Irak voldoet deels aan eisen VN
BUITENLAND
Amerika-Irak: een oorlog tegen één man of tegen een volk?
Nieuw conflict Serviërs en Albanezen dreigt
"«W4S5H
Saddam Hussein: Ik
zal Irak niet verlaten
VS: Noord-Koreaanse
rakettest onbetekenend
Generaal Wiranto in
Timor aangeklaagd
es ge
02(
ipd;
^jlgische terrorist
-frette komt vrij
De Belgische terrorist
mare Carette, voormalig kop-
)0 u van de organisatie Strij-
r,md Communistische Cellen
C). is gisteren vervroegd
elaten. Hij kreeg levenslang
een aanslag in 1985, waar-
mel wee brandweermannen
06'^ wamen. De CCC-voorman
zich in de jaren '80
setyldig aan 27 aanslagen te-
'internationale kapitalisti-
a organisaties'. Aan Carettes
te da 's we' voorwaarde
iis/hQ onden dat hij andere ex-
*"ers niet regelmatig mag
Ook moet hij de nabe-
nden van de brandweer-
ten 1,5 miljoen euro scha-
irgoeding betalen.
inder verraadt
djfdachten roof
l0's verpen - De grote diamant-
Af\I van twee weken geleden in
"Jverpen 'eek het werk van
ervaren professionals,
r de dieven die aan de haal
en met de inhoud van 123
en uit de kelders van het
verpse diamantcentrum
en in de nastoot flink te
ien geblunderd. Gisteren
en vier verdachten worden
ehouden, omdat ze tijdens
erhuizing waardepapieren
;n van de kluizen hadden
^slingeren. Het gaat om
Italianen, een Italiaanse
in Nederlandse vrouw. Het
t achter de roof zou een
ier uit Palermo zijn.
«ron breidt
n coalitie uit
'f+m inv - De Israëlische pre-
'•'.J-M» Ariel Sharon presenteert
in waarschijnlijk een re-
gvan vier partijen aan de
t. Hij werd het op het
te moment eens met de ex-
-rechtse Nationale Unie
treding tot zijn nieuwe
ie. Eerder al hadden de
irikale centrumpartij Shi-
de extreem-nationalisti-
lationaal Religieuze Partij
lij de Likud van Sharon
loten. Samen zijn de vier
:n goed voor 68 van de
itels. Tot gisteren zag het
uit dat Sharon zou gaan
m met een krappe meer-
id van 61 afgevaardigden.
jien: Brein
jislag bekend
§- Jemen weet wie de
g van vorig jaar oktober
|Franse olietanker Lim-
[ganiseerde. Dat heeft de
jjfische veiligheidsdienst
D gezegd. Het zou gaan
il Hakeem Bazeeb, een
|ïst die banden zou onder-
n met al-Qaeda. Jemen
fct die conclusie zijn geko-
a verhoren van vijf ver-
n die mogelijk ook be-
n waren bij de aanslag,
b en drie medeverdach-
Jiuden nog in Jemen zijn.
tie van de veiligheids
ei om de vier te arresteren,
ige maand mislukt.
i doodt vier
nsen na ruzie
sTEEPville ^en Amerikaanse
>i hoo#oekende heeft gisteren
rker miiur geopend tijdens een
□vo-^over 20 dollar en een cd-
rmet mede-werkzoeken-
schietpartij deed zich
de balie van een uit-
eau in Huntsville, in de
ise staat Alabama.
Jensen kwamen om en
Ijfde raakte gewond. Na
ren te hebben verschanst
omsingelde woning, gaf
Ier zich uiteindelijk over.
WOENSDAG 26 FEBRUARI 2003
door onze correspondent
Cees van Zweeden
amman - Toen Colin Powell in 1991 werd
gevraagd hoeveel Irakezen in de Colfoor-
log waren omgekomen, antwoordde hij:
„Dat is niet iets waar ik bijzonder in ge
ïnteresseerd ben." Of zoals een woord
voerder van hem het later formuleerde:
„Om u de waarheid te zeggen, dat is
geen kwestie waar we ons op concentre
ren."
Belangrijker was dat slechts een paar
honderd Amerikanen waren omgeko
men. Een herhaling van Vietnam, waar
58.000 Amerikanen sneuvelden, was
voorkomen. „Het spook van Vietnam is
definitief begraven in het woestijnzand
van het Arabische schiereiland", sprak
een geestdriftige president Bush, de va
der van de huidige president.
