OORLOG IN IRAK
VS: Gevaarlijkste fase begint
Bagdad al eeuw prooi van buitenlandse veroveraars
Geschil Londen en VS
over herstellen haven
Regering: Patriots niet
zomaar weg uit Turkije
Tv-generaals maken van oorlog potje voetbal
MmÊKÊmÊmmKmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmÊamÊmmmM
irkse weigering
Hengt oorlog'
ggiGTON - Turkije heeft
grote vergissing' gemaakt
de komst van Amerikaan-
jlitairen te weigeren, en
door een noordelijk front
akte frustreren. Dat zei de
nkaanse onderminister
defensie Wolfowitz gisteren
ft Congres. „Het einde van
orlog zou zeker dichterbij
geweest als we nu een ge-
ende macht in het noorden
Irak hadden gehad."
fowitz benadrukte wel dat
ije de VS toestemming
[gegeven zijn luchtruim te
H uiken. Eén congreslid sug-
erde Turkije een boete op
11 ggen omdat het land de
10 Den niet wilde toelaten,
er
i lerika bidt en
it voor hulp
hington - Het Amerikaanse
{ment heeft gisteren beslo-
om het land een dag lang te
n bidden en vasten om God
Igen de troepen in Irak te-
de vijand en de bevolking
terrorisme te bescher-
President Bush moet een
voor de biddag vaststel-
Ook blijkt dat de vraag naar
onder de in en rond Irak
«erde Amerikaanse militai-
ng groot is. Een Ameri-
ise evangelisatiebeweging
nog 40.000 aanvragen
een 'frontbijbel' liggen.
if dreigt voor
nse cateraar
mgton - Een groep Repu-
ten in het Huis van Afge-
gden wil dat het Penta-
;t contract met het Franse
•drijf Sodexho voor de
oorziening van de
marine ontbindt,
tege het Franse verzet te-
e oorlog in Irak. Het con-
s jaarlijks 828 miljoen eu-
ird. „Wij verafschuwen
ee om Amerikaanse dol-
i een Frans bedrijf te stop-
aldus de Republikeinen,
eëindiging van de relatie
i Sodexho en het leger zal
;e regering laten voelen
economische conse-
zijn verbonden aan
internationale politiek."
irinier verkiest
by boven Irak
Een Amerikaanse
bij de
leeft als moeder moe-
kiezen tussen uitzending
Irak en haar vier maanden
baby. Jennifer Washing-
i eetrouwd met een man
okbij de marine dient, en
i januari al naar het Golf-
dwerd gestuurd. Zij kreeg
iweek ook het bevel om
[Irak te vertrekken. Toen ze
pde vanwege haar zoontje,
ze te horen dat ze het
maar moest opgeven
adoptie. Washington dien-
ip haar ontslag in.
(Irak misbruikt
eren soldaten
i- Iraakse troepen mis
ken kinderen om hun va-
te dwingen mee te vech-
Dat zei de Amerikaanse ge-
al Brooks gisteren op een
conferentie in Qatar. Iraak-
ilitairen zouden kinderen
ikken, om vervolgens de
nen in hun families te
igen zich bij het leger aan
n[ riten. Anders worden de
eren geëxecuteerd. „Het
uik van zulke methodes
laan hoe wanhopig het le-
P ran Saddam Hussein is", al-
01 de generaal. Hij had geen
nf ijzen, maar benadrukte dat
m lepersconferenties 'strikt
raarheid' wordt verteld.
da
5 lekpartij na
lie over oorlog
6 Ivt - Een 48-jarige Zwitser
s' ftinesische afkomst heeft
collega vijftien messteken
tdiend na een meningsver-
lover de oorlog in Irak. Het
irige slachtoffer, een Frans-
i overleefde de steekpartij,
sns de messentrekker had
collega hem al maanden
idaagd over de oorlog,
ede Fransman woensdag
lat de VS 'paddestoelwol-
boven Irak zouden ontke-
n, stak de dader hem neer.
