EU neem missie
Macedonië over
BUITENLAND
Oppositie Zimbabwe:
Einde Mugabe is nabij
Alle Franse partijen namen geld van Elf aan
VS: Niet alleen Irak schendt mensenrechten
Echtpaar Milosevic zegt niets
van moord Stambolic te weten
Begrafenis slachtoffers Srebrenica
atste premier
ivjettijd dood
kou - Valentin Pavlov, de
ste Sovjetpremier, is op 66-
»e leeftijd overleden. Micha-
jrbatsjov schoof Pavlov in
iren '80 naar voren. Hij
?st Rusland begeleiden bij
lie gang naar de vrije markt,
lov gaf de prijzen vrij, en de
sen kregen te maken met
e inflatie en wegsmeltende
irgelden. Pavlov besloot dat
beralisering het land geen
jdeed, en pleegde in 1991
een groep communisten
[mislukte coup. Hij kreeg
Üen maanden cel.
raf voor tweede
an AEL in België
Iwerpen - Ahmed Azzuz, de
ede man van de Belgische
bisch-Europese Liga (AEL),
froordeeld tot drie maan-
I voorwaardelijk. Hij zou po-
lus Annemans van het
ims Blok hebben bedreigd,
Ir te zeggen dat hij er voor
zorgen dat 'mensen als An-
jians niet meer bestaan'.
uz noemt zijn veroordeling
'politieke uitspraak', en
in beroep.
litse toeristen in
gerije vermist
bun - Zes Duitse toeristen
jin drie auto's door het zuid-
jten van Algerije reisden
iden vermist. Sinds februari
look twee andere groepen
listen zoek die door de zui-
nke Algerijnse Sahara trok-
Het gaat om Zwitsers,
jtsers en een Nederlander,
prije geldt in verband met de
jgeroorlog als zeer gevaarlijk.
Enitische militanten hebben
egd westerlingen te zullen
moorden.
mbassade VS
erft Irakezen
i haag - De /Unerikaanse
passade in Den Haag is in-
naad betrokken bij de wer-
van in Nederland wonende
ezen, die als tolk of gids
nen optreden. Den Haag
dt zich afzijdig, want voor
verving is geen toestem-
g vereist, zo schrijft minis-
)e Hoop Scheffer van bui-
andse zaken aan de Kamer,
et antwoord op vragen van
i'er De Graaf. Het tv-pro-
nma Netiverk bracht de
ving aan het licht.
>ord-Korea
iceert raket
wo - Noord-Korea heeft van-
ig vanaf land een anti-
leepsraket afgevuurd. Dat
Idt het Japanse ministerie
defensie. Noord-Korea, dat
iroef ontkende, vuurde re-
t al twee van zulke raketten
)e spanningen rond Noord-
ea lopen op sinds het stali-
ische regime in oktober
kondigde dat het zijn kern-
gramma nieuw leven in-
ast. De VS vrezen dat het
1 kernwapens ontwikkelt.
(advertentie)
door onze correspondent
Eelco van der Linden
pretoria - De Zimbabwaanse
oppositiepartij Beweging voor
Democratische Verandering
(MDC) stuurt aan op een 'Milo
sevic-scenario'. Zoals de Joego-
slaven hun dictator via een
spontane volksopstand wisten
te verjagen, zo moeten de Zim-
babwanen zich ook ontdoen
van Robert Mugabe. De partij
neemt een groot risico, want de
repressie is nog nooit zo groot
geweest als nu. Ook staat het
Zimbabwaanse volk niet bekend
om zijn opstandigheid.
De oorlog in Irak heeft veel ef
fecten, maar een is zeker dat
Mugabe de gelegenheid neemt
zijn zieltogende land en honge
rige onderdanen in een nog ver-
stikkender greep te nemen. Ter
wijl de wereld de andere kant op
kijkt, laat de bejaarde president
arresteren, martelen en intimi
deren dat het een lieve lust is.
Er is een pure wraakcampagne
tegen de MDC in gang gezet, die
alle Zimbabwanen duidelijk
moet maken wat er gebeurt als
je de 'opruiende' adviezen van
de oppositie volgt. De partij or
ganiseerde twee weken terug
een succesvolle tweedaagse sta
king tegen het regime. Meer ac
ties zijn aangekondigd als Mu
gabe geen einde maakt aan de
onderdrukking en schending
van elementaire rechten.
Dit 'ultimatum' verliep afgelo
pen nacht, en het antwoord van
Mugabe is méér onderdrukking.
