KUNST CULTUUR
'Dit is natuurlijk wel een mega-booking'
'We willen de mensen graag iets anders laten horen'
Dichterlijke ode aan deliri
Hedda stelt alles in dii
van haar machtsdri
Andere naam
Sinfonietta
Vonk slaat niet over bij NAMA Janneke van Dijl maakt indruk
Maestros del Siglo
Masters of lhe Dutch Gold
onsterfelijke
STERFSCÈNES
De Boekenweek staat dit jaar in
het teken van Leven en dood in
de letteren. In dat kader kozen
tien redacteuren van deze krant
het boek met de meest aangrij
pende sterfscène. Vandaag Aart
van der Kuijl over de onvermijde
lijke dood van Geoffrey Firmin in
de roman Onder de vulkaan van
Malcolm Lowiy.
Dood onder de vulkaan van
Malcolm Lowry (1909-1957) is
een verrukkelijk, maar taai, want
niet altijd even soepel leesbaar
meesterwerk. Lowry is in 1934
in Mexico is begonnen aan deze
roman en na hem een aantal ke
ren te hebben herschreven, ver
scheen het boek pas in 1947.
Het is één lange sterfscène in
twaalf hoofdstukken. Want dat
het 't laatste etmaal van de En
gelse ex-consul Geoffrey Firmin
gaat worden, is van meet af aan
kristalhelder.
Het boek staat bol van fraaie
metaforen en symbolen die niet
nalaten je te vertellen dat het
einde nadert. Het is een dichter
lijke ode aan het delirium, maar
ook een getuigenis van het men
selijk onvermogen om met
schuldgevoelens en het leven
om te gaan. De Barranca, het
diepe ravijn dat zich door het
land slingert, vormt het hele
boek een dreigende ondertoon.
Firmins dramatische laatste 24
uur spelen zich af in de Mexi
caanse stad Quahnahuac aan de
voet van de vulkaan de Popoca-
teptl. Een uitgelezen dag om te
sterven, want deze De dag der
Doden, ofwel Allerzielen, 2 no
vember 1939, ademt één en al
dood. De Mexicanen begeven
zich naar het kerkhof om de
overledenen te herdenken. Aan
sluitend is het feest. Kinderen
eten schedels en geraamtes van
chocola en lijkwagens van mar
sepein, muzikanten spelen in
kroegen geschminkt als geraam
tes. Ook is het een prachtgele-
Leven en do
in de letters
lOEKENWÜK 2001 - 12 T/I»J
genheid om perfectanu
racho, stomdronken tei
Voor de 41-jarige Eng(
glo-Indische wees) Firn
katholieke feest niet n
een zoveelste aanleiding
verslaving aan mescal e
ruim baan te geven. Hi
hem makkelijk gemaal]
in het stadje zijn canii
van 's ochtends vroeg ta
de nacht open zijn.
Zijn veel jongere
Yvonne keert na wat i
vingen terug naar Qua|
met de bedoeling hui
een nieuwe kans te gevi
al snel heeft ze in de g
haar ex geestelijk onb<
is. Zijn obsessief drinkt
een probleem, maar
haar vertrek alleen ma
nomen. Zijn continue
houdt hem tegen haai
ken hand - maar ook dii
leven zelf - te pakken.
Uiteindelijk wordt het f
zijn jasje aan zijn jong
broer Hugh heeft u
hem fataal. Een teleg
een krant dat Hugh in
dingstuk heeft laten
waarin Engelse woa
'jood', 'Amerikaans' vi
is voor de propagand
de militaire politie
om hem een moon
schoenen te schuiven
koortsachtige, met mei
laden kroegscène sch
hem buiten zonder
neer. Al stervend wo
zelfverklaarde 'Ridder,
Droevige Figuur'
kloof, de Barranca L
Iemand gooit hem een
te haar vroeger op scht
Hedda is dé rol voor i
derlandse toneelvrouv
Vogel, Petra Laseur,
Blankers, Catherine I
gencate en Marlies Hei
een paar te noemen.
