Jacht op SARS in volle gang
BINNEN- BUITENLAND
Discussies kunnen hier wat verder gaan
Vlucht naar Nederland vanwege hoofddoekverbod
fc
WHO: Paniek niet nodig
Dodelijke longziekte bij zo'n 475 mensen vermoed
Hooggerechtshof
Spanje verbiedt
Baskische partij
Vuurwerkbranche dreigt
Van Geel met procedure
Politie Servië
pakt popster
Ceca op
Meer mensen besmet met vogelgriepvirus
i-boekhouding
openbaarheid
jac - De commissie-Vos
gisteren besloten de zoge-
Bos-boekhouding open-
e maken. Door deze
juwboekhouding" van
lie betrekking heeft op af-
en van het bouwbedrijf
tjuchem, kwam de parle-
Bre enquête bouwfraude
Opdrachtgevers in de
Se zich benadeeld voel-
jor verboden prijsafspra
ken aannemers, hadden
nongen op openbaarma-
Jet openbaar ministerie
kartel aakhond NMa zijn
jeds bezig met onder-
aar de bouwfraude.
geëist tegen
reiger Dijkstal
jao - Een man uit Heer-
eft gisteren voor de recht-
n Den Haag dertig maan-
vangenisstraf, waarvan
janden voorwaardelijk,
zich horen eisen wegens
liging van voormalig WD-
Hans Dijkstal en de bur-
ester van Heerlen. De 46-
man raakte vorig jaar ge-
iverspannen toen zijn ca-
i failliet ging. Volgens
wam dat door falend ge-
tebeleid. Toen hij bij het
bestuur geen respons
op verzoeken om schade-
eding, stuurde hij drei-
e-mails naar Dijkstal.
abis op
ersrecept
niljard te
ie mensen
dinsdag l8 maart 2003
door Hans Leber
en ANP
den haag - Onderzoekers in de
hele wereld maken jacht op de
veroorzaker van het dodelijke
'Severe Acute Respiratory Syn
drome' (SARS). Het aantal men
sen van wie artsen vermoeden
dat ze zijn besmet is opgelopen
tot ongeveer 475. China rappor
teerde er daarvan 305,de andere
ziektegevallen zijn opgedoken in
onder meer Vietnam, Singapore,
Canada, Duitsland en Groot-Brit-
tannië, waar reizigers de ziekte
verwekker naartoe transporteer
den.
Ook de virologische afdeling van
het Erasmus Medisch Centrum
in Rotterdam behoort sinds gis
termiddag tot de instituten die
zich buigen over SARS. Bloed
en speekselmonsters van pa
tiënten uit landen in Zuidoost-
Azië zijn onderweg naar Rotter
dam. Volgens viroloog prof. Ab
Osterhaus is er geen reden voor
paniek; van een wereldwijde
epidemie is nog allerminst spra
ke. „Misschien gaat het om het
topje van een grote groep geïn-
fecteerden die amper last heeft
van het vims, en valt de dode
lijkheid wel mee." Voor bijzon
dere maatregelen in de Neder
landse samenleving vindt Oster
haus het nog te vroeg. „Dat zou
klinkklare nonsens zijn. De ziek
te is hier nog niet eens."
De Amsterdamse longarts prof.
dr. P. Postmus maakt zich meer
zorgen dan Osterhaus. „We we
ten er nog weinig van, maar ik
zou niet graag in een vliegtuig
zitten waarin zich een besmet
persoon bevindt. Dan hoef je
nog niet eens naast hem of haar
te zitten; via de luchtcirculatie
kan een besmetting ook plaats
vinden."
De laatste wereldwijde waar
schuwing van de wereldgezond
heidsorganisatie WHO was ze
ven jaar geleden, toen plotseling
een dodelijk vims opdook. Het
betrof een vims dat van dieren
op mensen werd overgebracht
en mede daardoor snel kon
worden ingedamd. Toch overle
den er honderd mensen aan. Of
dat met de huidige ziekte ook
kan, is de vraag. Weinig is ervan
bekend, zelfs niet welke gedaan
te de veroorzaker heeft: dat van
een vims of een bacterie.
