ECONOMIE
DAF heeft ambities in Europa
AVA
Drie van de tien scholieren weet niet wat sparen is
Faillissement American Airlines nadert
Vakbond signaleert bij
aanleg HSL 'uitbuiting*
Pinnen rukt verder op
Vrachtverkeer
per trein vanaf
2006 vrij in EU
Oorlog op de beurs
erbetoon aan
rof. Tinbergen
iterdam - De Erasmus Uni-
siteit in Rotterdam heeft de
rkkamer van de honderd jaar
eden geboren prof. Jan Tin
gen nagemaakt. De sobere,
ine ruimte is onderdeel van
tentoonstelling over het le
en werk van de eerste win-
ir van de Nobelprijs voor
inomie. De universiteit
udt een Tinbergenweek van
)t en met 11 april, waaraan
d-studenten van Tinbergen,
der wie oud-premier Lub-
s en oud-minister Pronk
ewerken. Er verschijnt ook
biografie over de econoom.
edragscode over
ngewenste sms
i haag - Telefoonmaat-
appijen komen eind april
t een gezamenlijke gedrags-
le, die gebruikers van mo
le telefoons moet bescher-
n tegen ongewenste sms.
atssecretaris Wijn (economi-
1e zaken) heeft de Tweede
ner gisteren gemeld dat on-
zocht wordt of nadere wet-
egelgeving noodzakelijk is.
iissische keten
pycot Coca Cola
j - De Russische fast-
d-keten Podorosjnik heeft
verkopen van producten
Coca Cola in zijn restau-
ts verboden uit protest te-
i de door de Amerikanen ge
le oorlog in Irak. Volgens het
isische persbureau Interfax
nnen bezoekers in geen van
109 etablissementen van de
en in de Siberische regio Ke-
rovo, een belangrijk mijndis-
t, nog Coca Cola, Sprite of
ita krijgen. Ook Wrigley's
wgum is in de ban gedaan,
ïzelfde besluit is genomen
>r winkeliers in de Nizjni
vgorod.
ederlandse pas
>or leren in 2004
irlem - De Ieren krijgen van-
ind 2004 een paspoort van
lerlandse makelij. De Ierse
rheid heeft een vijfjarig con-
t afgesloten met Ensche-
Sdu. Het Haarlemse bedrijf
t jaarlijks tussen de 500.000
?én miljoen paspoorten le-
?n. De passen zijn met de
dernste technieken bevei-
onder meer door de per-
nsgegevens en foto met een
r in de pas te graveren. Het
poort kan voor diverse veri-
tiemogelijkheden in de toe-
ist ook worden voorzien
chip met antenne.
luziekpiraterij
universiteiten'
den - De internationale mu-
ündustrie heeft enkele dui-
'iden universiteiten en hoge-
olen in twintig landen ge-
and tot maatregelen tegen
illegaal kopiëren van mu-
cbestanden op hun compu-
..ïetwerken. Volgens de inter-
ionale federatie van muziek-
jducenten IFPI gebruiken
tienten het internet vooral
muziekbestandjes te down-
den. Ongeveer 50 procent
I de internetcapaciteit van
Dnderwijsinstellingen zou
irvoor worden gebruikt.
iljard uitstapjes
in Nederlanders
irburg - Nederlanders heb-
1 vorig jaar ruim een miljard
(tapjes gemaakt. Vergeleken
t zes jaar geleden is dat een
Jing van 5 procent. Vooral
pekjes aan attracties, be-
iswaardigheden en evene-
hten groeiden in populari-
aldus het Centraal Bureau
r de Statistiek. Het aantal
jidel- en fietstochten is met
(irocent gestegen. Ruim tien
oen Nederlanders hebben
002 een bezoek gebracht
bioscoop of theater. Dat
1,2 miljoen meer mensen
in 1996.
zaterdag 29 maart 2003
eindhoven/gpd - De Europese
markt van zware trucks zag er tot
een paar jaar geleden overzichte
lijk uit. Mercedes was de onbe
twiste nummer één, dan kwam
de middenmoot met Volvo, Sca
nia, Renault en MAN en ergens
daaronder opereerden DAF en
ook het Italiaanse Iveco. Het
beeld van vorig jaar laat nog
steeds Mercedes als grootste
zien, maar de overige zes truck-
merken kruipen steeds dichter bij
elkaar. Daarvan is DAF met een
marktaandeel van 12 procent nog
steeds de kleinste, maar de ver
schillen worden kleiner.
