Een Franse verrassing in België TOERISME 'Reizen is een noodzakelijk kwaad' "&EN Vaarwel HOC 303 VRIJDAG 28 MAART 2003 C I JTÏ R S HOE KOM JE ER. Tournai (Doornik) ligt op ongeveer 300 kilometer van Amster dam Aanbevolen route: (E17) Antwerpen - Gent - Kortrijk - (E427) Tournai. De stad ligt aan de spoorlijn. LOGIES. Tournai heeft meerdere hotels variërend van luxueus (vier sterren) tot eenvoudig (een ster). Ook is er een jeugd herberg. een camping en meerdere cham- bres d'hötes. Meer informatie: Office du Tourisme. RESTAURANTS. Het aantal restaurants in Tournai is legio. Le Carillon op de Grand Place heeft ook volgens de Michelingids een verfijnde keuken; 1' Eau a la Bouche aan de Quai du Marché au Pissons 8a houdt het iets eenvoudiger, maar heeft een schitterende wijnkaart. Typisch Bel gisch is Bistrot de la Cathedrale vlak bij het Office du Tourisme. RONDLEIDINGEN. Door het Office du Tourisme is een rondleiding uitgezet (met folder) die ongeveer anderhalf uur duurt. Eventueel kan er gebruik worden gemaakt van een gids (indien gewenst Nederlands talig). Ook vertrekken er vanuit Tournai boottochten over de Schelde. BEZIENSWAARDIGHEDEN. De kathe draal wordt als de mooiste van België be schouwd, maar van het interieur is we gens een intensieve restauratie helaas weinig te zien. Hoogtepunten: een schil derij van Rubens en het doksaal. In de schatkamer van de kathedraal (ingang aan de achterzijde) staat één van de zogeheten 'zeven kunstwonderen van België', het door Nicolaas van Verdun gemaakte schrijn van Onze Lieve Vrouwe dat vooral imponeert door de van de gezichten af te lezen emoties. Let ook op de 15e eeuwse wandtapijten. Het Museum voor Schone Kunsten is op zich zelf al een bezoek waard. Het is één van de latere meesterwerken van de archi tect Victor Horta. De permanente exposi tie met mooie schilderijen van onder meer Rogier Van der Weyden (geboren in Doornik), de veel te onbekende Louis Gal- lait, Monet, Seurat en Van Gogh past daar uitstekend in. Wie bedacht dat je de met een lettertang aangebrachte titels het best in zelfklevende plastic stripjes op de lijs ten kan plakken, moet een maand op wa ter en brood. Het Museum voor Tapijt- en Textielkunst getuigt op imponerende wijze van de Gouden Jaren van de Doornikse ta pijtweefkunst (15 en 16e eeuw). Voor een goed begrip is wel een gedegen kennis van het Frans nodig. Uitleg wordt name lijk alleen in deze taal verstrekt. Naast top stukken als 'de hongersnood van Jeruza lem' (zie hoe een moeder haar kind roos tert) en 'het leven van Hercules' hangt in het museum ook een aantal moderne wandkleden. In het atelier geeft madame Nicole een constante demonstratie van de weefkunst. Alle musea (waaronder onder meer ook nog met Museum voor Folklore en het Museum voor wapens en militaire ge schiedenis) zijn met uitzondering van dinsdag en op feestdagen dagelijks ge opend en de entreeprijzen lopen uiteen van 1 tot 3 euro per persoon Verdere highlights zijn onder meer het Belfort (het oudste van België), de Gatenbrug (pont des Trous), het Stadhuis (sleutel voor de crypte bij de balie), de op de Grand Canyon lijkende steengroeve van de CCB aan de Brusselse Steenweg (vier kilometer buiten Toumai) en de oudste Romaanse huizen van België aan de rue Barre-St-Bri- VERDERE INFORMATIE: Office du Tou risme, 14 Vieux marché aus poteries, B- 7500 Tournai, telefoon 0032.69.22.20.45 en/of internet www.tournai.be. In Neder land: Belgische Verkeersbureau voor Brussel en de Ardennen, Postbus 2324, 2002 CH Haarlem, telefoon 09 00 20 20 107 en/of e-mail belgisch.verkeersbu- reau@wxs.nl De vijf torens (oorspronkelijk moesten het er negen worden) van de kathedraal van Tournai met op de voorgrond de Gatenbrug. Foto's: Rob van den Dobbelsteen Volgens Shakespeare zou de naam er niet toe moeten doen. 