nan is beschuldigd van po-
tot moord. Hij zei tegen de
ie dat hij alleen spijt had
bet feit dat hij zijn slachtof-
iet had afgemaakt.
vinden fortuin
n Iraaks geld
hington - De VS zeggen in
y *eek tijd grote hoeveelhe-
r zwart geld van Irak te heb-
gevonden in andere lan-
Dat heeft adviseur David
auser van het Amerikaanse
sterie van financiën giste-
jezegd. Het zou gaan om
lerden miljoenen dollars,
auser maakte niet duidelijk
[het geld was gevonden,
bmogelijlk afkomstig van
kokkel, en geld dat is ach-
thouden van het olie voor
kei-programma van de VN.
VRIJDAG 28 MAART 2003
Nieuwe generatie bunkerkrakers
De Amerikanen gooien met de Storm Shadow een nieuw
projectiel in de strijd om van grote afstand bunkers van
gewapend beton te doorboren. De raket is uitgerust met een
multifunctionele lading die twee maal zo dikke muren als tot
dusver kan slechten. Eén raket kost 1,2 miljoen euro.
T«rr*lnprofl«l navlg atiesy«ta«m - TERP ROM
1Raket kan op max. 400 km van 3. Raket duikt op.
het doel worden gelanceerd. Infraroodsensor wordt
2. Vliegt laag over de grond. Benu geactiveerd
GPS en TERPROM om de contouren
van het terrein te volgen. i
den haag-new york/gpd-ap -
De Amerikaanse minister van de
fensie Rumsfeld hoopt nog altijd
dat de inwoners van Bagdad in
opstand komen tegen Saddam
Hussein en zijn Baathpartij, zo zei
hij gisteren. Volgens Rumsfeld
gaat met de aanval op Bagdad en
het noordelijker gelegen Tikrit de
gevaarlijkste fase in van 'Opera
tie Iraakse Vrijheid'.
Eerder hadden zowel president
Bush als de Britse premier Blair
geweigerd een uitspraak te doen
over de duur van de oorlog. „De
oorlog zal net zo lang doorgaan
als het duurt om hem te win
nen", zei Bush. „We gaan door
tot de klus is geklaard", voegde
Blair eraan toe. De twee be
schuldigden de Irakezen van
'ongekende wreedheden'.
Op hun beurt beschuldigden
Iraakse leiders de VS ervan be
wust burgerdoeleinden te bom
barderen om het moreel van de
bevolking te knakken. Daarbij
werd onder meer gedoeld op de
raketinslag woensdag op een
markt, waarbij 14 burgers wer
den gedood.
Aan de diverse fronten in het
zuiden zijn de gevechten weer
in volle hevigheid opgelaaid, nu
de zandstormen zijn uitgeraasd
en het niet meer regent. Zware
strijd wordt geleverd rond Nasi-
riya, waar kleine Iraakse eenhe
den nog steeds de Amerikaanse
verbindingslijnen bestoken, en
Samawah in Midden-Irak. Hier
bevindt zich een strategische
brug, belangrijk voor de opmars
Familie gedode Brit
woest over 'leugens'
De familie van één van de
tweede dode Britse soldaten
die op tv zijn getoond, heeft
premier Blair beticht van leu
gens. Blair had gezegd dat de
twee zijn geëxecuteerd door
Irak. Luke Allsopp is echter
gedood in de strijd, zo zegt
zijn zus in The Daily Minor.
De Arabische zender al-Ja-
zeera toonde de lijken van
het duo, Blair zei gisteren
aanwijzingen te hebben dat
de mannen zijn geëxecu
teerd. Irak heeft dat in alle
toonaarden ontkend. Volgens
Allsopps zus heeft het leger
de familie meegedeeld dat de
24-jarige Luke bij Safwan met
zijn voertuig in een hinder
laag is gelopen, en vrijwel
meteen is gedood.
richting Bagdad. Duizenden in
woners van Nasiriya en Basra,
verder in het zuiden, zijn van
wege de gevechten en het tekort
aan water en voedsel hun
woonplaats ontvlucht Volgens
het Britse leger worden de
vluchtelingen beschoten door
Iraakse militairen. De Britten
hebben toegegeven dat de ver
overing van Basra gezien de felle
tegenstand door Iraakse milities
'nog ver weg is'.