In ieder geval lijkt het van mens
op mens overdraagbaar, wat het
gevaar op besmetting veel groter
maakt. En duidelijk lijkt ook dat
de besmettingen alleen onder
mensen in de nabije omgeving
van de slachtoffers plaatsvon
den: familie en personeel in de
ziekenhuizen in Zuidoost-Azië,
waar de eerste patiënten wer
den behandeld.
Het eerste bij de wereldgezond
heidsorganisatie WHO gemelde
geval van SARS deed zich voor
in Hanoi, Vietnam,waar op 27
februari dit jaar een man werd
opgenomen. Hij overleed enkele
weken later. Bestaande behan
delingen tegen virussen of bac
teriën konden hem niet redden.
Het ministerie van volksgezond
heid in Den Haag richt zich ge
heel op de adviezen van de
WHO, dat de wereldwijde actie
leidt.
Verschijnselen SARS
De wereldgezondheidsorga
nisatie WHO heeft een be
perkt ziektebeeld verspreid
over SARS. Patiënten verto
nen de volgende kenmerken;
koorts, meer dan 38 graden
hoesten
kortademigheid of andere
ademhalingsproblemen
Verdacht zijn mensen met
deze verschijnselen die tot
tien dagen geleden in con
tact kramen met iemand die
aan SARS leed, en personen
die kort geleden in een van
de gebieden was waar de
ziektb zich heeft geopen
baard.
door onze correspondent
Bob Kroon
geneve - De Wereldgezond
heidsorganisatie WHO gooide
gisteren olie op de golven van
de paniek die de mysterieuze
longziekte SARS wereldwijd
heeft uitgelokt. Hoewel er nog
geen oorzaak voor de nieuwe
aandoening is vastgesteld, lijkt
SARS alleen besmettelijk te zijn
via 'direct contact' met de pa
tiënten. Dr. David Heymann,
hoofd van de WHO-afdeling
voor besmettelijke ziekten, zei
gisteren dat hierdoor de angst
voor een nieuw en levensge
vaarlijk influenza virus wat is
verminderd. „Influenza wordt
op afstand overgedragen, ver
breidt zich razendsnel en kan in
korte tijd 20 procent van de be
volking platleggen, maar dat is
met SARS niet het geval. Als je iri
een kamer zit met een SARS pa
tiënt loop je weinig risico, zo
lang er geen fysiek contact is.
Het lijkt hoe langer hoe meer op
een atypische longontsteking."
s - Ernstig zieke pa-
Èn kunnen vanaf maandag
fcn arts en apotheek legaal
fenale cannabis aanvra-
pe Opiumwet is gewijzigd
ben en apothekers mogen
fecept voor dit middel ver
ken. Er zijn geschikte telers
hden, maar de cannabis is
I september bij de apo-
[verkrijgbaar. Cannabis
tn gunstig effect hebben
Échten van veel ernstig
n. Definitief bewijs voor de
iche werkzaamheid van
pbis is er nog niet.
htoffer was
irdenaar
idam - De 49-jarige man
igmorgen in Amster-
loord op straat is geliqui-
|is in 1995 door de recht-
Rotterdam veroordeeld
tien jaar cel wegens
De politie in Amster-
;tigt inmiddels dat
itoffer van de liquidatie
10m is. Tijdens zijn pro-
ihij los dat het slachtof-
or een criminele bende
m was afgestuurd om
e liquideren. Of de moord
om in verband staat met
leurtenissen uit 1995 is
delijk.
A-onderzoek
Philipsland
De officier van
in Middelburg heeft op
gegeven tot een DNA-
;onderzoek in de zaak
om het leven gebrachte
uit het Zeeuwse Sint
iland. Dat maakte het
jjV aar ministerie gisteren
j*d. De vrouw werd begin
iber vermoord in haar
tg gevonden. Tijdens het
zoek werd in de woning
weduwe een vreemd
angetroffen dat waar-
ijk van de dader is. Het
ingsonderzoek richt zich
ttig personen uit het
Volgens het OM bestaat
deze personen en het
Dffer een verband.