Bush had gelijk. Toen zijn opvolger
Clinton acht jaar later in Kosovo ten
strijde trok, verloor hij niemand. Maar
de Serviërs, die elf weken lang werden
gebombardeerd, betaalden een hogere
prijs.
Duizend burgers verloren het leven,
omdat de piloten hun dodelijke last
van kilometers hoogte loosden. Daar
mee bleven die piloten buiten bereik
van het luchtafweergeschut. Dat zij
daardoor een trein niet zagen die juist
over een te bombarderen brug reed,
zoals in Zuid-Servië gebeurde, was van
minder belang.
Volgens historicus Howard Zinn heb
ben de Amerikanen geen benul van de
tol die hun oorlogen eisen. Ze herinne
ren zich allemaal de foto van het Viet
namese meisje dat met vreselijke
brandwonden wegrende, nadat ze door
napalm was getroffen. „Maar tot van
daag hebben de meeste Amerikanen er
geen flauw benul van hoeveel Vietna
mese soldaten en burgers (een miljoen
van elk) omkwamen door Amerikaanse
bommen", schreef hij.
Niemand in Amerika weet hoeveel Ira
kezen hun leven lieten in de Eerste
Golfoorlog, maar belangrijker is dat
niemand het wil weten. Die oorlog
werd net als de nu nakende Tweede
Golfoorlog gepresenteerd als een oor
log tegen één man: Saddam Hussein.
Dat er in Irak ook nog 22 miljoen ande
ren mensen woonden, die nog nooit
voor de tiran hadden gestemd, werd
buiten beschouwing gelaten. Het aan
tal burgerslachtoffers in de oorlog van
'91 liep ongetwijfeld in de tienduizen
den.
Alleen al in één enkele schuilkelder in
Bagdad kwamen ruim vierhonderd
mensen om, merendeels vrouwen en
kinderen, toen er een bom insloeg.
In de eerste vijf weken van de oorlog
werden 110.000 vluchten boven Koe
weit en Irak uitgevoerd, en werd 85.000
ton aan bommen gegooid. Toen het
Iraakse leger in Koeweit goeddeels was
vernietigd, vluchtten duizenden Irake
zen en Palestijnen (militairen en bur
gers) naar Basra. Veertig uur lang werd
het konvooi van tweeduizend voertui
gen, vooral burgerauto's, genadeloos
gebombardeerd.
Beelden van de slachting schokten de
wereld: Moskou brandmerkte de Ame
rikanen als 'twintigste-ëeuwse barba
ren'. Maar het Witte Huis omschreef de
vluchtelingen als 'folteraars, plunde
raars en verkrachters'. Piloten kwamen
opgetogen terug van de missie boven
Highway 80. Eén van hen, majoor Fee-
ley, zei: „Dit was een lot uit de loterij."
Een ander glunderde: „Zelfs in Vietnam
heb ik nooit zoiets gezien."
Nu Amerikaanse en Britse soldaten op
nieuw hun laarzen poetsen, rijst de
vraag hoe hoog de tol is die de burger
bevolking nu gaat betalen. Het Penta
gon zegt dat negentig procent van alle
bommen tegenwoordig preciesiewa-
pens zijn, die door lasers naar hun doel
worden geleid. In de vorige oorlog was
dat slechts tien procent. Het aantal
burgerslachtoffers zou daardoor be
perkt kunnen blijven.
Maar het oogmerk van de operatie is
deze keer Saddam Hussein van zijn
troon te stoten. Dat betekent dat Bag
dad, een stad van vijf miljoen zielen,
genomen moet worden. De tiran, die
alle biografieën van Stalin heeft ver
slonden, zou van Bagdad 'Saddamgrad'
willen maken. Hij zou de olievelden
kunnen opblazen, en de Amerikanen
dwingen tot huis-tot-huis gevechten in
Bagdad.
Niemand weet hoe lang de oorlog zou
kunnen duren. Optimisten speculeren
dat Saddam Husseins troepen zich bin
nen luttele dagen overgeven, en dat de
schade tot enkele honderden levens
beperkt zal blijven.