Als het aan marketingdirecteur
Kerry McDonagh ligt zal dat
marktaandeel binnen enkele ja
ren tot 15 procent groeien. In
dat geval opereert DAF niet
meer onderin de middenmoot,
maar bovenin. „Het is ambiti
eus, maar realistisch. We heb
ben immers fors geïnvesteerd in
onze producten en we hebben
goede services, zoals Paccar Fi
nancial. Bovendien is er de afge
lopen jaren enorm geïnvesteerd
in ons dealemet, omdat we de
service achter ons product zo
belangrijk vinden. Alleen vorig
jaar zijn er al zo n 18 nieuwe
dealerbedrijven in Europa ge
opend."
DAF, dat 75 jaar bestaat, heeft
drie nieuwe trucktypes op de
markt die het imago flink verbe
terd hebben. Volgens McDo
nagh is dat proces al langer be
zig. „Ons merk werd vroeger in
het middensegment ingedeeld.
Sinds de introductie van de
95XF in 1997 behoren we tot de
topmerken van Europa, een rol
die alleen aan de Scandinavi
sche merken werd toegedicht."
200
WÊÊ *-200
cijfers in
trucks boven 15 ton
DAP
113
mm
Mercedes
19.4
hhhhikee]
Volvo
14,5
■■eu
MAN
14,8
HBBBüEI
Scania
13,1
■ESQ
Iveco
11,5
■BE
Renault
12.3
miKEö
overige
3,1
E
De drie nieuwe types leveren
ongetwijfeld een bijdrage aan
het verbeterde imago van DAF.
Maar ook andere merken ko
men met nieuwe hoogwaardige
modellen. De Travis van Iveco
doet het goed, Volvo heeft zijn
FH12 vernieuwd en ook de an
dere merken zitten niet stil. Dus
het positieve effect dat nieuwe
modellen hebben op de ver
koopcijfers kan snel minder
worden.
McDonagh zegt dat de timing
van DAF's nieuwe producten
perfect is geweest. Het klopt dat
ze de truckproducent momen
teel door het dal helpen waarin
de truckmarkt zit. Ondanks een
inkrimping van de markt van
zware trucks van ruim 250.000
naar ruim 210.000 vorig jaar en
waarschijnlijk nog minder dit
jaar, hoeft DAF zijn productie
niet noemenswaardig te verklei
nen. Dat is een positie waar veel
concurrenten jaloers op zijn.
Maar DAF heeft zijn drie troe
ven wel ongeveer gelijktijdig in
gezet. DAF kan de komende ja
ren de aandacht niet met nieu
we modellen op zich vestigen.
De levensduur van een truckty
pe wordt nog altijd op een jaar
of zeven geschat. Als de markt
straks weer aantrekt moet DAF
het zonder het positieve effect
van nieuwe types stellen. Terwijl
daarvan juist dan het meest ge
profiteerd kan worden.
McDonagh zegt niet bang te zijn
voor dit effect. „We zitten echt
niet stil wat betreft productont
wikkeling. Onze automatische
versnellingsbak AS-Tronic komt
behalve in de XF ook in de CF
ter beschikking. Er is een com
pleet nieuwe serie motoren in
ontwikkeling die aan de emis
sie-eisen van Euro 4 en Euro 5
voldoen. En reken er maar op
dat we ook op cabinegebied in
de toekomst een toonaangeven
de rol blijven spelen."
