KUNST CULTUUR
Het landschap als medeplichtige aan het kwaad
Magical History Tour van McCartney
Fantasierijk geploeter
van Echte Mannen
Joop van den Ende blijft geloven in zijn drie neergesabelde musketiers
Muzikaliteit Mezzo Macho
blijkt als feestneus even af is
Vrijmoedig
vrouwen
Tentoonstelling 'Licht, lucht en drama' in Stedelijk Museum De Lakenhal
muziek recensie
Susanne Lammers
Concert: Mezzo Macho met 'In the
Whyland'. Gehoord: 2/4,
Stadsgehoorzaal, Leiden.
Mezzo Macho doet niet moei
lijk, Dat is een van de aantrek
kelijke kanten van dit a-capella-
kwartet. De vier heren paren
kleine pretenties aan een groot
enthousiasme, ze schrikken
niet terug voor overbekend ma
teriaal en geven daar toch een
eigen draai aan. Bovendien we
ten ze heel goed, hoe ze je voor
fcich in moeten nemen.
Het opvallendst is hun uitzinni
ge meligheid. Ze lijken noch
zichzelf, noch hun publiek,
noch hun repertoire helemaal
£erieus te nemen. Maar dat is
schijn. Daarvoor zijn hun stem
men te mooi, zijn hun uitstap
jes te avontuurlijk en hun ar
rangementen te gedurfd. Dat lef
speelt ze soms ook parten. Dan
wordt een samenklank een har
monische valkuil, klinkt het te
schril om nog opzet te zijn; en
een enkel keertje lijkt zelfs de
ligging niet helemaal lekker, zo
als in 'Don't rain on my para
de', waarin tenor Jack Breikers
zo hoog moet reiken dat hij niet
meer overtuigt.
Maar meestal etaleren ze met
opvallend gemak hun vocale
kwaliteiten. Alle vier beschikken
ze over aansprekende solo
stemmen, die zich fraai naar el- v
kaar voegen in de samenzang.
Ze zingen disco-hits en a-capel-
la-klassiekers, maar het lekkerst
voelen ze zich in het tongue-in-
cheek-genre. Het knutselen met
klassiek, het verbeteren van
kinderliedjes en het parodiëren.
Het aloude 'Kortjakje' wordt
vakkundig omgekleed tot de
'Girl from Ipanema', en de
schitterende estafette-zang
maakt van 'Ik zag twee beren'
wereldmuziek. Bij dat soort
grappen toont Mezzo Macho
zich zeker en stijlvast.
Helaas laat Mezzo Macho som
mige liedjes overschaduwen
door gebbetjes en sketchjes, zo
als in 'Ein guter Freund' van de
Comedian Harmonists. Uit
spraak en timing zijn perfect,
maar voor een vlekkeloze into
natie schiet de concentratie te
kort en dat geldt ook voor het
operetteske schoonmoeder
lied, dat door een te geestig ge
choreografeerde tennis-match
niet die behandeling krijgt die
het verdient. Het evenwicht
tussen joligheid en muzikaliteit
wordt wel bereikt in het maffe
country-nummer en de swin
gende calypso 'Lawe nie meer
naar beneden gaan'. Toch blijkt
de muzikale kwaliteit van Mez
zo Macho vooral als de feest
neus even af mag: de mooiste
momenten worden bepaald
door melancholie. Het teder en
ernstig gehouden 'Feuilles Mor-
tes' van Ron Mesland en het
vierstemmige 'Liever' zijn goed
gelukte juweeltjes van innig-
v heid en kwetsbaarheid.
theater recensie
Maarten Baanders
Voorstelling: 'Folk' door Echte Mannen
Gezien: 2/4 LAKtheater Leiden. Aldaar
nog te zien. vanavond.
