Balkenende rechtvaardigt aanval
IRAK 1
Begin oorlog lijkt
gelegenheidsactie
Afluisterapparatuur in EU-gebouw Brussel gevonden
Internationale steun minder solide dan Amerika stelt
Ambassades Indonesië
zijn alert op represailles
WE DOEN FIFTY-FIFTY
offensief
ghanistan
=aHet Amerikaanse leger
icht in het zuidoosten
listan een offensief
tegen het terreumet-
laeda. Voor de opera-
jeveer duizend mili-
;ezet. Verder hebben
ten luchtaanvallen
Amerikaanse func-
ien repten over de
militaire actie in Af-
sinds de Operatie
in maart vorig jaar
van de Taliban en
i-mails
paus
let Vaticaan is de afge-
igen overspoeld met e-
or paus Johannes Pau-
enduizenden mensen
n de rooms-katholieke
•r daarin voor zijn po
rn een oorlog tegen
oorkomen. Veel gelovi-
ben de 82-jarige kerk-
vraagd naar de Iraakse
ld Bagdad te reizen om
og te stoppen, zo meld-
tont La Stampa.
lijn geen
kanen'
opese regeringsver-
digers in Jemen doen
n om te voorkomen
rolking hen aanziet
nen. Zo wapperen
Is van ambassadeperso-
jjgetjes van hun thuis
laat op stickers in het
de naam van hun
(tland wordt door het
zien als een broed-
n moslim-extremisme.
Jschoot een Jemeniet
aan en een Cana-
jd. Volgens regerings
irissen handelde de
pressiviteit.
isleiden over
>fse wapens'
:n Noorse VN-wapen-
ur die uit Irak is terug-
Jom Siljeholm, heeft
in Oslo verklaard dat
Ie Staten misleiden-
natie hebben verstrekt
kse massavemieti-
)ens. Siljeholm zei dat
inse functionarissen,
e minister van buiten-
iken Colin Powell, uit
hebben gedaan die niet
met zijn eigen bevin-
iiljeholm zei ook dat
inspecteur in Irak
iratoria heeft gezien
irt dat in Amerikaan-
ïgenrapporten wordt
uroefening
tro afgelast
De Britse overheid
gesimuleerde terroris-
nslag op de Londense
indse afgelast. Een re-
bordvoerder zei giste-
|e oefening is uitgesteld
de internationale situ-
Wjf uur durende oefe-
komende zondag wor-
(uden bij het metrosta-
t in het financiële hart
ad. In de ondergrond-
iensen gesignaleerd
askers en bescher-
jg akken dragen.
tdjpremier
Aziz leeft
donderdag 20 maart 2003
101
sï
den haag/anp - Premier Balkenende heeft
vanmorgen de aanval van de Verenigde
Staten, Engeland en Australië op Irak ge
rechtvaardigd. In een op tv en radio uitge
zonden verklaring vertelde hij dat het ka
binet de aanval tegen Saddam Hussein
steunt, maar dat Nederland niet aan de
oorlog meedoet. Daar is niet genoeg
draagvlak voor in parlement en samenle
ving, zei hij.
PvdA-leider Bos bevestigt dat beeld,
maar hij veroordeelt het besluit van de
Verenigde Staten om de oorlog te begin
nen. Volgens de sociaal-democraten wa
ren er nog mogelijkheden om dit te voor
komen. Bos zei verder dat Nederland ook
geen militaire taken op zich moet ne
men, ook niet als de Amerikanen daarom
verzoeken. Alleen waar Nederland al met
militairen aanwezig is, kan volgens Bos
sprake zijn van een grotere inzet. De
PvdA ervaart de oorlog als een nederlaag.
„We blijven het besluit van de VS onjuist
vinden."