DAF kan als onderdeel van Pac
car deze rol spelen, meent Mc
Donagh. „Vergeet niet dat DAF
een deel is van de op twee na
grootste producent van zware
trucks ter wereld. Paccar is een
zeer winstgevende onderne
ming, wat het ons mogelijk
maakt te investeren. Die kracht
moet je hebben op de Europese
markt waar, sinds Renault bij
Volvo hoort, eigenlijk nog maar
zes spelers zijn. Een heel ver
schil met de jaren zestig en ze
ventig toen DAF nog had te ma
ken met ruim dertig Europese
truckfabrikanten.
In die zich ontwikkelende markt
speelde DAF een belangrijke
partij mee. In de jaren '50 vooral
op de markt in de Benelux, later
'Voor week hard werken 50 tot 100 euro'
De productielijn van DAF in Eindhoven. Foto: GPD/René Sanders
internationaal. DAF heeft zich
vele tientallen jaren met grote
veerkracht door de slechte pe
riodes gemanoeuvreerd en goed
kunnen profiteren van de pie
ken, zegt McDonagh.
Behalve de Benelux is de Britse
markt belangrijk voor DAF. In
1994 werd in deze delen van Eu
ropa 80 procent van de produc
tie van DAF verkocht. Sindsdien
is in de rest van Europa steeds
meer verkocht, zodat het aan
deel vorig jaar van de Benelux
en Groot-Brittannië samen nog
ruim de helft was. Dit is aan
merkelijk beter, maar nog steeds
een scheve verhouding. Met na
me op de grootste truckmarkt
Duitsland, maar ook in Frankrijk
Extraatje voor 500 ex-werknemers uit fonds
Ongeveer 500 ex-werknemers van DAF die in 1993 hun baan
kwijt raakten en niet meer aan de slag kwamen, krngen een ex
traatje. De stichting Ondersteuningsfonds Oudwerknemers DAF
gaat 1,8 miljoen miljoen onder de groep verdelen. Per geval
wordt bekeken hoe de mensen het beste geholpen kunnen wor
den. Na het faillissement in 1993 hebben de werknemers die in
het nieuwe bedrijf werden aangenomen enkele jaren 10 procent
van hun salaris afgestaan voor de mensen die de overstap niet
maakten. Dat geld is door de stichting beheerd. „Als dit leidt tot
een aardige vakantiecent voor deze mensen, dan zouden ze het
van harte verdienen", zegt voorzitter Welschen. „Dat DAF het 75-
jarig jubileum heeft gehaald en nu zo bloeit, daarvoor hebben de
mensen in 1993 een zware prijs betaald."
en Italië is DAF nog onderverte- truckfabrikant dus nog een we-
genwoordigd. Daar heeft de reld te winnen.
brussel/anp - Het internationa
le goederenvervoer per spoor is
vanaf 2006 in de hele Europese
Unie vrij voor concurrentie. Dat
besloten de Europese ministers
van transport gisteren. In 2008
volgt het nationale treinvervoer.
Wel moeten de ministers het
nog eens worden met het Euro
pees Parlement, dat eerder een
veel verdergaand standpunt in
nam door ook liberalisering van
personentreinen te verlangen.
Landen mogen alleen met toe
stemming strengere dan Euro
pese normen hanteren. Dat
moet voorkomen dat ze extra
eisen opwerpen om concurren
ten van de eigen spoorweg
maatschappij te weren. De mi
nisters hebben verder, tegen de
zin van Nederland, Oostenrijk
toestemming gegeven om
vrachtwagens heffingen op te
leggen. Tot 2007 mag het Alpen
land het ecopunten-systeem
voortzetten voor transitover-
keer.
m
Vliegtuigen van American Airlines op het vliegveld van Miami.