'Liefde, warmte, lang haar en
eikaars handen vasthouden in
de mist.' Dat is folkmuziek vol
gens Rup en David, middelbare
mannen met een folkband-ver-
leden. Het klinkt aandoenlijk,
vooral omdat de woorden 'fog'
en 'folk' met elkaar verward
worden. De lange haren zijn
verdwenen. Maar de liefde en
de warmte, zijn die er nog in
'Folk'? Even lijkt het van wel, als
David na vele jaren bij Rup
aanklopt, om het folkbandje
voor één keer nieuw leven in te
blazen, omdat een locale radio
zender belangstelling heeft voor
hun bij na-hit 'Can't tell good
bye'.
Bruun Kuijt en Rik Hoogen-
doom van Echte Mannen heb
ben als specialisme dat ze van
het ene op het andere moment
in de huid van een nieuw per
sonage kunnen kruipen. In
'Folk' wisselen ze steeds van de
jonge in de oude Rup en David
en andersom. Rup is blijven
hangen in zijn vrolijke ruigheid,
zij het ernstig afgetakeld, waar
schijnlijk door drank en drugs.
David is vol met politieke ambi
ties en hoopt burgemeester
van Velp te worden.
Beiden dragen hun eigen vuil
met zich mee. Van Rup is
duidelijk: als hij David om
hals valt bij het weerzien, dei
de politicus in net pak walgi
terug. Maar diens eigen vie
heid blijkt te bestaan uit dn
konterige pogingen zijn carri
te sturen. De tegenstellin|
werken mooL Het conflict
eruit voortkomt wordt i
spanning opgebouwd. Oi
ruzies over een liedje en
seksschandaal worden i
jeugdige kracht opgefrist.
'Folk' heeft veel grappige n
menten, maar de humor is v
te dik aangezet, te breed uit
sponnen en voorspelbaar. 1
het niets wordt met de bui
meestersloopbaan, weet je v
af de eerste seconde. Dav
pogingen de pers voor zijn 1
retje te spannen lopen wel
parallel aan de werkelijkhi
De vergeetachtigheid van I
komt erg vaak in dezel
woorden terug en als ze een
terview oefenen en Rup de p
ticus en de interviewer verw
is dat een vorm van humor
door André van Duin al gen(
in praktijk is gebracht.
Het sterkst is het duo als 1
van de geijkte paden afwi
Schitterend is bijvoorbeeld
scène waarin Rup inspira
voor een nieuw nummer vil
in het verhaal van 'de barmhf
tige en de Samitaan'. Juist
dit soort fantasierijk geplot
wekt het tweetal sympathie
als ze aan het eind allebei tot
failliet zijn, doet het goed da
elkaar weer warm en liefde*
vasthouden.
den haag - De 'Moeder van alle
soaps', de Amerikaanse serie
Peyton Place', komt in Neder
land uit als toneelstuk van thea
tergroep Wiirz. De première is
op 2 mei in Den Haag. Jules
Terlingen maakte de toneelbe
werking en is ook verantwoor
delijk voor de regie. Het boek
Peyton Place' van Grace Meta-
lious werd door de Amerikaan
se zender ABC in de jaren zestig
verfilmd voor televisie. Meta-
lious schreef in haar boek nogal
onorthodox over seks en drank,
hetgeen voor tv aanmerkelijk
werd verzacht. Niettemin wer
den 512 afleveringen gemaakt
en bleef de serie spannend ge
noeg om hele volksstammen,
ook in Nederland, jarenlang in
de greep te houden.
Gouden Zoen
voor Hoving
Amsterdam - Isabel Hoving
heeft de Gouden Zoen 2003 ge
kregen voor haar jeugdboek 'De
gevleugelde kat'. De Gouden
Zoen is de juryprijs voor het
beste jeugdboek voor jongeren
van twaalf tot zestien jaar. Aan
de prijs is een bedrag van 1300
euro en een oorkonde verbon
den. De gevleugelde kat is het
debuut van Hoving als schrijf
ster. Jongeren tussen de twaalf
èn zestien jaar kozen zelf als
beste jeugdboek 'Paniek' van
Carry Slee. Aan die verkiezing
deden ongeveer 5000 jonge le
zers mee.
door Martin Hermens
Rotterdam De kritieken waren
niet mals. Toch staat niets de
opmars van de musical '3 Mus
ketiers' in de weg. Einddoel is
en blijft Broadway. „Maar we
zijn er nog lang niet", zegt pro
ducent joop van den Ende.