Theu Boermans kon 1
twee vrouwen. Tjitske
(Jet in de film 'Ja
zuster' en Honey in "W
voor Virginia Woolf
Houten (Minoes in de
mige film) leek de pit
de twee, maar Boem
net anders.
Het lukte Reidinga haai
imago van zich af te
en een ijzige powerHi
te zetten die al haar
stalten en middelen
stelt van haar machl
gebruikt haar schoo
charme, Lovborgs dl
het unieke manuscript
handen krijgt, de on
van Thea, de pistolen
vader. Van Houten sti
tegen haar af als gedr
met een Brabants acce
Kennelijk ging dat s
ten koste van de aant
de andere acteurs; i
gereduceerd tot paai
Hedda's karretje. Jorg
tekenfilmprofessor
een passie voor boekc
tes. Ook Lovborg en I
Brack zijn geen partij
tot een fataal einde. 1
voor ontmantelt Hedd
toneel. Een mooi be
schien een vondst
mans, misschien g4t
Ingmar Bergmans K
die ooit in het Hollan
te zien was.
theater recensie
Dick van Teylingen
Voorstelling: 'Hedda Gabter" van Henrik
Ibsen door De Theatercompagnie. Regie:
Theu Boermans. Gezien: 8/3,
Stadstheater Zoetermeer. Te zien: 22/3,
Leidse Schouwburg.
Churchill heeft over de Neder
landse regering in ballingschap
gezegd dat er maar één vent bij
was: koningin Wilhelmina. Van
het Noorse stadje waar Ibsen
zijn handeling situeert kun je
dat ook zeggen: er woont maar
één vent, en dat is Hedda Gab-
ler. De frustratie van de gene-
raalsdochter is dat mannen er
wel de dienst uitmaken (het
1891). Intussen lukt het Hedda
in haar vergeefse strijd tegen de
verveling aardig de mannen
voor haar karretje te spannen.
Ze is getrouwd met Jörgen Tes-
man, die van zijn huwelijksreis
nog een literatuurstudie maakte.
Hij is doctor in de kunstgeschie
denis, maar van het soort dat de
huisnijverheid in Brabant bestu
deert. Waarom is ze met hem
getrouwd? ;,Ik was uitgedanst",
zegt Hedda zelf. Maar zeker in
deze productie blijft het huwe
lijk een raadsel.
Er was een man die spannend
genoeg is voor Hedda: Eilert Lo
vborg. Hij had ooit een relatie
met Hedda, en is na een stevig
alcoholprobleem back in town.
Ook hij is kunsthistoricus, maar
dan een geniale. Hij laat Jörgen
het manuscript lezen van zijn
nieuwe boek. Dat is wereld
schokkend. Thea Elvsted helpt
hem met zijn werk. Hedda pest-
amsterdam/leiden - Het ensem
ble Nieuw Sinfonietta Amster
dam heet met ingang van vol
gend seizoen Amsterdam Sinfo
nietta. Het ensemble heeft veel
nieuwe plannen die nauw sa
menhangen met het vertrek van
dirigent Peter Oundjian. Am
sterdam Sinfonietta gaat zonder
vaste dirigent verder. Het accent
komt meer te liggen op de taak
van concertmeester Candida
Thompson, die met ingang van
het volgende seizoen artistiek
leider is. Tot de weinige dirigen
ten met wie het ensemble vol
gend seizoen optreedt behoren
Mark Wigglesworth, Gennadi
Rozjdestvenski en Peter Oundji
an. De laatste keert af en toe als
gast terug. Amsterdam Sinfo
nietta is vaste gast (ensemble in
residence) van de Stadsgehoor
zaal in Leiden.
(advertentie)
muziek recensie
Hans Keijzers
Concert NAMA. Gezien: 20/3,
Stadsgehoorzaal, Leiden.
Vlak voor het optreden van NA
MA zitten er wat groepjes men
sen verspreid in de zaal. Bijzon
der leeg oogt de Stadsgehoor
zaal en op aandringen van het
personeel gaat men gegroe
peerd dicht bij het toneel zitten.
