Oorlog maakt c
breekt economi
ECONOMIE
Elektriciteitssector meest kwetsbaar voor terreur Olieprijs daalt na inv
Orange inspireert klant met goudvissen
Weer invallen bij bouwbedrijf
Vakbonden eisen vertrek top Corus 'Fase rood' ingegaan op Schiphol
Zeppelin hooguit
toeristisch speeltje
Korter werken
in reisbranche
Nieuwe CAO
voor catering
De Hypotheker
groeit als kool
Bescherming VW
wordt aangepakt
Weer schandaal
met boekhouding
Continental
schrapt banen
Een handje robots
Miljoenenb 1
in schoomrf
utrecht - De ontwikkeling en
bouw van grote luchtschepen
in Nederland is op dit moment
niet haalbaar. Hooguit kunnen
in 2004 bestaande kleine zep
pelins worden ingezet voor re
creatie, observatie en reclame.
Dat is de conclusie van een
symposium dat gisteren in
Utrecht is gehouden door het
Platform Luchtschepen en Toe
risme Recreatie Nederland
(TRN). Luchtschepen blijken
duurder dan vliegtuigen en
Soms ook slechter voor het mi
lieu. De schepen maken onge
dacht veel lawaai. De zeppelin
zal daarom nooit uitgroeien tot
een alternatief voor vliegtuigen,
stellen onderzoekers van No-
Vem en Delft Airport Develop
ment Center.
oen haag - Achttien reisorgani
saties heben bij het ministerie
Van sociale zaken werktijdver
korting aangevraagd in verband
met de dreigende oorlog in
Irak. Dat heeft een woordvoer
ster van het ministerie meege
deeld. Om hoeveel werknemers
het gaat is nog onduidelijk. Be-
^frijven kunnen bij een omzet
verlies van tenminste 20 pro
cent werktijdverkorting vragen.
Zb moeten de eerste zes weken
de kosten zelf dragen, daarna
krijgt het personeel voor de niet
gewerkte uren een WW-uitke-
ring van 70 procent van het
l^on.
'utrecht - De circa 25.000 werk-
rfemers in de horeca-sector
^ontractcatering hebben een
tiieuwe 1-jarige CAO, die voor
liet in een loonstijging met 2,5
órocent. De vakbonden hebben
tjierover een akkoord bereikt
hiet de werkgevers. Partijen
hébben ook afspraken gemaakt
jover de vut-regeling. Voor het
yut-fonds dreigde een miljoe
nentekort doordat veel meer
Werknemers dan verwacht er
gébruik van maakten. De vut is
Wel soberder geworden en de
premie wordt hoger.
Rotterdam - De Hypotheker, de
gfootste onafhankelijke hypo-
theekadviesketen in Nederland,
heeft vorig jaar de omzet zien
groeien met 23 procent naar 4,3
miljard euro. Terwijl er lande
lijk gezien minder hypotheken
werden afgesloten, groeide het
aantal afgeronde transacties bij
de keten fors. Tot stand kwa-
njen 30.000 leningen met een
gemiddeld bedrag van 144.000
EHet gaat vooral om eerste
theken. De Hypotheker
ddelt tussen klanten en
vrijwel alle geldverstrekkers in
ons land zoals banken, verzeke
ringsmaatschappijen en pensi
oenfondsen. De 128 vestigingen
,geven ook financiële adviezen.
brussel - Er komt een einde
4an de bescherming van Volks
wagen. Op voorstel van Com
missaris Bolkestein is het dage
lijks bestuur van de EU in actie
f-komen tegen de Duitse wet
e het bedrijf behoedt voor
j^pitenlandse kopers. De Duitse
regering krijgt twee maanden
4e tijd om zich te verdedigen.
Lukt dat niet naar de zin van
Brussel, dan moet het Europese
Hof in Luxemburg uiteindelijk
de kwestie beslechten. Volgens
Bolkestein is de Volkswagen-
wet' in strijd met de vrije markt
omdat zij het kapitaalverkeer
hindert.
Washington - De autoriteiten
jki de Verenigde Staten zijn
jYgeer een grote boekhoudfraude
,qp het spoor. Ditmaal gaat het
#fn het bedrijf Healthsouth, dat
vplgens de SEC, de Amerikanse
beurscommissie, sinds 1999
éyn winst heeft opgeblazen met
jfi totaal 1,4 miljard dollar.
