KUNST CULTUUR
Muzikale verrassingen van Bas de Sax
'Net een opera, maar dan in het Grieks'
Theaterfestival staat ii
teken Tijl Uilenspiegt
Glorieuze carrière van Duitse
James Dean kwam er nooit ui
Filmorkest Max Tak zoekt spelenderwijs kinderen in Leidse Schouwburg op
Werfpop zoekt
regiobands
Hiphop-video
in het LVC
Film over Pluk
van de Petteflet
Nieuwe cd
van DVS
Nénette schittert voori
op haar eigen feestje
IN MEMORIAM
Haags Homerostheater wekt dode taal tot leven
dinsdag 4 maart 2003
Brainpower.
Foto: GPD/Lex van Rossen
leiden - Popfestival Werfpop,
dat dit jaar voor het eerst in de
Leidse Hout wordt gehouden, is
op zoek naar bands uit de regio
die willen optreden. Demo's,
bio's en foto's kunnen tot eind
maart worden opgestuurd naar
Programmering Werfpop, Mid
delstegracht 20, 2312 TW Lei
den. Coverbands en artiesten
die banden gebruiken bij hun
optreden komen niet in aan
merking voor een plek op het
podium, naast Brainpower is
nu ook een tweede act bekend
gemaakt door de organisatie,
Trackaddicts met leden van
Gotcha!Postmen en Brooklyn.
leiden - De Leidse Breakdance-
groep The Spinning Keys en
hiphopband Ancient Scriptures
hebben samen een videoclip
opgenomen, die morgenavond
om 20.00 uur in het LVC (Bree-
straat 66 in Leiden) wordt ge
presenteerd. De samenwerking
tussen de beide groepen jon
gens uit Leiden Noord is tot
stand gekomen doorX-Change,
een project dat jongeren tussen
de 10 en 25 jaar via muziek en
dans met elkaar en de culturele
instellingen van de stad laat
kennismaken. Tijdens de pre
sentatie kan het publiek Anci
ent Scriptures en The Spinning
Keys live aan het werk zien.
Amsterdam - Filmmaker Burny
Bos maakt een poppenanimatie
van het boek 'Pluk van de Pet
teflet' van Annie M.G. Schmidt.
De producent is op dit moment
over het project in onderhande
ling met animatiestudio's in
Nederland en Letland. Zijn
dochter Tamara Bos, die eerder
ook het script voor de film
'Minoes' schreef, werkt aan het
scenario. Pluk van de Petteflet
vertelt het verhaal over een jon
getje dat in een klein rood
kraanwagentje door de stad
rijdt op zoek naar een huis om
in te wonen. Via Dolly de Duif
komt hij terecht in de torenka
mer van de Petteflet De film
moet in 2005 in de Nederlandse
bioscopen te zien zijn.
katwijk - De Christelijke Drum
en Showfanfare DVS presen
teert vrijdag de tweede cd,
'Lords of the Sea'. De presenta
tie, in Tripodia aan de Hoome-
slaan, wordt omlijst met een
concert van de band waaraan
alle leden hun medewerking
verlenen. DVS nam in 1998 zijn
eerste cd op, getiteld 'De Zee'.
door Hans Visser
leiden - Het is me wat, zit het or
kest op het podium en is de zaal
vol publiek, blijkt dat de Weense
bassaxofonist zoek is. Net nu hij
een stuk zou spelen dat nog
nooit iemand heeft gehoord: een
stuk van Mozart voor bassaxo
foon. Gevonden op zolder. Trou
wens ook de instrumenten van
het orkest zijn zoek. En dan wordt
in de voorstelling 'Bas de Sax'
spelenderwijs duidelijk wat er al
lemaal nodig is om het concert
toch nog tot een succes te ma
ken.
Deze reeks van wonderlijke en
even theatrale als muzikale ge
beurtenissen, is aanstaande vrij
dag te zien in de Leidse
Schouwburg, in het kader van
het festival 'De Onbekende Mo
zart'. Aanvang: 19.00 uur, want
'Bas de Sax' is bedoeld voor een
zeer jong publiek.
'Bas de Sax' is een nieuwe pro
ductie van het Filmorkest Max
Tak. Meestal treedt het orkest
op voor volwassenen met een
programma van stomme films,
maar nadat de musici een paar
jaar geleden de opera 'Boris Go-
dunov' in de versie van Frank
Groothof hadden begeleid, kre
gen de dames en heren musici
de smaak te pakken, aldus bas
sist, acteur en zakelijk leider Ar
jan Berendse.
