KUNST CULTUUR
Kunst die de oorlogsnarigheid even doet verget€
Rockband 16 Horsepower
begeleidt dansers op Julidans
'Van mannen wordt een grote bek wel gepikt'
Klankbalans is
ver te zoeken
in Voorschoteif
Bartoli krijgt het
Concertgebouw plat
Gouden H
voor Acda
De Munni
Kohier Prijzen
toegekend
Amsterdam - Het Prins Bern-
hard Cultuurfonds heeft de
Charlotte Kohier Prijzen 2003
toegekend aan Jop van Benne-
kom, Juul Hondius, Gijs Müller,
Maurer United Architects en
Dries Verhoeven. De prijzen,
elk 5000 euro, worden 25 april
uitgereikt in de Stadsschouw
burg in Amsterdam. Ieder jaar
worden de Charlotte Kohier
Prijzen toegekend aan maxi
maal vijf Nederlandse kunste
naars tot 35 jaar, op het gebied
van de beeldende kunst, de ar
chitectuur of het decorontwerp.
Graf Bouwmeester
gerestaureerd
Amsterdam - Het Theater Insti
tuut Nederland (TIN) gaat het
graf van de legendarische Ne
derlandse toneelspeler Louis
Bouwmeester restaureren. Me
dewerkers van het instituut be
zochten het graf op de begraaf
plaats Zorgvlied in Amsterdam
ter voorbereiding op een expo
sitie over duizend jaar theater
in Nederland. Het graf van de
acteur blijkt zwaar verwaar
loosd. De grafsteen is omgeval
len en deels afgebroken. Om
Bouwmeester te eren, restau
reert het theaterinstituut de
laatste rustplaats van de acteur.
Bouwmeester leefde van 1842
tot 1925. Zijn grootste rol ver
tolkte hij als Shylock in het stuk
'De Koopman van Venetië' van
Shakespeare.
Expositie werk
Kees Buurman
den haag - Galerie De Rijk in
Den Haag exposeert tot en met
30 maart reliëfs, schilderijen en
werk op papier van de in 1997
overleden Leidse kunstenaar
Kees Buurman. Werk van Buur
man was het laatst te zien in
2000 tijdens een grote over
zichtstentoonstelling in Stede
lijk Museum De Lakenhal. Ga
lerie De Rijk is gevestigd aan
Noordeinde 105 in Den Haag.
Veel Afrikanen op
Festival Mundial
Tilburg - De organisatie van
Festival Mundial in Tilburg
haalt dit jaar een recordaantal
van 140 Afrikaanse artiesten
naar Nederland. De muzikan
ten reizen onder de naam
'Mundial on Tour' van 12 mei
tot en met 23 juni langs podia
in Nederland en België. Festival
Mundial is een van de grootste
multiculturele festivals van Ne
derland. Het afgelopen jaar
passeerden 150.000 mensen de
poorten tijdens het slotweek
end. Het festival is een menge
ling van optredens van Afri
kaanse en Nederlandse arties
ten, voorlichting over ontwikke
lingssamenwerking en exotisch
eten en drinken. Tijdens de
tournee zullen onder meer een
vrouwengroep uit Mali, rappers
uit Kenia, een dans- en percus
siegroep uit Ghana en theater-
artiesten uit Nicaragua optre
den. Ook komt er een kinder
groep uit Burkina Faso.
dinsdag 25 FEBRUARI 200:
amsterdam/anp De Ameri
kaanse rockband 16 Horsepo
wer gaat op het festival Julidans
een dans van Wim Vandekeybus
en zijn gezelschap Ultima Vez
begeleiden. Het zomerdansfesti-
val wordt van 6 tot en met 19 ju
li gehouden op podia rond het
Leidseplein in Amsterdam.
Vandekeybus presenteert in het
stuk 'Blush' een samenspel van
dans en film. Het gaat over de
lusten en de lasten van de liefde.
„Het is een paringsdans met alle
kenmerken van een duel", zo
schetst de organisatie. David
Eugene Edwards, zanger van 16
Horsepower, componeerde de
muziek en brengt die met zijn
band tijdens het festival ook ten
gehore.
De Nederlandse première van
The Cost of Living' heeft plaats
op 17 juli in de Stadsschouw
burg. Deze co-productie van
DV8 en Julidans werd speciaal
gemaakt voor de opening van de
Olympische Spelen van 2000 in
Sydney. Vervolgens was de
dansvoorstelling alleen nog te
zien in Londen en Hong Kong.
De productie is nu bewerkt voor
de Stadsschouwburg. In 'The
Cost of Living' zoekt DV8 Physi
cal Theatre de grenzen van dans
en fysieke inspanning op.