„We hadden die kritische re
censies wel verwacht", reageert
een woordvoerster van de pr-af-
deling. „Je moet in Nederland
oppassen wanneer je je hoofd
boven het maaiveld uitsteekt"
Dan, relativerend: „Over twee
weken zijn die recensies alweer
vergeten."
'3 Musketiers' is de vierde eigen
musical uit de koker van thea
terbedrijf Van den Ende. Eerste
ling 'Cyrano' kon nog een potje
breken in ons land, maar bleek
in New York een debacle te zijn.
De opvolgers 'Joe' en 'Rex' wa
ren niet de successen die ze
hadden moeten zijn.
Veel critici zetten ook vraagte
kens bij de internationale kan
sen van '3 Musketiers'. Van den
Ende, eigenzinnig als altijd,
blijft geloven in zijn wereldhit
waarvoor kosten noch moeite
zijn gespaard. „Het is een heel
lange weg om te gaan", zegt
Van den Ende. „Ik heb ook
nooit gezegd dat de voorstelling
klaar zou zijn in Rotterdam. We
gaan gewoon verder met het
ontwikkelen van deze musical.
Maar het wordt knokken voor
iedere centimeter."
De op- en aanmerkingen over '3
Musketiers' heeft hij tot zich ge
nomen. „Bewust of onbewust
doe je daar altijd wel iets mee",
zegt hij. „Maar dat wil niet zeg
gen dat ik het ook met alle kri
tiek maar direct eens ben."
Volgens Van den Ende spelen
theaterrecensenten een duide
lijke rol bij het maken van nieu
we voorstellingen. „Ze kunnen
helpen het talent te corrigeren
en te begeleiden. Maar de reac
ties van het publiek blijven het
belangrijkst. De mond-tot-
mondreclame beslist over het
succes van een productie."
Het creëren van een nieuwe
musical is een ingewikkeld pro
ces. Na jarenlange voorberei
dingen moet de uiteindelijke
voorstelling in relatief korte tijd
in elkaar gezet worden. In Enge
land en vooral Amerika wordt
daarvoor veel meer tijd uitge
trokken waardoor de kans van
slagen groeit. De zeven maan
den die '3 Musketiers' in Rotter
dam te zien is, zijn in feite een
soortgelijke proeftuin waarin de
musical verder moet groeien.
Van den Ende: „We gaan zoe
ken naar verfijning, naar hoe
dingen misschien beter kun
nen."
De veranderingen in de Neder
landse oer-versie laten nog even
op zich wachten. De opnames
van de cd zijn momenteel in
volle gang, understudies stude
ren hun rollen nu in en de voor
bereidingen voor het Musical
Awards Gala vragen veel aan
dacht. Van grote ingrepen kan
pas sprake zijn wanneer de
voorstelling naar Duitsland en -
volgens planning over twee jaar
- naar Amerika gaat
De status van het project 3
Musketiers voor de carrière van
Van den Ende wordt behoorlijk
overschat, vindt hij. „Het is voor
mij één van de belangrijkste
theaterprojecten van dit mo
ment, maar het is zeker niet
mijn eindpunt", benadrukt h
„Ik werk momenteel aan tien
nieuwe producties, verspreid
over Amerika, Duitsland en I
geland. Het ontwikkelen van
gen shows is een speerpunt
mijn bedrijf."
Eind september komt de vol
gende show uit zijn koker: de
wereldhit Mamma Mia, geba
seerd op de hits van Abba. „I
moeilijke show om te maken
zegt Van den Ende bezorgd.
„Maar wel eentje die zijn krai
al bewezen heeft."
Peyton Place
als toneelstuk
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Voorstelling: Onder vrouwen door I
Noord Nederlands Toneel. Spel: Mai
Ros, Bodil de la Parra en Wimie Wilh
Gezien: 2/4, schouwburg Leiden
"Wie Wimie Wilhelm "You're
first...' van Barry White h
horen zingen, is niet meer
zelfde'. 'Drie vrouwen rekei
keihard af met het fenom
man'. 'Het Groningse an two
op De Vagina Monologen',
publicitaire aankondigin
van 'Onder vrouwen' zetten
miskenbaar stevig in.
