-
aan te vallen. De Britse
Blair heeft president
ar van weten te weer-
Dit stelt de toenmalige
ibassadeur in Was-
sir Christopher Meyer,
locumentaire. Volgens
tond Bush onder 'inten-
van het militaire appa-
zowel in Afghanistan
de strijd aan te gaan.
een overleg in het bui
lijf Camp David wist
ih er van te overtuigen
e zaken een voor een
te pakken. Bush be
ien 'Irak voorlopig even
;en', aldus Meyer.
vrijdag 4 april 2003
Het vliegveld van Bagdad was al een poos niet meer in gebruik, maar na de verovering is het voor langere tijd uitgeschakeld. Een Amerikaans voertuig passeert een uitgebrand toestel dat er stond geparkeerd. Foto: AP/Bahram Mark Sobbhani
vervolg voorpagina - In een verklaring die werd voorgele
zen door minister van informatie al-Sahhaf riep de Iraakse
leider Saddam Hussein zijn volk op om desnoods met de
blote hand de strijd aan te binden met de vijand. Het is
nog steeds onduidelijk of Saddam Hussein nog leeft. Sinds
24 maart heeft hij geen toespraak meer gehouden. Gister
avond werden wel beelden uitgezonden van de president
in vergadering met adviseurs. Al-Sahhaf bestreed de suc
cesclaims van de Amerikanen. Volgens hem staan zij 'nog
niet eens op 160 kilometer' van Bagdad.
Speciale eenheden van de coalitiemacht zouden hebben
voorkomen dat Iraakse soldaten bruggen en een stuwdam
ten zuiden van Bagdad opbliezen. Daardoor konden de
Amerikaanse troepen gemakkelijker dan verwacht doorsto
ten tot in de onmiddellijke omgeving van Bagdad. Een een
heid bezette een ontruimd paleis van Saddam Hussein in
Thar Thar, 90 kilometer ten noorden van Bagdad. Er wer
den diverse documenten gevonden.
De omstandigheden voor de Amerikanen worden steeds
moeilijker. Bij een temperatuur van zo'n 35 graden moeten
soldaten vanwege het mogelijke gevaar van een chemische
aanval beschermende pakken en rubberlaarzen dragen. In
al-Kut kwamen twee Amerikaanse mariniers om bij hevige
gevechten met Iraakse eenheden.
In het noorden van Irak vonden hevige gevechten plaats
tussen Iraakse soldaten en door de Amerikanen gesteunde
Koerdische strijders. De laatsten sloegen een Iraakse aan
val op een door hen veroverde brug af. Zo'n vijftig Iraakse
soldaten zouden zijn gedood. Inmiddels zijn 9000 Irakezen
krijgsgevangen gemaakt.
De religieuze leider van de sji'iten in de Iraakse stad Najaf
ontkent intussen een religieus decreet (fatwa) te hebben
uitgevaardigd waarin hij de bevolking oproept de coalitie
troepen niet te hinderen. Dat meldde de Arabische
nieuwszender al-Jazeera vandaag.
Een dag eerder maakte het Amerikaanse Centraal Com
mando in Qatar bekend dat grootayatollah Mirza Ali Sista-
ni zo'n fatwa had uitgevaardigd. Sistani is de hoogste sji'iti-
sche geestelijke in Irak. Meer dan de helft van de Irakezen
is sji'iet.
genève/gpd - De doorgaans zeer
correcte Wereldgezondheidsor
ganisatie (WHO) van de VN
heeft fel gereageerd op het bom
barderen van ziekenhuizen in
Irak. .Afgelopen nacht is een
medisch centrum in Bagdad
zwaar beschadigd", meldde de
WHO gisteren. „Daarin bevon
den zich een kraamkliniek, een
chirurgische kliniek en het
hoofdkwartier van de Iraakse
Rode Halve Maan." De Rode
Halve Maan is de islamitische
versie van het Rode Kruis. Vol
gens de WHO was het complex
weliswaar ontruimd, werden in
de omgeving drie mensen ge
dood en 27 verwond. De WHO
constateert dat dit geen op zich
staand geval is. Eerder werd een
ziekenhuis in Basra zwaar ge
troffen, een gezondheidscen
trum in Najaf verwoest en een
hospitaal in Nasiriya bescha
digd. De WHO zit voor hulp in
Irak ook krap bij kas. „Vorige
week vroegen wij om 300 mil
joen dollar om te kunnen voor
zien in de meest nijpende be
hoeften. Maar tot dusverre is
slechts drie miljoen toegezegd."