Akram Khan wordt de ontdek
king van de hedendaagse Britse
moderne dans genoemd. Zijn
optreden was vorig jaar, op de
twaalfde editie van Julidans, een
groot succes. Daarom komt hij
dit jaar terug met een voorstel
ling die wordt begeleid door In
diase Kathakmuzikanten. Zij ne
men ook deel aan de dans.
In het kader van Julidans is er
van 11 tot en met 13 juli een Ur
ban Dance Weekend gepland.
„Een weekend lang breaken,
rappen en battien met optre
dens van Black Blanc Beur en
Traffic de Steel", vat de organi
satie van het evenement het
programma samen.
In de Melkweg Galerie is vanaf 9
juli de fototentoonstelling 'Rust
stand' te zien van de fotografe
Tara Fallaux. De foto's laten
dans zien, maar niet in bewe
ging. Fallaux fotografeerde de
dansers backstage, in ruststand
dus.
bussum - Het duo Acda en
nik kreeg gisteren in Theat
Spant een Gouden Harp uit is
reikt, een prijs voor mensei ai
zich op bijzondere wijze v« ei
stelijk hebben gemaakt vo« U|
Nederlandse lichte muziek,
twee muzikanten kregen h
gouden beeldje voor hun
'Groeten uit Maaiveld'. De
ge Gouden Harpen gingen »ii
Anouk, Blpf en tekstschrijv oi
man Pieter de Boer. Daarnj
reikte stichting Conamus o
drietal Zilveren Harpen uü
aanmoedigingsprijzen wen
toegewezen aan Beef!, Rel^
Within Temptation. Tot slo -l
de Exportprijs 2002 naar Jltflli
Borsato. Foto: ANP/Koen Si
Sara Kroos terug in Leidse Schouwburg
leiden - Vorige week kreeg ze de
Zonta Award. Een nieuwe prijs
voor jong vrouwelijk cabaretta
lent. „Ik ben er heel erg blij mee",
zegt Sara Kroos. „Het is sowieso
fijn dat mensen me zien. Dat ze
weten dat ik besta. Maar ik ben
vooral blij, omdat het een prijs
voor vrouwen is, wij worden nog
steeds niet gelijkwaardig behan
deld."
Kroos is komende maand te
zien in de Leidse Schouwburg,
waar ze in 2000 de publieksprijs
van het Leids Cabaretfestival
won. Vorige week dus de Zonta
Award, bedoeld voor de meest
talentvolle cabaretière tot 25
jaar. In de jury zaten kenners als
Karin Bloemen, Maarten van
Roozendaal, Albert Verlinde en
Nilgün Yerli.
Een vrouwencabaretprijs is vol
gens haar alles behalve overbo
dig. Als ze bij het NRC een lijst
je maken met de beste cabare
tiers, dan staat daar één vrouw
bij (Brigitte Kaandorp, red). De
grote bulk in het cabaret is ook
nog steeds man. Een grote bek
wordt van mannen wel gepikt.
Maar als ik een grove grap
maak, wordt er veel sneller nee
geschud."
Sara Kroos heeft een open, vro
lijk gezicht. Haar lichaam, zegt
ze terwijl ze een stukje buikvel
omhoog trekt, is een poldermo
del. Seks vindt ze een leuk on
derwerp. „Daar wordt dan heel
erg de nadruk op gelegd terwijl
ik het ook veel over honden heb,
maar daar hoor je nooit iemand
over."
Bij interviews windt ze zich re
gelmatig op. „Dan vragen ze of
vrouwen wel humor hebben.
Dat die vraag gestéld wordt, is
het grootste bewijs dat de
emancipatie nog lang niet vol
tooid is."
muziek recensie
Winand van de Kamp
Concert: Cecilia Bartoli (mezzosopraan),
Sergio Ciomei (klavecimbel/piano) en Le
Musiche Nove met werken van Caccini,
Monteverdi, Vivaldi, Broschi, Beethoven,
Schubert en Rossini. Gehoord: 23/2,
Concertgebouw, Amsterdam.
Wie laat zich niet verleiden als
Cecila Bartoli in Monteverdi's 'Si
dolce il tormento' de liefde be
zingt? Wie siddert er niet in zijn
stoel als de Italiaanse diva met
grommende stem in woede uit
barst in een aria uit Vivaldi's 'Ju-
ditha Triumfans'?