Healthsouth is de grootste in de
$5 op het gebied van revalida-
jtjecentra en diagnostiek. In de
.jflS en daarbuiten heeft het bij
sta 1700 vestigingen. Dinsdag
deed de SEC een inval bij
Healthsouth.
Houston - De Amerikaanse
luchtvaartmaatschappij Conti
nental Airlines snijdt opnieuw
flink in het personeelsbestand,
yolgens de Continental is dat
nodig om 'de ergste financiële
crisis in de geschiedenis van de
luchtvaart' te overleven. Eind
dit jaar moet het aantal werkne-
piers met 1200 zijn ingekrom
pen. Eerder werden al 4300 ba
nen geschrapt Continental zegt
500 miljoen dollar te moeten
besparen om de kosten in de
hand te houden. Dat kan verder
oplopen als de oorlog in Irak
langer duurt
donderdag 20 MAART 2i
den haag/gpd - De elektriciteitsvoorzie
ning is het meest kwetsbaar in geval van
een terroristische aanslag in Nederland.
Omdat zoveel andere sectoren afhankeljk
zijn van een ongestoorde stroomvoorzie
ning zal een aanslag op de centrales of
de netwerken de Nederlandse samenle
ving de meeste schade berokkenen.
Dat blijkt uit een studie van TNO in op
dracht van het kabinet. Andere kwetsba
re sectoren zijn de drinkwatervoorzie
ning de voedselvoorziening de gezond
heidszorg, de telecomsector en het aard-
gasnet. „Voor geen van deze sectoren
zijn op dit moment speciale veiligheids
maatregelen getroffen, wel voorzorgs
maatregelen,"' zegt een woordvoerder
van het ministerie van binnenlandse za
ken. Dat betekent dat met burgemeesters
van de gemeenten waar kwetsbare objec
ten staan, is gekeken of de veiligheids
plannen nog up-to-date zijn. Over de
aard van de veiligheidsmaatregelen die in
geval van een terroristische aanslag aan
de orde zijn, worden geen mededelingen
gedaan.
Een woordvoerder van Essent, een van
de grootste stroomproducenten en -leve
ranciers, zegt dat elke productie- en kan-
toorlokatie een eigen calamiteitenplan
heeft. „Na elf september 2001 heeft de
Raad van Bestuur daar met enige zorg
naar gekeken en waar nodig aangepast.
Die plannen zijn nog steeds adequaat,"
verzekert de woordvoerder van Essent.
Nuon zegt ingericht te zijn „op snel her
stel van de elektriciteitsvoorziening,
mocht zich iets voordoen om wat voor
reden dan ook."
Eneco en de kerncentrale Borssele zwij
gen over eventuele maatregelen, maar de
woordvoerder van binnenlandse zaken
zegt dat er bij de kerncentrale geen extra
maatregelen zijn getroffen. Tennet, dat
het landelijk hoogspanningsnet beheert,
zegt al jaren te beschikken over een cri
sisplan. Dat plan omvat ook de gevolgen
van terroristische aanslagen. Over de vi
tale punten in het Tennet-netwerken, en
de maatregelen die daarvoor getroffen
zijn, wil de woordvoerster niets zeggen.
Vewin, de koepel van de drinkwaterbe
drijven, zegt dat er geen 'hoger dreigings
scenario aan de orde is' en benadrukt dat
de sector sinds de aanslag in New York
'enorm aan de slag is gegaan' om de 250
putten waaruit drinkwater wordt gewon
nen, te beveiligen. „Het gaat om veel
meer zaken als hekken en videobewa
king, maar daar gaan wij verder niet op
in." Mocht een deel van de drinkwater
voorziening om enige reden uitvallen
dan wordt teruggevallen op 'nooddistri-
butie en dwarsverbindingen.'
De voedselvoorziening heeft een lagere
prioriteit, omdat de productie ervan over
veel locaties is gespreid en voedsel snel
van elders kan worden aangevoerd. „Je
moet nogal wat doen voordat de voedsel
voorziening echt in gevaar komt." Fries
land Coberco Dairy Foods, Nederlands
grootste zuivelbedrijf, wil niets zeggen
over veiligheidsmaatregelen. Nederland
heeft een (geheime) lijst met circa twee
honderd objecten die tot de allervitaalste
voor de samenleving worden gerekend.