En zo ontstond na een serie
workshops de voorstelling 'Bas
de Sax'. „Natuurlijk heeft Mo
zart nooit voor saxofoon ge
schreven", zegt Berendse. Het
instrument was nog niet eens
uitgevonden. Het gaat om de
knipoog.
„Kinderen van vandaag mag je
niet te lang laten stilzitten",
vindt Berendse. Dus zit de voor
stellingen vol verrassingen.
Want omdat de instrumenten
nog onderweg zijn begint het
orkest onder leiding van Leo
nard van Goudoever eerst maar
wat te zingen. Gelukkig komen
er steeds meer instrumenten
binnen. Zijn de violen gearri
veerd, dan kan er een stukje Vi
valdi worden gespeeld. Zijn de
saxen terecht, kan er een werkje
van Unico van Wassenaer wor
den uitgevoerd en als de trom
petten boven water zijn, jubelt
Monteverdi door de zaal Al met
al ontwikkelt zich een program
ma waarin ook nog en stukje
'Zauberflöte' voorbij komt en
een tango van Piazzolla. Zo
leiden - Al vier eeuwen vormt
hij een bron van inspiratie: Tijl
Uilenspiegel. De olijke fratsen
maker, die wie hij maar kan in
het ootje neemt. Dat de aan
trekkingskracht van deze nar
nog steeds niet is uitgewerkt,
bewijst het Leids Universitair
Theaterfestival. Zes toneel
groepen schreven een stuk
over deze mysterieuze figuur.
Drie daarvan strijden morgen
avond tijdens de eerste voor
ronde in het LAKtheater tegen
elkaar.
Het is niet voor het eerst dat de
universiteit een dergelijke eve
nement organiseert. Ook ter
gelegenheid van het 85ste lus
trum in 2000 streden een aan
tal toneelgroepen onder het
toeziend oog van een deskun
dige jury om de wisselbeker.
Gezien het succes destijds wil
de de universiteit niet tot het
volgende lustrum wachten,
maar grijpt zij het 'halve lus
trum' aan om een nieuwe 'the
aterwedstrijd' te houden.
Zes toneelgroepen met ver
schillende universitaire ach
gronden gaan dit keer de
daging aan. Zo zijn morgeft
zien: Saint-Lazare (opleii f(
Franse taal en culti ;t(
Leidsch Studenten Too
(studentenvereniging Mine jj
en Bisseling, Bond en Mui k
ga, alias H.U.M.O.R. (stuf
tenvereniging Quintus).
Tijdens de tweede voorrot|
op 27 maart gaan Caro-Yn :t
Ted (studentenvereniging jr
gustinus), Alles Klapt (oi ,jj
meer opleiding klassieke ta n
en The Leiden English I n
hers (opleiding Engelse taa.
cultuur) de strijd met el ,'c
aan. Op 24 april wordt de I
le gehouden.
Uilenspiegel - Leids Unive
tair Theaterfestival. Eel]
voorronde woensdag 5 mi
tweede voorronde dondeiil
27 maart, finale donderda
april. Om 20.30 uur in
LAKtheater, Cleveringapl S
1 in Leiden, telefoonnum£
071-5124090.
Filmorkest Max Tak: „Natuurlijk heeft Mozart nooit voor saxofoon geschreven. Het instrument was nog niet eens uitgevonden. Het gaat om
de knipoog" Foto: GPD
raakt het jonge publiek ver
trouwd met de instrumenten
van het orkest en het werk van
de musici, de dirigent en vooral
ook de toneelmeester, die zelfs
een sleutelrol blijkt te hebben.
Totdat uiteindelijk de bassaxo
foon arriveert.
,A1 met al zijn ze dus behoorlijk
met educatie bezig. En dat is
ook onze bedoeling, Want hoe
vaak komen kinderen nog in
aanraking met klassieke muziek?
En dan echt van Monteverdi tot
Mahler. En dan blijken wij in
vergelijking tot een groot symfo
nie orkest zelfs in het voordeel
te zijn. Want door onze beschei
den omvang zijn we vrij wend
baar. We kunnen de muziek niet
alleen spelen, we kunnen ook
mét de muziek spelen, de fanta
sie van de kinderen prikkelen."
