KUNST CULTUUR
'Niet de waarheid, maar de macht'
Noordwijkse radiosoap moet oren prikkelen
Stevijn van Heusden zwijgt over rol bij aangifte Rudi Fuch|
Ruud Wessels terug aan Leids theaterfront
Kayak is ongedwonge
musicerend op zijn be£
Design Museum in Zuidas
Dansgezelschap van W
Rusland niet spontaaiÜ
vrijdag 4 april 2003
Manu Chao. Foto: EPA
Programma
Pinkpop compleet
geleen - Met de komst van Jun
kie XL, Tom McCrae en Junior
Senior is het programma van de
34ste editie van Pinkpop rond.
Junlde XL, die onlangs furore
maakte met de Elvis-remix 'A
little less conversation', neemt
een aantal gasten mee. Zo
treedt hij op samen met soulle-
gende Solomon Burke, Grant
Nicholas (van Feeder) en Saf
fron (van Republica). Eerder al
werden de namen bekend van
onder meer Queens of the Sto
ne Age, Linkin' Park. Audiosla-
ve, Saybia, Moloko, Counting
Crows, Moby en Manu Chao.
Pinkpop heeft dit jaar plaats op
7, 8 en 9 juni.
Rechter verbiedt
Tanja Grotter
Amsterdam - Het boek 'Tanja
Grotter en de Magische Contra
bas' mag in Nederland niet op
markt worden gebracht. Dat
heeft de rechter in Amsterdam
bepaald. Harry Potter-schrijf-
ster J.K. Rowling en haar uitge
ver Time Warner eisten in het
geding een verbod op het boek
van uitgever Byblos. Byblos wil
de op 8 april de Nederlandse
vertaling van het oorspronkelijk
Russische boek, geschreven
door Dimitri Jemetz, uitbren
gen. Volgens Rowling en haar
uitgever vertoont Tanja Grotter
opvallend veel overeenkomsten
met de boeken van Harry Pot
ter.
Elton John met
band naar Ahoy'
Rotterdam - Elton John staat
op 3 december in Ahoy' Rotter
dam. De exentrieke Britse zan
ger/pianist gooit momenteel
weer hoge ogen met 'Sorry
seems to be the hardest word',
dat hij samen met boyband
Blue zingt. De voorverkoop
voor het concert begint mor
gen.
Zanger van
Het overleden
ibiza - De zanger van de vroe
gere groep Het, Jacques Zwart,
is dinsdag tijdens een vakantie
op Ibiza overleden. Hij is 57
jaar geworden. Het werd be
kend in de jaren zestig met de
hit 'Ik heb geen zin om op te
staan'. Zwart was niet alleen
zanger, maar ook producer, ar
rangeur en tekstschrijver. Pro
ductiewerk deed hij voor onder
andere de groep Luv, waardoor
hij zijn levenspartner Marga
Scheide ontmoette.
amsterdam/gpd - Algemeen di
recteur Stevijn van Heusden van
het Stedelijk Museum in Amster
dam vindt de gang van zaken in
de affaire Fuchs-Appel „heel ver
velend." Dat is het enige wat hij
er nu over wil zeggen. Hangende
het onderzoek van de douane en
het Bureau Integriteit van de ge
meente Amsterdam naar moge
lijke fraude door oud-directeur
Rudi Fuchs bij de invoer van vier
schilderijen en een beeld van Ka-
rel Appel op Schiphol, wenst hij
geen nadere toelichting te geven.
Van Heusden liet dit gisteren
weten via Stedelijk-woordvoer-
der Jelle Bouwhuis. Deze wilde
bevestigen noch ontkennen dat
Van Heusden zijn mededirec
teur vorig jaar zelf bij het Bureau
Integriteit heeft aangegeven om
dat hij volgens Het Parool pro
blemen voor het Stedelijk Muse
um verwachtte. Woordvoerder
Mirjam Otten van burgemeester
Cohen, verantwoordelijk voor
het Bureau Integriteit, ontkende
donderdag de berichtgeving in
Het Parool. Volgens Otten heeft
Van Heusden zijn collega Fuchs
wel degelijk vooraf op de hoogte
gesteld.