- Zo'n 1,7 miljard men-
ireldwijd zijn veel te
Dat is een half miljard
dan tot nog toe is aange-
Het aantal extreem dik-
tsen stijgt zo snel dat de
orende gezondheidspro-
n die van het roken drei-
overstijgen. Dat stelt de
ational Obesity TaskFor-
wereldwijd een half mil
ter mensen te dik zijn
nog toe is aangenomen,
maken met een hogere
teid van Aziaten voor
igheid.
I vraag naar
hen in Israël
De Raeliaanse Bewe-
tft naar eigen zeggen 55
'gen ontvangen voor het
'van Israëli's en Palestij-
e meeste verzoeken zou-
n ingediend door ouders
n in het conflict omgeko-
inderen tot leven zouden
wekken. Dat heeft de Is-
he krant Haaretz gisteren
ikend uit de mond van
!ur Brigitte Boisselier van
or de beweging opgerich-
rijf Clonaid. Dat claimde
aar de geboorte van de
gekloonde baby. Die zou
Israël bevinden. Inmid-
n volgens Clonaid vijf
nde baby's geboren. Er is
akel onafhankelijk bewijs
beweringen van het be-
Hoewel SARS niet reageert op
het standaard antibioticapalet,
herstellen de meeste patiënten,
mits tijdig isolatie en beademing
wordt toegepast. Het grootste
gevaar is acute ademnood, maar
die kan door intensive care en
het toedienen van zuurstof wor
den verholpen en dan doet de
natuurlijke afweer van het li
chaam meestal de rest, aldus de
WHO-specialisten.
Heymann nam afstand van de
alarmerende uitspraak van
Nieuw-Zeelandse autoriteiten,
dat het hier om een 'nieuwe
soort Spaanse griep' zou kun
nen gaan. Deze griepvariant, die
zich in 1918 razendsnel over de
wereld verbreidde, eiste 20 mil
joen mensenlevens. „We kun
nen nog niet geheel uitsluiten,
dat het hier om een nieuw in-
fluenzatype gaat, maar daar
wijst het besmettingspatroon
niet op", aldus Heymann.
„Waakzaamheid blijft geboden,
maar we waren er snel bij. Er is
zeker geen reden voor paniek en
nog minder een reisverbod."
ir - "M'V'euws
"■Mt WfwW
I Suil 1 - mSÊÊÊt
Autocircuit.nl is verkrijgbaar bij
tankstations, kiosken, tabakszaken
en boekhandels bij u in de buurt
madrid/afp-dpa - Het Spaanse
hooggerechtshof heeft gisteren
ingestemd met een verzoek van
de regering in Madrid om de
Baskische partij Batasuna per
manent te verbieden. De partij
wordt gezien als de politieke tak
van de terreurbeweging ETA.
Die streeft naar een onafhanke
lijk Baskenland.
Een woordvoerder van Batas
una, die vorig jaar al formeel
werd omgedoopt tot Sozialista
Abertzaleak, sprak gisteravond
van een 'politiek besluit' van het
hooggerechtshof. Volgens de
zegsman heeft Madrid de 'oor
log verklaard' aan Spaans Bas
kenland. De partij kondigde al
aan de zaak te zullen voorleggen
aan het Europees Hof voor de
Mensenrechten in Straatsburg.
De Spaanse onderzoeksrechter
Garzon besloot al in augustus
vorig jaar de partij voor drie jaar
te verbieden op basis van een
omstreden wet tegen terroristi
sche netwerken. Het besluit van
het hof betekent nu een perma
nent verbod. Hierdoor kan Bata
suna niet meedoen aan de loka
le verkiezingen in mei.
arnhem/anp - De Vereniging
Evenementenvuurwerk Neder
land (VEN) wil vóór 1 april van
staatssecretaris Van Geel van
milieu helderheid over de scha
deregeling voor professionele
vuurwerkbedrijven en over de
aangewezen vuurwerkconcen
tratiegebieden. „Als dat niet ge
beurt, starten we een procedu
re", zei voorzitter G. Wagen-
voort van de VEN gisteren.
