'Nieuwe resolutie over Irak kansloos' BUITENLAND De risico's voor Bush van een oorlog op eigen houtje Verkiezingen Noord-Ierland zijn uitgesteld Chinese Volkscongres van start Turkije stemt toch weer over troepen VS Radicale islamieten eisen aanslagen Filipijnen op Vader Dutroux-slachtoffer volgt rechtszaak niet meer Lijst met Stalin-slachtojfers op internet - tuurder rotrein vast De bestuurder van een jein die vorige maand jdde in de Zuid-Kore- [tad Daegu is aangehou- l beschuldiging van dood [huid. De 34-jarige Choi iwan wordt verweten dat jrand, die aan 198 men- i leven kostte en waar- ijk is gesticht door een sjk gestoorde man, niet jregelkamer heeft gemeld iplicht heeft verzaakt om sagiers te evacueren. De heeft al meer medewer- m de metro aangehou- •gens dood door schuld, maximaal vijf jaar ge- tisstraf staat. >pa negatief r rol VS l - Europeanen denken Verenigde Staten de we lde eerder belemmeren vorderen, zo blijkt uit iteren gepubliceerde pei- 5 de Europese Commis- it laten uitvoeren. Van ervraagden oordeelde 46 t negatief over de Ameri- rol en 32 procent posi- k op terreinen als ar- jestrijding en milieube- ïing geven de Europea- VS een negatieve beoor- met respectievelijk 57 16 procent en 49 tegen 20 it. kou gebruikte e stoffen K - Het gas dat Moskou liar gebruikte om de Tsje- luit te schakelen die in »ater ruim achthonderd n gijzelden, bestond uit apmiddel en een andere e bij hoge dosering do- 5. Dat heeft de IKON gis- jemeld na eigen onder- ihet buitenland. Tsje- e terroristen gijzelden in r het publiek en de ac- an een musical in een os theater. Na drie dagen nde de politie het ge- nadat er bedwelmend w&s gespoten. Aan de ge- daarvan en als gevolg bïekkige eerste hulp zijn tèlaars gestorven. Onder Ltionale druk had de Rus regering alleen het ge- an het narcosegas fe- toegegeven. Dat gas is niet dodelijk. ;ens overleven h en vrieskou ugton - Drie broertjes 5 en 2 jaar oud hebben evend van afgebracht et vliegtuig waarin ze za- ïrstortte in een afgelegen de Amerikaanse staat :husetts. De moeder en idere broers overleefden geluk niet en de vader is i het ziekenhuis overle- n zijn verwondingen, zo en de autoriteiten. De ia de crash brachten de tjes door in de vrieskou, lat overleefden ze waar- ijk door de lichaams- e van hun moeder en De Piper Cherokee Six hun vader vloog, werd ondagavond vermist. ;eluk met eriands schip i«g - In dichte mist is gis- en Nederlands koel- ichip in Hamburg tegen emuren gevaren. Daarbij ;ns de havendienst voor lan 1 miljoen euro scha de haven en het schip iracht. Toen de 150 me- ge Falcon Bay de haven ivoer belandde het schip verkeerde kant van het ïn botste tegen de kade. iet schip daarna met vol- ht achteruit voer botste |en de kade aan de over- in de Elbe. laval eist ran levens ianeiro - Het carnaval iLatijns-Amerika tot nu ier 140 levens geëist. Al- de Braziliaanse stad Rio ïiro zijn dit jaar al 72 n omgekomen door ge- f verkeersongevallen tij- et carnaval. Dit blijkt uit e cijfers van de Latijns- aanse overheden, die n zijn vrijgegeven. turen troepen ting Korea ugton - De Verenigde sturen 24 B-l en B-52 enwerpers naar het wes- eel van de Stille Oceaan n troepen in de buurt >ord-Korea te steunen, eft een woordvoerder t Pentagon gisteren ge le opdracht volgt op een it waarbij zondag vier ■Koreaanse Migs een aans verkenningsvlieg- 'ven de Japanse Zee be ft- Volgens de woord- r is dat incident niet de üng voor de troepenver- g. Die beslissing zou al zijn genomen. hillsborough/afp-rtr - De VOOr 1 mei geplande verkiezingen in Noord-Ierland zijn uitgesteld tot 29 mei om meer tijd te hebben voor onderhandelingen om het vastgelopen vredesproces in de provincie weer op gang te krij gen. Dat verklaarde