CDA-ffactievoorzitter Verhagen zei dat
Nederland niet in oorlog is, en de Ameri
kanen ter plekke niet militair steunt,
maar elders wel. Zo levert Nederland Pa
triot-verdedigingssystemen aan Turkije,
en stelt het luchthavens en havens open
voor Amerikaans militair personeel en
materieel. De WD steunt Balkenende en
vindt dat niets doen tegen de Iraakse lei
der slechter is voor de internationale ge
meenschap dan handelen. Ook de LPF
staat achter de premier. „De tijd was op",
aldus fractieleider Herben.
D66 vindt zelfs politieke steun voor deze
oorlog te ver gaan. Ook Groenlinks en de
SP zijn daar fel tegen. Deze partijen vre
zen dat het kabinet het niet bij politieke
steun zal laten. Volgens de SP zijn zelfs
de Patriots die Nederland naar Turkije
heeft gestuurd al onderdeel van het of
fensief tegen Irak. Groenlinks sprak van
een 'internationale vergeldingsoorlog', en
vreest dat deze lang zal duren: tot Irak
helemaal bezet is of Saddam Hussein
verdreven.
De SGP noemt de oorlog 'onvermijdelijk'
en stelde dat Nederland achter de Ameri
kanen moet gaan staan. De Christenunie
blijft bij haar standpunt dat Balkenende
'geen argumenten heeft om militaire
steun aan de aanval te onthouden', nadat
het kabinet had besloten de Amerikanen
politiek te steunen. Maar de Christen-
Unie vindt dat er praktische redenen zijn
om het niet te doen.
De partijen zijn het wel over eens over de
rol die Nederland na afloop van de oor
log zal spelen bij de wederopbouw en de
humanitaire hulp. Verder spraken alle
partijen de hoop uit dat de oorlog snel
zal zijn afgelopen, en dat er zo min mo
gelijk burgerslachtoffers zullen vallen.
De hoofdrolspelers spreken hun naties en de wereld toe. Bush deed
dat om kwart over vier in het Witte Huis, Saddam Hussein verscheen
enkele uren later op de buis. Foto's: Reuters/Kevin Lamarque en AP
washington/vervolg voorpa
gina - Bush sprak het Ameri
kaanse volk vannacht om kwart
over vier Nederlandse tijd toe in
een tv-toespraak van vier minu
ten. „De ontwapening van Irak
is begonnen", had woordvoer
der Ari Fleischer van het Witte
Huis kort daarvoor al laten we
ten. Op de Iraakse staatsradio
was een Arabische boodschap te
horen die afkomstig leek van de
Amerikanen: 'Dit is de dag
waarop we hebben gewacht'. De
Amerikanen zouden de golf
lengte hebben 'gekaapt' waarop
de staatsradio uitzendt.
Volgens Britse en Amerikaanse
bronnen zijn precisiebommen
en Tomahawk-kruisraketten af
gevuurd in een poging Saddam
Hussein of andere leden van het
regime te raken. Kennelijk wa
ren er aanwijzingen waar de
Iraakse leider zich zou bevin
den. Nadat verschillende keren
op de Iraakse televisie was aan
gekondigd dat hij 'binnenkort'
een toespraak zou houden, ver
scheen Saddam, in uniform en
met een grote bril.
Hij haalde flink uit naar George
Bush, die een 'beschamende
misdaad had begaan'. Hij be
loofde de Amerikaanse soldaten
te zullen 'uitputten'. De zoon
van Saddam Hussein, Uday,
hield enkele uren eerder een
toespraak op zijn eigen radio
zender A Shahab, waarin hij het
volk en het leger opriep om de
wapens op te nemen en het
land te verdedigen. Zij hoeven
niet bang te zijn, 'omdat God
aan uw kant staat', zei hij.
Het Amerikaanse ultimatum
aan Saddam Hussein om bin
nen 48 uur zijn land te verlaten,
liep vannacht om twee uur Ne
derlandse tijd af. Verwacht werd
dat daarna een massaal luchtof-
fensief op gang zou komen,
maar de 'schokaanval' bleef uit.