„Die zijn onderverdeeld in een A-lijst en
een B-lijst. Op de A-lijst staan twintig ob
jecten," aldus de woordvoerder van Bin
nenlandse Zaken.
singapore/rtr - De olieprijzen
zijn op het laagste niveau in drie
maanden beland. De prijzen
zakten vannacht - na de eerste
meldingen over de oorlog in
Irak -met bijna 6 procent.
Een vat 159 liter Brent-olie uit
de Noordzee kostte daar 25,55
dollar. Dat is 1,25 dollar lager
dan gisteren. Amerikaanse olie
zakte in prijs met 1,83 dollar tot
28,05 dollar per vat.
De oliehandel gokt erop dat de
oorlog niet lang duurt. Is dat wel
het geval, dan zullen de olieprij
zen oplopen. Dan bestaat de
kans dat de aanvoer van olie
naar het Westen ontregeld raakt,
ook al heeft de OPEC (Organisa
tie van Olie-Exporterende Lan
den) toegezegd eventuele tekor
ten aan te vullen.
In de goudhandel werd
opgelucht gereageerd nu
zekerheid over het begin
oorlog is weggenomen.
zakte van 337 dollar tot
dollar per ounce (31,1
Kortgeleden vervulde got
zijn rol als veilig belej
onzekere tijden, met h
pen van de prijs als gevi
der deze week deed het i
taal 345 dollar per ounce
De dollar liet eenzelfde
zien als de goudprijs. KI
het aflopen van het uit
tegen Saddam Hussein
koers iets op, maar toet
lijk werd dat de aanvalle
begonnen, ging de ka
laag. Dat had tot gevolg
euro tegenover de dol
hoog ging.
tokyo - Seiko Epson heeft in Tokyo een nieuwe generatie mini-robotjes geïntroduceerd, op de foto zijn er twee te zien, naast elkaar op een
handplam. De robotjes die met wat fantasie wel lijken op het tekenfilmfiguurtje Pikachu uit de serie Pokémon, wegen 12,5 gram en worden
aangedreven door wat volgens Epson de dunste micro-actuator (een ultra-soon motortje) ter wereld is. Ze worden draadloos bestuurd met blue-
tooth techniek. Foto: Reuters/lssei Kato
Dutchtone vierde belbedrijf dat andere naam aanneemt
door Eric de Bie
den haag - Dutchtone is de volgende in het
Nederlandse rijtje aanbieders van mobiele te
lefonie die de naam van het buitenlandse
moederbedrijf aanneemt Vanaf 31 maart
leert ook Nederland Orange kennen. De con
sument moet zich er maar alvast op instellen
dat het hierbij niet om gewone mobiele tele
fonie gaat, maar om 'een inspirerende bele
ving'.
In elke winkel van Orange, de wereldwijde
aanbieder van mobiele telefonie, staat een
aquarium. Daarin zwemmen zeven oranje
goudvissen en één zwarte. Geheel volgens
de uitgangspunten van de van oorsprong
Chinese levensfilosofie Feng Shui. „De vis
sen moeten geluk brengen", zegt Kevin
Zuidhof. „Die aquaria stammen nog uit de
tijd dat Orange voor een deel in Aziatische
handen was. De huidige eigenaren hebben
dat zo gehouden. Elke winkel heeft ook een
reserve-vis. Voor het geval er een in het gro
te aquarium dood gaat."
Zuidhof (31) is hoofd corporate affairs bij
Dutchtone. Vanaf 31 maart vervult hij die
zelfde functie onder de vlag van Orange Ne
derland. In navolging van Telfort (02), Li-
bertel (Vodafone) en Ben (T-Mobüe) neemt
Dutchtone de naam van het moederbedrijf
aan. Het verschil met de voorgangers is vol
gens Zuidhof echter dat Dutchtone niet een
Kevin Zuidhof. Foto: GPD/Cees Zorn
naamsverandering ondergaat, maar dat
Orange in Nederland wordt gelanceerd.