De spanning in Harare is om te
snijden, en de kans lijkt groot
dat het volgende slachtoffer
Tsvangirai heet. Dit weekeinde
liet een minister dreigend weten
dat de 'opruiende' MDC-leider
in de cel zal verdwijnen.
Directe aanleiding was dat
Tsvangirai buitenlandse diplo
maten had verteld dat zijn partij
een volksopstand niet zal weten
tegen te houden. „De woede is
te groot en het geduld op', zo zei
hij. Zondag, na afloop van tus
sentijdse verkiezingen waarbij
de MDC twee parlementszetels
won, deed Tsvangirai er nog een
schep bovenop. „De afrekening
is nabij." Gisteren hield hij de
Zimbabwanen voor dat 'de be
slissende duw richting vrijheid,
vrede en soevereiniteit' eraan
komt, en zelfs dat 'de strijd ex
treme offers zal vragen'.
De vraag blijft welke rol de MDC
zichzelf zal geven. De partij was
in haar schidp gekropen uit
angst voor afkondiging van de
noodtoestand en het verbieden
van alle politieke activiteit.
Tsvangirai, tegen wie nog steeds
een proces loopt wegens hoog
verraad, was onzichtbaar. Het
verzet beperkte zich tot het aan
spannen van rechtszaken van
wege verkiezingsfraude. De
vonk moest van het zo gekne
velde volk zelf komen, zei
Tsvangirai steevast.
Aan deze fors bekritiseerde hou
ding is nu een einde gekomen.
„We zullen het volk moed en
richting geven", zei gisteren
MDC-woordvoerder Paul
Themba Nyathi. Het moment
van strijd is daar, war# de situa
tie in Zimbabwe is volgens hem
nu net zo erg als tijdens de
Apartheid in Zuid-Afrika, het
land waarin de MDC zo teleur
gesteld is vanwege de lauwe
houding tegenover Mugabe.
Het is duidelijk dat de twee
daagse staking voor de MDC
een test was om te zien of de
Zimbabwanen hun spreekwoor
delijke volgzaamheid en lijd
zaamheid wilden opgeven. Dat
wilden ze, door middel van
thuisblijven. De vraag is nu of
ze, na twee weken van geweld
en intimidatie, verder durven te
gaan. Tsvangirai heeft er duide
lijk op ingezet, en verwacht de
vonk voor het volksverzet te le
veren met 'massale acties waar
van wij het soort, het moment
en de intensiteit bepalen'.
Tot twintig jaar cel voor Bosnische Kroaten
Het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag heeft gisteren de Bosni
sche Kroaten Mladen Naletilic en Vinko Martinovic veroordeeld
tot celstraffen van respectievelijk twintig en achttien jaar. De
rechters achtten de twee schuldig aan misdaden begaan tussen
het voorjaar van 1993 en begin 1994 in en rond Mostar in Bos-
nië-Hercegovina. De aanklagers hadden Naletilic, ook wel 'Tu-
ta', en Martinovic alias 'Stela', in hun aanklacht misdaden tegen
de mensheid, oorlogsmisdaden en schendingen van de Geneef-
se Conventies ten laste gelegd. Aanklager Scott eiste eind okto
ber 35 jaar tegen Naletilic en 25 tegen Martinovic. Het proces te
gen 'Tuta', commandant van een speciale eenheid van crimine
len, en 'Stela' begon in september 2001. Meer dan 130 getuigen
hebben in deze zaak hun opwachting gemaakt. De aanklagers
en verdediging overlegden meer dan 2750 bewijsstukken.
PARus/GPD - Alle politieke partijen in Frank
rijk hebben eind jaren tachtig, begin jaren
negentig smeergeld aangenomen van het
olieconcern Elf. Aanvankelijk kreeg alleen de
gaullistische partij RPR de dikke enveloppen
toegestopt, maar op last van wijlen presi
dent Mitterrand deelden ook de linkse par
tijen mee.
De drie hoofdverdachten in het Elf-proces
bevestigden gisteren onomwonden de om
koping van de Franse politiek. „Het was in
het belang van Elf. Er waren politici die ons
niet wilden steunen. Om hen rustig te hou
den en hen aan onze kant te krijgen, was het
nodig de partijen van geld te voorzien", al
dus de topman van destijds, Loïk Le Floch-
Prigent. Berichten over omkoping van de
Franse politiek deden al lange tijd de ronde,
maar het is voor het eerst dat de leiding van
het bedrijf de smeergelden toegeeft. Volgens
Le Floch-Prigent ging het om vijf miljoen
dollar per jaar. De tweede man van Elf, Al
fred Sirven, zei echter dat het bedrag veel
hoger was.
