Mode als
spiegel van
maatschappij
GESPREK VAN DE DAG
zingt Jamai
Aries pendelaar
DAGELIJKS LEVEN
PAT WA TOEM H6ÊL AMAESAT P1/IT5 l'A
MENSELIJK
Niet alleen een dak boven je eigen
hoofd regelen, maar tegelijkertijd
zorgen dat een dakloze een warm
bed heeft. Dat kan via WWW.DAK-
LOOS.NL. Op de website kunnen
bezoekers hotelkamers reserveren
en van elke boeking gaat 3 procent
naar twee stichtingen die zich inzet
ten voor daklozen, maakte initiatief
nemer A. Behrens gisteren bekend.
De website is volledig in het beheer
van daklozen en is gekoppeld aan
de databank en het reserveringssys
teem van Bookings. Bezoekers kun
nen kiezen uit 5500 kamers. Het
geld gaat naar de stichting Z, van
daklozenkrant Z-magazine, en stich
ting Belangenbehartiging Amster
damse Dak- en Thuislozen (BADT).
Een woordenlijst van het VATICAAN
met seksuele termen heeft de woe
de gewekt van de Italiaanse HOMO
GEMEENSCHAP. Volgens het lexi
con, dat sinds gisteren in de winkels
ligt, zijn homoseksuelen niet nor
maal en worden landen waar het ho
mohuwelijk is erkend, bewoond
door mensen 'met een ernstig ver
stoorde psyche'. Het boek, uitgege
ven door de Pauselijke raad voor het
gezin, behandelt thema's als seksu
aliteit, condooms, abortus, geboor
tecontrole en genetische manipula
tie. Homoseksualiteit is volgens het
lexicon het gevolg van een 'onopge
lost psychologisch conflict'. De
Rooms-Katholieke Kerk maakt zich
op voor een kruistocht tegen ho
mo's, zei parlementslid Franco Gril
ling erevoorzitter van Arcigay, de
grootste homobeweging in Italië.
,,Het Vaticaan is volkomen geobse
deerd. Leugens zijn het."
De LUCHTVERKEERSLEIDERS van
de Zweedse luchthaven Arlanda (bij
de hoofdstad Stockholm) worden
MISSELIJK doordat de 83 meter ho
ge toren waarin ze werken bij sterke
wind begint te wankelen. Als de
wind harder waait dan 54 kilometer
per uur, schommelt de verkeersto
ren bijna twee centimeter heen en
weer. Dat lijkt misschien niet veel,
maar de dertig verkeersleiders die
dagelijks 850 vluchten laten landen
en opstijgen, worden er misselijk en
draaierig van. De Zweedse lucht
vaartautoriteit, eigenaar van de
luchthaven, zegt dat een plan om de
toren te stabiliseren met watertanks
op het dak is geschrapt vanwege het
prijskaartje dat eraan hangt. In
plaats daarvan worden de verkeers
leiders die zich ziek voelen naar be
neden gestuurd om met beide voe
ten op de grond even bij te komen.
Miljardair BILL GATES heeft 60
miljoen dollar beschikbaar gesteld
voor onderzoek naar het aidsvirus.
Het geld gaat naar het International
Partnership for Microbicides (IPM).
De Bill en Melinda Gates Founda
tion heeft dit gisteren aangekon
digd. Het echtpaar toonde zich al
eerder betrokken bij de ziekte. Door
de schenking kan het onderzoek en
de ontwikkeling van microbiciden
tegen het virus een stap verder ko
men, verwachten deskundigen. Mi
crobiciden zijn middelen die virus
sen en andere ziekteverwekkers
kunnen doden. Daarmee krijgen
vrouwen een preventief middel in
handen dat ze onafhankelijk van de
man kunnen gebruiken.
Foto: Reuters
Het legendarische komiekengezel
schap FARCE MAJEURE gaat deze
zomer weer optreden. Ted de Braak,
Jan Fillekers, Henk van der Horst en
Fred Benavente staan van 25 tot en
met 28 juni voor het eerst sinds
1986 weer samen op het podium.
