KUNST CULTUUR
Eerste J.C. Bloemprijs gaat naar Leidse dichter Paul Marijnis
Gewone jongens aan
het rotte Deense hof
Nieuwe zaal Theater Toverlei Springen op matras vindt ieder kind leuk
Vieze vrouwen in Leids atelier
Palingsound in de Stadsgehoorzaal
All Ears
begin tot e
een avonti
Prijs voor
Jeroen Zijlstra
Amsterdam Jeroen Zijlstra
heeft de Annie M.G. Schmidt -
prijs 2003 gewonnen voor het
beste theaterlied van het afgelo
pen seizoen. Zijn bekroonde
lied is 'Durgerdam slaapt'. An-
nejet van der Zijl, biografe van
Annie M.G. Schmidt, reikte
tflem de prijs gisteren in Am
sterdam uit. De prijs bestaat uit
een bronzen borstbeeld van de
naamgeefster en 3500 euro. Je
roen Zijlstra is oprichter van de
band ZIJLSTRA. 'Durgerdam
slaapt' staat op het nieuwste al
bum van de groep, 'Tussen Den
Oever New York'.
Tom Lanoye
wint Gouden Uil
cent - De Vlaamse literatuur
prijs Gouden Uil is gewonnen
door de Antwerpse auteur Tom
IxUioye voor zijn roman 'Boze
Tongen'. Hij won ook de pu
blieksprijs, waarvoor ruim
10.000 Vlaamse lezers hun stem
uitbrachten. Lanoye was de
enige Vlaming in een groep van
vijf geselecteerde auteurs. De
andere kandidaten waren de
Nederlanders Oek de Jong
(Hokwerda's kind), Dik van der
Meulen (Multatuli: leven en
werk van Eduard Douwes Dek
ker), Annejet van der Zijl (Anna.
Het leven van Annie M.G.
Schmidt) en Frank Westerman
1 (Ingenieurs van de ziel). De
Gouden Uil voor jeugdlitera-
tuur ging naar het boek 'Wolfs-
roedel' van de Nederlandse
schrijfster Floortje Zwigtman.
Verkoop op
Tefaf valt mee
Maastricht - De zestiende edi
tie van de internationale kunst
beurs Tefaf heeft 65.000 bezoe
kers getrokken. Hoewel het be
zoekersaantal aanzienlijk lager
lag dan vorig jaar, is de organi
satie tevreden over de verko
pen. Van de bezoekers kocht 7
procent een kunstwerk.
-ni i
Zes winnaars
El Hizjra-prijzen
Amsterdam De Amsterdamse
r wethouder H. Belliot van Cul
tuur heeft gisteren de jaarlijkse
El Hizjra-literatuurprijzen uit
gereikt. De jury bekroonde zes
schrijvers met een eerste prijs:
Samira Ahali (22) en Mounir El
Khattabi (28) uit Amsterdam,
Abdelmajid Abou-Saad (36) uit
De Meern, Ibrahim Jadelkarim
(42) uit Eindhoven, Mustapha
El Hamdaoui (34) uit Utrecht
en Saleem Dahbour (33) uit
Vlaardingen. De tweede prijzen
gingen naar Aicha Abbassi uit
Leiden en Aouatif Tawfik uit
Amsterdam, beiden achttien
jaar oud.
maandag 24 MAART 20<
door Marion Groenewoud
steenwijkerland/leiden - Hij is
een bewonderaar van J.C.
Bloem, dus vereerd met de prijs.
Als kind las hij dagelijks op weg
naar school Bloems regels op
een herdenkingsmonument:
'Nooit heb ik wat mij werd ont
nomen/ zo bitter, bitter liefge
had.'
De Leidse dichter Paul Marijnis
(1948) kreeg zaterdag de eerste
J.C Bloemprijs voor zijn bundel
'Roze zoenen'. De nieuwe prijs
werd uitgereikt in Paasloo, op
een locatie even voorbij het graf
van naamgever Jacques Bloem
(1887-1966).
„Het is de onvervaardheid waar
mee Bloem zijn eigen ellende
onder ogen zag. Hij kroop niet
weg", licht Marijnis zijn bewon
dering toe. Hij draagt de enve
lop ter waarde van 2500 euro
losjes onder zijn arm. Poëzie is
voor hem bovenal een ambacht.