de Britse premier Blair gisteravond laat. De regeringsleider voerde maandag en gisteren samen met zijn Ierse ambtsgenoot Ahem gesprekken met afgevaardigden van de republikeinen en unio nisten in Noord-Ierland in een poging het gat te dichten tussen de katholieken en protestanten en om het zelfbestuur van de provincie weer op gang te krij gen. Het gebied staat sinds oktober vorig jaar weer onder direct ge zag van Londen. Aanleiding daarvoor was de vondst van ge heime Britse regeringsstukken in kantoren van Sinn Fein, de politieke vleugel van het Ierse Republikeinse Leger IRA. De or ganisatie zou aan deze stukken zijn gekomen door in het Britse ministerie van Noord-Ierse za ken te infiltreren. Trimble, premier van de Noord- Ierse regering, dreigde met af treden als Sinn Fein in de rege ring zou mogen blijven zitten. Om het vertrek van Trimble en zijn partij te voorkomen schort te de Britse regering het zelfbe stuur op. Een echte doorbraak bleef giste ren uit, maar dat weerhield Blair er niet van te verklaren dat er vooruitgang is geboekt. Hij om schreef de gesprekken als 'echt constructief. Ook Frankrijk wil al-Qaeda-kopstuk ondervragen parijs/ap - De Franse justitie wil het in Pakistan aangehouden al- Qaeda-kopstuk Khalid Sjeik Mo hammed ondervragen in ver band met de aanslag op een sy nagoge op Djerba in Tunesië vorig jaar apnl. Dat heeft een justitiewoordvoerder gisteren bekendgemaakt. Eind vorig jaar heeft de Franse veiligheidsdienst drie mannen opgepakt die bij die aanslag be trokken zouden zijn geweest. Bij de aanslag kwamen negentien mensen om het leven, onder wie twee Fransen en veertien Duitsers. Frankrijk zal op korte termijn een internationaal aanhou dingsbevel tegen Khalid Sjeik Mohammed uitvaardigen om Franse agenten de mogelijkheid te verschaffen de vermeende terroristenleider te ondervragen. Het is volgens een justitie woordvoerder niet de bedoeling om Sjeik Mohammed uitgele verd te krijgen aan Frankrijk. De Pakistaanse minister van in formatie sjeik Rashid Ahmed zei dat Mohammed gisteren is overgedragen aan de Verenigde Staten en dat hij voor verhoor is overgebracht naar een Ameri kaanse luchtmachtbasis in Af ghanistan. Volgens bronnen binnen de Amerikaanse regering zijn in Pa kistan recentelijk nog twee an dere belangrijke terreurverdach ten aangehouden. Zaterdag zou samen met Sjeik Mohammed ook de Saudiër Mustafa Ahmed al-Hisawi zijn aangehouden. Hij is volgens de Amerikaanse justi tie een van de financiers van de terreuraanslagen van 11 sep tember vorig jaar in de VS. En kele weken geleden zou in Quet- ta Mohammed Omar Abdel- Rahman zijn aangehouden. Hij wordt verdacht van het runnen van een trainingskamp voor ter roristen in Afghanistan en mo gelijke betrokkenheid bij de aanslag op het World Trade Center in 1993. Peking - Delegaties arriveren voor de jaarlijkse bij eenkomst van het Nationale Volkscongres, het Chi nese parlement, die vandaag van start is gegaan. De parlementszitting, die tot 18 maart duurt, zal waarschijnlijk in het teken staan van een wisseling van de wacht in de Chinese regering. Daarnaast bui gen de 3.000 afgevaardigden uit het hele land zich over beleidskwesties. Premier Zhu Rongji benadruk te in zijn openingstoespraak dat China moet vast houden aan zijn economische hervormingen en zich meer open moet stellen voor de wereld buiten zijn grenzen. Naar verwachting zal Zhu na afloop van het Volkscongres zijn ambt neerleggen, evenals president Jiang Zemin. Foto: Reuters/Guang Niu Ankara/AP - De Turkse regering zal mogelijk op korte termijn toch een nieuwe stemming in het parlement vragen over de stationering van Ameri kaanse troepen en militair materieel voor een mo gelijke oorlog tegen