door onze correspondent
Hetty van Rooij
brussel - De opbouw van het na
oorlogse Irak vormt een nieuw
twistpunt in de relatie tussen de
Verenigde Staten en Europa. De
Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken Powell verzeker
de zijn Europese bondgenoten
gisteren in Brussel dat de VN een
belangrijke rol zullen spelen,
maar bleef vaag over het hoe en
wanneer. „De VS en Groot-Brit-
tannië bepalen hoe het na afloop
van de oorlog verder gaat", zei
hij. De Europese landen willen
een zo groot mogelijke rol voor
de Verenigde Naties.
Powell deed in Brussel een
krachtige poging om de transat
lantische ruzie rond Irak te sus
sen. Tijdens bijeenkomsten met
de EU en de NAVO sprak hij af
zonderlijk met bijna al zijn Eu
ropese collega's. „We moeten
verder", zei hij na afloop.
Zowel NAVO-secretaris-generaal
Robertson als de huidige Griek
se EU-voorzitter Papandreou
beijverde zich om duidelijk te
maken dat de crisis achter de
mg is, en dat het tijd wordt om
vooruit te kijken. „De interna
tionale gemeenschap moet klaar
staan als het conflict voorbij is",
zei Robertson.
Maar minister van buitenlandse
zaken De Hoop Scheffer gaf toe
dat het nog allerminst koek en ei
is. De vraag of de NAVO een rol
kan spelen in een vredesmissie
in het Irak na Saddam Hussein,
is door Powell niet beantwoord.
Dat geldt ook voor de vraag wel
ke rol de internationale ge
meenschap, vertegenwoordigd
door de VN, moet spelen. „Het
debat daarover is nog maar pas
begonnen", zei Powell.
De EU wil dat de VN de leiding
nemen in het bestuur en de we
deropbouw van Irak, omdat an
ders de grote financiële Europe
se bijdrage ter discussie komt te
staan. „Ik zie niet in hoe we aan
de wederopbouw kunnen bij
dragen als de VN geen hoofdrol
vervullen", zei de Belgische mi
nister van buitenlandse zaken
Michel.
Duitsland, België en vooral
Frankrijk willen onder geen be
ding een na oorlogs militair be
wind van Amerikanen en Brit
ten.
Volgens Powell is een militair
bewind noodzakelijk in een
overgangsfase. De Hoop Schef
fer is het daar mee eens, maar
volgens hem moet die fase heel
kort duren. „Irak moet zo snel
mogelijk worden overgedragen
aan het Iraakse volk", zei ook de
Britse minister Straw.
De Hoop Scheffer gaf toe dat
Europa in de aanloop naar de
oorlog gefaald heeft. ,Als je wilt
dat de dialoog met Amerika iets
voorstelt, moet je je eigen zaken
ook op orde hebben. Wij zijn
ons onvoldoende bewust ge
weest van de politieke gevolgen
van het terrorisme als nieuwe
dreiging, en we hebben er niet
voldoende over gepraat", analy
seerde hij.
Volgens de minister heeft de bij
eenkomst met Powell, die op
zijn eigen verzoek naar Brussel
was afgereisd, zijn doel gediend.
„Het heeft niet zo veel zin om
stil te blijven staan bij de vraag
wie nou precies schuldig is aan
wat er is gebeurd."