Barok-aria's die tot voor kort
voor saai of gekunsteld door
gingen, blijken opeens weer
springlevend. Al die virtuoze
nootjes, die bij andere zangeres
sen soms het gehoor vermoeien,
vloeien er bij Bartoli als vanzelf
uit De hevige bezongen emo
ties, die in moderne oren wel
eens overdreven aan doen, klin
ken als gevoelens van onze tijd.
Muziek die in de kast lag te ver
stoffen - zoals aria's van barok-
pionier Caccini of de totaal ver
geten componist Ricardo Bro
schi - wordt zo als nieuw. Bartoli
kreeg er tijdens een extra con
cert een uitverkocht Concertge
bouw mee plat. Ze werd daarbij
niet weinig geholpen door het
sprankelende, gedreven spel van
de musici van Le Musiche Nove.
Bartoli is -een theaterdier, of ze
nu in de opera staat of op het
concertpodium. Geen zangeres
die het publiek zo vaardig be-
Niet dat Kroos zich er iets van
aan trekt, zij neemt geen blad
voor de mond. De zaal laat ze
vrolijk meezingen over neu-
kangst. Een behoorlijk verschil
met degene die na de voorstel
ling met de dop van het flesje
cola speelt. „Op het podium ben
ik op m'n best. Minder bang en
minder ongemakkelijk. Met hu
mor kan ik alles zeggen. Het is
voor mij een manier om vorm te
geven aan alles wat me normaal
gesproken boven de kop stijgt.
Humor maakt dingen dragelijk."
Met haar generatie - 'hoe heet
die eigenlijk?' - heeft ze niets.
Kroos vertegenwoordigt alleen
zichzelf. „Ik ga me ook niet in
houden. Als ik grof ben, maakt
dat dingen duidelijker. Zolang
dat zo is, hoef ik me nergens
voor te schamen. Ik ben er niet
om het publiek te behagen. Als
ze dat willen, gaan ze maar naar
Miss Saigon."
Piano spelen doet ze al haar he
le leven. Met de piano op het
podium zingen en spelen was
haar meisjesdroom. „Toen ik de
publieksprijs op het Leids Caba
retfestival won, wist ik zeker dat
ik er helemaal voor zou gaan."
Grenzen zijn er weL „Je kiest er
zelf voor of je een hype wordt. Ik
ga niet bij Waku Waku zitten,
dat heeft helemaal niets te ma
ken met wat ik doe. Ik wil alleen
dingen doen die in het verleng
de liggen van cabaret, iets ab
surdistisch of komisch."
In. haar programma 'Honger'
laat Sara Kroos veel van zichzelf
zien. Ze is bezig met de laatste
reeks voorstellingen. In septem
ber komt ze in met een nieuw
programma. Hoe het gaat heten
wil ze nog niet verklappen. „Dat
weet mijn moeder nog niet
eens."
Sara Kroos met 'Honger*, zon
dag 16 maart in de Leidse
Schouwburg (dubbelprogram
ma met Reijn Goed).
Sara Kroos neemt geen blad voor de mond: ,Als ik grof ben, is dat duidelijker." Foto: Lex van Rossen
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert: Bart van Oort, fortepiano en
Jaap ter Linden, cello Gehoord: 23/2,
Ambachts- en Baljuwhuis, Voorschoten.
Het zou een boeiend optreden
geworden zijn, zonder die twee
redelijk onbekende componis
ten Bernard Romberg en Joseph
Wölffl. Nu kan het gezegde 'on
bekend maakt onbemind' door
broken worden door verrassen
de vondsten. Maar deze twee
jongens (tijdgenoten van Van
Beethoven) hadden niet veel
meer te vertellen dan Clementi
of Kuhlau met hun aangenaam
voorspelbare, maar ook vaak
tuttige compo's. Elke keer als er
zich een beetje interessant the
ma ontwikkelde onder de han
den van cellist Jaap ter Linden
of pianist Bart van Oort, bloedde
het weer dood, verdween het in
een onbestemd volgend thema,
wat resulteerde in 'twee keer
niks'. Bovendien was een goede
klankbalans tussen fortepiano
en cello nogal eens ver te zoe
ken; jammer genoeg ook in de
twee vitale Beethovenstukken
van na de pauze.
Met Bachs Cellosuite nr 1 in G
opende Jaap ter Linden het con
cert en daarmee gooide hij met
een de hoogste ogen. Intens
kleurrijk 'danste' hij door de
Suite. Zijn dynamiek en timing
waren in prelude en dansen
meesterlijk doordacht. Zowel in
de oude, snelle, van oorsprong
Engelse 'Gigue' als in de slepend
langzame Sarabande bleef Ter
Linden prachtig intoneren, was
de warme celloklank optimaal.