Pessimisten zitten een ietsje hoger met
hun schattingen. De Medical Associa
tion for the Prevention of War rekent
op een half miljoen doden, en dan al
leen als de oorlog tot een conventione
le beperkt blijft.
Die cijfers komen bovenop het aantal
levens dat de economische sancties de
afgelopen twaalf jaar al hebben geëist.
Volgens dr. Eric Herring van Bristol
University heeft dat embargo, dat Irak
van medicijnen en voedingsmiddelen
berooft, al honderdduizenden slachtof
fers gemaakt.
Ook de sancties hadden tot doel Sad
dam Hussein uit zijn zadel te wrikken.
Zoals minister Albright van buitenland
se zaken het in 1996 formuleerde: „Dat
doel rechtvaardigt het lijden van het
Iraakse volk. It's a price worth paying."
Witte Huis: Saddam
is legitiem doelwit
Saddam Hussein en andere
Iraakse topfiguren zijn in het
geval van oorlog een legitiem
doelwit voor Amerikaanse
troepen. Dat heeft het Witte
Huis gisteren gezegd. „Als wij
ten oorlog trekken tegen Irak,
kunnen de leiders daar niet
veronderstellen dat zij veilig
zijn", zei woordvoerder Flei
scher. „Bij oorlog zijn militai
re bevelhebbers volgens in
ternationaal recht een legi
tiem doelwit. En natuurlijk
valt Saddam daar ook on
der", aldus Fleischer. De me
dedeling duidt erop dat Was
hington lijkt te breken met
het geldende beleid. In reac
tie op CIA-samenzweringen
in de jaren '60 en '70 kondig
de president Ford in 1976 een
verbod af op het vemioorden
van buitenlandse leiders.
new york-ankara/rtr-anp -
Irak heeft gisteren een nieuw sig
naal afgegeven dat het bereid
zou zijn samen te werken met de
VN-wapeninspecteurs. Het land
stelde de VN op de hoogte van de
vondst van een aantal handge
schreven documenten, waaruit
blijkt dat in 1991 massavernieti
gingswapens zijn ontmanteld.
Irak liet de inspecteurs boven
dien weten dat er een bom is
gevonden met daarin 'een vloei
stof. De zogenoemde R-400
bom voor biologische oorlogs
voering werd gevonden in een
gebied waar het regime vroeger
biologische wapens dumpte.
Het hoofd van de wapeninspec
teurs, Hans Blix, noemde de
onthullingen 'positief, en een
indicatie dat Irak bereid lijkt te
zijn tot 'wezenlijke samenwer
king'. Hij onderstreepte de
noodzaak de aanwijzingen ver
der te onderzoeken. Irak deed
de mededelingen in zes brieven
aan de Verenigde Naties.
De inspecteurs hebben Irak keer
op keer gevraagd mef documen
ten aan te tonen dat massaver
nietigingswapens zijn ontman
teld. De Iraakse leider Saddam
Hussein beweerde onlangs nog
dat Irak vrij zou zijn van nucle
aire, chemische en biologische
wapens. Zijn regime overlegde
tot nu toe echter geen papieren
om die bewering te staven, voor
de VS reden om Bagdad van
leugens te beschuldigen.
Het Iraakse regime heeft daar
entegen nog steeds niet gerea
geerd op de eis van Blix om zijn
al-Samoud-raketten te vernieti
gen. Het hoofd van de wapenin
specteurs wil dat de raketten
worden ontmanteld, omdat ze
de maximaal toegestane reik
wijdte van 150 kilometer over
schrijden. Blix benadrukte dat
de vernietiging, die zaterdag
moet beginnen, voor hem geen
punt van discussie is.
Saddam Hussein zou in een nog
niet uitgezonden interview met
de Amerikaanse zender CBS
hebben laten weten niets voor
vernietiging te voelen, omdat de
raketten niet verder dan 150 ki
lometer komen. Maar volgens
Mexicanen in traditionele Azteekse kleding protesteerden gisteren voor de Amerikaanse ambassade in Mexico-Stad tegen een interventie in
Irak. Hoewel Mexico meestal wordt beschouwd als een loyale bondgenoot van de VS, laten peilingen zien dat de Mexicanen in overgrote
meerderheid tegen de oorlog zijn, net als de regering. Foto: AFP/Jorge Uzon
een adviseur van de president
zal Bagdad uiterlijk morgen zijn
besluit bekendmaken.