Dat gebeurt tijdens BIG Night of Co
medy in de Koninklijke Schouwburg
in Den Haag, meldt Mojo Concerts
vandaag. Helemaal compleet is de
reünie overigens niet, want het vijf
de Farce-lid Alexander Pola over
leed in 1992.
Een ruzie over de hoeveelheid gin
die een Filipijn in het glas van een
vriend schonk, is gisteravond geëin
digd in een ONTHOOFDING. De
mannen waren met een paar vrien
den aan het stappen en hadden vol
gens de politie al verscheidene fles
sen gin soldaat gemaakt, toen Da-
nilo Yuson zijn 39-jarige maat Pas-
cual Fernandez ervan beschuldigde
hem tekort te doen. Vrienden wisten
de ruzie te sussen, waarop Yuson
vertrok. Hij kwam echter na korte
tijd terug met een machete en hakte
zonder waarschuwing het hoofd van
Fernandez af.
Popidool Jamai zingt met Dewi en Jim nog maar eens 'Step right up\ Foto: GPD
'Step right up' schalt al over de Schoonho-
vense Haven als popidool Jamai in een
open wagen het stadhuis nadert. Eindelijk
kan Schoonhoven zijn eigen held toezin
gen. Gisteren werd hij eindelijk door de
thuisfans gehuldigd. Én hij heeft op deze
zonnige laatste dag van maart een verras
sing bij zich. Ook Dewi en Jim verschijnen
op het bordes. Honderden scholieren jui
chen, zingen en swingen. Jamai geniet.
Astrid van der Zwet en Magda Parenghuan
stellen zich tactisch op. Zodra ze horen dat
Jamai vanaf de zuidkant over de Haven
komt aanrijden, rennen ze naar het begin
van de straat waar slechts één agent staat.
Fans van het eerste uur zijn ze. Astrid heeft
een cadeautje bij zich voor Jamai. Wat er in
het kleine witte pakje zit? Ondeugend glin
steren de ogen. „Dat zeg ik niet, dat is al
leen voor Jamai."
De twee vakscholieren zijn hun school
eventjes ontvlucht. Alle kinderen van de ba
sisscholen in Schoonhoven mogen om
11.00 uur al naar het stadhuis, maar dat
geldt niet voor de hogere scholen in de
stad. De twee meiden vinden Jamai van
dichtbij even belangrijker dan hun oplei
ding tot zilversmid. Astrid heeft succes: de
auto draait stapvoets de Haven op waar
door de stralende fan het cadeautje in de
handen van Jamai kan stoppen.
Waar de schooljeugd op 30 april jaarlijks sa
mendromt voor de aubade, hebben ze nu
een 'levend' middelpunt. Als Jamai zijn suc
cesnummer heeft gezongen, scanderen de
scholieren en hun moeders de naam van
Dewi. Dewi en Jim geven aan de smeekbe
des gehoor, waarna de drie Idols-sterren
nog maar eens 'Step right up' zingen.
In strak tempo verplaatst het Jamai-circus
zich van de drukke binnenstad naar het
Schoonhovens College, de school van de
zanger. De school is nog steeds afgeplakt
met posters. Op de nevenvestiging, waar d<
zanger eigenlijk in de schoolbanken had
moeten zitten, onthult hij samen met bur
gemeester D. Wassenberg een bord. Het
schoolplein heeft nu het Jamai-plein.
Lachend laat hij zijn medeleerlingen weten'
dat op 'zijn' plein wel regels gelden. „Er
mag niet meer worden gerookt". Intussen
stijgt de Jamai-koorts in het hoofdgebouw
van het Schoonhovens College. Het pand is
's morgens vroeg al met hekken afgezet. De
gemeente en schoolleiding hebben geen
enkel risico willen nemen. Politie, brand-
weer en EHBO zijn volop aanwezig, maar j
de gevreesde massale toeloop blijft uit. Al-
leen de plaatselijke bevolking is op de beer|
Voor Jamai wordt het vooral een feest der t
herkenning. Een staande ovatie voor Jamjd
als hij tussen twee onafscheidelijke beveili-j
gingsmensen de aula van zijn school be
treedt. Daarmee is het cirkeltje wel rond.