In de praktijk valt het allen
reuze mee. De voorstellinj
minder pamflettistisch of fe
nistisch strijdlustig dan je
verwachten. Dat wil zeggen,
zijn wel vrijmoedige ontbot
mingen die we anderhalf
voorgeschoteld krijgen. M
het is toch vooral de humor
als verbindend element de
ventoon voert.
Hoe vaak ze het doen, met
ze het doen en wat ze zc
doen, is regelmatig onderw
van gesprek. Deze dames s
len vriendinnen onder ell
die geen blad voor de m(
wensen te nemen. Zo krij
we veel over hun eigen seks
rikelen te horen. In de rel
met hun eigen mannen is
zijn minst wel iets mis. De
heeft een man die verliefd
een ander is geworden. De
der heeft een man die av<
aan avond lusteloos op de b
ligt en de derde meldt dat h
man bij wijze van protest in
schuurtje is gaan zitten.
Als volgens het verhaal één
de mannen zich zorgzamer
attenter jegens zijn vrouw g
opstellen, zie je de jaloezie
de overige 'vriendinnen' t
slaan. Dat levert leuke tafere
op. En ter afwisseling gaan
dames af en toe gezamenlijl
juist solistisch een lied ver
ken. De voorstelling is dan
een mengeling van cabaret,
neel en een muzikale show
afwisseling garandeert.
Met pesterig genoegen zitten
dames - bier uit de fles di
kend - nadrukkelijk not lady
te wezen. Juist aan deze mi
vorm van rebelsheid met i
hoog 'Opzij'-gehalte ontle
deze voorstelling haar succei
muziek recensie
Louis Du Moulin
Concert Paul McCartney. Gezien: 1 april,
sportpaleis Antwerpen. Nog te zien: 25/4,
Gelredome, Arnhem.
Paul McCartney (60) flikt het
toch maar weer! De voormalige
Beatle mag (en zal) zich zorgen
maken over zijn tanende hitge
voeligheid, als podiumartiest
weet hij nog net zo te betoveren
als in zijn vlegeljaren met de
Fab Four. Op zijn 'Back In The
World Tour' paart 'Macca' de
gretigheid van een jonge hond
aan het raffinement van de
door alle wol geverfde veteraan.
Hij liet een uitverkocht Ant
werps sportpaleis na drie uur in
een gelukzalige roes achter. Op
vrijdag 25 april wacht zijn Ne
derlandse halteplaats het Gelre
dome ongetwijfeld eenzelfde
droombehandeling.
Sir Paul McCartney biedt zijn
fans op deze eerste Europese
tournee sinds tien jaar bovenal
'goud van oud'. Van de in totaal
36 nummers waaruit zijn show
is opgetrokken, zijn er maar een
paar die het niet tot blijvende
wereldwijde roem hebben ge
schopt. In die zin lijkt de Britse
poppionier het zich gemakke
lijk te hebben gemaakt, maar
niets is minder waar. Want juist
van dat klassieke repertoire dul
den de fans geen slappere ver
sies van deze 'levende legende'.
Vandaar dat McCartney de lat
buitengewoon hoog heeft ge-
Paul McCartney imponeert nog het meest in zijn eentje. Foto: EPA/Yui Mok
legd. Als iedereen dan toch lie
ver het overbekende werk wil,
dan maken we er ook maar een
fantastisch spektakel van, heeft
hij overduidelijk geredeneerd.
Met als gevolg een ware 'Magi
cal History Tour' langs hoogte
punten uit de meest indruk
wekkende popgeschiedenis.
Die adembenemende en oog
verblindende trip wordt inge
leid met allerlei 'verschijnselen'
in de sfeer van Cirque du Soleil.
Als McCartney en zijn vierkop
pige band daarna van leer trek
ken, neemt een ingenieuze vi
deo wall de zorg voor het kijkge
not op spectaculaire wijze over.