De Amerikaanse legerleiding
verwacht dat het binnen drie
dagen bij Karbala, tussen Najaf
en Bagdad, tot een treffen komt
met een Iraakse kolonne die
vanuit Bagdad zuidwaarts is ge
trokken. De Irak-oorlog heeft de
afgelopen acht dagen aan zeker
28 Amerikaanse en 22 Britse sol
daten het leven gekost. Aan
Amerikaanse kant worden nog
16 soldaten vermist. De Iraki's
zeggen 7 Amerikanen krijgsge
vangen te hebben gemaakt. Vol
gens het Iraakse ministerie van
informatie zijn tot nu toe zeker
350 burgers gedood, terwijl en
kele duizenden mensen gewond
raakten. De VS beweren 4000
Iraakse krijgsgevangenen te
hebben gemaakt.
Een aantal Arabische landen
heeft gisteren in de VN-Veilig
heidsraad een onmiddellijk ein
de geëist aan de Amerikaans-
Britse oorlog tegen Irak. De
Amerikaanse VN-ambassadeur
verliet de bijeenkomst, nadat de
VS er door de Iraakse ambassa
deur van werden beschuldigd
het Iraakse volk te willen uitroei
en. Meer dan tachtig regerings
vertegenwoordigers hebben tij
dens de eerste openbare verga
dering van de Veiligheidsraad
sinds het beging van de Irak-
oorlog over het conflict gespro
ken. Een grote meerderheid was
tegen de oorlog en slechts onge
veer tien landen steunden
openlijk het Amerikaans-Britse
beleid. Een resolutie tegen de
oorlog werd niet ingediend, om
dat zowel de VS als Groot-Brit-
tannië vetorecht hebben in de
Veiligheidsraad.
door Matt Crenson
new vork/AP - Eerst kwamen de
Mongolen, daarna de Ottomanen
en vervolgens de Perzen. Er volg
den nog vele anderen. Bagdad,
bakermat van de beschaving, viel
in de loop der eeuwen ten prooi
aan tal van veroveraars. In de Eer
ste Wereldoorlog werd de stad
op de Turken veroverd door de
Britten, maar het kostte hen dui
zenden slachtoffers. Nu lijkt het
de beurt te zijn aan de Amerika
nen en hun bondgenoten.
„Het is een tamelijk kwetsbare
stad", zegt Arthur Goldschmidt,
hoogleraar in de geschiedenis
van het Midden-Oosten aan de
Universiteit van Pennsylvania.
Bagdad is vandaag de dag een
uitgestrekte industriële metro
pool met een netwerk van auto
wegen. Onder de Abbasied-ka
liefen, die Bagdad in 762 tot hun
hoofdstad maakten, was het een
ommuurd bastion van cultuur
en onderwijs. Toen Europa nog
in de vroege Middeleeuwen ver
keerde, vertaalden moslimge
leerden in Bagdad oude Grieks-
hellenistische teksten in het Ara
bisch, vonden ze algebra uit en
schiepen ze literaire meester
werken.
Die gouden periode liep al ten
einde toen de Mongolen Bagdad
in 1258 brandschatten. Ze wer
den geleid door Hoelagoe Khan,
een ldeinzoon van Dzjengis
Khan. Hoelagoe's leger van
200.000 manschappen had geen
enkele moeite met de 20.000 ca
valeristen die het buiten de stad
tegenkwam. Bagdad bood een
week lang verzet aan de belege
ring, en gaf zich toen over.
De Mongolen verwoestten bi
bliotheken en moskeeën, ver
nielden en plunderden kostbare
kunstvoorwerpen, en doodden
honderdduizenden mensen.