In het kader van de voorberei
dingen van een oorlog tegen
Irak, is de Turkse regering Was
hington tegemoetgekomen. An
kara liet weten bereid te zijn
62.000 Amerikaanse militairen
toe te laten voor een eventueel
noordelijk front bij een invasie
in het buurland Irak. Het kabi
netsvoorstel stelt dat de Ameri
kanen maximaal 255 militaire
vliegtuigen en 65 helikopters in
Turkije mogen stationeren.
Volgens Turkse media zijn ver
scheidene ministers slechts
schoorvoetend akkoord gegaan.
Uit sommige peilingen blijkt dat
90 procent van de bevolking te
gen een militaire interventie in
het buurland is. Volgens vice-
premier Sahin geldt de toestem
ming voor een periode van zes
maanden. Het kabinet legde het
voorstel aan het parlement voor,
dat er waarschijnlijk vandaag
over spreekt.
Ankara en Washington steggel-
den enige tijd over de statione
ring van Amerikaanse man
schappen. Amerika beloofde als
tegenprestatie 6 miljard dollar
directe financiële steun en 20
miljard kredietgaranties om de
economische gevolgen van een
oorlog te kunnen opvangen. An
kara eiste tevens medezeggen
schap bij het militaire en naoor
logse politieke beleid.
De Turken regelden dat bij een
invasie ook Turkse militairen
Noord-Irak mogen binnentrek
ken. Zij zullen strategische posi
ties innemen in het overwegend
door Koerden bewoonde en in
feite autonome Noord-Irak An-
York telt
daklozen
foRK - Meer dan duizend
ligers zijn gisteren de
TEENr 1 van Manhattan inge-
systeetn om daklozen te tellen,
design) voor het eerst dat New
mien aen officieel onderzoek
ed ais ingesteld naar het aantal
:n zonder eigen dak bo
lt hoofd. Volgens mensen
':omen voor de belangen
daklozen zijn er nooit
r Newyorkers dakloos ge-
als nu. Elke nacht weer
I^n er vorige maand meer
^B.000 mensen in opvang-
[^van de metropool, 7.400
dan een jaar eerder. Als
in Manhattan is
Hfind, zal ook in de rest van
^Kfork worden geteld.
in'ulariteit van
sblti is tanende
,e„aU^"ON;DcP°Pulaj},eit.
lorraad'Afrikaanse president
s in eigen land tanende,
^jeuwe opiniepeiling wees
!n uit dat nog maar 54
iit van de Amerikanen po-
s over de president. Twee
Jen geleden vonden nog
'es op de tien Amerikanen
jsh het goed deed. De
tiende kritiek geldt vooral
economische beleid,
lerde van de ondervraag-
het wel eens met de ma-
aarop Bush het terroris-
pbeert te bestrijden.
Een lid van de Servische Zjandarmeria speurt naar Albanese rebellen
aan de grens met Kosovo. Foto: AP/Srdjan llic
door Aleksandar Vasovic
presevo/ap - „De gloriedagen zullen wederkeren,
en deze keer vechten we door tot het einde", zegt
Murteza, een 29-jarige etnische Albanees. Hij
voerde zo'n twee jaar geleden de opstandelingen
in de Zuid-Servische Presevo-vallei aan. De moge
lijkheid is inderdaad reëel dat de etnische Albane
zen, die in het gebied de meerderheid vormen, er
van profiteren dat de aandacht van de wereld op
Irak is gericht, en opnieuw de wapens opnemen
om te vechten voor aansluiting bij het door de VN
bestuurde Kosovo.
De voortekenen zijn verre van gunstig. Zondag
kwam een Servische politieagent om en raakten
twee anderen gewond toen hun auto vlakbij de
grens met Kosovo op een landmijn reed. „Een
klassieke terroristische daad", zei de Servische re
gering. De aanslag werd opgeëist door het Alba
nees Nationaal Leger (ANA), een van de schimmi
ge organisaties van etnische Albanezen die wraak
hebben gezworen voor de arrestatie van enkele
Albanezen door de Servische politie in verband
met de moord op een etnisch-Albanese politie
agent.