Washington - Het Amerikaanse
ministerie van defensie werkt
hard aan plannen om de Iraakse
olie-industrie direct na de oor
log tijdelijk in handen te geven
van een Amerikaan. Volgens The
Washington Post zou de voor
malige baas van de Amerikaanse
tak van Shell, Philip J. Carroll, in
de race zijn. De krant baseert
zich op bronnen binnen de
Amerikaanse olie-industrie.
Volgens The Financial Times
overwegen de VS nog wel om
een moslim aan te stellen als tij
delijk oliebeheerder. Gedacht
wordt aan Chakib Khelil, de Al
gerijnse minister van oliezaken,
en aan Hassan Marican van het
Indonesische olieconcern Pe-
tronas. De krant wijst er wel op
dat de aanstelling van een bui
tenlandse moslim in Irak twijfel
achtig is, gezien de omvangrijke
anti-oorlogssentimenten in de
moslimwereld.
De Amerikaanse regering stelt
zich al maanden op het stand
punt dat zowel het civiele be
stuur als het bestuur over de
Iraakse olievelden tijdelijk in
handen moet komen van Ame
rikanen. Het Witte Huis wil zo
snel mogelijk weer oliedollars
innen, om daarmee de weder
opbouw van Irak te kunnen fi
nancieren.
Volgens The Washington Post
pogen Amerikaanse regerings
functionarissen momenteel een
juridische basis te formuleren
voor een tijdelijke Amerikaanse
'overname' van de Iraakse olie
velden. Volgens onder meer de
VN, maar ook volgens bondge
noot Groot-Brittannië, hebben
de VS helemaal geen recht
Iraakse olie te exporteren zon
der nadrukkelijke toestemming
van de Veiligheidsraad, ook niet
tijdelijk.
Rusland, Frankrijk, Duitsland en
andere leden van de Veiligheids
raad willen dat de VN medezeg
genschap behouden, waarbij de
Irakezen wordt gegarandeerd
dat zij eigenaar zijn en blijven
van hun eigen olie. De Russen
en de Fransen hebben boven
dien zelf commerciële belangen
in de Iraakse olie-industrie, die
ze niet graag verkwanseld zien.
door Henk van de Poll
Rijswijk - Amerikaanse militairen
van het Vijfde Corps en het eer
ste expeditieleger van de mari
niers drongen gisteren door tot
de buitenwijken van Bagdad. Met
de verrassend snelle opmars ver
stomt de kritiek van de Ameri
kaanse 'leunstoelgeneraals' op
het beleid van het Pentagon.
Maar tegelijkertijd staan de coali
tietroepen voor hun moeilijkste
opgave: Bagdad innemen zonder
veel burgerslachtoffers te maken.
Het blijft voorlopig onduidelijk
of de snelle opmars werd inge
geven door de aanzwellende kri
tiek op minister van defensie
Rumsfeld, of dat er meer mili
tair-tactische redenen voor wa
ren. Overste Frans Osinga, mili
tair strateeg van het Haagse in
stituut Clingendael, denkt dat
een combinatie van factoren
heeft geleid tot de snelle op
mars.
De adempauze die enkele dagen
terug werd ingelast, heeft de co
alitie in staat gesteld aan kracht
te winnen. Tegelijkertijd werden
de posities van de divisies van
de Republikeinse Garde genade
loos gebombardeerd. „Doordat
steeds meer gebied onder con
trole van de coalitie is gekomen,
konden meer vliegtuigen wor
den ingezet op het vernietigen
van de garde. Het kan haast niet
anders dat dat ten koste is ge
gaan van een flink deel van de
gevechtskracht van deze troe
pen", stelt Osinga.
Hij denkt dat ook de Irakezen
door de plotselinge snelle op
mars van de Amerikanen wer
den verrast. „Ik denk dat zij
hadden verwacht dat de VS eerst
zouden wachten op de komst
van de vierde gemechaniseerde
divisie, die nog in Koeweit aan
moest komen."