„In de directie deed de grap de ronde: Ieder
zijn eigen prins", zei Sirven in een variant
op een eerder door hem afgelegde verkla
ring over omkoping door Elf. Om concessies
in het Midden-Oosten en Afrika te verkrij
gen, was het volgens Sirven gebruikelijk dat
er 'commissie' werd betaald aan de koning
en diens familie. En vooral in het Midden-
Oosten hadden de koningen vele prinsen.
Sirven was volgens Le Floch-Prigent aange
wezen om de contacten met de rechtse par
tijen te onderhouden, André Tarollo gold als
de geldleverancier van de linkse partijen.
Bovendien, aldus Le Floch-Prigent, wisten
ook alle presidentskandidaten de weg naar
de penningmeester van Elf goed te vinden.
Namen van de begunstigden zijn door de
drie hoofdverdachten niet genoemd.
den haag-belgrado/ap - De
voormalige Joegoslavische pre
sident Slobodan Milosevic en
zijn echtgenote Mirjana Marko-
vic hebben gisteren allebei ont
kend dat zij betrokken zijn bij de
moord op de Servische oud-pre
sident Ivan Stambolic, zoals de
Servische overheid zegt.
Tegen Markovic, die in Rusland
zou zijn ondergedoken, wordt
een internationaal opsporings
bevel uitgevaardigd, kondigde
de Servische vice-premier Zarko
Korac aan. Milosevic, die terecht
staat voor het Joegoslavië-tribu
naal in Den Haag, ontkende bij
de hervatting van zijn proces ie
dere betrokkenheid bij de
moord. Hij beschuldigde de
aanklagers van het tribunaal er
van dat zij met de autoriteiten in
Belgrado samenzweren om hem
in een kwaad daglicht te stellen.
De autoriteiten in Belgrado gaan
volgens Milosevic ten onrechte
achter zijn vrouw aan, terwijl zij
naar Nederland zouden moeten
komen om hem te ondervragen.
„Zij weten heel goed dat ik de
macht en het gezag had, en niet
mijn vrouw", zei Milosevic,
voordat hem het spreken werd
ontnomen door voorzittend
rechter Richard May. Het proces
tegen Milosevic werd maandag
hervat na een pauze van twee
weken, die was gelast wegens
gezondheidsproblemen van
Milosevic.
Leden van Markovic' neocom-
munistische partij gaven onder
tussen in Belgrado een brief van
Markovic vrij, waarin zij de be
schuldigingen aan haar adres
'onwaar' en 'afschuwelijk'
noemt. Het gaat om verdacht
makingen die geen ander doel
hebben dan het proces tegen
haar echtgenoot te beïnvloeden,
aldus de voormalige first lady.
De Servische minister van bin
nenlandse zaken maakte dit
weekeinde gewag van 'geloof
waardige verdenkingen' tegen
Markovic in verband met de
moord op Stambolic.
De politie ontdekte vorige week
het lichaam van de oud-presi
dent donderdag tijdens een
klopjacht op de daders van de
moord op premier Zoran Djind-
jic. Stambolic werd ruim twee
jaar geleden, op 25 augustus
2000, ontvoerd terwijl hij aan
het joggen was in een park in
Belgrado. De politie gaat ervan
uit dat de moord het werk is van
de Rode Baretten, een speciale
politie-eenheid die nauwe ban
den had met de onderwereld en
ook betrokken zou zijn bij de
uitvoering van de moord op Dj-
indjic.
Toen Stambolic werd vermoord,
was er sprake van dat hij het bij
aanstaande presidentsverkiezin
gen zou willen opnemen tegen
Milosevic.
washington/afp-rtr-dpa - Van
zelfsprekend was de draai om
de oren voor Irak, maar ook
China, Israël en de Palestijnse
Autoriteit kregen gisteren een
standje van de VS voor het
schenden van mensenrechten.
De Amerikaanse regering lever
de de kritiek in het jaarlijkse
rapport over-de mondiale situa
tie van de rechten van de mens.
Rusland kreeg er van langs van
wege de kwestie-Tsjetsjenië,
waar willekeurig geweld tegen
burgers en rebellen wordt ge
bruikt. De VS zagen volgens mi
nister van buitenlandse zaken
Powell ook 'enkele uitglijdertjes'
van China die zorgwekkend zijn.
De regering begaat volgens de
rapportage serieuze overtredin
gen bij onder meer arrestaties
van dissidenten, inperking van
religieuze vrijheden en onder
drukking van minderheden.