Irak. Dat heeft de politiek lei der van de regerende AKP, Recep Tayyip Erdogan, gisteren gezegd. Erdogan riep de parlementariërs van de AKP gis teren op in het landsbelang te handelen en niet hun gevoelens over een mogelijk conflict met Irak de boventoon te laten voeren. In ruil voor het ver lenen van toestemming aan de VS voor het ge bruik van het Turkse grondgebied zou Turkije 15 miljard dollar aan leningen en subsidies van de VS krijgen. Zaterdag ontkende de vice-voorzitter van de AKP, Reha Debnemec, nog dat er op korte ter mijn opnieuw over het voorstel gestemd wordt. In een tussenverkiezing voor drie parlementsze tels die voor zondag gepland staat zal Erdogan, die om juridische redenen nu geen zitting heeft in het parlement, waarschijnlijk een zetel veroveren. Verwacht wordt dat de regering daarna af zal tre den om Erdogan de kans te geven premier te wor den. Waarsclujnlijk zal hij dan een regering vor men die een stemmig voor de stationering van Amerikaanse troepen is. parijs-londen/anp-afp - Rus land zal geen enkele maatregel steunen die kan leiden tot oorlog tegen Irak en is bereid zijn veto recht in de VN-Veiligheidsraad te gebruiken. Dat heeft de Russische minister van buitenlandse zaken Igor Ivanov gisteren in Londen gezegd. Ook Frankrijk meent dat de Amerikaans-Britse resolutie, die de weg effent voor een aan val op Irak, geen kans maakt in de VN-Veiligheidsraad. Het Fran se ministerie van buitenlandse zaken stelde gisteren dat zeker elf van de vijftien leden van de Veiligheidsraad voor voortzetting van de wapeninspecties zijn. Woordvoerder Francois Rivas- seau van het Franse ministerie van buitenlandse zaken zei op een persconferentie in Parijs dat Frankrijk in de huidige situatie in de Veiligheidsraad geen veto hoeft uit te spreken over de re solutie „En als dat ooit wel zo is, zal Frankrijk vrij zijn te oordelen en zijn verantwoordelijkheid ne men", voegde hij eraan toe. De Russische minister Ivanov ging een stapje verder en zei dat 'als het nodig is, Moskou kan beslissen om dat recht te ge bruiken'. Ivanov benadrukte dat unanimiteit in de Veiligheids raad de beste manier is om de Iraakse president Saddam Hus sein te dwingen om te ontwape nen. „We blijven zoeken naar oplossingen die kunnen leiden tot een gezamenlijke actie." Maar Rusland denkt dat een door de Verenigde Staten gelei de oorlog tegen Irak nu 'waar schijnlijk' is. Dat heeft een hoge functionaris van het ministerie van buitenlandse zaken vandaag tegen het persbureau Itar-Tass gezegd. De VS en Groot-Brittannië bren gen hun resolutie zeer waar schijnlijk volgende week in stemming. De verdeelde Veilig heidsraad krijgt vrijdag eerst be zoek van het hoofd van het in spectieteam Unmovic, Hans Blix, en van directeur Moham med el-Baradei van het Interna tionaal Atoomenergie Agent schap IAEA Blix geeft er een toelichting op de voortgangs rapportage over de inspecties in Irak. De resolutie krijgt de steun van in elk geval Spanje en zeer waar schijnlijk ook Bulgarije. Van Frankrijk, Rusland, Duitsland, China en Syrië is al langer be kend dat ze de inspecteurs in Irak meer tijd willen geven. Washington en Londen richtten hun pijlen de afgelopen dagen vooral op het zogeheten mid- denblok om de benodigde steun van in totaal negen van de vijf tien leden van de Veiligheids raad te verkrijgen. Het gaat om Angola, Kameroen, Chili, Gui nee, Mexico en Pakistan. Volgens de Britse krant The Ti mes hebben de Verenigde Naties hebben in het geheim plannen opgesteld voor de rol van de volkerenorganisatie in Irak na de oorlog die Saddam Hussein moet verdrijven. Met het opstel len van de plannen lijken de VN een oorlog als onvermijdelijk te zien, aldus de krant. Het zestig pagina's