Osinga maant echter tot voor
zichtigheid. De Iraakse leiders
hebben er geen geheim van ge
maakt dat zij de Amerikanen en
de Britten in de straten van Bag
dad grote verliezen willen toe
brengen. Daar is het overwicht
van de coalitie minder groot,
mede door de opdracht zo min
mogelijk burgerslachtoffers te
maken. „Veel troepen zijn wel
licht al teruggetrokken in stede
lijke gebieden voor een stads-
guerüla", meent Osinga.
Een voorbeeld is de presidentië
le garde van Saddam Hussein,
die uit ongeveer 20.000 man be
staat. Het is de meest loyale
eenheid waarover hij beschikt.
Zij zal er alles aan doen om de
prijs voor de inname van Bag
dad zo hoog mogelijk te laten
oplopen, is de verwachting.
Een ander gevaar dat steeds
voelbaarder wordt, is dat van
een chemische aanval. Saddam
heeft in het verleden bewezen er
geen moeite mee te hebben zijn
eigen mensen voor zijn eigen
overleving op te offeren. Een
chemische aanval op de coali
tietroepen als zij massaal Bag
dad binnentrekken, blijft voor
stelbaar. Als Irak chemische wa
pens heeft, zullen die volgens
Osinga in Bagdad liggen.
Straatgevechten en chemische
oorlogvoering staan garant voor
duizenden burgerslachtoffers.
Maar de eerste prioriteit van de
coalitie is juist het voorkomen
van burgerdoden. „Zij willen
Irak weer opbouwen en een
goede relatie smeden met het
tokyo-istanbul/anp-afp-rtr - De protesten tegen
de oorlog in Irak nemen in sommige landen
steeds gewelddadiger vormen aan. In Chili, Tur
kije en Japan werden lichte explosieven gebruikt
tegen Amerikaanse en Britse doelen.
In Istanbul ontploften gisteren twee springladin
gen, een bij het Britse consulaat en een in de
buurt van een filiaal van de Amerikaanse koerier-
dienst UPS. Niemand raakte gewond. Het is on
duidelijk wie verantwoordelijk was.
Bij een militaire basis van de VS in Japan werden
afgelopen nacht explosies gehoord. De autoritei
ten vermoeden dat het om een aanslag ging van
Japanse tegenstanders van de oorlog. De ontplof
fingen vonden plaats in de buurt van de hoofdin
gang van de basis Atsugi in Ayase. Er vielen geen
slachtoffers en er ontstond geen schade, meldt het
Japanse persbureau Kyodo. Amerikaanse bases
waren de afgelopen tijd geregeld doelwit van mili
tante demonstranten.
In de Chileense hoofdstad Santiago werden giste
ren molotovcocktails en verfbommen geworpen
naar vier tempels van Mormonen. Volgens de po
litie ging het ook hier waarschijnlijk om een anti-
Amerikaans protest. Niemand raaitie gewond. De
Mormoonse kerk stamt uit de VS. De bijna 300
tempels in Chili staan grotendeels onder Ameri
kaanse leiding.
En zo'n vijftig demonstranten hebben uit protest
tegen de oorlog in Irak een showroom van de
Amerikaanse sportschoenenfabrikant Nike in het
Indiase Calcutta met stenen bekogeld.
Een eenheid van de Republikeinse Garde bereidt zich bij Bagdad voor
op de komst van de Amerikanen. Foto: AFP/Patrick Baz
land. Grote aantallen burgerdo
den zijn daarbij niet behulp
zaam," aldus Osinga.
„Tegen de inzet van chemische
wapens kunnen de VS nog wei
nig doen anders dan de militaire
commandanten voorhouden
dat zij vervolgd zullen worden
wegens oorlogsmisdaden", zegt
de Clingendaelspecialist. „Aan
de andere kant zal Saddam deze
wapens niet snel willen inzetten,
omdat dat een legitimatie bete
kent voor de Amerikaanse aan
val op Irak."
De VS kunnen wel proberen zo
min mogelijk bij massale straat
gevechten betrokken te raken.