Foto: Reuters/Colin Braley
new york/anp-afp - American
Airlines, 's werelds grootste
luchtvaartmaatschappij, vraagt
mogelijk volgende week surse
ance aan. Dat meldde The New
York Times gisteren. De krant
baseert zich op twee bankiers
die vertrouwelijk zijn geïnfor
meerd over de financiële perike
len van de luchtvaartmaat
schappij.
Volgens hen zijn de te verwach
ten kortingen op de personeels
lasten ontoereikend. Daarover
onderhandelt de maatschappij,
onderdeel van het beursgeno
teerde AMR, momenteel met de
vakbonden. Het zou gaan om
een salarisreductie van 1,8 mil
jard dollar en een totale jaarlijk
se bezuiniging van 4 miljard
dollar. Donderdag bereikte de
onderneming een principeak
koord met vertegenwoordigers
van het onderhoudspersoneel.
Een woordvoerster van Ameri
can Airlines zei te hopen dat het
niet nodig zal zijn om door uit
stel van betaling onder hoofd
stuk 11 van het Amerikaanse
faillissementsrecht het bedrijf
plieren in Nederland hebben veel geld tot hun
[hikking. Gemiddeld zo'n 115 euro per maand
t op aan mobieltjes, kleding, uitgaan en andere
;e dingen. Gelukkig wordt niet alles uitgegeven,
(lijkt uit het Nationaal Scholierenonderzoek
2 van het Nibud. Zeventig procent van de mid-
lare scholieren zet elke maand wat geld apart,
is mooi, maar daar staat tegenover dat drie van
jen scholieren nooit sparen! Bepaald geen goed
tpunt voor een vlekkeloze financiële carrière.
ren doe je om grote uitgaven te kunnen beta-
iDure inline skates die je graag wilt hebben,
oorbeeld, of een winterjas die je niet in één
f van het kleedgeld kunt betalen. Sparen hoort
rite bij de vaste uitgavenposten die je als scho-
hebt. Wie niet spaart - en dat geldt kennelijk
f zo'n 220.000 scholieren - leert niet financieel
[uit te denken, niet te reserveren voor grote
kopen of een buffer op te bouwen. En dat is
vaardigheid die je later juist hard nodig hebt.
igrote aantal niet-spaarders verklaart wellicht
jhet grote aantal jongeren met financiële pro
blemen. Uit onderzoek van het Ni
bud onder jongeren tussen de 15 en
24 jaar die werken en studeren com
bineren, blijkt dat een aanzienlijk
deel van hen geen grip op de eigen
geldzaken heeft. Het geld gaat op aan
leuke dingen. Al jong gaan ze lenin
gen aan bij ouders, vrienden en de
bank en maken ze andere schulden.
Vooral als ze niet meer thuis wonen.
Twintig procent van deze groep wer
kende jongeren heeft schulden, ge
middeld ruim 1400 euro. Bij de oude
ren onder hen kan dat oplopen tot
meer dan 4500 euro.
Gelukkig wordt er door het grootste
deel van de scholieren wél regelmatig
gespaard. De jongste scholieren spa
ren vooral thuis, terwijl oudere scho
lieren daar een bank- of girorekening voor gebrui
ken. Gemiddeld wordt er door de scholieren die
sparen bijna 40 euro per maand opzij gezet. De
bedragen die op de spaarrekeningen staan varië
ren enorm en nemen vanzelfsprekend toe met de
leeftijd. Heeft een brugklasser een 'luttele' 200 eu-
EIGEN
BEURS
Brenda van Dam
ro gespaard, een 17-jarige scholier
heeft al snel zo'n 900 euro op de reke
ning staan. Spaarrekeningen van en
kele duizenden euro's komen trou
wens ook voor.
Opvallend is dat jongens duidelijk
grotere spaarders zijn dan meisjes. Ze
sparen vaker en ze sparen ook grotere
bedragen. Jongens hebben doorgaans
zo'n 200 euro méér op hun spaarreke
ning staan dan meisjes. Kennelijk
hebben ouders ook meer vertrouwen
in hun zonen dan in hun dochters,
want de jongens in het Nationaal
Scholierenonderzoek mogen vaker
dan de meisjes zelf over hun saldo be
schikken.