De Variaties op een
Mozart (uit de 'Zauberflö
Beethoven in 1801 com) ;t
de voor zijn begunstiga ir
van Browne getuigden v T
vakmanschap, maar niet in
tensieve samenwerking eu
naar elkaar luisteren, mi/a
nement op elkaar inspe
beurde weinig, hoe bekw ni
muzikaal dit duo ook mi
de. Speelden ze apart,
het thema dat Bart va re:
heel intiem en beschi jij
weergaf en in een variatiT
in Ter Linden z'n cello kj
liet zingen, dan zijn heti
ters op hun instrumei
bij samenspel overheei
Oort te vaak.
Ook in de flamboyante
nate in A knalde de foi
heftig op zijn aanst
maar agressieve akki
Hoewel deze cellosoi
dacht is vanuit de piani
hoven was immers
groot pianist - heeft hij
ook een prominente pl;
bedeeld. Hij droeg de:
namelijk op aan zijl
vriend tevens voortreffe
list Ignaz von Gleicl
Maar Jaap ter Linden
nig kans om te excellerei
lage register kon hij hi
spel wel aan, maar in
posities bleef er wei
over van een gelijk
doorleefde samenklank.
En toch werd Beethovi
deze op zich zelf zeer
heren meeslepend en
gespeeld, bleef er genoelWl
over om te genieten. Afet
om die prachtige bijna ithi
de versieringen op dele\
aus Wien (1825) en om lie 1
donkerzinderende, lagdVit
van de Italiaanse barokcèig
ivc
■feil
he
ïn 1
speelt als Bartoli. Over honderd
stemmen lijkt ze te beschikken.
Ze verbluft met weergaloos vo
caal vertoon en ontroert met zij
dezachte cantilenen. Ze kan tie
ren als een Italiaanse madrone,
smachten als een verliefd meisje
of treuren als een afgewezen
minnares. Een triller kan zo
maar de gedaante aannemen
van een schaterlach, een loopje
wordt een schalkse knipoog.
Theatraliteit ontbreekt in de lie
deren die Beethoven schreef op
teksten van de befaamde Itali
aanse librettist Metastasio. Ver
geleken met het vuur van de ba
rok-aria's zijn dit maar bleke be-
tjes. De gloed waarmee Bartoli
ze vertolkt, kan daaraan weinig
veranderen. Ook Schubert had
zijn dag niet toen hij met Meta
stasio's teksten in de weer ging.
Als een vis in het water voelde
Bartoli zich weer in een vijftal
liederen van Rossini. Hier kan ze
al haar vocale virtuositeit kwijt
en haar charmante toneelma
niertjes, compleet met jodelge-
luiden (hand aan de mond) in
'L'Orpheline du Tyrol' en vin
gerknippen in het pseudo-
Spaanse 'En medio a mis colo-
res'. Naast Bartoli lijkt pianist
Sergio Ciomei misschien een
stijve hark, maar eenmaal achter
zijn klavier gezeten zorgt hij
voor pittige begeleidingen.
Rossini's 'La Danza' heeft al het
karakter van een uitsmijter,
maar het uitzinnige publiek liet
zich niet zonder toegiften naar
huis sturen. Op Handels 'hit'
'Ombra mai fu' volgde nog een
uitbundig lied van Montsalvat-
ge-
Valkenburgse kunstenares helpt oorlogsslachtoffers in Bosnië
door Theo de With
valkenburg - Ze is net terug uit
Bosnië, maar de volgende reis
staat alweer in de agenda. Dat
wordt dan de vierde keer dat
kunstenares Joke Bontenbal uit
Valkenburg naar het voormalige
oorlogsgebied afreist. Ze werkt er
met vrouwen en kinderen die
veelal in vluchtelingenkampen le
ven. Met het aanbieden van 'cre
atieve therapie' hoopt ze het oor
logsleed te verzachten en een op
timistischer kijk op de toekomst
te bieden.
Ze spreidt de foto's om zich
heen in atelier Het Souterrain
onder haar woning aan de Kat-
wijkerweg in Valkenburg. Op de
meeste daarvan is te zien hoe
bleke gezichtjes ingespannen
werken aan een tekening. Ande
re tonen vrouwen die met kno
pen een figuur maken op een
kleed. Bij elke foto heeft Joke
Bontenbal een verhaal. „Nee,
het is voor mij geen betaalde va
kantie. Mijn vliegticket betaal ik
gewoon zelf. Ik doe het om an
deren te helpen. En laat ik eer
lijk zijn: je geeft iets, maar krijgt
ook iets terug."