KPN-topman Ad Scheepbouwer heeft de af
gelopen weken diverse malen verkondigd
dat er op de beperkte Nederlandse markt
slechts plaats is voor drie aanbieders van
mobiele telefonie. Scheepbouwer durft er
zelfs drie dure flessen wijn om te verwedden
dat over een jaar alleen Vodafone, T-Mobile
en zijn eigen KPN over zijn. Zuidhof, die
met Dutchtone/Orange (ruim één miljoen
abonnees) de kleinste partij in Nederland
als werkgever heeft, denkt daar begrijpelij
kerwijs anders over. „Wat concurrenten
over ons zeggen, moeten ze zelf weten. Het
heeft weinig zin om daar concreet op in te
gaan. Ik weet alleen dat als ik naar de finan
ciële resultaten van Dutchtone kijk, we gi
gantische sprongen maken. Vorig jaar heb
ben we het negatieve resultaat terugge
bracht van 277 miljoen euro naar 35 mil
joen."
„In deze markt richten bedrijven zich heel
erg op aantallen klanten", vervolgt Zuidhof.
„Voor Orange is echter de omzet veel be
langrijker. Wat realiseer je nu precies met je
klantenbestand? Vorig jaar lag bij ons het
gemiddelde gebruik per klant per jaar op
333 euro. Alleen KPN en Vodafone scoren
hoger. Kwaliteit is daarbij voor ons erg be
langrijk. Als je kwaliteit kunt leveren, komen
de klanten vanzelf wel."
Bij de lancering van Orange komt het bedrijf
met nieuwe diensten en producten. Zuidhof
wil er nog weinig over zeggen. Wel dat
Orange volgende week een mobiele telefoon
presenteert waarmee toepassingen die te
vergelijken zijn met KPN's i-mode of Voda
fone live mogelijk zijn. Orange ontwikkelde
het toestel in samenwerking met Microsoft.
„In feite heb je met dit toestel een mobiele
computer in handen."
door Maurice Wilbrink
den haag - De komende dagen
kunnen de economie van 2003
maken of breken. Krijgen de
Amerikanen bliksemsnel controle
over ongehavende oliebronnen
en stort de Iraakse verdediging,
inclusief het bewind van Saddam,
in één klap in, dan zal zich een
ware euforie meester maken van
de financiële markten.
Zeker als terreuraanslagen ver
volgens uitblijven en de span
ning rond Noord-Korea kan
worden verminderd, zal de we
reldeconomie nog dit jaar be
ginnen met een duidelijk her
stel. Maar ontaardt de Ameri
kaans-Britse veldtocht in een
gruwelijk gevecht om Bagdad, in
verwoeste oliebronnen en een
torenhoge olieprijs, een huma
nitaire catastrofe en terreuraan-
vallen tegen westerse doelen,
dan zal dit een zware domper
zetten op de economie.
In dat zwarte scenario valt de
Amerikaanse economie terug
naar een nulgroei, raakt de eu
rozone in een recessie en krijgt
ook de Aziatische wereld een
klap, kwetsbaar als zij bijvoor
beeld is voor hoge olieprijzen.
De optelsom is een wereldeco
nomie die tot diep in 2004 moet
wachten voordat herstel zich af
tekent
De financiële markten - hande
laren en beleggers in aandelen,
obligaties, valuta, grondstoffen
zoals olie - hebben de eerste op
luchting al gehad. De Ameri
kaanse aankondiging van een
laatste ultimatum aan Saddhm
voordat de aanval losbarst, zette
op de beurzen alle seinen op
groen. De markt gelooft in een
snelle victorie, en lijkt mogelijke
risico's te negeren.
Het gedrag van de aandelen
markten zal de komende tijd
iets vertellen over hoe de econo
mie zich zal ontwikkelen. Een
flink herstel van de effecten-
koersen brengt het vertrouwen
terug bij vooral Amerikaanse
consumenten, die hun vermo
gen weer zien toenemen en hun
bestedingen daarop afstemmen.
Ook ondernemers worden daar
optimistischer van, waardoor ze
eerder geneigd zijn (uitgestelde)
investeringen te doen.
Duurt de malaise op de aande
lenmarkten langere tijd voort en
blijft de olieprijs hoog, dan loopt
de wereldeconomie steeds meer
schade op. Volgens een recent
rapport van zakenbank CSFB
zetten die negatieve effecten op
de wereldeconomie zich in dat
geval voort in 2004 en 2005 en
worden ze steeds sterker.