Het leek erop dat de raketaan-
vallen een gelegenheidsactie
waren, die de oorlog eerder dan
gepland op gang brachten. Het
enige zichtbare effect was een
brand bij een olieraffinaderij
aan de rand van de stad.
Er zouden ook acties zijn uitge
voerd tegen doelen in het zui
den van Irak, rond de havenstad
Basra. Iraakse soldaten in dat
gebied zouden bereid zijn zich
over te geven.
Volgens andere berichten zou
Irak twee raketten hebben afge
vuurd op het noorden van Koe
weit. Daarbij vielen geen slacht
offers.
De Britse premier Tony Blair
was van tevoren gewaarschuwd
dat een aanval op 'een beperkt
aantal militaire doelen' zou
plaatsvinden. De Belgische pre
mier Guy Verhofstadt was de
eerste Europese leider die rea
geerde op de aanval. Hij zei
'diep ontgoocheld' te zijn. „Het
opgeven van de internationale
rechtsorde is een te hoge prijs
voor de gewenste ontwapening
van Irak", aldus Verhofstadt.
door onze correspondent
Hetty van Rooij
brussel - In Brussel is afluisterapparatuur gevonden in
het gebouw waar vanavond de Europese top van rege
ringsleiders begint. In de werkruimtes van Frankrijk,
Duitsland, Italië, Oostenrijk, Groot-Brittannië en Spanje
blijken telefoonlijnen te zijn afgetapt. Bovendien is er
apparatuur gevonden die het mogelijk maakt om buiten
het gebouw de gesprekken in sommige vergaderzalen te
volgen.
Over de vraag wie de 'bugs' heeft geplaatst, zwegen gis
teren zowel de EU-diensten als de inlichtingendiensten
die bij het onderzoek betrokken zijn. „We hebben geen
enkel bewijs dat het de Amerikanen zijn, maar ook niet
dat ze het niet zijn," aldus een woordvoerder.
In de kantoorkolos in Brussel, waar vrijwel elke week
Europese ministers vergaderen, hebben de vijftien lid
staten eigen werkruimtes. Tijdens de bijeenkomst van
de regeringsleiders maken de delegaties vanavond en
morgen van diezelfde ruimtes gebruik. De vraag hoe
lang daar al wordt afgeluisterd, kan volgens een woord
voerder pas worden beantwoord als het onderzoek is
voltooid.
De apparatuur is al op 28 februari gevonden, maar werd
niet ontmanteld. De vondst is stilgehouden om de da
ders te kunnen betrappen. De Franse krant Le Figaro
meldde gisteren dat Franse en Duitse diplomaten wer
den afgeluisterd, en verbond daaraan onmiddellijk de
conclusie dat de Amerikaanse geheime dienst had toe
geslagen. De VS-missie bij de EU reageerde gisteren
kortaf: „Wij hebben geen informatie gekregen over dit
onderzoek."
De veiligheid van het enorme gebouw is al jaren een
probleem. Volgens Javier Solana, de EU-buitenlandchef
die zich ook met militaire zaken bezighoudt, is het zo
lek als een mandje. Solana weigert in het gebouw kan
toor te houden, omdat hij de beveiliging en de telefoon
lijnen niet voldoende vertrouwt voor het uitwisselen van
gevoelige militaire informatie.
Het afluisterschandaal komt aan het licht op een pijnlijk
moment. De relatie tussen de VS enerzijds en Frankrijk
en Duitsland anderzijds is slechter dan ooit, en de oor
log in Irak houdt de EU-regeringsleiders volstrekt ver
deeld. Vanavond staan de EU-chefs voor de moeilijke
taak om de diepe kloof te overbruggen en een geloof
waardig gemeenschappelijk standpunt in te nemen.