'Poëzie is gemaakt van woorden
zoals een huis is gemaakt van
baksteen.
Marijnis, die zelden in de open
baarheid treedt, schrijft overdag
proza. Tegen de avond pakt hij
zijn ruitjesschrift voor het dicht
werk. Speciaal voor deze gele
genheid hebben de vijf genomi
neerden een gedicht gemaakt
ter ere van Bloem. 'Barman! Mix
een J.C. Bloem voor mij!/ Eén
deel verlangen, één deel na
jaarsregen/Een scheutje bitter
en een tic jenever./ Niet alles
gaat voorgoed en o, voorgoed
voorbij', schreef Marijnis bon
dig.
Genomineerde Mark Boog
(1970) nam de slotregels van de
Bloembiografie - geschreven
door diens ex-vrouw Clara Eg-
gink - als uitgangspunt. 'Hier ligt
een groot dichter en een onge
lukkig mens'.
Boog buigt zich over de vraag 'of
het wijzer is om een groot dich
ter/ en een ongelukkig mens te
zijn/ of een onhandig dichter en
een groot mens'.
Niet alle genomineerden zijn lo
vend over de poëzie van Bloem.
„Op zijn goeie momenten een
goed dichter. Maar hij deed wel
degelijk aan mooischrijverij",
zegt genomineerde Erik Menk-
veld (1959). Ilja Leonard Pfeijffer
(1968) laat zich kritischer uit
over het werk van Bloem. „Een
middelmatig dichter van te gro
te woorden", vindt de langhari
ge schrijver en classicus uit Lei
den. „Als je goed naar de poëzie
van Bloem kijkt, blijkt het tech
nisch lang niet allemaal goed in
elkaar te zitten. Zijn reputatie is
groter dan zijn kwaliteit. Hij
loopt op zijn klompen te knut
selen", omschrijft Pfeijffer, die
zingend door zijn omvangrijke
Bloemgedicht danst. „Woorden
als 'verdriet' en 'eeuwigheid' ko
men te pas en te onpas voor in
het werk van Bloem. Dergelijke
gevoelens moet je oproepen,
niet benoemen", aldus Pfeijffer,
die 'natuurlijk graag' de prijs
had ontvangen. „Ik hel
de C. Buddinghprijs j
maar ben zeker geen bi
raar van Buddingh. Dat
van elkaar. Een prijs
welkom."
De eerste Bloemprijs
Marijnis is het niet eens
jonge stadgenoot. „Pfeij
koopt kletskoek. Hij is i
wijs genoeg voor de po
Bloem. Hij is nog niet kl
de acceptatie van het af
lijke."
leiden - Al 37 jaar zijn ze niet weg te denken uit het Nederlandse muziekleven: BZN, de Band zonder naam. Zaterdag stonden de uitvinders van
de 'palingsound' weer in de Stadsgehoorzaal. Vooral van de nieuwe cd Tequila Sunrise, waarop met latin-invloeden wordt geëxperimenteerd,
waren veel nummers te beluisteren. Jan Keizer en Carola Smit (foto) bezongen onder meer het wel en wee van de walvis, een onderwerp dat de
zes Volendammers als ambassadeurs van het Wereld Natuur Fonds na aan het hart ligt. Foto: Eric Taal
theater recensie
Dick van Teylingen
Voorstelling: 'Hamlet' van William
Shakespeare door Al Dente. Bewerking
en regie: Jos Nijhof. Gezien: 21/3, Theater
de Ware Liefde (Visser 't Hooft Lyceum),
Leiden. Nog te zien aldaar: 27 en 28/3,3,
4 en 5/4.
Voor een regisseur moet het een
boze droom zijn: op je sterfbed
vaststellen dat je 'Hamlet' nooit
gedaan hebt. Zoiets als een pro
fessionele bergbeklimmer die de
Mount Everest vergeten is.
Jos Nijhof kan nu rustig slapen.
Hij was decennialang schoolto-
neelregisseur op het Visser 't
Hooft Lyceum en is nu al een
paar jaar artistiek leider van to
neelgroep Al Dente, een gevor
derde groep acterende ex-leer-
lingen. En hij heeft zijn 'Hamlet'
geregisseerd.