Om ervoor te zorgen dat de stad
nooit meer zou herstellen, ver
nietigden de Mongolen het irri
gatiesysteem dat de landbouw
gronden bruikbaar maakte. Het
vruchtbare land viel ten prooi
aan de woestijn, en het zou tot
de twintigste eeuw duren voor
dat het systeem volledig was
hersteld. Nadat de Mongolen
zich rond 1500 hadden terugge
trokken, werd Bagdad de inzet
Bij de linies rond Bagdad wordt al strijd gevoerd. Een Amerikaanse hospik buigt zich over een gewond Iraaks kind. Foto: AP/Brant Sanderlin
van de strijd tussen de Ottoma
nen (Turken) en de Sefavieden,
sji'itische moslims die opereer
den vanuit Perzië. Er zouden
nog vele machtswisselingen vol
gen voordat de Ottomaanse sul
tan Moerad IV de stad in 1638
veroverde.
Tegen die tijd was de periode
van cultuur, macht en rijkdom
louter een herinnering. Bagdad
raakte onder het Ottomaanse
bestuur steeds verder in verval,
totdat de stad in de Eerste We
reldoorlog door de Britten werd
ingenomen. De Turken hadden
zich verbonden met de Duitsers
en werden zo automatisch de
vijand van de geallieerden.
De Britse opmars verliep net als
die van de huidige coalitie aan
vankelijk uiterst voorspoedig.
Het leger, onder leiding van ge-
neraal-majoor Sir Charles
Townshend, veroverde in 1914
het zuidelijke Basra en rukte
noordwaarts op. Toen kwam de
ommekeer. In november 1915,
op 24 kilometer van Bagdad,
bleken Townshend en zijn
11.000 manschappen tegenover
een overweldigende meerder
heid aan Turkse militairen te
staan. Bovendien waren de Brit
ten afgesneden van hun bevoor
rading.
Nadat hij ongeveer 40 procent
van zijn manschappen had ver
loren, trok Townshend zich te
rug in de stad al-Kut. Na een be
leg van bijna vijf maanden en
vier mislukte reddingspogingen
die 23.000 levens kostten, gaven
de Britten zich over. Zij hergroe
peerden zich echter, zorgden
voor nieuwe bevoorradingslij-
nen en benoemden een nieuwe
bevelhebber, luitenant-generaal
Stanley Maude. In maart 1917
wist Maude, met een leger dat
viermaal zo groot was als dat
van Townshend, eindelijk Bag
dad in te nemen.
Net als eerdere veroveraars kre
gen de Britten een weinig vrien
delijk welkom in Irak. Zij ont
hielden zich van plunderingen
en slachtpartijen zoals de Mon
golen, maar organiseerden wel
strafexpedities, waarbij opstan-
Een Amerikaanse militair heeft zijn stelling betrokken bij het vlieg
veld Harir, op zo'n vijftig kilometer van de stad Irbil in Noord-lrak.
Daar landden gisteren duizend parachutisten, de voorhoede van een
grotere legermacht die samen met Koerdische strijders een noorde
lijk front moet gaan vormen. Foto: AP/Hasan Sarbakhsian
londen-new york/anp-ap -
Tussen de Verenigde Staten en
Groot-Brittannië is verdeeldheid
ontstaan over de Amerikaanse
plannen voor wederopbouw
van de Iraakse zeehaven van
Umm Qasr. De Britten willen
dat Iraakse firma's de klus uit
voeren, en niet een Amerikaans
bedrijf dat deze opdracht kreeg
toegespeeld. Dat bericht de Brit
se krant The Guardian.
Het Amerikaanse bedrijf Steve
doring Services of America (SSA)
uit Seatlle kreeg eerder deze
week het contract van 4,8 mil
joen dollar voor de wederop
bouw van de haven. De Britse
luchtmachtmaarschalk Brian
Burridge, de hoogste Britse offi
cier in de Golfregio, vindt dat
Iraakse firma's de haven moeten
herstellen. De Britten zeggen dat
ze niet willen optreden als im
perialistische veroveraars. „Dit
is geen bevrijding op onze voor
waarden. Ons uiteindelijke doel
is alles over te dragen aan het
Iraakse volk", aldus een andere
Britse officier.