In hoeverre mogelijk verstoorde
verhoudingen tussen Van Heus
den en Fuchs een rol bij deze
aangifte hebben gespeeld, is niet
duidelijk. Van Heusden was
aanvankelijk naast artistiek di
recteur Fuchs zakelijk directeur,
maar werd in februari 2002 tot
enig verantwoordelijk algemeen
directeur benoemd. Tegelijk met
het aangekondigde vertrek van
Fuchs afgelopen december
werd bekend dat Van Heusden
zijn functie zal neerleggen zodra
de commissie-Sanders een
voorstel voor een nieuwe direc
tiestructuur heeft gedaan. Het
rapport van de commissie wordt
pas over enkele maanden ver
wacht.
De gemeente Amsterdam maak
te woensdag bekend zo snel
mogelijk boven water te willen
krijgen of de per 1 januari 2003
vertrokken Fuchs en het Stede
lijk de afgelopen drie jaar aan al
le douaneverplichtingen hebben
voldaan bij de invoer van kunst
werken uit het buitenland. Actu
ele aanleiding zou een fax zijn
geweest die Fuchs op verzoek
van Appel naar Schiphol stuur
de waarin hij stelde dat de wer
ken als bruiklenen voor het mu
seum waren bestemd. Appel
zou zo het betalen van invoer
rechten hebben ontdoken. Het
Bureau Integriteit deed vorig
najaar volgens de gemeente al
'een beperkt vooronderzoek'
naar deze gang van zaken.
door Theo de With
leiden - Ruud Wessels doet weer
van zich spreken. De Leidse thea
termaker hield zich de laatste ja
ren aardig gedeisd na in 1997,
1998 en 1999 zijn woonplaats in
rep en roer te hebben gebracht
met spectaculaire openluchtvoor
stellingen op de Burcht Zulke
grootse plannen heeft hij voor
alsnog niet Wel heeft hij de regie
op zich genomen van de voorstel
ling 'Erfdragers' bij toneelgroep
Imperium. Prompt werd dit stuk
geselecteerd voor Het Circuit,
waarmee het is gebrandmerkt als
een van de beste amateurproduc
ties van dit seizoen.
Zelf ondergaat Wessels deze
vorm van erkenning gelaten.
„Tja, dan zal het wel een goede
voorstelling zijn", reageert hij.
„Ik vind het zelf in elk geval een
geslaagd project." Wessels is er
de man niet naar om zichzelf op
de borst te kloppen. De laatste
serie voorstellingen op de
Burcht ligt alweer 3,5 jaar achter
hem. Op deze historische plek
werd onder de titel 'OntZ' zijn
interpretatie van het Leidens
Ontzet gespeeld. Hij vindt dat
hij niet eeuwig op deze succes
sen kan blijven teren.
In 20Ó0 probeerde Wessels met
zijn theatergroep Het Arsenaal
nog een openluchtvoorstelling
tot stand te brengen op de bin
nenplaats van het Pesthuis, on
derdeel van het museum Natu-
ralis. „Uiteindelijk is dat afge
blazen. Ik kreeg de financiën en
de rolbezetting niet rond. Maar
bovenal was ik gewoon opge
brand na drie van zulke produc
ties. Ik moest rust nemen."
„Ik heb natuurlijk ook nog een
baan als dramadocent aan het
Visser 't Hooft Lyceum. Drama
is de afgelopen jaren ingevoerd
als examenvak. Dat heeft mij
veel energie gekost. Bovendien
maak ik met de leerlingen van
school elk jaar een eigen pro
ductie. Zo hebben we bijvoor
beeld op basis van het tv-pro-
gramma Big Brother de voorstel
ling 'Glazen Huis' gemaakt."
Wessels liet zich begin dit sei
zoen strikken om opnieuw met
toneelgroep Imperium aan de
slag te gaan. „Voor het eerst
sinds tien jaar. Ik heb er begin
jaren negentig mijn afstudeer
opdracht gedaan en daarna in
1992 nog de voorstelling 'Romeo
Jeannette'. Sindsdien hebben
ze me vaker gevraagd, maar ik
had nooit tijd. En nu had ik dat
wel."