De jonge prins van Denemarken
staat voor de opgave zijn vader
te wreken. Na de dood van de
oude koning nam Hamiets oom
Claudius de troon over en
trouwde hij met Hamiets moe
der Gertrude. Het stinkt aan het
Deense hof. Hoogstwaarschijn
lijk heeft Claudius de oude
Hamlet vermoord. Zijn zoon wil
eerst zekerheid, want je ver
moordt je oom niet zomaar.
De eerste aanwijzing is de ver
schijning van de geest van de
oude koning op de kantelen van
het kasteel, die Hamlet aan
spoort tot wraak. Nijhof laat
Hamlet heel origineel (en mooi
belicht) tegen zijn eigen scha
duw praten. Jammer vond ik dat
Hamlet ook de tekst van de
geest uitsprak. Dat maakt hem
meteen een beetje getikt, schi
zofreen misschien. Als hij later
gekte als dekmantel voorwendt,
is dat minder overtuigend.
De spelers van Al Dente zijn
door de jaren heen steeds beter
geworden en hebben hun eigen
stijl van spreken en handelen
ontwikkeld. In 'Hamlet' lijkt de
stijl meer verbonden aan de ac
teurs dan aan hun rollen. De
onderlinge verschillen zijn flink.
Claudius (Erik Basselier) ronkt
voor de pauze behaagziek met
zijn tekst. Daarna is dat veel
minder, wat hem van een holle
braller verandert in een gevaar
lijke strateeg. Gertrude (Maaike
Schellekens) en Ophelia (Marije
Gaemers) spelen veel meer na
turel.
Door al die stijlen hebben voor
al de spelers hun eigen profiel;
hun rollen wat minder. Dat
n:
Bijzonder boek
in Legermuseum
delft - Het Legermuseum in
Delft heeft beslag weten te leg
gen op de zogenoemde 'Nas-
1 .sausche Wapenhandelinge',
een militair plaatboek uit de ze
ventiende eeuw. In het boek
zijn de krijgskundige handelin
gen van prins Maurits ten tijde
van de tachtigjarige oorlog op
genomen. Het boek zal vanwe
ge de kwetsbaarheid van het
materiaal slechts drie maanden
tentoongesteld worden.
TL 1
door Maarten Baanders
leiderdorp - De verse verflucht
hangt nog in de theaterzaal. Al
les ziet er keurig uit: de hal, de
kleurige deuren, de zitjes, de ba
lie. Maar de decomfimte en de
kleedkamer hebben al de rom
meligheid die in een theater
nooit ontbreekt. Nog even en de
voorstelling waarmee Toverlei
zijn nieuwe theaterzaal in ge
bouw Doesmeer opent, begint.
„We kunnen er nu veel meer
ons eigen theater van maken",
zegt Joop Cieraad, tot voor kort
bestuursvoorzitter van Toverlei.
„Op de Ericalaan konden we al
leen eenakters in onze eigen
ruimte spelen. Voor avondvul
lende producties moesten we
naar De Muzenhof. Onze nieu
we zaal is groter, 9 bij 9 meter,
maximaal 60 stoelen. We kun
nen hem op verschillende ma
nieren gebruiken. De overige
ruimtes zijn ook een vooruit
gang. Vroeger moesten we een
tafeltje in de gang proppen voor
de kaartverkoop, nu hebben we
een balie in een ruime hal."
Behalve de gemeente hebben
ook de leden van Toverlei zich
flink ingezet voor de inrichting.
„Onze huistimmerman Rien Rij
kers voorop, dapper bijgestaan
door de technicus, Mike Hen
derson. Rien heeft altijd prakti
sche invallen. In dit gebouw zit
ook de Oudheidskamer. Die
hadden een vitrinekast bij het
oud vuil gezet. Rien haalde hem
meteen weg en maakte er de
spiegelwand voor de kleedka
mer van, en een glazen afscher
ming van de techniekruimte. De
verrijdbare bar is ook een idee
van hem. Hij kan in de hal
staan, maar ook in de foyer.