Vanzelfsprekend wordt er volop
gebruik gemaakt van histori
sche beelden, maar veel meer
gedoseerd dan bij eerdere solo
shows van de meest succesvolle
ex-Beatle. Slechts een enkele
keer voert de goede smaak niet
de boventoon: bij de overdoses
lichtbommen tijdens de James
Bond-song 'Live And Let Die'.
Heel veel aandacht dus voor
het visuele, maar daarnaast
mogen de muzikale prestaties
niet worden onderschat. Met
name die van de maestro zelf,
die nog het meest imponeert
als hij in zijn eentje opereert.
Zoals halverwege achter de ka
kelbonte piano met 'Carry That
Weight' en 'The Fool On The
Hill' of iets verderop met 'So
mething'. Dat eerbetoon aan
George Harrison komt overi
gens wat minder geforceerd
over dan zijn hommages aan
twee andere verloren dierbaren,
John Lennon ('Here Today') en
eerste echtgenote Linda ('My
Love').
Ten aanzien van Lennon weet
McCartney inmiddels dat voor
zichtigheid is geboden in deze
'oorlogstijd'. Zoniet dan wordt
ineens 'Give Peace A Chance'
massaal ingezet, moest hij eer
der in het Parijse Bercy ervaren.
Sir Paul wil, getuige zijn laatste
T-shirt van de avond met als
opdruk 'No More Land Mines',
best een statement maken,
maar er geen politieke show
van maken.
Edwin Starr
overleden
londen - Soullegende Edwin
Starr is gisteren op 61-jarige
leeftijd overleden. Starrs groot
ste succes was de single War',
waarmee hij in 1970 een num
mer 1-hit had in de Verenigde
Staten. Eind jaren zeventig
stond hij twee keer in de top
tien, met 'Contact' en 'HAP-
.P.Y. Radio'. De muzikant over
leed in zijn huis even buiten
Nottingham, vermoedelijk aan
een hartaanval. Starr, wiens
echte naam Charles Hatcher
was, woonde al jaren in Groot-
Brittannië. Hij was geboren in
Tennessee.
Pink Floyd Dag
in Zoetermeer
zoetermeer - In De Boerderij in
Zoetermeer wordt zondag 13
april voor de vijfde keer een na
tionale Pink Floyd Dag gehou
den. De manifestatie begint om
15.00 uur met een muziekmarkt
en een kwis. Daarnaast zijn er
foto's te zien van recente tour
nees van Roger Waters en Da
vid Gilmour. Om 20.00 urn-
brengt de band Anderson
Council een hommage aan Pink
Floyd.
door Herman Joustra
leiden - 'Landschappen zijn door
de eeuwen heen stille getuigen
van slagvelden. Ze hebben zich
niet verzet tegen de menselijke
drama's die er plaatsvonden en
zijn daarom medeplichtig aan het
kwaad. Dit gaat evengoed op
voor verkeersongelukken of eco
nomisch gemotiveerde ingrepen
in het landschap zelf. 'Schuldige
landschappen' worden niet ver
oordeeld en blijven daarom
schuldig.'
De tekst in het trappenhuis van
Stedelijk Museum De Lakenhal
geeft al aan wat de bezoeker in
de zalen boven te wachten staat.
'Licht, lucht en drama' is de titel
van de tentoonstelling, en wie
nog mocht twijfelen aan de be
tekenis van het thema wordt bij
het aanschouwen van het eerste
doek meteen uit de droom ge
holpen; een oorlogstafereel. Een
enorm doek waarover een licht
bruine gloed hangt, van dat licht
wat te zien is kort na een zons
ondergang. Op de voorgrond
zitten wat konijntjes. Daarachter
liggen rollen prikkeldraad. Een
kapot kanon op zijn zij. En is dat
een verfomfaaid uniform op de
grond? Het is een werk van Ge-
Karei van der Sterren. Zonder ti-
teL
Tot en met 1 juni is in De La
kenhal een presentatie van ruim
40 werken, zowel schilderijen,
sculpturen, fotografie als nieu
we media, die de enorme veran
deringen in de wereld weerge
ven maar ook de nieuwe manie
ren waarop de mens het land
schap bekijkt, bereist, misbruikt
en onderzoekt.