'Ook al zou een roos anders heten, dan nóg geurt hij even zoet', schreef de Engelse bard met verpletterende logica. Maar dan wandel je door de straten van watje altijd Doornik hebt genoemd. En kom je al ras tot de conclusie dat het toch echt Tour nai behoort te zijn. Jawel, we zijn hier nog steeds in België! Maar kan het Franser? Op weg naar Toumai al, slaat de ver warring toe. Bij Ruien, fiets je nog langs de Schelde; vijf minuten verder op is het zomaar de Escaut. Geen schemergebied, niet een kilometer of wat wennen - nee pang! Hier spreekt men Frans. De Kwaremont, fameus obstakel in de Ronde van Vlaanderen ligt nog net op het randje. Drie kilo meter zuidelijker al zijn we in Wallo nië. En allez hè?, daar stuur je de cou reurs natuurlijk niet doorheen tijdens de hoogmis van het Vlaamse wielerle ven. Zo zou trouwens iedereen die vanuit het noorden komt, naar Doornik, par don Toumai, moeten reizen. Eerst een stuk - kan alleen op de fiets - over het langs de Schelde leidende jaagpad en dan links uit de flank, rechtstreeks de Vlaamse Ardennen in. Dit is het België van Karei Van Wijnendaele. Bedenker van de Ronde van Vlaanderen, maar bovenal de man (Joris Jacobs in 'Het Nieuwsblad' van 17 april 1965) 'die zijn volk leerde lezen'. De Koppen berg, de Kortekeer, de Oude Kware mont; het zijn drie met woeste kassei en bezaaide hellingen die ogenblikke lijk doen terugdenken aan die onver getelijke, al duizend keer geciteerde regel van Van Wijnendaele: 'Toen schruwelden onze wegen nog de el lende uit van hun bestaan en spraken de taal van Arm Vlaanderen.' Toumai is vanaf die verrukkelijke heu veltoppen nog niet te zien. Wel het stil golvende land met daarin de grote, witte boerderijen, de huisjes en de kerkspitsen van Zottegem, Ronse en - bij helder weer - ook Kortrijk. Waar ligt Wallonië? Dat bereik je van de één op de andere minuut, als je vanaf de Beeld van een schilderende Rogier Van der Weyden die in Tournai werd geboren. Kluisberg het kleine Orroir binnen dokkert. En vervolgens naar Escanaf- fles, Pottes en Herinnes fietst. Daar, bij dat laatste plaatsje, in een bocht van de rivier, .doemen totaal onverwacht, de vijf torens op van de kathedraal van Toumai. Hoog, grijs en oppermachtig. Dat overkomt een mens natuurlijk wel vaker. Dat hij zoiets indrukwekkends ziet, dat hij er onmiddellijk naar toe wil. Voor de kathedraal van Toumai geldt dat in dubbele mate. 'De mooiste van België' leert het meegevoerde reis boek (in dit geval de Agon Cultuur Reisgids België en Luxemburg) 'en misschien wel de belangrijkste in de Nederlanden'Kan best wezen, maar nu even niet Ja, de afsluiting van het koor doksaalblijkt zoiets te worden genoemd), uitgevoerd in Antwerpse renaissance doet de mond openvallen van bewondering. Maar meteen nadat de UNESCO het godshuis tot werel derfgoed had uitgeroepen (1999) werd er begonnen aan een grootscheepse restauratie. En een jungle van alumi nium bouwsteigers maken zelfs dit in terieur, waarin de Notre Dame van Pa rijs twee keer past, er niet mooier op. Snel naar buiten daarom maar weer. Naar de pretentieloze opgewektheid van de in mei 1940 volledig plat ge bombardeerde en vervolgens met zorg herbouwde Grand Place, een driehoe kig plein omzoomd door talloze