Vroeger hadden we een oud
schoollokaal voor repetities en
uitvoeringen. In die zelfde zaal
stond ook een keukenblok waar
iets gedronken kon worden. Nu
is de foyer een aparte ruimte.
Ook wat de techniek betreft zijn
we erop vooruitgegaan. We hoe
ven nu niet meer een deel van
de tribune af te scheiden voor
de bedieningstafel van het licht.
Er is een techniekhok waar we
alles kwijt kunnen."
Toverlei voelt zich gestimuleerd
door de nieuwe mogelijkheden
die de zaal biedt. Andere groe
pen zullen er ook komen spelen,
waardoor Toverlei ook weer in
andere gemeentes kan optre
den. Zaterdag ging de voorstel
ling 'Ashes to Ashes' van Pinter
in het nieuwe theater in premiè
re. De voorstelling, gespeeld
door Tilly Lansbergen en Ray
mond Harris, is nog te zien op
30 maart (14.30 u.) en 11 en 12
april (20.30 uur) bij Toverlei
Theater aan de Hoogmadese-
weg 70b, Leiderdorp.
theater recensie
Maarten Baanders
Voorstelling: 'Superstars' door Introdans.
Gezien: 23/3 Leidse Schouwburg.
Er heerst meteen een glashelde
re sfeer als de dansers in een
rechte rij gaan staan, hun armen
heffen en om en om buigingen
maken. Geheel volgens de wet
ten van choreograaf Hans van
Manen maken de dansers lichte,
klassiek aandoende gebaren en
vormen ze overzichtelijke figu
ren op de dansvloer.
'Septet Extra' is onderdeel van
het jeugdprogramma 'Super-
stars' van Introdans. Maar op de
slotscène na is het geen jeugd
voorstelling in strikte zin. Het
enige teken dat de choreografie
tot kinderen gericht is, vormen
de grapjes en spartelingetj es
tussen de bewegingen door, en,
zoals gezegd, de slotscène,
waarin plotseling een concreet
gegeven opduikt. Een vlieg komt
de vederlichte klassieke spron
gen van een ballerina storen en
houdt daarna de hele groep in
de ban.
Ook voor twee andere onderde
len van 'Superstars' is het de
vraag of zij echt aansluiten op
een kinderpubliek 'Ensemble'
van Nils Christe is kleurrijk, dy
namisch en doet aan een ritueel
van oerwoudbewoners denken.
In een overzichtelijke choreo
grafie worden grote gebaren ge
maakt: duikende handen, maai
ende en zwaaiende armen, fer
me sprongen en krachtig be-
nenwerk. Maar toegankelijkheid
en grappige momenten lijken de
enige reden waarom deze dans
in een kindermatinee is opgeno
men.
'Piccolo Mondo' van Jiri Kylian
heeft eveneens kwaliteit. Het is
een spitse Commedia dell' Arte
scène, vol grappen, die echter
wel gedateerd zijn. De charme
van deze groteske humor is be
ter besteed aan volwassenen die
iets weten van deze historische
vorm van vermaak.
De enige choreografie die echt
aansluit op de dagelijkse bele
vingswereld van kinderen anno
2003, is 'Double/Single' van Wil
liam Forsythe. Dansen en sprin
gen op een matras vindt ieder
kind leuk en van dit gegeven is
niet alleen een aanstekelijke,
licht baldadige scène gemaakt,
de bewegingen zijn ook verras
send.
Hoofden worden hardhandig op
de matras gebeukt, de dansers
stompen, vallen en veren op en
gaan lekker ruw en wild met el
kaar om. Dat mag thuis niet
Daarom is dit zo leuk om naar
te kijken.
noq
2V
Eppo Dekker ontwerpt kleding in voormalige galerie
door Theo de With
yno
leiden - Eppo Dekker opende za
terdag aan de Nieuwe Rijn in Lei-
- den galerie/atelier Eppo. Hij ge
bruikt het hoekpand, waar tot
voor kort galerie Pieter van Ulden
was gevestigd, als kledingatelier.
Dekker vervaardigt een eigen col
lectie en maakt mode in op
dracht. Daarnaast krijgen heden
daagse kunstenaars de gelegen
heid in de ruimte hun werk te to
nen.