Ouders kunnen hun kinderen al vroeg
leren sparen. Volgens het Nibud is dat
vanaf een jaar of zeven. Een land moet niet alleen
een beetje kunnen rekenen, maar ook besef van
tijd hebben. Het moet immers wel wat geduld
kunnen opbrengen. In het begin moeten de
spaarperiodes niet te lang zijn. Een paar weken is
lang genoeg. Daarna kan de periode wat worden
zoeterwoude/anp - De bouw
concerns Koop Tjuchem en het
Franse Bouygues maken ge
bruik van dik onderbetaalde
buitenlandse werknemers bij de
aanleg van de hogesnelheidslijn
(HSL) door het Groene Hart. Dat
heeft bestuurder Van Rijssel van
de Hout- en Bouwbond CNV
gisteren gezegd.
Het gaat volgens Van Rijssel om
Portugezen die 50 tot 100 euro
ontvangen voor een week van
lange dagen werken. „Maar al
leen als ze er hard om roepen",
aldus Van Rijssel. De bouwvak
kers, vooral Portugezen, zijn in
dienst bij uitzendbureau Unlü-
türk Baustahlarmierung bv dat
sinds begin vorig jaar staat inge
schreven bij de Kamer van
Koophandel.
„Het bedrijf moet zich daarom
aan de Nederlandse CAO hou
den", stelt de CNV-er. Hij heeft
Koop Tjuchem in een brief ge
vraagd zijn verantwoordelijk
heid te nemen. Het vakantie-
tegen zijn schuldeisers te be
schermen. „Er wordt hierover al
weken heftig gespeculeerd.
Maar we doen al het mogelijke
om een faillissementsaanvraag
te voorkomen." Branchegeno
ten United Airways en US Air
ways verkeren reeds in deze si
tuatie.
American Airlines is op zoek
naar een nieuw krediet van 1,5
miljard dollar om zijn activitei
ten te kunnen voortzetten. Ook
al lukt deze financiering, dan
nog zou het bedrijf kiezen voor
een faillissementsaanvraag om
zijn kaspositie te beschermen,
beweren de door The New York
Times aangehaalde betrokke
nen.
Het aantal luchtvaartpassagiers
is sinds het uitbreken van de
oorlog in Irak scherp gedaald.
Vooral Amerikaanse vliegmaat
schappijen raken hierdoor in
grote problemen. De branche
heeft al forse klappen gekregen
als gevolg van overcapaciteit en
de aanslagen van 11 september
2001 in de Verenigde Statèn.
verlengd. Kies in het begin ook concrete spaar-
doelen: een spelletje, een barbie, een auto. Als de
kinderen het sparen eenmaal door hebben, kan
de spaarpot al snel plaatsmaken voor een bank- of
spaarrekening met een paar procent rente.
Spaarders op de middelbare school zijn inmiddels
bedreven om wat verder vooruit te kijken. De
meeste leerlingen, zo blijkt uit het Nationaal
Scholierenonderzoek, sparen voor later om iets
achter de hand te hebben. Voor de studie of in
een enkel geval om het bedrijf van de ouders over
te kunnen nemen. Natuurlijk wordt er ook ge
spaard om een specifiek doel te kunnen realise
ren: voor een scooter, een stereo-installatie of lek
ker op vakantie naar Spanje. Er waren trouwens
maar weinig leerlingen in het onderzoek die aan
gaven te sparen omdat het van hun ouders moest.
Zelf je doelen stellen en ze vervolgens zelf realise
ren: daar leer je het meeste van. Hoewel het voor
de dertig procent van de leerlingen die niet weten
wat sparen is, geen slechte zaak zou zijn als hun
ouders dat wat meer zouden stimuleren.