Al eerder verstrekte de Ameri
kaanse instantie die de op
drachten verdeelt een contract
aan een dochteronderneming
van het Texaanse oliebedrijf
Halliburton. Die toewijzing is
omstreden, omdat de Ameri
kaanse vice-president Dick Che
ney tot voor kort leiding gaf aan
dit bedrijf en hier nog steeds
een adviserende rol speelt. In
totaal heeft zijn er acht contrac
ten te verdelen voor het herstel
van onder meer bruggen en
vliegvelden.
De Veiligheidsraad heeft giste
ren ingestemd met het voorstel
om VN-topman Kofi Annan
voor 45 dagen de leiding te ge
ven over het olie voor voedsel
programma voor Irak. Het pro
gramma voorzag tot voorkort 60
procent van de Iraakse bevol
king van voedsel, maar werd op
geschort voordat de vijandelijk
heden uitbraken. De Ameri
kaanse president Bush en de
Britse premier Blair hebben te
vreden gereageerd op de uit
spraak van de Veiligheidsraad.
dige stammen vanuit gevechts
vliegtuigen werden bestookt.
Ondertussen zorgden zij er voor
dat zij en hun Amerikaanse
bondgenoten rijkelijk aan hun
trekken kwamen in de olievel
den, een situatie die voortduur
de tot ver nadat Irak in 1932 on
afhankelijk was geworden.
Volgens historica Phebe Man-
doen de Amerikanen en hun
bondgenoten er goed aan reke
ning te houden met het diepe
wantrouwen dat de Irakezen te
genover buitenlandse verove
raars koesteren. „Het is een land
met een sterke nationalistische
traditie, vooral als je in de buurt
komt van Bagdad. Ze houden er
niet van bezetters."
den hjvag/gpd - Nederland zal
bij een Turkse inval in Noord-
lrak alleen in NAVO-verband
besluiten of zijn Patriot-eenhe
den in Turkije blijven staan om
de bevolking daar te bescher
men. De regering beslist dat niet
op eigen houtje, meldden de
ministers Kamp (defensie) en
De Hoop Scheffer (buitenlandse
zaken) gisteren tijdens overleg
met de Kamer.
„Stel: Turkije valt op maandag
Noord-lrak binnen. Wij zijn op
dinsdag weg en op woensdag
schiet Saddam Hussein een
Scud met chemische lading af
op de stad Diyarbakir. Dat wil je
toch niet op je geweten hebben?
vindt Kamp. De Patriots die
nen immers om Scuds uit te
lucht te plukken.
Een waarschuwing aan Turkije
dat het met zo'n invasie het fel
begeerde lidmaatschap van de
Europese Unie op het spel zet,
vindt De Hoop Scheffer 'een
loos gebaar'. Turkije weet vol
gens de minister heel goed
waartoe de wens om EU-lid te
worden verplicht. Er is onder
meer via de ambassadeurs in
Ankara en de NAVO druk op
Turkije uitgeoefend om Noord-
lrak niet binnen te vallen. Tur
kije is bevreesd dat de Koerden
in Noord-lrak een eigen staat
stichten.
In de oorlog tegen Irak zelf wil
Nederland geen actieve militaire
rol spelen. Dat afgelopen zater
dag de Nederlandse verbin
dingsofficier Blom tijdens een
persconferentie naast de Ameri
kaanse generaal Franks stond,
betreurde Kamp dan ook zeer.
Daarmee werd volgens de Ka
mer de suggestie gewekt dat Ne
derland de oorlog toch militair
steunt, terwijl Blom slechts ver
bindingsofficier is. Hem treft
geen blaam: hij had vooraf net
jes toestemming gevraagd. Die
was verleend vanuit het crisis-
beheersingscentrum van Defen
sie dat hierover gaat.
door John Wanders
new york - Soms krijg je als tv-kijker in Amerika
de indruk dat de oorlog in Irak weinig anders is
dan een spannende voetbalwedstrijd. Deze on
gepaste vergelijking dringt zich als vanzelf op
zodra een van de vele oud-generaals die door
zenders zijn ingehuurd om de troepenbewegin
gen te becommentariëren zijn mond opendoet.