Monika Rasoanirina veront
schuldigt zich vrijwel onmiddel
lijk dat ze de aankondiging in
het Frans doet en kondigt een
avond aan met muziek uit Ma
dagascar, met invloeden uit
Griekenland en België.
De vier zangeressen hebben
zichtbaar plezier in een avondje
muziek, maar de hele avond
speelt in je achterhoofd dat deze
swingende Afrikaanse muziek
gewoon compleet in de verkeer
de zaal geprogrammeerd staat
Natuurlijk speelt de matige op
komst mee, maar in de Stadsge
hoorzaal zit je nu eenmaal en
met geen mogelijkheid krijgt
NAMA de mensen uit hun stoel
ook al laten de vier zangeressen
hun heupen nog zo wiegen.
De melodieën uit Madagascar
spelen de boventoon en de kurk
van NAMA drijft bijna geheel op
de beide zwarte zangeressen
van dat eiland. Monika en Lola
geven het werk vaak spannende
keelklanken mee of laten hun
stem als een human ritmebox
werken. Veel herhaling van sim
pele vaak maar uit twee woor
den bestaande refreintjes en
daarover heen wordt door de
beide zangeressen heerlijk ge
zongen.
De voluminieuze alt Mariana,
uit Griekenland, heeft een onge
looflijk stembereik en zorgt voor
een westerse touch. Haar in
vloed is sterk jazzy getint en
haar klanken doen sterk denken
aan het Finse Varttina en soms
een beetje aan de Balkan. Vlak
voor de pauze zingt ze een ver
pakte 'La vie en rose'. Monika
en Lola zorgen met hun koortjes
voor de Afrikaanse toonsetting.
Na de pauze geeft de Griekse
het van de cd Vetse' komende,
sterk Afrikaans klinkende, 'Hito-
lognazy' met haar altstem een
fraai donker accent. De begelei
dingsgroep speelt de hele avond
enorm vlak. Alleen drummer
Patrick Randriamanjava komt
met zijn speelse aanpak in de
plus uit.
Een hele avond kan NAMA
maar matig boeien en dat is ei
genlijk bijzonder sneu voor de
dames die met hun opzwepen
de muziek in een andere zaal de
vonk veel gemakkelijker over
hadden kunnen doen slaan.
Dan had het publiek heerlijk tot
in de kleine uurtjes mee bewe
gen op de uiterst dansbare klan
ken. Nu stond het vlak na tien
uur al weer straat
muziek recensie
Lidy van der Spek
Lunchconcert Janneke van Dijl, piano.
Gehoord: 20/3, K&O-Kapelzaal, Leiden.
Het 'amateurisme' van Janneke
van Dijl wordt slechts merkbaar
bij het in ontvangst nemen van
een welverdiend applaus. Daar
weet de anaesthesiste van het
Leids Universitair Medisch Cen
trum niet zo goed raad mee. Nu
is elke dag mensen 'gevoelloos'
maken ook heel iets anders dan
mensen alert houden, hun zin
nen prikkelen. Van Dijl kan het
allebei. Haar muzikale kunnen
komt en public aan het licht in
de verbouwde KapelzaaL De Es
tonia staat op advies van de
brandweer in een andere hoek,
op een ander podium. Dat lijkt
de klank ten goede te komen.
De stoelen - alle bezet! - staan in
een halve kring om de vleugel
heen en geven de Kapelzaal een
intiemere sfeer.
Klinkt de Nocturne in c van
Chopin nog wat voorzichtig en
schools, in 'Ondine' uit Ravels
'Gaspard de la nuit' komt Van
Dijl uit haar schulp. Stralend
sprankelt de versierende hoge
melodie van de rechterhand bo
ven de gestage waterdroppen in
het middenregister.
Ravels Ondine vindt zijn wortels
veel meer in Liszt, dan in Cho
pin in wiens stijl Debussy vier
jaar later zijn eigen waternimf
'Ondine' schrijft. Janneke van
Dijl maakt met enig bravour én
muzikaliteit dat verschil tussen
Ravel en Debussy aanschouwe
lijk.