In Presevo demonstreerden vorige week zo'n ze
venduizend etnische Albanezen voor vrijlating
van de verdachten en voor meer au. nomie. In
het naburige Bujanovac vonden vergelijkbare de
monstraties plaats. Vooral het feit dat de arresta
ties werden verricht door de Servische paramili
taire politie, de Zandarmerija, en niet door de
plaatselijke, multi-etnische politie wekte woede.
De paramilitairen zijn berucht om hun optreden
in opdracht van oud-president Slobodan Milose
vic tegen de etnisch-Albanese bevolking van Kos
ovo.
Murteza, die alleen zijn voornaam wil geven en
gekleed gaat in camouflagepak, was onder de de
monstranten. Hij zegt tientallen jongemannen
achter zich te hebben. Wat voor wapens zijn mili
tie heeft, wil hij niet zeggen. Twee jaar geleden be
schikten Murteza en zijn mannen behalve gewe
ren over lichte anti-tankwapens. Servië heeft de
veiligheidsmaatregelen in het zuiden drastisch
opgevoerd. Zwaar bewapende agenten patrouille
ren op de bevroren wegen in de bergen en in de
smalle straten van de dorpen. „Dit is vijandelijk
gebied", zegt een politieofficier.
De Servische regering weigert concessies te doen
aan de etnische Albanezen. „We gaan niet op
nieuw onderhandelen met de terroristen", zei de
Servische vice-premier Nebojsa Covic, die Kosovo
in zijn portefeuille heeft. Volgens Servië zijn gewa
pende Albanezen zich in Kosovo aan het opma
ken voor nieuw geweld in het zuiden van Servië.
De regering in Belgrado dringt bij het internatio
nale bestuur van Kosovo aan op maatregelen,
maar dat ontkent dat etnische Albanese extremis
ten actief zijn in Kosovo. „Niet één bericht over
gewapende extremisten in Kosovo is gefundeerd
gebleken", zei de commandant van de Ameri
kaanse legerbasis Camp Bondsteel in Kosovo
maandag.
Volgens sommigen is de huidige gespannen situa
tie het resultaat van doelbewuste provocaties van
de Servische regering, die juist de laatste tijd po
gingen onderneemt invloed te herwinnen in Kos
ovo, dat formeel nog steeds deel uitmaakt van
Servië. De regering stelde onlangs voor Servische
veiligheidstroepen weer naar Kosovo te sturen,
hetgeen door het VN-bestuur werd afgewezen.
Een nieuwe Albanese opstand tegen de huidige,
democratische regering in Belgrado, georgani
seerd vanuit Kosovo, zou Servië echter een sterk
argument opleveren om in te grijpen in Kosovo.
I
new york/anp - De Iraakse pre
sident Saddam Hussein sluit uit
dat hij zijn land verlaat. Hij zei
dat in een interview met het
Amerikaanse tv-station CBS, dat
gisteravond enkele fragmenten
uitzond. Het hele interview volgt
vanavond.
Journalist Dan Rather vroeg
Saddam Hussein of hem ergens
asiel is aangeboden, en of hij
overweegt te vertrekken om zijn
volk te sparen. „Ik ben hier in
Irak geboren. Ik heb mijn kinde
ren de waarde van principes bij
gebracht. Wie besluit zijn land
te verlaten, is niet trouw aan zijn
principes. We zullen sterven in
dit land", zei de president.
Saddam zei desgevraagd dat
Irak zijn oliebronnen niet in
brand zal steken, zoals het in de
Golfoorlog in Koeweit heeft ge
daan. „Irak verbrandt zijn rijk
dommen niet." Op de vraag of
hij banden onderhoudt of heeft
gehad met Osama bin Ladens
al-Qaeda antwoordde de presi
dent ontkennend. „Irak heeft
nooit enige relatie met al-Qaeda
gehad en ik denk dat Bin Laden
zelf onlangs duidelijk heeft ge
maakt dat wij geen banden met
hem hebben", zei Saddam.
Seoul-Tokyo - De Verenigde Sta
ten hebben gisteren uiterst lauw
gereageerd op de Noord-Kore-
aanse rakettest van een dag eer
der. Minister van buitenlandse
zaken Powell bestempelde de
lancering als 'nogal onbeteke
nend'.