esta- minets, eethuisjes en slechts een enke le winkel. Als we in de herberg waar we een café filtre drinken voorzichtig onze teleurstelling spuien over de buik van de kathedraal, vraagt de waard: 'Heeft u die Rubens gezien?' Zo zie je maar weer, ga nooit af op een eerste indruk. Bij het tweede bezoek - een kwartier later - blijven we zó lang han gen voor het in een vergeten hoekje hangende schilderij van de Vlaamse meester ('De verlossing van de zielen uit het vagevuur', je komt ogen te kort) dat we te laat zijn voor de afspraak met Frans Sinke. Ernstige gevolgen heeft dat gelukkig niet. Sinke haalt de verloren tijd mak kelijk in. Spring vooral een gat in de lucht als het Office du Tourisme hem aanwijst om u te vergezellen tijdens uw ontdekkingstocht door Toumai, maar trek wel uw hardloopschoenen aan. De in Yerseke geboren Sinke, bouwde - sinds hij naar België ver huisde -zo'n passie op voor zijn stad, dat niets onbesproken mag blijven, al les gezien moet worden. Hij rent als een marathonloper door straten en stegen en zelfs de 257 treden naar de omloop van het 70 meter hoge Belfort krijgen hem niet klein. 'Wat een uit zicht hè?' juicht hij eenmaal boven aangeland zonder hijgen, 'die toren staat hier al vanaf het eind van de 12e eeuw. Het is de oudste van het land.' De oudste, de mooiste, de gaafste! Waar in België hoor je die woorden vaker dan in Toumai? Dat kan je zo hebben, dat je totaal niet van gobelins houdt. Maar dan zie je in het Museum voor Tapijt- en Textielkunst het zins- begoochelende 'De hongersnood van Jeruzalem' en merkje dat je dat oor deel toch op z'n minst enigszins zal moeten nuanceren. 'Had u daar echt nog nooit iets van gehoord of gezien?', vraagt Sinke. En opnieuw verbaast hij zich oprecht over die 'relatieve onbe kendheid' van Toumai. Maar is het niet zo, dat de stad juist daardoor zo verrast? Zonder meer. Neem alleen al de ge schiedenis. Sinke kletst er met gemak een uur over vol. En laat in willekeuri ge volgorde namen vallen van nauw met de glorie van Frankrijk verbonden dames en heren als Clovis, Lodewijk XIV, Jeanne d' Are, Karei VII, Frans I en Phillipe August. De gids: 'Dat zie je er nu misschien niet meer zo aan af, maar voordat Clovis zijn hof in de 6e eeuw overbracht naar Parijs, was Toumai zelfs de hoofdstad der Fran ken. Ik bedoel maar. We hebben niet voor niets zoveel kunstschatten.' Toch mag niet alles worden herleid tot die roemrijke geschiedenis. Want dat Victor Horta juist voor Toumai zo'n aanvallig Museum voor Schone Kun sten ontwierp, was domweg het gevolg van een pesterijtje, ontstaan uit een knetterende ruzie tussen verzamelaar Henri van Cutsem en zijn woonstad Brussel. In Toumai zijn ze er blij mee. Want welk provinciestadje kan geuren met onbedaarlijk mooie doeken van beroemde schilders als Manet, Ru bens, Seurat, Monet en Ensor? Niette min: ook hier verrast Toumai. Want hoe bekend en bejubeld het in dit mu seum hangende 'Argentueil' van Ma- net ook moge zijn; de echte verbazing komt pas bij het zien van het portret dat Emile Claus maakte van zijn En dan moet het gevoelige 'Meisjes in Schoore' van Theodore Verstraete - even verderop - nog komen. Rob van den Dobbelsteen Hij geeft toe dat nog lang niet bij alle nieuwe bestemmingen van TUI vooraf zijn mening wordt gevraagd. En dus kan Nico Vis ser niet altijd tijdig in kaart brengen of het toerisme schade lijk is voor het lokale milieu. Of dat de plaatselijke bevolking de komst van reizigers op prijs stelt en ervan profiteert De manager en hoogleraar duurzaam