De overheid heeft na de vuur
werkramp op 13 mei 2000 in
Enschede werk gemaakt van de
vuurwerkopslag, maar volgens
Wagenvoort is het er niet duide
lijker op geworden. De circa
dertig professionele vuurwerk-
bedrijven moeten voor maart
volgend jaar op hun huidige lo
catie hun deuren sluiten. De al
ternatieven zijn verhuizen naar
het buitenland of stoppen. De
bedrijven komen in aanmerking
voor een schaderegeling.
Eind vorig jaar zijn het Friese
Kollumerwaard en het Brabant
se Ulicoten aangewezen als
vuurwerkconcentratiegebieden
waar professioneel vuurwerk
moet worden opgeslagen.
„Maar of de bemoeienis van de
overheid zich beperkt tot het
aanwijzen of dat het ook het
plaatsen van opslaggebouwen
inhoudt, is niet bekend", aldus
Wagenvoort. Hij verwacht niet
dat alles is geregeld vóór maart
2004 en denkt daarom dat de
nieuwe regels veel bedrijven de
kop zullen kosten.
Volgens een woordvoerder van
het ministerie van VROM komt
er een schriftelijke toezegging
aan de provincies dat VROM fi
nancieel verantwoordelijk is
voor de saneringskosten.
Verder vindt het ministerie dat
het nu aan de provincies, ge
meenten en ondernemers is om
tot de inrichting van de vuur
werkconcentratiegebieden te
komen.
(advertentie)
Svetlana 'Ceca' Raznatovic.
Foto: Reuters
belgrado/ap - De Servische po
litie heeft gisteren de Servische
popster Ceca opgepakt. Ceca,
die eigenlijk Svetlana Raznatovic
heet, is de weduwe van Ar kan,
de beruchtste krijgsheer uit de
oorlog in Bosnië. Zij wordt er
van verdacht onderdak te heb
ben verleend aan de leiders van
de misdaadbende Zemun, die
premier Zoran Djindjic zou heb
ben vermoord.
In Ceca's woning in de Belgra-
dose villawijk Dedinje nam de
politie wapens in beslag, waar
onder machinegeweren. Enkele
bewakers werden eveneens op
gepakt. Het radiostation B92
meldt dat de politie in Ceca's
villa op een verborgen bunker is
gestuit.
In totaal zijn nu bijna vierhon
derd mensen opgepakt in het
kader van het onderzoek naar
de moord op Djindjic. Doordat
de noodtoestand is uitgeroepen
kan de politie hen 30 dagen in
voorarrest houden. Vier arres
tanten hebben zich volgens de
regering inmiddels bereid ver
klaard om te getuigen in ruil
voor extra bescherming. Bende
leider Milorad 'Legija' Lukovic is
nog voortvluchtig.
De Zemun-clan had nauwe
banden met het regime van
oud-president Slobodan Milose
vic, die in 2001 door toedoen
van de pro-westerse Djindjic
werd uitgeleverd aan het Joego-
slaviëtribunaal in Den Haag. De
politie zegt bewijs te hebben dat
Zemun in de jaren '90 zeker
twintig^ tegenstanders van Milo
sevic heeft vermoord.
den haag - Een mobiel team van de GGD is op pad in de Gelderse Vallei. In het vogelpest geven zij en veertien andere teams pluimveehouders
griepprikken. Er zijn intussen 31 mensen besmet met het vogelgriepvirus. Tot nu toe is in één geval sprake van een besmetting van mens op
mens. Volgens het ministerie van volksgezondheid zijn de oogaandoeningen onschuldig en goed te genezen. Foto: ANP/Erik van 't Huilenaar
Kritiek Willem-Alexander op prioriteiten waterforum
kyoto/anp - Door de Irak-crisis
is er nauwelijks internationale
aandacht voor de wereldwijde
watercrisis, die deze week be
sproken wordt op het Wereld-
waterforum in Japan. Dat merkt
ook prins Willem-Alexander, als
waterautoriteit drie dagen aan
wezig op het forum. „Het is
jammer dat het zo is gegaan.