De Valkenburgse is een van de
twintig kunstenaars die met eni
ge regelmaat terugkeren naar
Bosnië. Ze opereren als Art The
rapists Worldwide onder de
vleugels van de Stichting Mo
therhood. „Het is de bedoeling
uiteindelijk over de hele wereld
te werken, maar vooralsnog be
perken we ons tot Bosnië. Er
heeft daar een heftige oorlog ge
woed. Als de kruitdampen zijn
opgetrokken, trekt het interna
tionale circus verder. De wereld
draait door. De narigheid van de
oorlog is in Bosnië echter nog
altijd zicht- en voelbaar."
In de buurt van de stad Tuzla
wordt gewerkt aan de bouw van
een zogeheten Peace Park (vre-
despark). Dit door Ton Alberts
ontworpen ontmoetingscen
trum moet onderdak gaan bie
den aan allerlei activiteiten. Het
is de bedoeling dat ook kunste
naars, reikitherapeuten, homeo-
paten en oud-militairen (als
klusjesmannen) daar hulp bie
den aan de bevolking. „Met na
me rond Tuzla zitten nog veel
vluchtelingen. Het was destijds
de eerste veilige plek in het land.
Er zijn daardoor veel mensen
neergestreken. Terug naar Sre
brenica kunnen of willen ze
niet. In de huizen van moslims
wonen nu veelal Serviërs. Het
voelt nog steeds niet veilig."
„Om het leed van de vrouwen
en kinderen - mannen zijn er
bijna niet meer - te verzachten,
bieden wij een creatief pro
gramma aan van tekenen, schil
deren en boetseren. Niet alleen
voor de lol, maar ook met een
inhoudelijke kant. In de week
van Valentijnsdag hadden we als
motto voor alle activiteiten 'ge
ven en ontvangen'. We probe
ren te benadrukken dat het alle
bei mooi is."
ei
Joke Bontenbal tussen een aantal kinderen in een weeshuis in Tuzla. Publiciteitsfoto
Als voorbeeld noemt Joke Bon
tenbal een activiteit voor kinde
ren. „Daarbij ben ik uitgegaan
van emoties die op een gezicht
te zien zijn. Blij, boos, bang, ver
drietig. Ik heb de kinderen eerst
een gezicht laten tekenen. Daar
na heb ik gevraagd of ze hun
emotie van dat moment aan het
papier wilden toevertrouwen.
Dat werden allemaal blije ge
zichten. Alle andere emoties wa
ren weggestopt. Dat is eigen aan
kinderen. Hun gezichten heb ik
vervolgens rondgedeeld. Ieder
een kreeg een tekening van ie
mand anders. De opdracht was
om iets toe te voegen: een tekst,
een tekening, een sticker. Op die
manier gaven ze elkaar iets. Dat
werd als een geschenk ontvan
gen. Je moet niet vergeten dat
die kinderen echt niets heb
ben."
„Tja, wat bereiken we ermee?
Sowieso een lekker moment
voor de kinderen. Het is te
vluchtig om te spreken van een
therapeutisch effect. We willen
vooral laten zien dat we hen niet
vergeten zijn. Hopelijk krijgen ze
daardoor weer een beetje ver
trouwen in de wereld."
Soortgelijke activiteiten De
ook voor de vrouwen 01
„Het is een treurig txenj
daar ontstaat. De vroui n c
slecht behuisd, hebben ;eb
lijks scholing, een sleoee
zondheid en dragen allt Ie
pen als kleding. Ik had
derland een grote zak r ie
pen meegenomen. Daa de
ze een figuur van lateien,
op een kleed dat ik op
gelegd. Ze hebben op
ment plezier. Ze ma
moois. En het gebeurl ta
strekte harmonie. Ze 1 I
even hun problemen. De
één vrouw deed niet Ide
weet niet waarom. Ik njaal
een tolk met de vrou1
municeren en dan is
om echt contact te m;
Joke Bontenbal heeft
haar onderwijsbaan adat
ROC in Leiden opgeadie
zich volledig aan haarnati
naarschap en dit proje4arc
den. „Ik vind het belanfetei
geregeld mijn snuit in 'te
laten zien. Het is geen j
ge hulpactie. Het zou v
zijn als de Bosniërs het»-
zelf overnemen. Ik helr
voorbeeld het team vaifnj
sisschool geleerd hoe f"
klas creatief kunnen w*m
een manier dat de kin|sta
ook nog wat aan hebbejnrr
Op zaterdag 17 mei ilelt
een landelijke actiedaioor
den voor de Stichting! bel
hood. Meer informatieCin,
www.motherhood.nl. op