De rakettest kwam niet alleen
op het moment dat Powell zich
in Zuid-Korea bevond om de in
stallatie van de nieuwe Zuid-Ko-
reaanse president bij te wonen,
maar ook aan de vooravond van
die inauguratie zelf. Witte Huis
woordvoerder Fleischer sprak
van 'een incident' dat onderdeel
is van het provocatieve gedrag
van Noord-Korea.
„Normaal gesproken sturen lan
den bij een inauguratie bloemen
of een hoogwaardigheidsbekle
der. Noord-Korea stuurt een
kruisraket", aldus Fleischer. Vol
gens de woordvoerder zal de
Amerikaanse regering haar
standpunt in de crisis rond
Noord-Korea niet wijzigen door
de test.
Op een conferentie van de orga
nisatie van de 114 niet-gebon-
den landen in de Maleisische
hoofdstad Kuala Lumpur, zei
een Noord-Koreaans delegatie
lid dat de test is uitgevoerd 'om
veiligheidsredenen'.
kara zegt dat de Turkse inzet
van troepen 'humanitaire doe
len' dient en mede is bedoeld
om vluchtelingenstromen in
goede banen te leiden.
Met een Turkse militaire inter
ventie wil Ankara volgens waar
nemers echter vooral voorko
men dat de Koerden in Noord-
Irak de strijd aangrijpen om een
eigen staat uit te roepen. Dat
zou de separatistische Koerden
in Turkije kunnen aansporen de
wapens weer op te nemen tegen
Ankara.
door onze correspondent
Theo Haerkens
Jakarta - De Verenigde Naties
hebben in Oost-Timor een aan
klacht ingediend tegen de voor
malige Indonesische minister
van defensie en oud-legerbevel
hebber Wiranto, zes andere top-
generaals en de voormalige gou
verneur.
Het is voor het eerst dat een po
ging wordt gedaan een rechts
zaak te beginnen tegen de
hoogst verantwoordelijken voor
de mensenrechtenschendingen
die volgden op de volksraadple
ging van 1999. De machtige ge
neraal Wiranto werd een half
jaar later in verband met be
schuldigingen over mensen
rechtenschendingen ontslagen
als minister.
In de aanloop naar het referen
dum over de toekomst van
Oost-Timor en de dagen erna
kwamen zeker duizend mensen
om. Na het bekend maken van
de uitslag - vóór onafhankelijk
heid - werd een derde van de
bevolking razendsnel naar
West-Timor gedeporteerd. Het
leger en de milities die het had
opgericht, staken alles in brand
wat zij niet konden meenemen,
en lieten het oosten berooid
achter. De gedeporteerde bevol
king werd in kampen nog lange
tijd geterroriseerd door de mili
ties.
De militairen en de gouverneur
worden beschuldigd van 'syste
matisch en wijdverspreid ge
weld om de volksraadpleging te
frustreren' en de regio bij Indo
nesië te houden. Ook wordt hen
'moord, vervolging en deporta
tie' ten laste gelegd. De Indone
sische legertop uit die dagen
heeft echter geen reden tot grote
ongerustheid. Minister van bui
tenlandse zaken Wirayuda zei
dat Jakarta niet meewerkt aan
't)
Generaal Wiranto. Foto: Reuters
uitlevering van Wiranto of de
anderen. „Waarom moeten we
actie ondernemen? Wie gaf de
VN het mandaat om hem aan te
klagen en waarom?"
Tot nog toe heeft Indonesisch
onderzoek naar de terreur in
Oost-Timor in Indonesië weinig
opgeleverd. Alle eerder aange
klaagde militairen zijn vrijge
sproken. Alleen militieleider Gu
terres werd veroordeeld tot tien
jaar. Het Indonesische leger, dat
de veiligheid rond de volksraad
pleging zou garanderen, heeft
de verantwoordelijkheid steeds
afgewezen, omdat de misdaden
door individuen zouden zijn be
gaan en niet van bovenaf zou
den zijn gestuurd.
De aanklacht van de VN richt
zich op alle grote zaken die zich
in Timor hebben voorgedaan.
Daar hoort ook de moord op de
Nederlandse journalist Sander
Thoenes bij. Jakarta weigerde
steeds die zaak aan het eigen
Oost-Timortribunaal toe te voe
gen, wegens gebrek aan bewijs.
De aanklacht van de VN biedt
de mogelijkheid om de zaak in
Dili aanhangig te maken.