Toen dit waterforum georgani
seerd werd, wisten we nog niet
wat er nu aan de hand zou zijn
in de wereld."
Toch is de kroonprins ook niet
helemaal tevreden met de dis
cussies op het forum zelf, zei hij
vandaag in een gesprek. Hij mist
de gesprekken over de enorme
watercrisis die de mondiale
landbouw steeds meer in zijn
greep houdt. „Ik ben natuurlijk
niet bij alle sessies geweest,
maar er wordt hier wel heel erg
gekeken naar de millennium
doelstellingen van de Verenigde
Naties."
Volgens die internationale af
spraken moet het aantal men
sen zonder toegang tot schoon
drinkwater (nu 1,4 miljard) in
2015 gehalveerd zijn. Datzelfde
geldt voor het aantal mensen
zonder fatsoenlijke sanitatie (nu
2,4 miljard). „Die doelstellingen
zijn toch vooral de verantwoor
delijkheden van regeringen en
de VN", zegt Willem-Alexander.
„Op het waterforum kunnen de
discussies verder gaan en crea
tiever zijn, omdat ze niet bin
dend zijn."
Die creatieve discussies zouden
wat de prins betreft vooral over
landbouw en voedsel moeten
gaan, waar de grootste watercri
sis zich voltrekt volgens het rap
port No Water, No Future, dat
Willem-Alexander vorig jaar op
de VN-top in Johannesburg pre
senteerde. „Aan irrigatie in de
landbouw wordt immers 80 tot
90 procent van het water be
steed."
De grootste problemen ontstaan
in (veelal Afrikaanse) landen die
nu al in crisis verkeren en nog
een grote bevolkingsgroei voor
de boeg hebben. Die landen
moeten zich het begrip more
crop per drop (meer gewas per
druppel, red.) eigen maken, stelt
de prins. „Dat moet zowel door
een efficiëntere manier van wer
ken als door educatie en milieu
beleid."
Natuurlijk moet er ook kritisch
gekeken worden naar de millen
niumdoelstellingen, erkent de
prins. Dagelijks moeten er dan
300.000 toiletten gebouwd wor
den en 250.000 mensen een
schone drinkwatervoorziening
krijgen. „Maar voor drinkwater
is er genoeg water. Dit is daar
om vooral een kwaliteits- en dis
tributieprobleem dat moet wor
den opgelost met geld uit het
bedrijfsleven. Dat kan niet an
ders."
Willem-Alexander stal drie jaar
geleden de show als voorzitter
van het tweede waterforum in
Den Haag. Sindsdien is er vol
gens hem 'ontzettend veel' ge
beurd. De kroonprins is het dan
ook niet eens met critici die zeg
gen dat alle goedbedoelde wa
terconferenties meer papier dan
actie opleveren. „Groepen die
elkaar niet kenden, zoals water-,
voedsel- en milieuorganisaties
spreken nu met elkaar en begin
nen projecten", voert de prins
aan. Verder roemt hij de aanwe
zigheid van landbouw en indu
strie op het Japanse waterforum
en prijst hij het recente rapport
over (private) financiering van
water.
Toch is het hard vechten voor
de aandacht in een turbulente
wereld. „Het kost veel meer
energie om het bovenaan de
agenda te houden", merkt Wil
lem-Alexander. Die energie-
kraan draait de prins niet dicht
nu ook zijn officieuze periode
als 'watervoorzitter' erop zit. „Er
is nog zoveel te doen. Ik blijf ab
soluut nationaal en internatio
naal nog een rol spelen."
door Carine Neefjes
Amsterdam - Tien Turkse studen
ten zijn gevlucht naar Nederland,
omdat ze op de universiteit in
Turkije geen hoofddoek mogen
dragen. In Nederland zijn de ge
sluierde jonge vrouwen welkom.
Tussen de colleges door bidden
ze tot Allah.
Elif Torun (22) grijpt naar haar
buik als ze terug denkt aan het
hoofddoekverbod op de univer
siteit van Nigde, gelegen in het
midden van Turldje. „Dat gaf
mij zo'n vreselijk gevoel van
binnen! Opeens werd ik bij de
ingang van de universiteit door
de politie tegengehouden. Met
hoofddoek mocht ik niet naar
binnen. Ik moest mijn geloof
onderdrukken. Afschuwelijk!"