Hij koos voor 'Erfdragers' van
Peer Wittenbols. Het decor voor
het stuk is een wasserette. Alles
draait om het zwanger worden
van de jongste dochter, die voor
een opvolger voor het familiebe
drijf moet zorgen. De schoon
zoon is blijkbaar onvruchtbaar,
want de door vader geëiste
zwangerschap blijft uit. Daarom
gaat hij op zoek naar een sper
madonor. „Het gaat om waar
heid en macht", analyseert Wes
sels. „Het is net de oorlog in
Irak. Het gaat niet om de waar
heid, het gaat om de macht. Dat
is ook bij uitstek het thema van
'Erfdragers'."
Ruud Wessels houdt van oor
spronkelijk Nederlands toneel
„Daaruit blijkt onze cultuur.
Taal is heel belangrijk bij toneel.
Dat zie je ook bij Peer Witten
bols. Zijn taalgebruik is iets ge
kanteld ten opzichte van het
normale. Hij gebruikt minder
woorden en past veel uitdruk
kingen maar half toe. Het is
soms archaïsch, maar ook heel
verfrissend. Het maakt van 'Erf
dragers' een hilarische en schrij
nende voorstelling."
Imperium speelde 'Erfdragers'
in oktober drie weken in het ei
gen theatertje aan de Oude Vest.
Het resultaat werd zo goed be
vonden dat het Leidse gezel
schap door mag naar Het Cir
cuit. Om die reden maakt de
voorstelling nu een kleine tour
nee door het land die vanavond
begint in Leiderdorp en op 24
april eindigt in Amsterdam.
„Imperium heeft een reputatie
hoog te houden. De groep heeft
al een paar keer in Het Circuit
gezeten. Twee jaar geleden werd
met 'De dood en het meisje'
zelfs het landelijke Festival Ama
teurtheater gewonnen."
Het succes en het enthousiasme
hebben bij Ruud Wessels hun
uitwerking niet gemist. Hij heeft
Het Arsenaal nieuw leven inge
blazen. Met mede-oprichter
Peet Hoffmanns werkt hij voor
zichtig aan een kleinschalig pro
ject. „Als uitgangspunt nemen
we het boek 'Heart of Darkness'
van Joseph Conrad, dat ook de
inspiratiebron is geweest voor
de film 'Apocalypse Nov/. Nee,
niet in de openlucht. Het wordt
een voorstelling voor kleine za
len. Bij het lezen van het boek
had ik meteen de associatie met
Pim Fortuyn. Ik heb een fasci
natie voor zo'n genie, waarvan
door Theo de With
noordwuk/oegstgeest -
H.T.I.O.S. is al 92 jaar de naam
van een van de twee Noordwijkse
toneelverenigingen. De afkorting
staat voor Het Toneel Is Ons Stre
ven. Maar de vereniging lijkt van
haar geloof gevallen, want het
toneel is even naar de achter
grond verschoven. De spelers van
H.T.I.O.S. zitten zondag in de zaal,
omdat de nieuwe voorstelling
'Fusie of Ruzie' alleen valt te be
luisteren. Het hoorspel is hun in
zending naar het festival 'Groe
ten uif dat vanavond in Oegst-
geest begint
Voor het radiodrama heeft
H.T.I.O.S. samengewerkt met de
lokale omroep Nens (Noordwijk
en Noordwijkerhout Samen). De
radiomakers verzorgden het
technische gedeelte, de toneel
makers het inhoudelijke. Zoals
alle twintig deelnemers aan het
festival kreeg ook de toneel
groep een professionele begelei
der toegewezen: Ineke Holz-
haus. Zij is een ervaren radio
maker en werkt vaak mee aan
theaterproducties. „Wij wilden
zoveel mogelijk zelf doen. Het
verhaal, het script, de scènes, de
karakters", vertelt bestuurslid
Sandy de Mooy. „Daarom heb
ben we gekozen voor een des
kundige op het gebied van ra
diomaken, documentaires en
schrijfkunst."