Een voortdurend hoge olieprijs
benadeelt de economie voor
langere tijd. Olieprijsstijgingen
werken vertraagd door in de
economie. De hoge olieprijs
raakt eerst de transportsector en
de automobilist, dan de chemie
en vervolgens de industrie, die
hogere prijzen berekent aan de
consument.
Volgens economen is de euro
zone van de geïndustrialiseerde
wereld het minst bestaj
economische schokken,
econoom E. de Groot w
dat de arbeidsmarkt in
landen nu pas echt rea
de schok die voortkwaï
11 september-terreur.
hebben bedrijven veel
gereageerd op de econ
terugval: „De VS zijn 1
mean': klaar om te reaj
een verbetering van de
mische perspectieven,"
Groot.
In alle scenario's - van
optimistische tot de nu
simistische - zal de euro
mie pas opleven, als
krijgt van de Amerika
dat snel gebeurt is vols
zeker. Zelfs de Federal
het stelsel van Amf
centrale banken, tast
in het duister. Bij haar
sluit van afgelopen din
ze impliciet aan dat e
stofwolken in Irak opg
moeten zijn om nauwkt
kunnen vaststellen hoe
rikaanse economie reag
Wellink waarschuwt voor recessie
i
Nederland komt in een economische recessie als de ood
gen Irak langer dan drie maanden gaat duren. Dat zei de
sident van De Nederlandsche Bank (DNB) N. Wellink gis
avond in het tv-programma Nova. De bankpresident zei
der dat er haast is met de formatie van een nieuw kabinc
het oog op de enorme economische problemen in Nede
„Ik hoop dat het nieuwe kabinet er voor 1 mei is. Als het
wordt is niet alleen 2003, maar ook 2004 een verloren ja:
Een langdurige oorlog leidt er volgens Wellink toe dat er
4 miljard euro extra bezuinigd moet worden bovenop de
aangekondigde 14 miljard euro. Bij een oorlog langer da
maanden daalt de groei van de wereldeconomie volgens
link met 1 a 2 procent. Nederland en de rest van Europa
dat voelen door extra werkloosheid en een verdere versli
ring van de overheidsfinanciën. Ook de perspectieven op
middellangetermijn verslechteren. Bij een korter durend
log „scheert Nederland langs de rand van recessie", aldi
Wellink. Daarna zal wel vrij snel herstel optreden, verwal
bankpresident
NMa onderzoekt prijsafspraken in wegen- en betonbo
den haag/anp - De Nederlandse
Mededingingsautoriteit (NMa)
heeft gisteren op zeven plaatsen
in Nederland invallen gedaan bij
bouwbedrijven. Onder meer op
het hoofdkantoor van Heijmans,
bij Ballast Nedam Infra en bij
een dochter van Volker Wessels
zijn onderzoeken gestart naar
prijsafspraken in de wegen-en
betonbouw. Dat heeft een
woordvoerster van de NMa
meegedeeld.
De kartelautoriteit wil niet zeg
gen bij welke andere bedrijven
onderzoek wordt gedaan. Ook
wil de woordvoerster niet zeg
gen waar het onderzoek precies
op is gericht In totaal zijn vijftig
opsporingsambtenaren betrok
ken bij de operatie. Volgens de
NMa is het de tiende in een se
rie invallen bij diverse bouwbe
drijven.
Het onderzoek lijkt zich voorna
melijk te richten op bouwers
van infrastructuur. Bij Ballast
Nedam kwam de NMa kijken bij
de divisie 'infra' die actief is in
de weg- en waterbouw. Volker
Wessels-dochter Van Hattum en
Blankevoort bouwt bruggen en
viaducten. Ook Heijmans is ac
tief in de weg- en waterbouw.
Een woordvoerster van Ballast
Nedam wil slechts bevestigen
dat de NMa bij de bouwer in
Nieuwegein is langs geweest.
Waar de NMa naar op zoek was,
kon ze niet zeggen. Volker Wes-
seis wil zolang het a
loopt geen comment.
„We werken mee", is
dat een woordvoerder
bouwconcern wil zegge rj
Hoewel de NMa zich a
bruikelijke wijze' toegai s
bedrijf heeft verschaft,
recteur H. Bemelmans
mans volledig mee te
Wel vindt hij de doels
van het onderzoek niet j,
en helder genoeg. Hij 1 e|
gestoord aan het optrf x
de NMA.