Het is alsof je Johan Cruijff in de NOS-studio
een wedstrijd van Ajax hoort analyseren: 'Als je
er nou maar voor zorgt achter hun achterste li
nie te komen, dan heb je altijd een mannetje
meer'.
'Elk voordeel heb zijn nadeel', ook in Irak, zo le
ren we van de tv-generaals. Temidden van de
verwoesting van mensenlevens die ook deze
oorlog weer met zich meebrengt, klinken hun
klinische analyses soms licht absurdistisch.
„Wij militairen hebben een hekel aan een eerlijk
gevecht, wij houden van een oneerlijk gevecht"
Beelden van zware bombardementen op Bag
dad worden becommentarieerd als ware het
een oogstrelende vuurwerkshow: 'Magnifiek
werk! Geweldig! Ongekende vuurkracht!'. Wa
tertandend worden de ultramoderne wapensys
temen van de Amerikanen toegelicht. En ver
gaat het de Amerikaans-Britse coalitie even iets
minder op het slagveld, dan zie je bij menig
miltair analist een vertrouwde reflex: de politiek
krijgt de schuld. „Tommy had dit probleem niet
gehad als hij die twee extra divisies had gekre
gen waar hij om vroeg", betoogde gisteren ge
neraal Michael Short (MSNBC) over het niet
volledig gehonoreerde wensenlijstje van gene
raal Tommy Franks, de commandant van de in
vasiemacht. Wat de tv-generaals verenigt, is
hun diepe sympathie voor de Amerikaanse en
Britse mannen en vrouwen in uniform.
„Iedere generaal die ooit voor mij gewerkt
heeft, is nu in dienst van een van de tv-stations
om de oorlog van commentaar te voorzien",
constateerde deze week de Amerikaanse minis
ter van buitenlandse zaken Colin Powell. Hij
was onder de voorgaande twee regeringen lan
ge tijd leider van de gezamenlijke chefs van sta
ven, de hoogste militaire officier van het land,.
De tv-generaals zijn veelal persoonlijk bevriend
met de Amerikaanse commandanten in Irak.
Een enkeling was eind vorig jaar zelfs nog be
trokken bij de voorbereidingen voor de oorlog.
Anderen stonden aan het hoofd van andere
Amerikaanse campagnes, zoals die in Panama
en Kosovo, of namen deel aan eerdere operaties
tegen Irak. Menigeen zal met de benen op tafel
een biertje hebben gedronken met comman
dant Franks.
Dit riep in Amerika de vraag op of deze militaire
commentatoren mogelijk té goed geïnformeerd
zijn. Is het denkbaar dat zij ongewild aan de vij
and verklappen hoe de campagne in Irak zich
ontrolt? Brengen ze met hun analyses de eigen
troepen in gevaar? Generaal Wesley Clark,
NAVO-commandant tijdens de oorlog in Koso
vo en nu in dienst van CNN, zegt hierover dage
lijks vragen van kijkers te ontvangen. „Wij zijn
hypergevoelig voor de veiligheid van onze mili
tairen", zei hij in The New York Times. „Nie
mand van ons heeft de plannen van de coalitie
gezien. En wij zullen onze militaire collega's
ook niet naar die plannen vragen."
'Magnifiek werk! Geweldig! Ongekende
vuurkracht!' Foto: Reuters/Faleh Keiber
■ROACH (Bom mat
effectvergrolenda lading)
-wapansytteam
TRI 60-30
turbofanmotor
Infraroodsensor
in werking tijdens
laatste fase
1. infraroodsensor
spoort het doel op
2. Explosieslaat gat fi
het oppervlak.
Lading gloeiend metaal
doorboort plafond van
bunker (tot zes meter dik)
3. Bom volgt
de gemaakte
opening
4. Bom ontploft
in bunker
O GRAPHIC NEWS/RD/GPD
Bronnen o.a. Jane's,
Matra-BAe Dynamics Ltd