Meer informatie:
www.nibud.nl
fonds en het pensioenfonds
heeft hij gevraagd om meer in
formatie. De Belastingdienst is
inmiddels een onderzoek be
gonnen.
Van Rijssel vermoedt dat zeker
100 Portugezen op deze manier
aan het werk zijn of zijn geweest
bij de tunnelbouw. Hij heeft
contact met negen van hen die
in een wrakkig pensionnetje
dicht op elkaar zijn gehuisvest.
Vijf andere Portugezen zijn te
ruggereisd omdat zij 'dit soort
slavernij' zat zijn.
Koop Tjuchem laat in een reac
tie weten zich niet te herkennen
in het beeld dat de CNV-bond
van het bedrijf schetst. De on
derneming wacht in ieder geval
het onderzoek van de Belasting
dienst af, voordat ze zelf eventu
eel actie onderneemt. „Maar wij
verwachten niet dat uit dit on
derzoek iets naar voren zal ko
men dat niet door de beugel
kan", zei een woordvoerster.
amsterdam/anp - Nederlanders
pinnen gemiddeld 112 keer per
jaar. In 2000 lag het jaarlijkse ge
middelde nog op 100 pintrans-
acties, zo blijkt uit onderzoek
dat het NIPO gisteren publiceer
de. Vooral voor grotere bedra
gen halen Nederlanders vaak de
pinpas uit de portemonnee.
Ruim viervijfde van de betalin
gen boven de 50 euro wordt met
de bankpas afgerekend.
Door de verdere opmars van het
pinnen verdwijnt de creditcard
naar de achtergrond. Hoewel
bijna de helft van de Nederlan
ders een creditcard heeft, zegt
één op de vijf zijn kaart zelden
of nooit te gebruiken. Het NIPO
wijt deze trend ook aan de in
voering van de euro. Bij reizen
binnen Europa kunnen Neder
landers voortaan eenvoudiger
met contant geld betalen.
Voor de chipknip loopt Neder
land nog altijd niet echt warm,
aldus het onderzoeksbureau.
Weliswaar heeft driekwart van
de consumenten een chipknip,
maar ze vinden er veel nadelen
aan kleven. Mensen zijn huive
rig voor de chipknip, omdat het
betaalpasje niet met een pinco
de is beveiligd. Bij verlies of dief
stal kan iemand het saldo op de
kaart zonder meer gebruiken.
Ook vinden eigenaren van de
chipknip dat ze minder zicht op
hun uitgaven hebben als ze met
het pasje betalen.
Ruim de helft van de jongeren
(tussen de 16 en 35 jaar) zegt
dan ook de chipknip nooit te ge
bruiken. Dat de betaalmethode
toch terrein wint, komt voorna
melijk doordat meer gemeenten
hun parkeermeters uitsluitend
via deze pas laten lopen.
BEURS IN ZICHT
Absurd om hieraan geld te ver
dienen. Dat was de reactie van
velen, die met ontsteltenis zagen
hoe de beurskoersen omhoog
schoten direct nadat de Ameri
kanen en Britten de oorlog in
Irak waren begonnen. In twee
dagen tijd boekte de AEX-index
een winst van bijna twintig pro
cent. Aandelen die kort daar
voor nog onder zware druk had
den gestaan lieten nu de groot
ste koersstijgingen noteren.
In de weken daarvoor was de
beurs in een draaikolk terecht
gekomen. Zonder duidelijk aan
wijsbare reden buitelden verko
pende beleggers over elkaar
heen en de aandelenkoersen
werden in een steeds sneller
tempo omlaag gezogen. Analis
ten spraken over ca
pitulatieverkopen:
verkooporders van
beleggers die ten
langen leste het
moede hoofd in de
schoot werpen en
hun posities verko
pen, ongeacht de
prijs.