Volgens Berendse blijkt dat te
werken: „We stonden op een
school met 500 kinderen, die
doodstil waren bij een vioolsolo
van Piazzolla Maar we hebben
inmiddels ook geleerd dat je
voor deze opgroeiende genera
tie de muziek moet visualiseren.
Dat zijn ze nu eenmaal gewend
van de televisie."
„Eigenlijk is dit werk dat ook op
scholen zou moeten worden ge
daan. Maar er staan onderwij
zers voor de klas van 25, 30 jaar,
wier muzikale kennis niet verder
teruggaat dan de Stones. Terwijl
ze zich bij Mozart weinig kun
nen voorstellen. Je hoeft daar
niet echt van te houden, maar je
zou er toch op z'n minst iets van
moeten weten. Die onderwijzers
hebben aan de pedagogische
academies niets meer aan klas
sieke muziek gedaan. Die kennis
is weg."
„De symfonie orkesten in Ne
derland zouden misschien de
pedagogische academies moe
ten adopteren. Studenten naar
de repetities laten komen. Want
ik ben bang dat als er niets ge
beurt de concertzalen straks
leeglopen. En het zou toch zon
de zijn als die rijke cultuur ver
dwijnt."
„Ik wil daarmee niet zeggen dat
wij een missie hebben, maar
door de tijd heen wordt het wel
een missie. Het gaat ons er om
kinderen kennis te laten maken
met een breder muzikaal spec
trum. Zoiets geeft je op zijn
minst ook een bredere kijk op
de wereld. Praat je over Bach
dan komt immers ook al gauw
bij de religie. Anders begrijp je
Bach niet. Maar op dit moment
is het muzikale aanbod voor de
meeste kinderen zo smal."
„Je moet ze dan wel goed aan
spreken en zorgen voor conti
nuïteit. Het mag geen incident
zijn. Een rapper laten optreden
met een symfonie orkest is niet
voldoende. Op den duur blijkt
dan toch dat ze alleen die rap
per onthouden. We moeten de
educatie op muzikaal gebied
weer overal op gang brengen.
Maar we moeten vooral natuur
lijk leuke voorstellingen ma
ken."
'Bas de Sax', 7 maart, Leidse
Schouwburg (19.00 uur).
theater recensie
Louis Du Moulin
Voorstelling: 'Finalement Ahoy' door
Nénette et les Zézettes. Met Loes Luca,
orkest o.l.v. Peter Broekhuizen en ballet.
Gezien: 2/3, Ahoy' Rotterdam.
Een matige generale, waarna
toch gewoon een ouderwets
bruisende finale. Natuurlijk
overlapte haar presentatie van
het Nationale Songfestival
slechts gedeeltelijk haar eigen
jubileumshow, maar niet alleen
daarom verschilde de Nénette
van zaterdagavond enormé-
ment met die van zondag
avond. Waar de Franse diva-
met-een-knipoog (ofwel Loes
Lucain NOS-verband zich bij
na vertilde aan haar ereklus,
was ze een etmaal later wel
weer de flamboyante pikante
tante die het nagenoeg volle
Ahoy' om haar vingers wond.
Aan haar rol van gastvrouw tij
dens de (bijna) jaarlijkse lied
jesloterij maakte Nénette op
haar eigen feestje amper nog
woorden vuil. Blij als ze wel
licht was bekomen van de vele
vocale krachttoeren die ze te
midden van de acht kandidaten
voor 'Riga' had gemeend te
moeten uithalen. Veel meer op
haar gemak als ze zeker ook
was zonder rechtstreeks uitzen
dende televisiecamera's, alsme
de de talloze collega's en ande
re BN'ers die zaterdagavond
wel prominent voor haar neus
zaten.
De viering van het tienjarig be
staan van Nénette en haar mu
zikale 'mannénharem' Les Zé
zettes ontpopte zich ook al snel
tot een retegezellig onderonsje
voor 6000 fans in de geest van
De Parade, het theaterfestival
dat tot 2001 als hun mobiele
thuisbasis fungeerde. Dat de
gewaagde uitvergroting van in-
tiem tentniveau tot me|j
maat goed uitpakte was Hp,
te danken aan het vele ra^e
ment dat in deze eenncc
voorstelling was geïnves
én de kolossale uitstralin]
de gastvrouw.