De Jonge Julia (uit Romeo en Ju
lia) van Prokovieff heeft je iets
heel anders te vertellen. Met een
frisse overmoed in onbesuisd
staccatospel toont Van Dijl de
uitgelatenheid van de jeugd,
maar aan 't eind laat ze ook haar
vertederende, breekbare kant
horen. De ouderparen 'Monta
gues en Capulets' zouden het
met hun forse akkoorden en
zware, beeldende melodielijnen
mooi doen in de schilderijen
tentoonstelling van Moussorgs-
ky.
De drie Préludes van Rachma
ninoff, die Marietta Petkova
nieuw leven heeft ingeblazen,
zijn onder Van Dijls handen nog
redelijk weerbarstig materiaal.
De Prélude in D wordt rustig
opgebouwd, en krijgt tot het
eind toe een vriendelijke glans.
Mooie transparante vergezich
ten openen zich in de prelude in
gis, maar er zijn ook passages
die op slot blijven zitten, die be
paald minder boeien. Voor het
laatst bewaard Rachmaninoffs
bekende Prélude in g, waarin de
geest wellicht minder krachtig
aanwezig is dan bij zijn idool
Tsjaikowsky. Maar met de po
wer en behoorlijke virtuositeit
van Van Dijl maakt dit werk -
enkele haperingen daargelaten -
grote indruk.
Foto: ANP
Koningin opent
expositie in Chili
Santiago - Meesterwerken uit
het Dordrechts Museum en
gravures uit het Dordtse stads
archief zijn sinds gisteren te
zien in het museum van schone
kunsten in Santiago. Koningin
Beatrix verrichtte op de tweede
dag van haar staatsbezoek aan
Chili de opening van de ten
toonstelling die drie zalen be
slaat. Het Dordrechts Museum
heeft een royale greep gedaan
uit de eigen collectie Hollandse
meesters met banden met de
oudste stad van Holland. Later
dit jaar is de tentoonstelling
ook te zien in Dordrecht.
Weer danceprijs
voor dj Tiësto
Miami - Dj Tiësto heeft in Mia
mi een DanceStar Award USA
aan zijn prijzenkast toegevoegd.
De Bredase dj haalde de eerste
plaats in de categorie Best In
ternational dj. Hoewel Tiësto-
vorig jaar werd uitgeroepen tot
beste deejay ter wereld, was het
allerminst zeker dat hij ook de
belangrijkste danceprijs van de
Verenigde Staten zou winnen.
Vorig jaar verloor hij nog in
Miami, maar meteen daarna
brak Tiësto wereldwijd door.
Sindsdien heeft hij alles gewon
nen wat er te winnen viel.
Musica Antica da Camera 'klein' Voorschotens podium om rekening mee te houden
Noordwijkse dj Didier volgende week tussen Idols in Ahoy'
door Rody van der Pols
voorschoten - Bij de liefhebbers
van 'oude muziek' zijn ze wijd en
zijd bekend: Musica Antica da Ca
mera. Ooit begonnen als een
groepje bevriende musici, inmid
dels uitgegroeid tot een stichting
die een podium biedt aan menig
ensemble. Vijftien concerten wor
den er opgesomd in de nieuwe
seizoensfolder die binnenkort van
de persen rolt Daarmee vormt de
stichting een drijvende kracht
achter het culturele leven van
Voorschoten.
Bij de activiteiten die Musica
Antica ontplooit, ligt de nadruk
steevast op muziek uit de zeven
tiende en achttiende eeuw. „We
willen de mensen graag iets an
ders laten horen", zegt secreta
ris Nico van Schouwenburg.
„En zeker als het om muziek uit
deze periode gaat, is er nog zo
veel onontdekt Zeventig pro
cent van de muziek die voor
1850 is geschreven, is nog nooit
uitgevoerd. Ieder jaar worden er
nog spannende ontdekkingen
gedaan.""