Anti-Amerikaans protest in Rusland
De Iraakse vice-pre-
iqAziz is gisteren in
^*v wndheid op een pers
je in Bagdad versche-
ïaakte daarmee een
p geruchten dat hij zou
jelopen, gewond of
nen. De geruchten
0 overlopen van Aziz sta-
'et ren de kop op. Aziz is
oej, en van de bekendste
ïvan het Iraakse regi-
[Cj »de enige christen in
»g-
Mveld Koeweit
en roer
Op de internationale
:n van Koeweit is gis-
chaos ontstaan. Dui-
ïensen probeerden
resterse journalisten
'iestaatje te verlaten.
Arabische en Aziati-
arbeiders, die Koeweit
mate bevolken, pro
een zitplaats te be-
n op een van de
naar een bestemming
regio. De weg naar de
ïn werd enige tijd af-
om de toevoer van
te stoppen.
militairen
nse straten
Ie Franse regering
loten de bewaking van
e' objecten te verster-
«ft daartoe vijfhon-
■a militairen de straat
rd. Ze moeten politie-
m soldaten bijstaan
agen te voorkomen,
kaanse ambassade
ochtend versterkt met
deen. In de omliggen-
zijn pantserwagens
rkanon geposteerd.
washington/ap - De coalition qf
the willing, de alliantie van lan
den die volgens de VS meedoen
aan de oorlog tegen Irak, is veel
minder solide dan de Amerikaan
se regering wil doen geloven. Dat
blijkt uit reacties op de 'lijst van
dertig' die de Amerikaanse minis
ter van buitenlandse zaken Colin
Powell dinsdag bekendmaakte.
Op de lijst van landen die vol
gens de VS actief helpen om
Saddam Hussein ten val te
brengen, staan onder meer Ne
derland, Japan, Hongarije, de
Filipijnen, België en Nicaragua,
landen die allemaal actieve
deelname aan de oorlog hebben
afgewezen en die in meer of
mindere mate verdeeld zijn over
politieke steun aan de Ameri
kaans-Britse aanval op Irak.
Een aantal regeringsleiders rea
geert zelfs verbaasd dat hun
land tot de coalitie wordt gere
kend, zoals bijvoorbeeld de Ni
caraguaanse president Enrique
Bolanos. Zijn land heeft nog he
lemaal geen standpunt ingeno
men. Andere landen, zoals de
Filipijnen, hebben de oorlog
weliswaar niet veroordeeld,
maar hebben zelfs niet de meest
basale militaire steun toegezegd.
Japan, dat zich deze week welis
waar recht achter de VS opstel
de, heeft alleen humanitaire
steun na afloop van het conflict
toegezegd.
Ook Nederland wordt tot de be
reidwillige landen gerekend, wat
tot moeilijkheden in de Jcabi-
netsformatie en vraagtekens bij
Coalitie tegen Irak
De 30 landen die zich volgens de Verenigde Staten achter de Brits-Amerikaanse actie
tegen Irak hebben geschaard:
anp krt
een aantal politieke partijen
heeft geleid. Powell sprak dins
dag met minister van buiten
landse zaken De Hoop Scheffèr,
die volgens Powell 'een verzeke
ring van openlijke steun' heeft
gegeven. Het ministerie van bui
tenlandse zaken in Den Haag
geeft geen commentaar op de
claim van Powell, en vragen in
de Tweede Kamer werden door
premier Balkenende niet duide
lijk beantwoord.
Spanje, dat de VS in de crisis
rond Irak politiek enthousiast
heeft gesteund, vecht eveneens
niet mee. En buurland Portugal
wordt genoemd, maar laat zelf
weten niet tot de coalitie te be
horen. Ook Turkije staat op Po
wells lijst, al heeft de Turkse re
gering gisteren laten weten dat
een nieuwe stemming in het
parlement over het toelaten van
Amerikaanse troepen op Turks
grondgebied niet direct in het
verschiet ligt.