tellende plan zou afgelopen maand opgesteld zijn in opdracht van de Canade se Louise Frechette, plaatsver vangend secretaris-generaal van de Verenigde Naties. Het voor ziet erin dat de VN ongeveer drie maanden na de succesvolle verovering van Irak actief wordt in het land en zich inzet voor het instellen van Iraaks zelfbe stuur. Volgens de plannen zal er geen volledig VN-bestuur in Irak ko men zoals de Britten graag zou den zien. Bovendien zou de or ganisatie willen voorkomen dat het zeggenschap krijgt over Iraakse olie of betrokken raakt bij het onderzoek naar Iraki's die banden onderhielden met het regime van Saddam. Ook het organiseren van verkie zingen terwijl het land nog is bezet door Amerikaanse militai ren zou niet aan de orde zijn. Het plan voorziet alleen in het oprichten van Unami, een mis sie die de Irakezen moet assiste ren bij het opzetten van een nieuwe regering. manilla/rtr-afp-anp - De radi cale islamitische Abu Sayyaf- groep heeft mogelijk de verant woordelijkheid voor de bom aanslag op de luchthaven van het Zuid-Filipijnse Davao opge ëist. Bij de ontploffing gisteren kwamen 21 personen, onder wie een Amerikaan, om het leven. Naar schatting raakten 150 mensen gewond. Bij een explo sie kort daarna in de buurt stierf een persoon. Een van de leiders van Abu Sayyaf, Hamsiraji Sali, zei via de telefoon tegen het Filipijnse te levisiestation ABS-CBN dat de bom op het vliegveld op de ver keerde plaats zou zijn achterge laten. Hij bood de nabestaan den en slachtoffers van de bom aanslag zijn verontschuldigin gen aan. Het doel van de aan slag was sabotage. Het was niet de bedoeling burgers te treffen, aldus Sali. De autoriteiten plaatsten vraagtekens bij de echtheid van het telefoontje. In het zuiden van het overwe gend katholieke land strijden re geringstroepen tegen moslimre bellen die een eigen islamitische staat willen, zoals Abu Sayyaf en het Moro Islamitisch Bevrij dingsfront (MILF). In verband met de aanslag hadden de Fili pijnse autoriteiten al vijf leden van het MILF gearresteerd. Het MILF is de grootste separatisti sche groepering van het eilan denrijk. De explosie had plaats in de avondspits in een overvolle wachtruimte bij de aankomsthal op het vliegveld Davao. De bom zat in een rugzak die in de ruim te was neergezet. De tweede ontploffing was in Tagum City ten noordwesten van Davao. Daarbij raakten elf mensen ge wond. brussel-luik/anp - Paul Mar- chal, vader van het Dutroux- slachtoffer An, weigert nog lan ger het voorproces tegen Mare Dutroux in Luik bij te wonen. Marchal vindt het onacceptabel dat er geen vertaling vanuit het Frans in het Nederlands is gere geld. Het staat nog niet vast of hij ook bij het daadwerkelijke Dutroux-proces, eind dit jaar of begin volgend jaar, afwezig zal zijn. De rechtszaak in Luik is erop ge richt duidelijkheid te verschaf fen wie zich met Dutroux uitein delijk voor de dood van An en drie andere meisjes moet ver antwoorden. Marchal pleit ervoor dat in to taal zeventien mensen terecht zullen staan voor een juryrecht bank. Justitie wil alleen Dutroux, zijn ex-vrouw Michèle Martin en kompaan Michel Lelièvre voor een volksjury brengen. Marchal groeide in de loop der jaren uit tot aanvoerder van de ouders van Dutroux-slachtof- fers, hoewel andere nabestaan den het eens zijn met justitie om slechts drie personen voor de rechter te brengen. De Vlaming Marchal zegt het 'technisch juri disch moeilijk Frans' onvol doende machtig te zijn om het voorproces in Luik volledig te volgen. Hij verliet daarom gisteren hevig verontwaardigd het gerechtsge bouw in Luik. Maandag zorgde hij daar al voor een incident Paul Marchal. Foto: Reuters/ Yves Herman door Lelièvre in de rechtszaal een duw te