toeris me heeft bij 's lands grootste touroperator nog een lange weg te gaan. Ook al loopt TUI met een milieumanager voorp in de reiswereld. Visser de omissie verklarend: „Binnen onze organisatie wordt erg zelfstandig gewerkt. Vanwe ge concurrentie en bedrijfsspio- nage worden nieuwe bestem mingen vaak achter gesloten deuren voorbereid en hoor ik al les pas als de brochure klaar is.' Soms krijgt Visser wel een voet tussen de deur. Zo keerde hij onlangs terug van een studiereis naar Kenia, een bestemming die TUI - met merken alsTIolland International, Arke en Kras - nieuw leven wil inblazen. Voor het toerisme in de wat afgelegen gebieden, zie ik daar grote mo gelijkheden', stelt hij vast. 'De mensen daar zien dat ze er voordeel aan kunnen hebben. Ze komen nu zelf met initiatie ven." En ook TUI's nieuwste winter zonbestemming Kaapverdië werd door hem beoordeeld, zij het op basis van informatie van collega's. 'Ik probeer in te schat ten wat het de bevolking ople vert, of ze er door het toerisme op vooruit gaan. Kaapverdianen zijn van nature vriendelijke mensen en toerisme biedt hen enig perspectief. Je moet het wel beheerst doen en niet, zoals in Ghana, hele vliegtuigen vol droppen met mensen die tege lijkertijd hetzelfde willen en ove rigens maar zelden echt in con tact komen met lokale mensen." Zijn eindoordeel over Kaapver dië was uiteindelijk positief. „Ik ben ervan overtuigd dat hun cultuur en tradities er niet onder lijden en dat de natuur geen schade ondervindt." Dat op een van de eilanden sekstoerisme in opkomst is - TUI heeft als eerste touroperator een internationale code tegen (kinder) sekstoerisme ondertekend - was hem niet be kend. In de brochure over Kaap verdië wordt daar niet voor ge waarschuwd. „Ik pak het op en als het zo is, wordt dat in de nieuwe folder rechtgezet" Ooit zei Visser dat hij eigenlijk het liefst af wil van de all inclu sive resorts, waarbij de toerist in principe het hotelterrein niet af hoeft. De reiziger moet volgens hem het platteland op. Niet al leen om zelf culturen te ontdek ken maar vooral omdat alleen zo de plaatselijke bevolking fi nancieel meeprofiteert. „Som mige toeristen willen nu een maal geheel verzorgd op reis", verdedigt Visser zich, „en wij moeten daarin meegaan. Dus doen we dat ook op Kaapverdië. Maar gelukkig is het merendeel van de accommodaties klein schalig." Visser gelooft stellig dat toeris me de armoede kan helpen op lossen. Maar hij geeft toe dat zo lang internationale regels, con trole en sancties ontbreken, ie dere hoteleigenaar in met name ontwikkelingslanden zijn mede werkers beneden het minimum loon kan betalen. Immers, de werkloosheid is er doorgaans zo hoog, dat iedereen een baantje wil, al levert het nog zo weinig op. Hij bestrijdt dat van de reis- som die een passagier aan TUI betaalt weinig tot niets op bij voorbeeld Kaapverdië terecht komt. „Wij moeten ook de bin nenlandse vluchten, de accom modaties, de gidsen en de ex cursies betalen." Reizen is een noodzakelijk kwaad, meent Visser. „Je kunt zeggen dat toerisme en milieu bescherming niet samengaan. Dat is ook wel waar, want toeris me betekent reizen en reizen betekent transport Maar je hoeft niet altijd ver weg te gaan. Wandelen en fietsen is het meest milieuvriendelijk, het vliegtuig - als je dat afeet tegen de uitstoot van C02 - het minst Maar ja hoe kom je anders in Afrika? Mensen willen daar naar toe. Dat kun je niet tegenhou den." Overigens doet TUI Ne derland iets terug voor het mi lieu door als eerste grote tour