De 'ware' coalitie tegen Saddam
bestaat uit Groot-Brittannië, dat
ongeveer 45.000 militairen naar
het Golfgebied heeft gestuurd
om deel te nemen aan de oorlog
tegen Irak, Australië, dat twee
duizend soldaten heeft afge
vaardigd, en in mindere mate
Polen en Albanië, die respectie
velijk tweehonderd en zeventig
militairen hebben toegezegd.
Daarnaast heeft Roemenië 278
man militaire politie, mijnrui-
mers en experts in chemische
en biologische ontsmetting ter
beschikldng gesteld. Tsjechië
stelde gisteren een eenheid voor
chemische ontsmetting beschik
baar, maar het wil die buiten de
commandostructuur van de VS
en hun bondgenoten houden.
De eenheid zal niet in gevechts
situaties worden ingezet.
De lijst telt geen enkel Arabisch
land, maar het is duidelijk dat
landen als Koeweit en Qatar,
Waar grote Amerikaanse militai
re bases zijn, behoren tot de vijf
tien landen die volgens de VS
niet genoemd willen worden in
de coalitie tegen Saddam, maar
daar wel deel van uitmaken.
Enigszins verrassend is mis
schien dat Duitsland, dat zich
fel verzet heeft tegen een oorlog
om Irak te ontwapenen, de VS
het gebruik van zijn luchtruim
en bases heeft aangeboden.
„Onze duidelijke stellingname
tegen een oorlog tegen Irak ver
andert niets aan het feit dat de
VS en Groot-Brittannië partners
zijn in de NAVO, en door Duits
land beschouwd worden als be
vriende landen", aldus de Duit
se kanselier Schroder gisteren in
de Bondsdag.
Ook Frankrijk heeft de VS het
gebruik van zijn luchtruim en
bases aangeboden, net als Italië.
In dat laatste land mogen de le-
gerbases echter alleen voor lo
gistieke doelen worden gebruikt,
en niet als uitvalsbasis voor een
aanval op Irak. „We zijn geen
oorlogvoerende natie", zei pre
mier Berlusconi.
jakarta/gpd-anp - De Ameri
kaanse, Britse en Australische
ambassades in Indonesië heb
ben hun landgenoten gewaar
schuwd tegen mogelijke repre
sailles van radicale moslims
voor de oorlog tegen Irak. Ook
de Nederlandse ambassade
waarschuwde gisteren voor mo
gelijke verslechtering van de vei
ligheidssituatie.
Indonesië en Maleisië, beide
landen met een grote moslim
bevolking, hebben grote moeite
met de Amerikaans/Britse aan
val op Irak. In Indonesië worden
grote demonstraties verwacht.
President Soekamoputri heeft
opgeroepen die vreedzaam te
laten verlopen. De Indonesische
politie heeft alle verloven inge
trokken en extra beveiligings
maatregelen getroffen.
Ook steeds meer Russen uiten
hun ongenoegen over de kwes-
tie-Irak. Zij richten zich daarbij
vooral op de Amerikanen. Zo
hebben meer dan duizend in
woners van de stad Jekaterinen-
burg uit protest naar het Witte
Huis in Washington gebeld. Het
telecombedrijf Excom bood in
woners van de stad deze moge
lijkheid gratis aan. De enige
voorwaarde om mee te doen,
was dat ze Engels konden spre
ken.
In andere steden is het vooral de
horeca die zich uitspreekt. Bij
een café in Vladivostok staat het
bordje Voor Amerikanen verbo-
Aanhoudingen bij
betogingen in VS
Bij betogingen tegen de oor
log zijn gisteren in de VS ze
ker 135 mensen aangehou
den. Bij het Witte Huis in
Washington demonstreerden
honderden mensen, die leu
zen riepen als: Bush en CIA
hoeveel kinderen doden jul
lie vandaag? Zeker twintig
mensen werden aangehou
den. In Boston werden 36
betogers opgepakt. Zij riepen
'Schande' en 'Arresteer
Bush'. In Los Angeles mond
de een protest van zo'n 500
studenten uit in een con
frontatie met de politie. Die
pakte 34 mensen op. Een
vredesmars in New York ein
digde met 45 arrestaties.
den' en in het Siberische
Krasnojarsk 'Wij bedienen geen
Amerikanen'. In een café en bij
diverse middenstanders in het
Zuid-Rusissche Taganrog zijn
ook Britten niet welkom.