geven, omdat deze met een gsm aan het telefone ren was. „Ik heb er spijt van dat ik hem geen hardere klap heb gegeven", zei Marchal gisteren daarover. moskou/afp - Aan de voor avond van de vijftigste sterfdag van de Russische dictator Josef Stalin zijn voor het eerst lijsten gepubliceerd van meer dan 40.000 slachtoffers van de zuive ringen die onder Stalins bewind hebben plaatsgevonden. De na men zijn op internet te zien op staliti.memo.ru. Het overzicht is gemaakt door de mensenrechtenorganisatie Memorial, die daarvoor de pre sidentiële archieven heeft mo gen raadplegen. Tot nu toe wa ren de lijsten niet voor publiek en onderzoekers toegankelijk, zei een woordvoerder van Me morial bij de presentatie die werd bijgewoond door ongeveer veertig nabestaanden van de slachtoffers. Dat de lijsten met namen nooit gepubliceerd zijn, heeft volgens Memorial de mythe in stand ge houden dat Stalin niet bij de moorden betrokken was. Nu is te zien dat de handtekening van de dictator op alle lijsten staat van mensen die gefusilleerd moesten worden, onder meer omdat ze zich tegen hem verzet zouden hebben. Miljoenen, mo gelijk twintig miljoen, mensen zijn tijdens de zuiveringen om het leven gebracht. Onder hen zijn leiders van de bolsjewistische partij, weten schappers, dichters, directeuren van bedrijven die hun produc tiedoelen niet hadden gehaald en miljoenen gewone burgers die vaak geen idee hadden waarom Stalin het op hun ge munt had. Ook veel hoge offi cieren uit het Russische leger werden het slachtoffer. Leiders van de communistische partij kregen showprocessen waarin zij misdrijven moesten beken nen die zij niet hadden kunnen plegen. Een bezoeker kijkt naar een afbeelding van Josef Stalin. In Moskou is een tentoonstelling geopend omdat het vandaag 50 jaar geleden is dat Stalin overleden is. Foto: Reuters/Alexander Natruskin door onze correspondent Ans Bouwmans Washington - Voor de Amerikaanse president Bush is oorlog tegen Irak een uitgemaakte zaak. Negen ja-stemmen in de Veiligheidsraad of niet, de VS gaan Saddam Hussein ontwapenen. En dat roept zorgen op over de gevolgen van een invasie zonder VN-mandaat. Het 'diplomatieke overleg' in de Vei ligheidsraad over Irak lijkt steeds meer op een gesprek tussen doven. Een compromis of omwenteling in het denken is niet in zicht. Het oorlogs kamp (Verenigde Staten en Groot- Brittannië) en het inspectiekamp (Frankrijk en Rusland) zitten vast in hun loopgraven. Dat maakt de kans groot dat de Ver enigde Staten zonder expliciet VN- mandaat hun gang zullen gaan. Presi dent Bush zal zich niet laten weerhou den door brede tegenstand in de Vei ligheidsraad en de afwijzende publie ke opinie buiten de VS. Welke risico's heeft een oorlog 'tegen de wil van de wereld'? Een invasie in Irak - met veel slachtof fers onder burgers - en de daarop vol gende bezetting zullen zorgen voor nieuwe aanslagen en een toevloed aan nieuwe recruten bij de fundamentalis tisch islamitische terreurbewegingen zoals al-Qaeda, zo menen vele ex perts. Zonder een mandaat van de interna tionale gemeenschap is de kans op anti-Amerikaans en anti-westers ge weld nóg groter. Gewapend verzet te gen 'bully' Amerika krijgt een soort morele rechtvaardiging. De grootste bedreiging voor de VS is militante moslimterreur. De meeste terroristen bevinden zich niet in ge bieden waar Amerika militaire inval len kan doen. Daar is het een zaak van opsporing, vervolging en uitwisseling van geheime inlichtingen of militaire steun. Dat houdt internationale sa menwerking in. De Verenigde Staten hebben na 11 september in een re cordtempo sympathie verkwanseld, met hardhandig optreden en weinig oog voor diplomatie. De arrogantie van de regering Bush heeft in de