„De Lakenhal heeft de afgelo
pen jaren een behoorlijk aantal
landschappen aangekocht",
vertelt conservator moderne
kunst Rob Wolthoorn, die de
tentoonstelling heeft ingericht.
„Genoeg kunstwerken om
meerdere tentoonstellingen mee
in te richten. Maar de ruim veer
tig werken die vanaf morgen te
zien zijn geven een mooi beeld
van de collectie die de heden
daagse inhoud van het begrip
'landschap' illustreren.
„Die is allerminst saai", zegt
Wolthoorn. Landschappen zijn
meer dan weilanden met een
paar boompjes. „We vermijden
bij deze expositie de herkenbare
landschappen. Weilanden, pol
ders. Anders zou het heel verve
lend worden. We proberen met
de grenzen van het landschap in
de kunst op te zoeken."
De expositie is gegroepeerd
rond vijf thema's: reizen, arche
ologie, schuld, licht en reflectie.
„Bij elke thema zit wel een
kunstwerk waarbij je in éen oog
opslag ziet wat ermee wordt be
doeld, wat het is. Zoals bij het
thema 'Schuld' het doek van de
Eerste Wereldoorlog. Maar wat
we hebben geprobeerd is om
binnen dat thema steeds iets te
verschuiven. Van heel duidelijke
kunst naar werken waarbij je
'het' niet meteen ziet. Werken
die slechts associaties oproepen
met het thema. Zo hebben we
bij het thema 'Schuld' ook een
werk van All art Lakke. Een zaai-
bak met duizenden dubbeltjes
erin. Een zaaibak, dat associeer
je natuurlijk met zaaien, een
agrarisch landschap. De dubbel
tjes... Je kunt je afvragen hoe wij
met dat landschap omgaan.
Overbebouwing, overbemesting.
Het respect voor het landschap
is er niet meer.
„En zo is het ook bij de andere
thema's. Steeds een combinatie
van duidelijke kunstwerken en
stukken die tot associaties uit
nodigen", aldus Wolthoorn.
Moderne kunst dus, geen Hol
landse meesters. „Dat is ook het
aardige. Vroeger was het voor
een schilder heel normaal om
een landschap te schilderen. De
moderne kunst heeft relatief laat
het landschap herontdekt. Met
deze tentoonstelling laten we
zien dat kunst niet ophoudt in
de vorige eeuw."
„Het is een expositie die ook
voor schoolklassen aardig is om
te zien. Met de oorlog in Irak is
het interessant kennis te maken
met het begrip 'schuldig land
schap'. En dat geldt wat Wolt
hoorn ook voor wat betreft de
andere thema's. Neem nou rei
zen. De verklaring aan de muur:
'De snelheid waarmee we tegen
woordig reizen heeft een absur
de relatie tusen ons en het land
schap tot gevolg. Tegenover de
nomade die leeft, werkt en re-
creëert in zijn natuurlijke omge
ving staat de moderne mens die
leeft in de ene stad en slaapt in
de andere. Dagelijks ziet hij
door het raam van zijn trein of
zijn auto het landschap als een
surrealistische collage van beel
den aan zijn oog voorbijtrek
ken'.
Op de tentoonstelling hangen
doeken met vluchtige strepen,
hier en daar een waas Alsof je in
razende vaart langs een schilde
rij loopt Maar er is wel iets van
een landschap in te herkenen.
Een paar bomen. Of een paar
struiken misschien. Of zijn het
huizen?
'Licht, lucht en drama, land
schappen uit eigen collectie',
t/m 1 juni in Stedelijk Museum
De Lakenhal, Oude Singel 28-
32, Leiden.
Foto boven: Een treffend voorbeeld van een schuldig landschap, een
werk zonder titel van Gé-Karei van der Sterren.
Foto onder: Reizen is een van de vijf thema's van de tentoonstelling.
Een van de schilderijen uit deze 'categorie' is Swamp van Maurice
Braspenning. Foto's: PR