Osinga verwacht dat de coalitie
Bagdad volledig wil omsingelen,
en haai- posities vervolgens zal
consolideren zonder direct de
stad in te nemen. Wel verwacht
hij dat de coalitie verkennings
missies in de stad uitvoert.
Het zou Osinga niets verbazen
als de coalitietroepen zich erop
concentreren de eenheden van
de Republikeinse Garde te ver
nietigen die zich niet in de stad
hebben verschanst. Ook zullen
zich zich waarschijnlijk op ste
den als Tikrit en Kirkuk richten.
Daarnaast zullen de VS hun
charme-offensief voortzetten.
Door tijd te nemen, geven de
Amerikanen en Britten berich
ten over de uitschakeling van
Gardetroepen, de val van kleine
re steden en het uitdelen van
voedsel en water de kans om in
Bagdad hun demoraliserende
werk te doen.
De kans wordt dan groter dat
het regime van Saddam valt
zonder dat de coalitie een bloe
dige straatoorlog hoeft uit te
vechten.
rijswijk/anp - Het lijkt op tele
winkelen, maar dan terwijl de
kogels en granaten om je oren
vliegen. De Amerikaanse eenhe
den aan de frontlinies in Irak
zijn uitgerust met laptops waar
mee zij nieuwe voorraden kun
nen bestellen. De 'boodschap
penlijsten' gaan per satelliet
naar de logistieke centra. Die
zetten vervolgens een enorm
netwerk in beweging.
Een bekend militair gezegde is:
een goede generaal bestudeert
de strategie, een uitmuntende
generaal bestudeert de logistiek.
Zonder logistiek is er geen oor
log mogelijk. Zonder aanvoer
van brandstof, munitie, voedsel,
water en onderdelen loopt Ope
ration Iraqi Freedom letterlijk
vast in het Iraakse woestijnzand.
Voor de oorlog in Irak hebben
de coalitietroepen een enorm
logistiek netwerk opgezet om de
vele tienduizenden militairen te
bevoorraden. De dagelijkse be
hoefte is enorm. Er moeten per
dag omgerekend 26 zwembaden
vol drinkwater worden afgele
verd. Aan brandstof is dagelijks
67 miljoen liter nodig. Alleen al
de Amerikaanse derde infante
riedivisie verstookt 3,3 miljoen
liter. Voor de gedachtenvor-
ming: één Abrams-tarik ver
bruikt 1350 liter per acht uur.
Om iedereen te eten te geven
zijn al meer dan dertien miljoen
kant-en-klaarmaaltijden ver
scheept. De meeste pakketjes
liggen nog in Koeweit. De Ame
rikaanse strijdkrachten, die
kampen met een tekort aan
trucks, hebben al honderden
particuliere vrachtwagens ge
huurd om de aan- en afvoer in
goede banen te kunnen leiden.
De logistieke operatie begon ui
teraard al ruim voordat de eer
ste bommen vielen. Een piep
klein deel daarvan was zichtbaar
in ons land, met de aanvoer van
materieel per trein richting Rot
terdam. Een totaaloverzicht van
de aangeleverde goederen is
niet openbaar gemaakt. Volgens
Amerikaanse defensie-experts
willen de Amerikanen niet prijs
geven wat ze waar en wanneer
hebben aangevoerdpf nog zul
len aanvoeren.
In vergelijking met de Golfoor
log van 1991 is er in elk geval
één groot verschil. Waar destijds
de helft van de 80.000 contai
ners met goederen open moest
om te kijken wat erin zat, is dat
proces nu geautomatiseerd naar
een systeem van de internatio
nale koeriersdienst Federal Ex
press. Alle containers zijn nu
uitgerust met een streepjescode
of een chip waarop de inhoud is
vastgelegd. Containers die op
vrachtwagens richting de troe
pen gaan, passeren steeds een
van tientallen zendertjes, die in
formatie over de inhoud en de
bestemming terugsturen naar
de voorraadbeheerders. Zo kan
steeds worden achterhaald waar
een bepaalde vracht op een be
paald moment is.