Want de muzikale carrière van Jamai is hiei
begonnen. Op de jaarlijkse shownight van
de school, stal Jamai de laatste jaren al de
show. I
Voor rector Peter Valk stond toen al vast da.
Jamai later wel 'iets' in de muziek zou gaaif
doen. Maar dat hun medescholier zou uit-L
groeien tot een popidool, die nauwelijks
nog normaal over straat kan, dat had nie-
mand verwacht. L
Jos Vertegh
j:
wat je ging doen. Wandelen? Dan pakte je een broekje mer11
kruis." Het antieke ondergoed leverde De Jonge nog de
meeste hoofdbrekens op. „Daar heb ik echt mee gewors
teld, omdat nergens beschreven staat in welke volgorde he*
ondergoed werd aangetrokken, hoe je een korset rijgt en
vooral: hoe je een korset weer loskrijgt." ri
Zijde, wol en tule waren veelgebruikte stoffen. Naast zijdeit i
japonnen zijn er ook veel zijden schoenen bewaard geble-C
ven. „Je bewaart alleen je mooie dingen", legt De Jonge uitls
„Gewone kleren werden afgedragen, vermaakt of verknipt^
Hoe simpeler, hoe zeldzamer.h
Met de vondst van een 18de eeuws jak kwam De Jonge votfV
een verrassing te staan. „Toen ik het jalm
op een pop zette, dacht ik eerst: wat eefr
grote maat en toen: wat zit dat raar. Heju
bleek echter een jak voor een zwangerejei
vrouw te zijn. Heel bijzonder, want ia
zwangerschappen werden meestal zo-11
veel mogelijk gecamoufleerd."
De collectie van De Jonge telt ook een
aantal mannenpakken, uit de 18de eeui
„Die vertellen iets over de tijd waarin zt
gedragen werden. De zwarte mannen- Jj!'
pakken uit de 19de eeuw verzamel ik
niet. In die tijd betekende een net pak H
gewoon geld verdienen, meer niet."
De heren uit de 18de eeuw droegen ecl
ter vaak dezelfde kleurige stoffen als de
dames. „Tot de Franse revolutie was m
de zelfs een mannenzaak, met hoge ha^
ken, ruches en strenge modewetten.
Daarin was precies vastgelegd hoe lang
de punten van de schoenen of de sleep,1
mochten zijn."
Een wereld van verschil met de modern
winkelketens en de modemallen. De mode is uitgekleed tq
de bare essentials. Geen opeenhoping meer van hemd, on»»
derbroek, korset, korsetlijfje, onderste onderrok, hoepelrol
en nog een onderrok.
Toch had die karrenvracht aan kleding ook een voordeel.
Was je eenmaal aangekleed, dan hoefde je niet meer na te
denken over de juiste houding. De Jonge:Alles ging auto*"J
matisch. Schouders naar achteren, rechtop staan. Ik heb
veel shows gegeven met volstrekt onervaren meisjes. Zate(
ze eenmaal in zo'n kostuum, dan stonden ze vanzelf recht
op."
Maar modellen voor het showen van antieke jurken zijn
nauwelijks meer te vinden. De meiden van nu zijn simpel"
weg te groot om nog in de jurken van hun betovergroot
moeder te passen. Om over de korsetten maar te zwijgen.^
Die krijg je tegenwoordig echt niet meer dichtgesnoerd. 3
Jennifer Faasen
Die jurk vormde het prille begin van Jacoba's verzameling.
Nu, ruim veertig jaar later, is haar collectie kostuums uit de
18de en 19de eeuw (tot circa 1910) uitgegroeid tot een van
de grootste particuliere collecties in Nederland. Een bloem
lezing is sinds vorig weekeinde te bezichtigen in het Achter-
hoekse kasteel Huis Bergh.
Op de expositie Verrassend Anders worden acht thema's
uitvoerig belicht, van standsverschil en zuinigheid - een
middagjapon kon met een paar kunstgrepen worden omge
toverd tot een baljurk - tot de invloed van warenhuizen.
Soms worden kledingstukken letterlijk binnenstebuiten ge
keerd, om het publiek een kijkje achter de schermen te gun
nen.