'Finalement Ahoy' was i
waar opgetrokken uit oudi i
cesnummers, maar die
dusdanig opgepoetst d< |fl
stuk voor stuk tintelfris ef
kwamen. Gebruik makem
de 'NOS-infrastrui
(prachtdecor, inclusief ro -
en videoscherm plus aa
lend orkest o.l.v. Peter B[a
huizen) en de meest oo ej
lende kostumering kreeg i er
bekende werk meteen g
nieuwe dimensie. Chapeai Je
name voor de creaties
Nénettes vaste couturier J
Jan Peer, die haar keer op
vol Lido-allure lieten strale
Het losse Paradesfeertje wi -
de arena verder bevorderd L
de rijen lange tafels met d(
pende bediening door
heerlijke' obers en oberiiw
Die werden, anders dan N
te herhaaldelijk voorstelde
rigens slechts zelden oi
gend betast. Zelf liet ze
animeren door onder an
twee Ivo's: de ene een toe
anoniem slachtoffer, de
beter bekend als Rottei
dagburgemeester', aan
Nénette heel fysiek 'My
belongs to daddy" opdroe
de finale kreeg ze ook de
de ring overeind door met
(toen eindelijk goed gel .1
main droit Pierre van
Beethovens 'Alle Men
werden Brüder' tot meez
te bombarderen en k la 1 ja
Ross iedereen te laten wi^
Ofschoon eerder soms de
se slag te nadrukkelijk
meegedicteerd, eens te
het bewijs dat Nénette en
knullen ook Ahoy" perfect
nen bespelen. A la prochai J
Ise
in|
door Rody van der Pols
leiden - Kom er maar eens om:
een theatergezelschap dat klas
siek Griekse werken in de oor
spronkelijke taal opvoert. In het
Oud-Grieks dus, een taal die zijn
wortels ver voor de jaartelling
heeft. Een taal die behalve op
scholen en universiteiten nergens
meer te beluisteren valt. En dat is
nu precies wat het Homerosthea
ter uit Den Haag doet. Daarmee
is het gezelschap, dat vrijdag in
de X in Leiden staat, uniek in Eu
ropa.
Op het programma staan dit
keer stukken uit de Odyssee, het
bekende epos van Homeros.
Oorspronkelijk geen toneeltekst,
maar desondanks prima ge
schikt voor een dramatische in
terpretatie, zegt regisseur Ivo Ri-
chaers. En zoals gezegd: alle
maal in de oorspronkelijke taal.
Om alle hexameters van de juis
te uitspraak te voorzien, hebben
de twaalf acteurs zelfs hulp ge
had van twee tekstcoaches.
Want hoewel voldoende men
sen Oud-Grieks kunnen lezen,
zijn er maar weinigen die de taal
actief beheersen. Richaers: „Het
is een dode taal die we tot leven
wekken."
Inmiddels heeft het Homeros
theater uitgebreide ervaring op-
Bij het instuderen van de Griekse teksten hebben de acteurs zelfs hulp gekregen van twee 'tekstcoaches'.
Publiciteitsfoto.
gedaan met het spelen in de
oorspronkelijke taal. Het gezel
schap bestaat namelijk al sinds
1963. In dat jaar werd het opge
richt door Lodewijk Saldiën, een
docent aan het Haags Montes-
sori Lyceum die zo het Grieks
voor zijn leerlingen tot leven
wilde wekken. Hoewel het gezel
schap nog steeds officieel aan
de school gelieerd is - ook in de
ze productie spelen nog drie
leerlingen mee - is het onder
tussen een heel eigen leven
gaan leiden. Behalve producties
in het Grieks, zijn de afgelopen
jaren ook stukken in het Frans
en het Duits opgevoerd.
Zo'n opvoering in de oorspron
kelijke taal, en zeker in het Oud-
Grieks is een bijzondere erva
ring, bezweert Richaers. „Door
het metrum, de melodische ac
centen klinkt het bijna als een
opera." En daarmee vergelijkt
de regisseur deze voorstelling
dan ook het liefst. Want ook met
alleen maar rudimentaire ken
nis van het Oud-Grieks kun je er
volgens hem heel goed van ge
nieten. „Ik ben laatst naar een
Italiaanse opera geweest, terwijl
ik bijna geen Italiaans spreek. Je
leest de samenvatting, gaat zit
ten, luistert en geniet. Alsof het
muziek is."