Leden van Palestijnse veilig
heidstroepen en de Fatah-bewe-
ging van Yasser Arafat maakten
zich volgens de Amerikanen het
afgelopen jaar schuldig aan ter
reur en anti-Israëlisch geweld.
Maar ook Israël, dat over het al
gemeen wel een redelijke beoor
deling kreeg, komt er nu niet
ongeschonden vanaf.
Zo signaleerde Washington
'voortdurende problemen' bij
de wijze waarop Israël Arabi
sche inwoners behandelt. De re
gering van de VS zei te beseffen
dat Israël wegens toenemende
dreiging bepaalde maatregelen
moet treffen, maar verzocht de
Israëlische regering er wel op te
letten dat gebruik van geweld
proportioneel is.
Dat Irak er in het rapport slecht
vanaf kwam, onder meer van
wege executies van politieke te
genstanders, is weinig verras
send. Maar van de lijst van 49
bondgenoten in de strijd tegen
Irak bleek ook niet elk land van
onbesproken gedrag. Oezbekis
tan, Eritrea en Turkije kregen
een tik op de vingers.
door onze corresponden
Hetty van Rooij
brussel-skopje - Voor het eerst
in de geschiedenis is de Europese
Unie militair actief. Vanaf van
daag leidt de Unie een vredes
operatie in Macedonië onder de
codenaam 'Concordia'. Als de be
scheiden missie goed verloopt,
neemt de EU ook de veel om
vangrijkere vredestaak in Bosnië
van de NAVO over.
In de Macedonische hoofdstad
Skopje bejubelde zowel NAVO
secretaris-generaal Robertson
als EU-buitenlandchef Solana
de commando-overdracht giste
ren als een 'historisch moment'.
„De EU toont aan dat het Euro
pese veiligheids- en buitenlands
beleid volwassen is geworden
aldus Robertson. In werkelijk
heid is de Europese Unie ver
deeld, en verkeert het gemeen
schappelijk buitenlands beleid
in een diepe crisis.
Tot verdriet van de EU wordt de
start van operatie Concordia,
die bedoeld is als eerste test
voor het Europese vredesleger,
geheel overschaduwd door Irak.
Concordia staat onder NAVO-
opperbevel en is door NAVO-ex
perts uitgedacht, maar voor de
EU is het van enorm belang dat
de militairen om hun rechter
arm een blauwe band met de
gouden sterrencirkel van de EU
dragen. „Voor Macedonië
maakt de commando-over
dracht niet uit, maar voor Brus
sel is het een doorbraak", aldus
een diplomaat
Aanvankelijk had de Unie de
missie vorig jaar al van de NAVO
zullen overnemen, maar de Tur
ken (wel lid van de NAVO, niet
van de EU) hebben een akkoord
maanden tegengehouden. De
320 militairen en 80 burgers -
voornamelijk Fransen, geen
Nederlanders - blijven minstens
een halfjaar op de Balkan.
Onder leiding van de Franse ge
neraal Maral moeten zij de fra
giele vrede bewaken tussen de
dominante Macedoniërs en de
Albanese minderheid. Sinds een
burgeroorlog in 2001 werd afge
wend, vormt de aanwezigheid
van NAVO-militairen een stabi
liserende factor. Die taak moet
de EU overnemen.
De militairen gaan in kleine
groepjes door het hele land pa
trouilleren. Ze hebben de be
schikking over 22 licht- en acht
zwaarbewapende voortuigen,
plus een aantal helikopters. Met
de hele operatie is zes miljard
euro gemoeid. Als alles goed
gaat, wil de EU volgend jaar de
veel grotere en gecompliceerde
re NAVO-vredesoperatie in Bos
nië overnemen. Daar zitten mo
menteel ruim 12.000 militairen.
Srebrenica - Meer dan 8ooo mensen hebben gisteren de begrafenis bijgewoond van zeshonderd Bosnische moslims die in 1995 in Srebrenica
zijn vermoord. Dat gebeurde op een nieuwe begraafplaats in het dorp Potocari bij Srebrenica. De begraafplaats, die tegenover de voormalige
kazerne van Dutchbat ligt, werd zwaar bewaakt. Nabestaanden en enkele binnen- en buitenlandse organisaties hebben zich de afgelopen jaren
sterk gemaakt voor de begraafplaats en er geld voor ingezameld. Ook de Nederlandse regering heeft financieel bijgedragen.
Foto: Reuters/Danilo Krstanovic