De expositie is vooral géén lange rij aange-
klede poppen, benadmkt De Jonge. „Dat is
zo saai. In de meeste musea staan de pop
pen keurig in het gelid, met alleen een
bordje erbij. Maar ik vol graag iets uitleggen
over het hoe en waarom van mode in vorige
eeuwen. Het moet voor iedereen leuk zijn,
ook voor mensen die niets van mode we
ten."
Op tweede paas- en tweede pinksterdag
vertelt De Jonge aan de hand van dia's en
kledingstukken over de invloed van kleding
stukken op houding en beweging. Op 12
april is ze aanwezig om vragen over meege
brachte textilia te beantwoorden.
Dames trokken vroeger nooit zomaar een
japonnetje aan; men voegde zich in strakke
sociale structuren. Mode was de spiegel van
de maatschappij. Je kon er de veranderende
samenleving aan aflezen, maar ook politie
ke onrust en economische bloei, kunst en
techniek, zoals de toepassing van staal in
hoepelrokken. Daarom is de expositie volgens De Jonge ook
voor mannen de moeite waard. „Je ziet een duidelijke rela
tie tussen mode en geschiedenis. De radicale verandering
na de Franse revolutie, het stabiele Victoriaanse tijdperk
met een langzaam ontwikkelend modebeeld en de snelle
veranderingen als gevolg van het opkomend socialisme. Tot
en met de minirok werd er nog één algemene mode gedra
gen door iedereen. Pas na 1968 viel de mode uit elkaar."
In het souterrain van haar woning in Amersfoort koestert
De Jonge 250 jurken plus ontelbare accessoires van top tot
teen: schoenen, kousen, kraagjes en hoeden. En niet te ver
geten de onderbroeken, van kriebelige wolletjes tot rode
flanelletjes, kuis tot over de knietjes. Hoewel, kuis?
„De meeste onderbroeken hadden geen kruis. Zo'n onder
broek krijg je namelijk amper uitgetrokken onder al die kle-
dinglagen; je vindt nooit snel het juiste bandje als je naar de
wc moet. Maar bij elke onderbroek zonder kruis laat ik ook
een onderbroek mét kruis zien. Wat je aantrok, hing af van
In de mode, uit de mode: het luistert nauw als je niet buiten
de boot wilt vallen. Maar onze angst voor foute jurkjes is kin
derspel vergeleken bij de ijzeren wetten van weleer. De kor
setten zaten vroeger net zo strak als de sociale structuren.
Jacoba de Jonge was 15 toen ze voor het eerst een antieke
japon in handen kreeg. „De bruidsjurk van een oud-tante,
uit 1900. Ik mocht 'm even aan, maar dat was makkelijker
gezegd dan gedaan. Ik had hulp nodig; er zaten haakjes en
ogen op plekken waar ik niet bij kon. Ik werd in een harnas
geperst. Buigen was onmogelijk."
Twee katoenen jurken uit 1829 uit de verzameling van Jaco
ba de Jonge. Op de foto rechtsboven legt De Jonge de laatste
hand aan haar tentoonstelling in Huis Bergh. Op de foto in
het midden een zijden baljurk uit 1845. Foto's: GPD
De Britse acteur HUGH GRANT is op het witte doek een charmante vrouwenver
overaar, maar in het echte leven is hij naar eigen zeggen een schoft. In het Ame
rikaanse tijdschrift Vanity Fair zegt hij acteren zo erg te haten, dat hij er een tijd
tussenuit wil en zich wil vestigen met een leuke vrouw. ,,lk ben er klaar voor,
schat. Ik moet trouwen en kinderen krijgen", zei de 42-jarige Grant in een inter
view met Vanity Fair. ,,Als ik vanavond naar een feest zou gaan en een fantas
tisch meisje te
gen het lijf zou
lopen, zou het
drie jaar geleden
tot een korte rela
tie hebben ge
leid, maar nu~
houd ik mijn ge
dachten open
voor het idee om
me te settelen.
Voorgoed." Grant
zegt verder zijn
tijd te willen be
steden aan
schrijven.