Het zijn echter niet alleen de
spannende muzikale keuzes die
het succes van Musica Antica da
Camera verklaren, zegt Van
Schouwenburg. Ook de twee
vaste locaties voor de concerten
- het Ambachts- en Baljuwhuis
en Oud Woehvijck - spelen
daarbij onmiskenbaar een rol.
„In beide gevallen geldt een
historische omgeving met ruim
te voor niet meer dan zestig, ze
ventig mensen. Dat zorgt voor
een hele speciale ambiance,
waarin het contact tussen het
Een kinderconcert van Musica Antica met Cocky de Jong (links), Godelieve Vliegen (midden) en Liduïn Stumpel in Oud Woelwijck.
Foto: Henk Bouwman
publiek en de musici heel direct
is."
Het is een van de redenen waar
om niet alleen het publiek, maar
ook de musici zo graag terugko
men, zegt Van Schouwenburg.
Ondanks het bescheiden hono
rarium dat Musica Antica ze kan
bieden. „Hoewel dat inmiddels
toch wel een punt van zorg be
gint te worden. De honoraria
zijn al zes jaar niet meer gewij
zigd. Het is vooral dankzij de
goodwill van veel musici dat ze
toch voor dat bedrag willen op
treden. De vraag is hoe lang dat
reëel blijft"
„Het plafond van wat we aan
kunnen, is inmiddels wel be
reikt. Al onze concerten zijn uit
verkocht Langs die weg kunnen
we niet meer inkomsten verwer
ven. Dus zijn we afhankelijk van
subsidies. Of we voor de ko
mende vier jaar een gemeente
lijke subsidie krijgen, moeten we
nog maar afwachten. Hoe dan
ook zal het aantal concerten het
komend jaar niet uitgebreid
worden."
Wel wordt dit jaar de serie
Dorpskerkconcerten voortgezet.
Twee jaar geleden begon de
stichting met dit proefproject
om jonge musici van het Ko
ninklijk Conservatorium in Den
Haag een podium te bieden.
„Veel van die mensen willen wel
spelen, maar hebben er de mid
delen niet toe", zegt Van Schou
wenburg. „Daarom hebben wij
gezegd: kom bij ons in de kerk
spelen. We kunnen geen hono
rarium bieden, maar wel de op
brengst van de kaartverkoop. In
het begin is dat natuurlijk £en
risico, maar de laatste keer zaten
er zo'n 160, 170 mensen in de
zaal."
Een andere meinier om aanko
mend talent te stimuleren, is
een geldprijs voor de meest be
lovende individuele deelnemer
aan het Internationale Van Was-
senaer Concours voor baroken-
sembles. Inmiddels is de Musica
Anticaprijs, die het afgelopen
jaar 900 euro bedroeg, al vier
keer uitgereikt. Van Schouwen
burg: „Het is leuk om te merken
dat al die winnaars inmiddels
zijn doorgebroken, of op het
punt van doorbreken staan.
Ook biedt de stichting lokale
amateur-ensembles een helpen
de hand. Musica Antica zorgt
voor een podium en neemt de
organisatie en publiciteit ter
hand. De gezelschappen hoeven
alleen maar voor de muziek te
zorgen. Zo staat voor het ko
mend seizoen een optreden van
The (Broken) Consort en Sinfo
nietta Voorschoten op het pro
gramma.
De uitstraling van Musica Antica
reikt intussen tot buiten de
grenzen van Voorschoten. Mu
ziekliefhebbers uit Leiden, Was
senaar, Oegstgeest en Zoeter-
woude weten de weg naar het
Ambachts- en Baljuwhuis of
Oud Woelwijck te vinden, zegt
Van Schouwenburg. „Hoewel
onze stichting door vrijwilligers
wordt gerund, zijn we inmiddels
heel professioneel bezig."
Voor meer informatie: teL 071-
5611530 of internet: www.an-
tenna.nl/MusAntica>
door Herman Joustra
NooRDwuK Allereerst is daar
natuurlijk Jamai. Met in zijn kiel
zog Jim, Hind, Dewi, David en
noem de hele bups Idols maar op.