Op een informatiebijeenkomst
van het Kunstgebouw, de stich
ting voor kunst en cultuur in
Zuid-Holland en organisator
van 'Groeten uit', raakten leden
van H.T.I.O.S. in gesprek met
mensen van Nens. Op die avond
ontstond het idee om samen
iets te doen. Dat was nadrukke
lijk ook de bedoeling van het
Kunstgebouw, om amateur
kunstenaars eens een ander pad
te laten inslaan en daarmee
nieuwe impulsen te geven. Alle
gemeenten in de Leidse regio
werden benaderd en uit de aan
gedragen plannen zijn er twintig
geselecteerd. De ideeën zijn ver
der ontwikkeld en worden dit
weekeinde uitgevoerd op het
terrein van kasteel Oud-Poel
geest in Oegstgeest.
Twintig verenigingen uit Al
kemade, Katwijk, Leiden, Lei
derdorp, Noordwijk, Oegstgeest,
Sassenheim, Voorhout, War
mond en Zoeterwoude presen
teren er hun gemaakte voorstel
lingen, concerten of exposities.
Of zoals in het geval van
H.T.I.O.S. en Nens hun hoor
spel, want dat is uiteindelijk de
vrucht van hun samenwerking
geworden. Sandy de Mooy: „Het
hoorspel is in de vergetelheid
geraakt. Alles is visueel gewor
den. Vroeger kocht je een sin
gletje. Nu krijg je er gelijk een vi
deoclip bij. Men luistert minder
goed dan vroeger. Ik heb een
zoontje van vier. Hij kan nog ge
biologeerd luisteren naar een cd
met verhalen van Jip en Janne-
ke. Het zou zonde zijn als dat
verdwijnt."
Het lijkt onlogisch om als to
neelvereniging juist het visuele
aspect uit te schakelen. Decor,
kostuums, grime en gebaren
worden toch niet voor niets in
gezet. De Mooy: „Het is wel een
interessant experiment om vol
ledig op je stem te worden te
ruggeworpen. Ik denk dat we
daar in de toekomst toch iets
In de studio van Nens spreken leden van H.T.I.O.S. op aanwijzing van de technicus de stemmen in voor het hoorspel 'Fusie of Ruzie'.
Foto: Taco van der Eb
aan hebben. We moeten ons er
van bewust zijn dat de stem ook
een instrument is om de aan
dacht vast te houden.
Als onderwerp voor het hoor
spel werd gekozen voor de riva
liteit tussen de dorpen Wïjk-
doom en Duinhout. Een goed
verstaander herkent daar met
een Noordwijk en Noordwijker
hout in. „Er dreigt een samen
voeging van de gemeenten, dat
leek ons wel een actueel thema.
In het verhaal hebben we allerlei
herkenbare gebeurtenissen ver
werkt, maar dan op een fictieve
manier. Het is een beetje soap."
Leden van de vereniging heb
ben scènes ingeleverd. Coach
Ineke Holzhaus heeft ze aan el
kaar geschreven. „Het was ver
rassend om te merken hoe de
leden door hun spelervaring ook
inzicht in de opbouw van scè
nes hebben ontwikkeld. Ze blij
ken er feeling oor te hebben."
De stemmen zijn opgenomen in
de studio van Nens. Sandy de
Mooy: „Sommige mensen hoor
den voor het eerst hun eigen
stem en dat is altijd even schrik
ken. Een technicus van de om
roep heeft er later allerlei gelui
den aan toegevoegd. Hij is on
der meer naar het strand en een
manege geweest."
Het hoorspel 'Fusie of ruzie' is
zondag drie keer te beluisteren
in de zuidzaal van Oud-Poel-
Volgens Fuchs is er alleen spra
ke geweest van een administra
tieve slordigheid en zijn de Ap
pels met een paar maanden ver
traging in augustus wel degelijk
in het museum bezorgd. Appels
echtgenote Harriët de Visser,
verantwoordelijk voor de admi
nistratie van haar echtgenoot,
bevestigt deze gang van zaken.
Zij wijt de oorzaak van de ver
traging voor een deel aan zich
zelf Het echtpaar Appel heeft
ook een woning in New York en
was naar de Verenigde Staten
vertrokken zonder de werké U
tijd in het museum te bezoi elc
op
Het afscheidsfeest dat Fuel n v
26 april door het Stedelijk nel
worden aangeboden is in eei
menlijk overleg tussen b jon
meester Cohen, het Stedelivar
Fuchs uitgesteld. Het Burea iet
tegriteit valt onder de porie
le personeelszaken van de
gemeester. De opening va rs
afscheidstentoonstelling
zover' van Fuchs op 17
gaat wel door.
an
ok
muziek recensie
Herman Joustra
Concert: Kayak. Gezien: 3/4,
Stadsgehoorzaal, Leiden.
vervolg van voorpagina
Concept-albums, cd's waarop
alle nummers deel uitmaken
van een geheel, van een verhaal,
horen bij symfonische popmu
ziek Zeker een paar decennia
geleden, zoals ook de symfopop
vroeger voortreffelijk gedijde.