operator C02-uitstoot van vlieg tuigen te compenseren. Passa giers die het komende zomer seizoen met Robinson op va kantie gaan, betalen automa tisch 10 euro meer. Omdat jaar lijks zo'n 3.000 Nederlanders een Robinson-trip boeken, komt er ongeveer 30.000 euro be schikbaar. Daarvan kan 150 hec- Milieumanager Nico Visser van TUI: 'Er bestaat geen maatschappelij ke of politieke druk om het broeikasgevaar te verminderen?' Foto: GPD/Phil Nijhuis). tare nieuw bos worden geplant. Visser verwacht niet dat op kor te termijn voor andere TUI-rei- zen ook een C02-compensatie moet worden betaald. „Ons product wordt er duurder door en dan gaat concurrentie een rol spelen. Het lukt alleen als ieder een dat doet. Binnen de reis branche wordt daar al jaren over gesproken, maar tot nu toe heeft dat tot niets geleid." Vreemd vindt hij het, dat in het Kyoto-protocol waarin het ver minderen van de C02-uitstoot werd vastgelegd, vliegverkeer buiten beschouwing blijft. En - erger nog - dat niemand zich daar druk over maakt. „Merkt u iets van maatschappelijke of po litieke druk om het broeikasge vaar te verminderen? Ik niet!" REISBERICHTEN Bloot Bij het Frans Nationaal Verkeersbureau 'Maison de la Fra verscheen zojuist de Nederlandse vertaling van de gids wordt uitgegeven door de 'Club Franais du Naturisme', li brochure zijn de gegevens opgenomen van 40 aangesli kampeerterreinen die ongeveer 75 procent vertegenwoord van alle Franse naturistencentra. Bij de folder hoort ook kaart met daarop aangegeven de plekken waar de kam| terreinen zich bevinden. Kaart en brochure kunnen worden aangevraagd bij Maison de la Fr Prinsengracht 670, 1017 KX Amsterdam, telefoon 09 00 ri 22 332 en/ mail info<8>fransverkeersbureau.ni. O O o Fietsvrienden Bij de Stichting Vrienden op de Fiets verscheen zojuist nieuwe ledenboekje met daarin 2150 particuliere logeerai sen (inclusief een aantal Belgische, Duitse en Franse). Vriei van de Fiets werd ooit opgericht door mevrouw De Ble< uit Zevenaar. Belangrijkste doel van de organisatie was fiet en wandelaars die meerdaagse tochten wilden maken j maar goedkoop onderdak te bieden bij particulieren. Stoi er in het eerste gidsje van de Stichting nauwelijks hon adressen; nu is dat aantal dus al opgelopen tot meer tweeduizend. Een overnachting bij een bij de Stichting aai sloten adres kost maximaal nooit meer dan 15 euro per n< maar vaak is het minder. Wel dient men donateur te zijn Vrienden op de Fiets (6,50 euro per jaar, per huishouden). Meer informatie: Stichting Vrienden op de Fiets, Vredehof 13, 5671 DS nen, telefoon 040 284 04 83 en/of 030 267 90 70 en www.vriendem fiets.nl. Goedkoop Aan het toch al ontzagwekkende aantal gidsen dat wordt gegeven door de ANWB is een nieuwe toegevoegd: 'Goedl Hotels Frankrijk'. In het boekje verzamelde Nederlands gi ste club zo'n duizend adressen van Franse logementen voor een tweepersoonskamer nooit meer dan 50 euro vr (of je daar nu alleen of met zijn tweeën op slaapt). Een pli namenregister vergemakkelijkt het zoeken evenals de indi per regio. De gids kost 13,50 euro en is verkrijgbaar bij zowel alle ANWB-verkooj ten als bij boekhandels en warenhuizen. Berlijn Samen met Barcelona ontwikkelde Berlijn zich vorig jaa één van de meest bezochte steden van Europa. Voor NS Tl reden een speciale, 16 pagina's tellende brochure uit te g met reizen naar de Duitse hoofdstad. De prijzen van de a gementen lopen uiteen (al naar gelang de hotelkeuze e manier van vervoer) van 149 euro (4-daagse treinreis) tot 1 600 euro per persoon (3-daagse vliegtrip). Elke klant krijg NS Travel een 'Berlin Welcome Card' waarmee drie dagen gratis gebruik kan worden gemaakt van het openbaar ver Ook verschaft deze kaart aanzienlijke kortingen op de gangsprijzen van diverse attracties. Meer informatie bij de ANVR-reisbureaus of op www.nstravel.nl. Buitenleven 'Het Britse Buitenleven', dat is de naam van een Nederlam lige brochure die onlangs verscheen bij de British Tourisl thority (BTA) in Amsterdam. In de 44 pagina's tellende wordt een overzicht gegeven van de vaak uitgestrekte na gebieden in het Verenigd Koninkrijk. Daaronder de Scl Hooglanden, de Yorkshire Dales, het Lake District en uitei de fameuze kalkrotsen in Zuidwest-Engeland. Bij elk g< wordt vermeld op welke wijze er het best van kan wordei noten. Of dat nu wandelend, fietsend of - om nog maai voorbeeld te geven - zelfs deltavliegend is. De gratis brochure kan worden opgevraagd bij de BTA, Stadhouderski 1054 ES Amsterdam, tel. 020 689 00 02 en/of www.visitbritaln.con door. België Het Belgisch Verkeersbureau voor de Ardennen en Bri geeft sinds kort een magazine uit dat twee keer per ja^ gaan verschijnen. Het doel van het blad is v •formatie te verstrekken over de toeristische mogeliikhedi zowel het Franstalige deel als de hoofdstad van België. G op de laatste pagina een bon afgedrukt waarmee weer 1 brochures kunnen worden aangevraagd. Het gratis magazine heet Verrassend België' en kan worden aangev bij het verkeersbureau, Postbus 2324, 2002 CH Haarlem, tel. 09 00 201 en/of www.belgie-toerisme.net Maaspad In noordoost Brabant werd onlangs het 122 kilometer I Maas- en Peelliniepad in gebruik genomen. De geel-roo' markeerde wandelroute kan in twee richtingen worden pen en sluit bij Vierlingsbeek aan op het Pieterpad en bij op het Streekpad Nijmegen. Het door vele bossen, heideg den en uiterwaarden voerende traject loopt langs of doe der meer Cuijk, Boxmeer, Overloon, Wanroij en Grave en beschreven in een gidsje. Het gidsje is verkrijgbaar is bij de gespecialiseerde boekhandel, c V/ANWB kantoren en bij het Wandelplatform-LAW, tel. 033 465 36 61 10.50 euro. Van Dale omschrijft een column als een regelmatig meer kritische en op een vaste plaats verschijnende) l aan krant of weekblad, meestal ondertekend en een s domein van het maatschappelijk leven becommenta, De stukjes die ik bijna vijfjaar lang voor deze plek schi voldoen nauwelijks aan die criteria. Dus noemde ik ze jes. Mijn inmiddels overleden vader las nooit cursiefjes. Z« den volgens hem slechts als gatenvullers. Hij was een abonnee van Het Parool, maar zelfs Carmiggelt (Kronl hem gestolen worden. Net als al die andere mooischr heb jarenlang gedacht, dat hij de bedenker was van d met hun verhaaltjes over (klein)kinderen, poezen, schi moeders en kroegbezoeken. Geen leuke opvatting voor iemand die wekelijks z'n u best deed z'n gedachten over reizen en alles wat daar menhangt, op zo'n aardig mogelijk wijze te verwoord Maar inderdaad: ik zou bepaald niet durven beweren stukjes een onmisbaar onderdeel vormden van deze k Dat zou van een al te grote ijdelheid getuigen. Het komt mij daarom niet eens zo erg slecht uit, dat i dat ik de krant wegens het bereiken van de vut-gerecl leeftijd ga verlaten - gedwongen ben deze rubriek me van vandaag te stoppen. Niettemin: ik zal uw reacties missen. Het waren er aan zienlijk meer dan waarop ik had durven rekenen. Bedankt daarvoor. Ik ga maar weer eens verder. Rob van den Dobbel

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2003 | | pagina 22