Thomas Raat is de eerste kun
stenaar die mag exposeren in
galerie/atelier Eppo. Hij heeft
nee
-bw:
een aantal werken op papier
aan de witte muren hangen.
Plaktekeningen' noemt hij ze
zelf. Raat heeft vrouwen gete
kend en met tape de achter
grond geplakt. Allerlei fluoresce
rende kleuren heeft hij naast en
over elkaar gebruikt. „Zeker in
dit tl-licht heeft het bijna het ef
fect van neon", zegt de Leidse
kunstenaar. „Het krijgt iets vies,
iets goedkoops."
Dat ordinaire wordt nog eens
versterkt door de vrouwen die
hij heeft getekend. Ze zijn vaak
minimaal gekleed en nemen
een hoerige pose aan. „Ja hoor,
het zijn allemaal vrouwen die
zichzelf voor lui zetten", rea
geert Thomas Raat. In eerste
'Geen droog brood te verdienen met kunst'
Pieter. van Ulden is gestopt
met zijn galerie, omdat hij die
niet te combineren vindt met
zijn platenzaak in de Burg-
steeg. „Het is tijdgebrek. Er
kwam zoveel werk op me af
dat ik het niet meer trok", zegt
de voormalige galeriehouder
in een toelichting.
Aan de Nieuwe Rijn heeft Van
Ulden 2,5 jaar zijn galerie ge
rund. „Ik ben per 1 januari ge-
stopt, maar ik mis het nog elke
dag. Het blijft prachtig om een
jj galerie te hebben, maar in Lei
den is er geen droog brood
mee te verdienen. Er zijn te
weinig mensen geïnteresseerd
in beeldende kunst. In een
grotere stad zou het misschien
wel kunnen, maar dan wel op
commerciëlere leest dan ik het
tot nu toe heb gedaan."
Zich helemaal terugtrekken uit
de wereld van de beeldende
kunst wil de Leidenaar ook
niet „Ik broed op plannen.
Het lijkt me bijvoorbeeld erg
leuk om exposities in de stad
te maken."
instantie lijken ze geil. Maar de
een snuift coke en de andere
scheert haar oksels niet. Het zijn
gewoon vieze vrouwen."
De 'plakkunst' is uit nood gebo
ren. Raat is bovenal schilder. Hij
moest echter zijn atelier in de
voormalige Blonk-garage verla
ten om ruimte te maken voor
het Rijnlands Architectuur Plat
form (RAP). „Ik maak nu ge
bruik van het atelier van iemand
anders en daar kan ik niet met
verf werken. Zo is het idee ont
staan om met plakband aan de
slag te gaan. Ik reis stad en land
af om het in allerlei kleuren te
vinden."
Behalve tape heeft hij ook stuk
jes stof in zijn kunst verwerkt en
daardoor passen zijn vrouwen
uitstekend in het atelier van Ep
po Dekker. De mannen kennen
elkaar al wat langer. „Ik vond
dat de muren niet kaal moesten
blijven", zegt Dekker over zijn
initiatief om een podium te bie
den aan beeldend kunstenaars.
„Bovendien waart op die ma
nier de geest van Pieter van Ul
den ook nog een beetje rond.
Hij is van plan de tentoongestel
de kunst iedere twee maanden
te wisselen. „Op deze wijze cre-
eer ik een podium voor mensen
die net als ik creatief bezig rijn."
Eppo Dekker noemt de Weding
die hij vervaardigt prêt-a-coutu-
re. Het rit tussen haute couture
en prêt-a-porter. „Zeg maar,
tussen wat je op de catwalks van
Parijs ziet en wat in de wir^els
Eppo Dekker (links) achter de snijtafel. Thomas Raat kijkt als maker van de 'plaktekeningen' op de achtergrond met hem mee.
Foto: Hielco Kuipers
in de Haarlemmerstraat hangt
Het moeten niet alleen maar
toeters en bellen rijn. Ik wil
draagbare mode maken. Men
sen mogen ook met hun eigen
ideeën naar mij komen. In over
leg proberen we dan iets te be
denken dat bij die persoon past
en dat niemand anders heeft."