In de beleggingslite
ratuur zijn capitula
tieverkopen aan het
einde van een lange
neerwaartse trend
noodzakelijk, voor
dat aan een herstel
kan worden begon
nen. Bekend zijn de verhalen
over beleggers die precies op het
dieptepunt in de markt hun ze
nuwen verliezen en hun posities
overboord kieperen. Toen vori
ge week dan ook de beurs weer
omhoog scheerde, leek het veel
weg te hebben van een traditio
nele beurscyclus met traditione
le beursslachtoffers. Ongeacht
de aanleiding voor de scherpe
koersstijgingen die daarop volg
den. De vraag is echter of we het
dieptepunt op de aandelen-
beurs nu gezien hebben.
Bij de oude Romeinen heette de
oorlogsgod Mars. De maand
maart - de maand waar we nu in
leven - is naar deze meneer ge
noemd.
Men beschouwde Mars via zijn
verbintenis met de godin Venus
als de vader van Romulus en
Remus, de stichters van de stad
Rome. Oorspronkelijk was hij de
god van de vruchtbaarheid en
de wasdom: later kreeg hij ech
ter zijn status van oorlogsgod.
Wanneer de Romeinse legioe
nen ten strijde trokken, verza
melden ze zich bij de oude tem
pel van Mars Gradivus, dat is hij
die het leger voorgaat in de
strijd.
Nog verscheidene eeuwen daar
voor hadden de Grieken al hun
oorlogsgod Ares. Hij was de
Wim Fonteine
Private Banking
ABN Amro Haarlem
zoon van Zeus en Hera en was
om zijn wreedheid en strijdlust
gehaat bij alle goden, zelfs bij
zijn eigen vader. Ares had een
geweldige gestalte en een don
derend stemgeluid. In snelheid
overtrof hij alle andere goden.
Gruwelijke figuren zoals Dei
mos, Phobos en Eris, de perso
nificaties van achtereenvolgens
de schrik, de angst en de twist,
waren zijn vaste metgezellen.
Alleen tegen de lieftalligheid van
Aphrodite was Ares niet opge
wassen; de mythe schetst hem
als haar ietwat potsierlijke min
naar.
Oorlog is daarmee van alle tij
den, maar iedere nieuwe oorlog
is weer even afschrikwekkend.
Haar overweldigende gestalte
overdondert en ver
schrikt. Het kan niet
anders dan dat de fi
nanciële markten in
de ban zijn van de
ontwikkelingen aan
het front.
Oorlog beïnvloedt op
verschillende manie
ren het gedrag van
beleggers. In de eer
ste plaats langs de
weg van de risicohou
ding. Voordat de oor
log begon, verkoch
ten beleggers aande
len uit angst voor het
uitbreken van de oor
log. In de beurskoersen werd op
die manier een zekere 'oorlogs-
premie' verdisconteerd. Naar
mate de kans op een snelle af
loop van de oorlog groter lijkt,
kan deze oorlogspremie weer uit
de koersen verdwijnen en gaan
de beurzen omhoog.
In de tweede plaats heeft de
oorlog duidelijke gevolgen voor
de economie. NieÏBlleen door
dat de olieprijs omhoog is ge
schoten, maar ook doordat pro
ducenten en consumenten in
het licht van de enorme onze
kerheden hun investeringen en
bestedingen uitstellen. Beide
factoren drukken de economi
sche groei. En die zag er toch al
niet zo stevig uit.
Het is dan ook niet ondenkbaar
dat de krachtige beursrally van
vorige week gedoemd is om te
smoren, al kunnen de koersfluc
tuaties van dag tot dag ontzet
tend groot uitvallen. Op zijn
minst is de conclusie gerecht
vaardigd, dat de belegger in
aandelen nog altijd te maken
heeft met reusachtige onzeker
heden en dito risico's. Persoon
lijk hoop ik dat Aphrodite op tijd
ten tonele zal verschijnen. Als zij
zegt: „Let's twist again", dan
klinkt dat toch heel anders dan
wanneer een Amerikaan dat
zegt.