Kom daar nu eens om. Symfo-
bands zijn dun gezaaid en con
ceptalbums worden niet veel
meer gemaakt.
Kayak heeft daar mooi maling
aan. Een paar jaar geleden uit
de as herrezen timmert deze
Nederlandse band weer duchtig
aan de weg. De laatste tijd, ja
wel, met een conceptalbum,
'Merlin - The bard unseen'. Het
concert in de Stadsgehoorzaal is
voor een groot deel aan dit al
bum opgehangen. Een rockope
ra noemen de leden van Kayak
het zelf.
Dat is een tikkeltje bezijden de
waarheid. Niet eens zozeer door
de muziek De nummers staan
stuk voor stuk als een huis, heb
ben prachtige melodieën en
harmonieën, fraaie arrange
menten en verrassende ritme
wendingen. En de musici zijn
allemaal van hoog niveau. Maar
toch ontbreekt er iets: spektakel.
Bij een rockopera horen fraaie
kostuums en flitsende decors. Er
hoort geacteerd te worden. Dat
is bij 'Merlin' allemaal ver te
zoeken. Een lange cape voor
zanger Bert Heering, een fraaie
jurk voor zangeres Cindy Ouds-
d<
hoorn en een cape voor gitpet
zanger Rob Vunderink, c of
het qua kostuums. Een
zwaard, een podium van
steen op het grote podium he
rook en wat lichteffecten,
het qua decor. De dansefes
danseressen die af en toe
gen opdraven dansen niet
chroon. Het orkest dat F :n
begeleidt staat op band en >et
zien op een groot schem «r
Oudshoom is de enige di aai
teert. Het spat en spettert
Het concept knelt als een k js
lijf. j,
Hoe anders is dat na de pIQ
Kayak put dan rijkelijk uit hl
gen verleden. Geen rode diA/
of verhaallijn meer, het is n
woon recht voor z'n raap 1 rei
ceren. De demissioniair sfiüf
secretaris van cultuur en
bassist van Kayak, Cees
Leeuwen, speelt zelfs een
mertje mee. "Wintertime',
light dancer', 'M airmail
Chance for a lifetime' en
less Queen' passeren de r )e
Het kolkt op het podium
zaal veert op.
Toetsenman en Kayakker
het eerste uur Ton Scherpe e i
soleert grandioos en de beii Ja
taristen, Rob Vunderink en
Vergoossen doen driftig
Drummer Pim Koopmai
bassist Bert Veldkamp 2
een stevige basis neer, Bert
rink is beter bij stem en z j(
res Cindy Oudshoom is ab
te top. Zo, ongedwongen 1 e
cerend, is Kayak op zijn ee
Dat blijkt nog eens als bro
toegift het slotstuk van 'M es
weer wordt gespeeld: 'Th<
battle' en 'Avalon'. Zonder
cept, na een reeks oude krit
komen beide nummers p£ bi
leven.
tl
Ja
Bi
je je afvraagt hoe- het zit met
goed en kwaad."
'Erfdragers', vr. 4 en za. 5 april)
20.30 uur, Theater Toverlei,
Ericalaan 3a, Leiderdorp; wo.
23 en do. 24 april, 20.30 uur,
De Engelenbak, Nes 71, Am
sterdam.
Toneelvereniging maakt hoorspel voor festival Groeten Uit
amsterdam/anp - Het nieuwe museum in de Zuidas vaC*
Amsterdam moet zich richten op vormgeving. Dit stelt Reyi °n
van der Lugt in een notitie in opdracht van het Projectbu
reau Zuidas. Volgens Van der Lugt, hoofd presentatie vai^
het Nederlands Architectuurinstituut, ontbeert de vormge
ving als kunstdiscipline een nationaal instituut, collectie o
archief. Hij noemt dit opmerkelijk omdat de Nederlands^
vormgeving internationaal „top of the bill" is.