Om de toeschouwers toch nog
enige hulp te bieden, wordt er
tussen de scènes door een sa
menvatting in het Nederlands
gegeven. Op televisies. „Zo heb
ben we een brug willen slaan
tussen de eigentijdse 'verteltra
ditie' en die van de oude Grie
ken. Waar het vroeger gebruike
lijk was om in de huiselijke kring
verhalen te vertellen, heeft de
televisie die functie vandaag de
dag overgenomen."
Want 'vertellen' is het centrale
thema van het stuk. „De Home
rische verzen zijn ontstaan uit
een lange traditie van vertellen.
En vertellen is ook wat Odysseus
voortdurend doet. En goed kan.
Daarom wordt hij overal zo har
telijk ontvangen en maakt hij
voortdurend vrienden. Met ver
tellen kun je verleiden. Dat is in
feite ook wat de sirenen doen.
Als je bij ons blijft, dan vertellen
we je tot in de oneindigheid hoe
mooi je bent. Dat 'vertel-ele-
ment' hebben we eruit gelicht
en tot de kem van het stuk ge
maakt."
'Odyssee, vertellen van verlei
ding en vergetelheid' door het
Homerostheater, vrijdag 7
maart in de X, Apothekersdijk
33a, Leiden.
Slechts een jaar of tien heeft de
gisteren op 69-jarige leeftijd aan
een longontsteking overleden
Duitse acteur Horst Bucholz de
status gehad van wereldbe
roemde filmster. Zijn glorietijd
lag globaal tussen 1955 en 1965.
Dat was een periode waarin
Duitse sterren ook in Nederland
geliefd waren en de Duitse cine
ma internationaal nog meetelde.
In 1955 won Horst Bucholz op
het Filmfestival van Cannes een
acteursprijs voor zijn rol van
Sovjet-officier in 'Himmel Ohne
Steme', van Helmut Kautner.
Nadien is hij lang iemand geble
ven die men voor gastrollen
vroeg in ook Italiaanse, Spaanse,
Franse en Amerikaanse films
speelfilms.
Horst Bucholz, een knappe jon
ge Duitser met eerder een La
tijns voorkomen, brak vooral
door via Franse films. Hij was
ontdekt door Julien Duvivier in
het Berlijnse Schiller Theater.
Duvivier gaf de jonge acteur een
rol in 'Marianne de ma Jeunes-
se. De bevestiging van zijn sta
tus als ster kreeg Bucholz toen
hij tegenspeler werd van de toen
immens populaire Romy
Schneider in 'Monpti', ook van
regisseur Kautner.
De internationaal meest beken
de film waar de Duitser in mee
speelde is stellig John Sturges'
mee te mogen doen tegen i r|J(
Mexicaanse bende die een
rengemeenschap terrorise in
Billy Wilder regisseerde hei „j
'One, Two Three' (1961), e( er
Berlijn gesitueerde Koude ,jj
log-satire (hoofdrol van Jan
Cagney) waarin hij de antil
talistische minnaar was vait^
Pamela Tiffin. In 1965 spee t
hij in het Europese kassucc e
'De Man van Istanboel', eeif
onagefilm die was geregissi )tt'
door de Spanjaard Antonio
Horst Bucholz
1932-2003
klassieke 'edelwestem' 'The
Magnificent Seven' geweest,
waar hij speelde naast fameuzer
gebleven acteurs als Yul Bryn-
ner, Charles Bronson, Robert
Vaughn en James Cobum. Bu
cholz speelde daar het groentje
dat weliswaar aardig scherp kon
schieten maar eerst nog maar
eens moest bewijzen dat hij be
halve een grote mond ook de lef
had om met de grote jongens
Korte tijd heeft men Bucho
nog interessant genoeg gev 13
den voor rollen als Marco I u
it, 191 'I
p
Ike
(Marco The Magnicent,
Cervantes, de schrijver van
Quichote (Cervantes, 1966)
1972 speelde hij nog Johan
Strauss jr. in 'The Great Wa
(1972), maar allengs degeni^
reerden zijn rollen steeds v va
tot vage professors in enge
ten-films of 'pistoleros' in
tems van Italianen. Hollyw
wilde hem nog wel eens ge! ,s'(
ken voor bijrollen in b-film
'Avalanche Express' en 'Iro
Eagle Hl', maar de laatste 2
van zijn leven is Bucholz va
in tv-series dan in filmrolle
zien geweest. De glorieuze
ère is er nooit uitgekomen. t p
lar
Pieter van Uerop
ig'