Allemaal staan ze volgende week
in Aho/ Rotterdam. Vier dagen
lang, van 24 tot en met 27 maart
En je hoeft geen helderziende te
zijn om nu al te weten dat deze
jonge artiesten vier keer voor een
uitzinnig publiek zullen optreden.
Net als dj Didier. Want de Noord-
wijker mag dan geen Idol zijn, hij
staat wel doodleuk plaatjes te
draaien in Ahoy\ „Een kwestie
van geluk hebben", zegt hij zelf.
De verklaring van dj Didier, alias
Diederik van Egmond, is een
voudig. „Ik draai in The Spea
kers in Delft De directeur daar
van is ook de directeur van de
productiemaatschappij die Idols
heeft aangekocht" Nou ja, dat is
een van de redenen. Maar hij
weet ook wel dat zijn capacitei
ten de afgelopen jaren niet on
opgemerkt zijn gebleven.
„Dat draaien is een beetje een
uit de hand gelopen grap", zegt
Didier, die bouwkunde studeert
in Delft „Ik heb er nooit echt
moeite voor hoeven doen, in die
zin dat ik niet met mezelf ben
gaan lopen leuren. Het gebeur
de als het ware vanzelf. Ik kwam
vroeger veel in 't Zeepaardje. Ik
had daar kritiek op de dj. 'Doe jij
het dan eens een keer', zeiden
ze op een gegeven moment Zo
is het begonnen. Je moet ge
woon geluk hebben en in het
juiste circuit terechtkomen.
Het winnen van een grote lan
delijke wedstrijd tussen studen-
ten-dj's gaf hem nog eens een
extra zetje in de mg. Maar
Ahoy', dat is toch wel een ander
verhaal. „Of dit nu echt mijn
doorbraak wordt is moeilijk te
zeggen. Ik weet wel dat niemand
speciaal voor mij komt. Maar er
komen wel 40.000 mensen met
daaronder veel organisatoren
van andere party's en feesten
die mij een keer zien en horen.
Dat kan heel nuttig zijn."
Het is de bedoeling dat Didier
elke avond twee uur voor aan
vang van de optredens de Ahoy'
vult met zijn muziek. En daarna
draait hij nog op de zogeheten
afterparty's en party's voor de
vip's.
„Wat ik ga draaien? Ik heb er al
wel over nagedacht hoe ik het
aanpak. Normaal draai ik op in
tuïtie, je merkt altijd wel wat er
op een bepaalt moment past bij
een zaal. Maar dit is anders. Dit
is zo'n groot publiek. Je ziet ook
geen gezichten, je ziet alleen een
massa. Ja, dan wordt het een
grovere set. Niet qua hardheid
en volume, maar meer
mainstream, denk ik. Ik denk
niet dat er echt K3-publiek op af
komt Het publiek zal tusseh de
15 en 18 jaar oud zijn. En ouders
zullen er bij zijn. Echt infantiel
zal ik dus niet draaien. Een beet
je TMF-georiënteerdL Dat is wel
leuk voor de verandering. Kijk,
het is natuurlijk voor een dj niet
zo prestigieus als andere feesten
- zoals in The More in Amster
dam waar ik ook draai - maar
het is wel eens wat anders. En
ne, kwaad zal het me niet
doen."
Zenuwachtig is Didier in elk ge
val niet. Elke dag 10.000 man
DJ Didier: „Dat
draaien is een
beetje een uit de
hand gelopen
grap.
Foto: Dick
Hogewoning
publiek, hij ligt er niet echt wak
ker van. „Op Sint Maarten heb
ik al eens voor 7000 man ge
draaid. En een paar keer in Bel
gië voor 4000 man. Da's ook vrij
fors. Maar ja, dit is natuurlijk
wel een mega-booking. En
uniek, met die hele Idols-hype
eromheen."
EXPOSITIE
EXPOSITIE
Robert Heindel en
tot 6 april bij The
Donderdag t/m zondag
en na telefonische afspraak.