Van der Lugt was eerder directeur van het Groninger Muse
um en cultureel attaché in New York. Hij is gevraagd di
haalbaarheid van zijn ideeën voor het 'Design Museum' t
onderzoeken. Naar verwachting rondt hij deze studie aai ,r
het einde van het jaar af. In de Zuidas is 6000 vierkante me
ter gereserveerd voor een museum. De gemeente Amster
dam, ING Vastgoed, ABN Amro en de Nederlandse Spoor
wegen zullen het financieren. Eerder werd gesproken ove
de verhuizing van het Stedelijk Museum naar deze locatitj
maar het Stedelijk blijft op het Museumplein. Ke
■fy
iS
-L .Hp
geest. Er komen banken te staan
waarop het publiek geblind
doekt mag plaatsnemen. „Je
bent dan voüedig op je oren
aangewezen. Ik ben benieuwd
of de mensen dat 25 minuten
volhouden."
Festival 'Groeten uit', kasteel
Oud-Poelgeest, Oegstgeest;
vanavond 19.00-23.00 uur, za.
14.30-22.00 uur en zo. 13.00-
17.00 uur. Entree: 5 euro.
theater recensie
Maarten Baanders
Voorstelling: Staats Dansgezelschap van
Wit-Rusland. Gezien-, 3/4, Leidse
Schouwburg.
Oogverblindend is de massa die
het toneel opkomt en gehuld in
goud-met-rode kostuums be
gint te dansen. Paren en solisten
maken zich los om zwierig hun
ronde te maken. De eerste
stunts, die zo kenmerkend zijn
voor de Russische volksdans, te
kenen zich af. De benen gaan
gespreid de lucht in en worden
licht met de handen aangetikt.
Twee mannen dansen met de
rug naar elkaar en bewegen zo
precies gelijk, dat ze op een man
en zijn spiegelbeeld lijken. De
vrouwen tollen rond en heffen
hun benen pittig in alle richtin
gen.
Het Staats Dansgezelschap van
Wit-Rusland heeft al vaak grote
indruk gemaakt met program
ma's waarin de meest onwaar
schijnlijke kunstjes worden uit
gehaald. Ook nu ziet het er weer
verbluffend uit. Soms krijg je het
gevoel dat de virtuositeit te ver is
opgevoerd. Als een danseres te
midden van een groep bewon
derende mannen haar ronde
dans maakt, gaan de benen zo
trefzeker en steeds op exact de
zelfde manier omhoog, dat ze
wel een pop lijkt. Als een man
zijn lichaam in een reeks radsla
gen met losse handen door de
lucht laat suizen, is zijn 1
een volmaakt rustig mi
punt, en ook een andere
die gehurkt zijn benen voi
schopt, presteert het om
en hoofd volmaakt stil te
den.
Onwillekeurig blijf je met je eu
dacht steken in de vraag h W£
dat voor elkaar krijgen, t^-I
het toch eigenlijk om dailu
dansplezier moet gaan. Da e j
zier is vaak niet te zien. Er
wel fris gelachen, maaide
groepsdansen komen zo g£' I
over dat de lach zijn spor er
teit verliest. Scènetjes met
jes moeten de discipline
breken, maar ze zijn wel eijbe
ief en kolderiek.
Na de pauze waagt de
zich aan een paar uitstn'
(een Griekse dans, een zigeiJft
dans) en het lijkt of dit een
we impuls geeft. Er wordt 1
en vitaler gedanst. Ware
vrouwen in de 'Dans vaF
Wit-Russische schoonhi
erg voornaam en afstandeli
de zigeunerdans komen c
gratie en een bruisend gei!n
tevoorschijn. Een duet wflz
een jongen en een meisje s;
in een appel bijten vormt
idyllisch eilandje in deze
stelling, omdat de sfeer pi#a(
en de bewegingen niet ii er
keurslijf van de traditie ge^e
zijn. De fantasie waarmee 13
eenvoudige choreografie ii0*
maakt zou ook ingezet m('n
worden om wat meer sport n
teit in de andere dansefh
brengen.
0]
sj(