De Amerikaanse ambassade in
Moskou wordt zwaar bewaakt.
Mensen demonstreren al per
manent voor de poorten van de
missie. De veiligheidsdienst ver
wacht de komende dagen een
grote toeloop bij de ambassades
van de pro-oorlogslanden.
(advertentie)
50"/. KORTING OP ACCESSOIRES
BIJ ELKE NIEUWE MITSUBISHI
GELDIG T/M 22-3-2003. MAX 1 000.- (NIET IN COMBINATIE ME~T ANDERE
AANBIEDINGEN) U RIJDT BUV00RBEELD AL EEN SPACE STAR VANAF 15.545.-
DEALER-ADRESSEN WWW MITSU8ISMF-M0T0RS NL OF KPN-TELEFOONGIDS
Bagdad
jordanië
Oorlogsschepen en F117A
Stealtn-bommenwerpers
vuren Tomahawk
kruisraketten af op
strategische militaire
y^doelen.
F117A Stealth fighter
koeweit/
egypte
saudi-arabië
I bombar-
dementen
Aanval op Irak begonnen
turkije
r mogelijke
beschietingen
vanaf schepen
met kruis
raketten
vliegtuigen
Tomahawk kruisraket
geleidingssystemen
vleugely^J Geprogrammeerd
lengte: 6,25 m en gelanceerd
doorsnede. 53 cm door computer
snelheid: 880 km/uur
aandmvmg^ v|jeghoogte 15_100 m
Q Navigatie
systeem scant
landschap en
corrigeert
Bij nadering doel worden
beelden vergeleken met
geprogrammeerde
computerbeelden en
wordt de raket door
radarnaar zijn doel geleid.
ighoogte
Dereik: tot 2500 km
nauwkeurigheid: binnen
i
-
anp/krt/afp
De eerste salvo's van de aanval op Irak bestonden
uit een beproefd recept van kruisraketten en door
Stealth-bommenwerpers uitgevoerde precisiebom
bardementen. Rond de veertig Tomahawk-kruisra
ketten werden vanaf schepen in de Perzische Golf
en de Rode Zee afgevuurd. Twee Stealths F-117a
Nighthawk gooiden elk twee satellietgestuurde
Joint Direct Attack Munition-bommen (JDAM) van
900 kilo op een gebouwencomplex waar Saddam
Hussein zich zou hebben bevonden. Kruisraketten
hebben een bereik van 1.600 kilometer. De Ameri
kaanse marine heeft er naar schatting duizend,
met een kostprijs van 600.000 dollar per stuk. Die
prijs is het grote nadeel aan de kruisraket. Ver
wacht wordt dat de VS dan ook veel vaker zullen
grijpen naar de JDAM, die 28 keer goedkoper is en
tot tweemaal zoveel explosieven kan vervoeren.
Het is in feite niet meer dan een computergestuur
de staartmotor die aan een bom wordt vastge
maakt, en op die manier 'slimme' technologie kop
pelt aan 'domme' slagkracht. Het Amerikaanse le
ger beschikt over 10.000 JDAM-bommen. Net als
Tomahawks worden ze gestuurd door satellietsig
nalen en kunnen ze doelwitten raken die worden
verhuld door wolken, stof of rook. De JDAM-bom
men worden tot op enkele kilometers van hun
doel gebracht door een van de paradepaardjes van
het Amerikaanse leger. De F-117a Nighthawk (45
miljoen dollar per stuk), het voor radar onzichtbare
vliegtuig. Tijdens de Golfoorlog van 1991 was de
Nighthawk het enige vliegtuig dat werd ingezet
boven het centrum van Bagdad.