Volgens hem stonden
werkers van de kaï
woensdagochtend zoi
te melden in de gangi
kantoor in Rosmalen.
zon
EO
'Leiding verantwoordelijk voor malaise bij concern'
door Pieter van Hove
iJMUiDEN - De Europese vak
bonden die betrokken zijn bij de
voormalige Hoogovens-bedrij
ven eisen het onmiddellijke ver
trek van de top van staal- en
aluminiumconcem Corus. Tij
dens een gisteren gehouden
spoedvergadering hebben vak
bondsvertegenwoordigers uit
Nederland, Duitsland, België en
Noorwegen unaniem het ver
trouwen in de Raad van Bestuur
opgezegd. De vakverenigingen
houden de leiding verantwoor
delijk voor de huidige malaise
bij het Brits/Nederlandse be
drijf.
De multinational maakte vorige
week een recordverlies van 657
miljoen euro bekend. De bon
den zijn verbolgen over het feit
dat bestuurslid B. Moffat tijde
lijk is aangesteld als hoogste
baas van het concern na het
vertrek, vorige week, van be
stuursvoorzitter T. Pedder. Die
werd weggestuurd nadat hij er
niet in was geslaagd de alumini-
umdivisie te verkopen. De Raad
van Commissarissen van Corus
Nederland (Hoogovens) stak
hier een stokje voor.
De vakbonden noemen het 'on
acceptabel' dat Moffat naast zijn
functie bij Corus tevens vice-
voorzitter is van de Britse bank
HSBC.
Het noodlijdende bedrijf onder
handelt momenteel met HSBC
en andere banken over nieuwe
kredieten.
Voor de bonden is de vermeen
de belangenverstrengeling 'on
begrijpelijk'. Eerder namen Brit
se bonden al eenzelfde stand
punt in.
door Richard Mooyman
schiphol -
Geen wegblokkades, geen pant
serwagens. Patrouillerende ma
rechaussees staan kalm door
reisgidsen te bladeren. Op
Schiphol is vanochtend weinig
te merken van verscherpte vei
ligheidsmaatregelen nu de oor
log in Irak is losgebarsten. Maar
achter de schermen zijn de
touwtjes wel degelijk aange
haald.
„Het is voor ons nu fase rood",
vertelt een veiligheidsbeambte
bij de incheckbalies voor vluch
ten naar de VS. „Ik zie nu echt
niets meer door de vingers. Als
er iets niet in orde is, dan laat ik
passagiers uit het vliegtuig ha
len. Ook als ze daardoor hun
vlucht missen." Haar collega's
doorzoeken ondertussen de ba
gage van een echtpaar met een
pasgeboren baby.
Student Juan uit Detroit staat
nerveus bij de incheckbalies te
wachten. Nee, hij is niet trots op
Amerika nu zijn president heeft
besloten Irak aan te vallen. „Het
is een domme oorlog. En veel
jongeren in Detroit vinden dat
ook." De veilighéidsmaatregelen
zijn weliswaar streng, maar he
lemaal gerust is Juan niet nu hij
op het punt staat op het vlieg
tuig te stappen. „Maar ik moet
door met mijn leven. Ik wil niet
alleen maar wachten totdat dit
allemaal voorbij is."
Op het plein voor Schiphol Pla
za is de oorlog in Irak live te vol
gen via beelden van CNN op
een metershoog scherm. Maar
de meeste reizigers zijn vooral
druk met het halen van hun bus
of taxi.
Een groep Britse zakenmannen
houdt wel even de pas in om
naar CNN te kijken. „Gelukkig,
de beurskoersen blijven aardig
op peil", zegt een van hen tevre
den.
rotterdam/gpd - De N< De
se Mededingingsn
(NMa) heeft de brand
satie OSB en drie scho |J
bedrijven voor in tota
tien miljoen euro bebo Ij
ze verboden prijsafspra
ben gemaakt. De I
Gom, Asito en CSU sta
men met OSB tussen st.|
2000 de jaarlijkse P"js^
gen op elkaar af. DJPe.
overtreding van de 130
gingswet, zo maakte a'
gisteren bekend. OSB
üjks het percentage
waarmee de leden hut^,
dienden te verhogen.
ad