Torun is samen met negen an
dere studenten gevlucht naar
Nederland. Twee jaar lang heb
ben ze aan de poorten van de
universiteit geprotesteerd om
alsnog met hoofddoek tot de
collegebanken te worden toege
laten. Maar de hoger onderwijs
raad YOK, die het verbod in
1997 invoerde, was onvermurw
baar. De toenmalige regering
kaanse en één Nederlandse
vriendin maken wij er regelma
tig gebruik van."
Met argusogen heeft ze de dis
cussie gevolgd op het Regionaal
Opleidingscentrum (ROC) in
Amsterdam waar meisjes met
een gezichtsbedekkende sluier
(chador, red.) werden geweerd.
„Volgens de koran is de chador
niet verplicht, maar ik heb wel
respect voor die maipjes. Ik weet
hoe vreselijk het voelt als je het
geloof moet onderdrukken."
Dat de leerlingen van het ROC,
die een opleiding volgen als crè
cheleidster, de vaders van de
kinderen niet te woord staan,
vindt Torun niet goed. „In dat
werk moet je communiceren
met ouders, je moet kunnen
vertellen hoe het met de kinde
ren gaat."
Torun was even bang dat na het
chadorverbod ook in Nederland
een 'hoofddoekverbod' zou vol
gen. Opnieuw grijpt ze met haar
hand naar haar buik. „Het is
voor mij zo fijn dat üc hier ge
woon kan studeren zonder mijn
geloof te onderdrukken. Nu kan
ik me aan het einde van m'n le
ven, als ik dood ga, tegenover
Allah verantwoorden dat ik als I
een goed moslim heb geleefd."k
■i
t'
wilde een strikte scheiding tus
sen kerk en staat. Ook jongens
met baarden werden buiten de
universiteitspoort gehouden.
Torun en haar vriendinnen Na-
zan (26) en Emel (22) zagen dat
hun strijd zinloos was, maar
zonder hoofddoek verder stude
ren was ondenkbaar. Torun;
„Dat mag niet van Allah. In de
koran staat dat een vrouw het
haar moet bedekken, omdat zij
anders te verleidelijk is voor
mannen." Dat vrouwen met
hoofddoek ook zeer aantrekke
lijk zijn, erkent ze volmondig.
Lachend: „Maar loshangende
haren maken ons nog veel
mooier!"
Torun en negen andere studen
ten zijn uiteindelijk geholpen
door de culturele organisatie
Milli Görüs. Op kosten van deze
organisatie kunnen ze hier op
een studentenvisum verblijven.
Ook zijn er honderden studen
ten via Milli Görüs naar Austra
lië en Canada uitgeweken.
Sommige studenten zijn onder
druk van hun familie in Turkije
gebleven. „In plaats van een
hoofddoek dragen ze nu een
pruik. Dat is natuurlijk onzin.
Een pruik bestaat uit haar, dan
zijn ze nog hartstikke aantrekke
lijk."
Elif Torun: „Loshangende haren maken ons nog veel mooier!" Foto: GPD/Phil Nijhuis
Torun studeert nu laboratori
umonderwijs aan de hogeschool
in Rotterdam. Als ze wordt inge
loot, wil ze volgend jaar genees
kunde gaan doen om uiteinde
lijk arts te worden. Haar vrien
din Nazan studeert bedrijfseco-
7
nomie en Emel gaat volgend
jaar een opleiding voor fysiothe
rapeut volgen.
In de Nederlandse collegeban
ken voelt Torun, die heel aardig
Nederlands spreekt, zich volle
dig geaccepteerd. „Niemand let
op die hoofddoek. Mijn uiterlijk
is niet belangrijk, het gaat om
mijn innerlijk. Op school is er
zelfs een aparte gebedsruimte,
zodat ik tussen de colleges door
kan bidden. Dat is fantastisch!
Samen met mijn Turkse, Marok-