Foto: GPD
Monsters van Loch Ness, bezoekers van Venus, astrolo
gie, begin er niet overals ik in de buurt ben. Binnen de
kortste keren hebben we ruzie. Maar over reïncarnatie
kunnen we het altijd hebben. Werelduitvinding. On
langs maakte ik kennis metArie. Zo'n eerste keer pro
beer ik het gespreksterrein zo snel mogelijk te verbre
den. De waarheid over iemand, opwekkend of niet, zit
juist in de details. Tot mijn vreugde kwam het gesprek
op reïncarnatie. In een mindere vrolijke periode van
zijn leven had Arie een pendelaar bezocht, iemand die
een gewichtje laat slingeren. De afivijkingen in de slin-
gerbaan, per persoon uniek, geven aanwijzingen over
de oorzaak van het lijden van die persoon en over de
geneeswijze. Voor Arie luidde de diagnose dat er nog
huiswerk was blijven liggen uitzijn vorige levens. Het
is natuurlijk altijd leuk dat je die blijkbaar hebt gehad,
een aantal vorige levens. De mens heeft een diep ver
langen, onuitroeibaar te zijn. Miljoenen putten troost
uit een carrière als Egyptisch prinsesje of gladiator, zelfs
veel méér mensen dan er ooit prinsesjes of gladiatoren
kunnen zijn geweest. Een raadsel, als u het mij vraagt,
maar ook raadsels verrijken het leven en Arie aan
vaardde zijn reïncarnaties met vreugde. Wel bleek uit
de pendelbaan helaas dat Arie zijn huiswerk niet af
had. Niet alle levenstaken waren door de diverse Arie's
naar behoren vervuld (Kathedraal van Reims niet op
tijd afgekregen, onaardig geweest tegen Nubisch slavin
netje), vandaar dat op Arie nu een vloek rustte. Maar
nu het goede nieuws: die vloek kon van Arie afgaan
vallen. De prijs daarvoor, behalve het consult, was
waarschijnlijk een moeheid die tien dagen zou aan
houden. Die moeheid achteraf klopte, vertelde Arie mij.
Het was sindsdien ook beter met hem gegaan. Nou ja,
niet slechter in ieder geval. Wellicht had Arie dus zijn
Gids gevonden. Zijn wie? Welnu, volgens Arie's pende-
laar had ieder mens een gids, een kosmisch vriendje
dat zorgt dat ieder mens het juiste levenspad afloopt en
zo zijn huiswerk afkrijgt. Lukt je dat, dan is de belo
ning totale rust. Je hoeft niet meer terug naar het Co
losseum ofAlmere en wordt voor eeuwig opgeslagen in
een groot zielen-magazijn, ergens rechtsaf bij Jupiter.
Ik liet Arie vertellen tot hij stil viel, keek hem vaderlijk
aan en zei dat het helemddl klopte, zij het dat in de we
tenschap dingen als gids en wedergeboorte anders wer
den genoemd. Naamskwestie, meer niet. Die gids, die
het juiste levenspad aangeeft, heet daar erfelijke aan
leg. De genen. En het is daarmee krek zoals Arie's pen
delaarzei: het niet volgen van je genengids, tegen je
aanleg ingaan, veroorzaakt lijden. Iedereen kent agres
sieve stewardessen, rusteloze brugivachters en angstige
leraren, en inderdaad: het wordt niks met ze. Volg je
gids, wees jezelf is dus inderdaad een prima ad
vies, zelfs van een pendelaar. En wedergeboren
worden, dat doen onze genen al honderdduizend
jaar. Telkens duiken ze op in weer een nieuw li
chaam. Van bedje naar bedje, van mens naar
mens. Ook u, lezer, hebt DNA in uw cel
len zitten dat ooit op bisons jaagde.
Krab over uw wang en onder uw nagel
zit de opbrengst van duizenden levens
voor u. En reken maar dat dat DNA iets
van die levenservaring leerde. Het beste
bleef over, om te eindigen bij u. Rest nog één
laatste keus. Plant u voort, en u bent onsterfe
lijk. Sterf kinderloos, en uw DNA mag naar het
Nirwana.
Reïncarnatie is in deze wereld aan de orde van de
dag. Zelfs huishoudbacteriën kunnen het.