De ontwerper werkte de afgelo
pen jaren vanuit huis en heeft
inmiddels een Wantenkring op
gebouwd. „Die varieert van een
meisje van 25 tot een man van
in de vijftig. Het zijn mensen die
niet van die snelle confectie
houden. Ze vinden een broek in
de winkel misschien wel mooi.
Maar als ze zien dat er twintig
hangen, weet je dat straks heel
Leiden erin rondloopt. Het
straatbeeld wordt zo eentonig."
Daarnaast werW hij aan een ei
gen collectie. In zijn atelier han
gen een paar voorbeelden. Een
rokje voor 67 euro, een over
hemd voor 119 euro. „Valt mee,
hè", zegt de couturier. „Dit rijn
standaardmaten. Als ik iets spe
ciaal voor iemand op maat moet
maken, wordt het iets duurder.
Je betaalt iets meer dan in de
Haarlemmerstraat, maar dan
heb je ook wat."
Galerie/atelier Eppo, Nieuwe
Rijn 93a, Leiden. Open: don
derdag 12.00-21.00 uur, vrij
dag, zaterdag en zondag 12.00-
18.00 uur.
komt ook door Nijhofs
king van de tekst. Hij leg
leen Hamlet en rijn stut
ten popi-taal als 'moven
zouten' in de mond, ni
Claudius. Zo gooi je een
tieWoof dicht die beter 0
kunnen blijven.
Hamlet (Jasper Groosjj
een gewone jonge joq
voor een zware taak staa
impulsen moet be
Soms switcht hij wel 1
tussen rijn emoties: vai
teloze woede naar vrolij
als hij zijn vriend Horac
riet. „Horatio! Ouwe rul;
„Hamlet! Lui!" Hij is 1
dent, maar (behalve de
niet ballerig. De zware
die hij heeft met rijn m
van een grote intensii
kan ook anders: Kees;
mond maakt van Poloi
enorme Wetsmajoor in
mafioos streepjespak. 2
ondersteunt dat. En n
rijn de rollen van de(
vers, de toneelspelers e
crantz en Guildenstei
man en Wildeman) 1
een potje cabaret en c
nodige afwisseling. Del
van Al Dente is een 2
gemonteerde voorstel
als u niks hebt met het
Hooft kunt u er rustig d
muziek recens
Ken Vos
Concert: All Ears. Gezien:
House, de Burcht, Lc
All Ears was oorspronl
de jaren tachtig, de vrc
moderne jazzformatie
norsaxofonist Frans Vi
sen. Maar in de huidige
stelling is het een 0
klinkend sextet dat hi
met pianist Michiel Bra
Twee buitenlandse bla
heel eigen spelopvattin
ken ook deel uit van d
de Duitser Frank Gratki
altsax en Warinet, en d
kaan Herb Robertson 0
en trompet.
Bassist Wilbert de Joode
werker Michael Vatchei
we al als de vaste wa
Braams trio. Het pro
voor deze tournee be
twee duidelijk verschilli
len; vóór de pauze een
composities van Vera
terwijl daarna een si
Braams zogeheten bon
ken wordt uitgevoerd.
Vermeerssens stukke
evenals die van Braam
teld in de jazztraditie,
vorm is consistent mod
duidelijke, overzichtelij
knopingspunten tussen
improvisaties. Waar Bi
haast musicologische
hoogtepunten van de
schiedenis inpast in ee
kader, schept Ven
makkelijk in het gehoor
thema's die voor een gi
geïnspireerd zijn door f
muziek buiten de jazz.
Al vroeg kregen alle mu
de ruimte om hun imp
risch vermogen solo o
semble te bewijzen. Z
kowski en Robertson
mentalisten die meta
nisch en emotioneel tol
onaanzienlijke uiterste
Nederlanders, Michael
incluis, zijn wat dat bet
recter en relativerender.
De kracht van All Ears
grote variatie aan assoc
vormen in het materia
in Braams bonsai
waarbij de solisten ook
matische opbouw van
ken bepalen, zorgt de
varing van de muzikat
uitdagende situaties v
kens onverwachte in1
Het concert was daaron
gin tot eind een luistera
Vooral aan klankkleur 1
miek heeft All Ears vet
den. Dat belooft wat vo
die later dit jaar moet ui