afgelopen periode zó veel kwaad bloed gezet onder regeringslei ders en bevolkingen dat de animo om te helpen flink is gedaald. Bovendien: als Amerika denkt alles in zijn eentje te kunnen, waarom zou je dan hel pen? In die zin kan een eigengereide oorlog in Irak als een boemerang te rugslaan op Amerika. De positie van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties staat onder druk. Het is de vraag hoe en in welke vorm de Veiligheidsraad de impasse over Irak overleeft. Volgens Bush staat de geloofwaardigheid van het internatio nale platform op het spel. Als de Vei ligheidsraad niet instemt met de ern stige consequenties tegen Irak, dan heeft hij zichzelf overbodig gemaakt, zo klinkt het in Washington. Dat kan ertoe leiden dat supermacht VS nog vaker unilateraal te werk gaat en de VN negeert. Aan de andere kant wil de Amerikaanse regering graag ge bruik maken van de VN voor zijn pro bleem met Noord-Korea en de weder opbouw in Irak, en niemand heeft be lang bij een Veiligheidsraad die wordt gezien als een 'vehikel' van de VS. Ook het Atlantische bondgenootschap staat onder druk. Een snelle militaire overwinning van de VS en Groot-Brit- tannië in Irak kan ertoe leiden dat alle aversie in Europa tegen de oorlog snel is vergeten. Maar als er complicaties en escalaties ontstaan, dan zullen de verwijten al snel over de Atlantische Oceaan vliegen, en zal de kloof tussen Europa en de VS nog wijder en dieper worden. De verwachtingen over de naoorlogse periode zijn in elk geval volstrekt te gengesteld aan elkaar. Bush is opti mistisch - of simplistisch, in de woor den van de Franse minister De Villep- in - over de gevolgen van een invasie in Irak. Hij ziet de hele regio democra tiseren. In Europa is veel meer pessi misme. Er worden etnische conflicten tussen de drie verschillende bevol kingsgroepen (sji'iten, soennieten en Koerden) voorzien, en problemen over de olie. Ook de relatie met buurland Turkije is een bron van mogelijke problemen. Turkije is bang voor een onafhankelij ke Koerdische staat of een verregaan de vorm van zelfbestuur in het noor den van Irak, met het oog op de af- scheidingswens van zijn eigen Koerdi sche minderheid. Ook de Palestijnse kwestie blijft een bron van conflict. De kosten van de eerste Golfoorlog werden voor een groot deel door bondgenoten betaald. Een bedelronde van de VS heeft deze keer heel wat minder kans op succes. Het Witte Huis weigert voorlopig een oorlogs budget op te maken, maar de schat tingen lopen uiteen van 50 tot 100 miljard dollar, exclusief de kosten van de wederopbouw. En dat terwijl de fe derale begroting dit jaar al een gat van 304 miljard toont. De rekening voor de wederopbouw loopt nog veel verder op. Het is niet uitgesloten dat tegenstanders van de oorlog toch een rol in het naoorlogse Irak willen spelen, om invloed te ver werven op de ontwikkelingen 1# de re gio en het land. Maar voorlopig lijkt de rekening voor bezetting, stabilisatie en bescherming van de nieuwe Iraak se regering in Washington terecht te komen. Ook over de duur en kosten hiervan doet het Witte Huis erg ge heimzinnig. Iedereen lijkt er van uit te gaan dat het een korte, succesvolle oorlog wordt. Maar zekerheden zijn er niet. Gaat het goed, dan hoopt Bush in eigen land met voortvarendheid een groot pakket belastingverlagingen door te voeren, en de presidentiële verkiezingen in 2004 te winnen. Als het tegenzit, dan kan de steun in eigen land voor deze oorlog snel eroderen. Bush heeft het voordeel van de twijfel. Maar het is voor iedereen duidelijk dat dit zijn oorlog is, en het volk heeft ambivalen te gevoelens over een Amerikaanse solo-actie.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2003 | | pagina 7