REGIO 'Pistooltje kopen, meester? 1600 mro^ Leiden heeft nog altijd klasseert het ec°- een goede klank btj mtj Nyferdesieutei Bijna alles 120 procent duurder door de euro Brojig VDAG 21 FEBRUARI 2OO3 NAVRAAG In Leiden is het bijna net zo goed toeven als in Amstelveen. Onder meer door het 'prikkelende' winkelaanbod, de universiteit en de goe de bereikbaarheid j 7 t nomisch instituuut stad als tiende van de vijftig grote Nederlandse steden. De voorzieningen in Amstelveen zijn gemiddeld nog beter, waardoor die stad Amersfoort aflost als nummer één. BERT PAAUW, voormalig gemeenteraadslid in Leiden en nu als directeur sportbedrijf werkzaam in Amstelveen, geeft zijn mening over beide aantrekkelijke steden. Is er veel verschil tussen Amstelveen en Leiden? „Ja, het verschil is groot. Leiden heeft een oude binnenstad en is ook een slag gro ter. En het heeft tenminste een station. Naar Amstelveen rijdt geen trein, waar door ik twee keer per dag in de file sta. Ik kies dan ook voor Leiden. Maar Amstel veen heeft ook voordelen. Het is een mo derne stad met een prachtig nieuw cen trum. Amstelveen is met zijn 80.000 in woners vooral compact. Ik rijd er, als de verkeerslichten meewerken, in tien minu ten van noord naar zuid. Dat zie ik mij in Leiden nog niet zo gauw doen."' Wat lokt u nog wel eens naar Leiden? „Eerlijk gezegd kom ik er niet zo vaak meer. Als ik mijn familie in Rijnsburg bezoek, rijd ik via de buiten randen om de stad heen. Toch heeft Leiden nog altijd een goede klank bij mij vanwege de markt, lekker kuieren langs de Burcht en de goede restaurants.'' Wanneer kocht u voor het laatst wat in die prikkelende Leidse winkels? „Ook dat is alweer enige tijd geleden. Ik ben het type dat doelge richt inkopen doet. Als sportliefhebber was ik vaak te vinden in de sportzaken in het centrum. Daarnaast hadden de boekwinkels al tijd aantrekkingskracht op mij. Heerlijk om daar wat rond te snuf felen." U heeft, onder meer als technisch directeur van de Koninklijke Nederlandse Atletiek Unie en in uw huidige baan, veel te maken met sport? „Op dat punt scoort Amstelveen hoog. Ooit was het zelfs sportstad van Nederland. Hier staat de bekende Bankrashal, waar de natio nale volleybalploeg de basis legde voor olympisch succes. Ook wo nen er diverse bekende voetballers van Ajax. Verder is Amstelveen goed op het punt van zwembaden, fitness en atletiek." Hoe hoog zou u uw woonplaats Hili>ersum op de ladder zetten? „Ik zet Hilversum op nummer 1. Ik ben dol op deze heerlijke stad. Hoewel Hilversum net zo groot is als Amstelveen is het hier toch rustiger dan in het westen van het land. Ik houd van bos en hei. Vanuit mijn huis kan ik er zo een stuk gaan hardlopen. Ik probeer ook een steentje bij te dragen om mijn woonplaats mooi te hou den. Ik was bijna in de gemeenteraad gekozen en ben nu als bur gerlid actief. Nee, niet meer voor de PvdA maar voor de WD. Ik denk niet dat ik ooit nog wegga uit Hilversum." tekst: Tim Brouwer de Koning archieffoto: Henk Bouwman UIT DE ARCHIEVEN ANNO 1953, Zaterdag 21 Februari TELEVISIE - 1 October 1951 was voor ons land een historische da tum. Toen startte de Nederlandse televisie. Voor de duur van 2 jaar was machtiging verleend voor het verzorgen van uitzendingen, en wel tot een maximum van 4 uren per week. Deze periode zou echter een experimentele zijn, hetgeen dus wilde zeggen, dat de regering zich niet gebonden voelde en ook niet gehouden kon worden een defini tief fiat voor de TV te geven. Met andere woorden: men wilde de TV- kat eerst eens op zijn gemak uit de Lopik-boom kijken. Thans is het Februari '53, October ligt nog ver in het verschiet, doch het gaat niet aan om bijvoorbeeld pas in Augustus uitsluitsel inzake hettelevisie- beleid te geven. Het overschakelen van 'experimenteel' op 'definitief' kost veel tijd en vergt velerlei voorbereidingen. De technici in Bus- sum, de leden van de TV-staven in Hilversum, de ondernemers en tenslotte de honderdduizenden Nederlanders, die mogelijk als toekomstige TV-toestel bezit ters te beschouwen zijn, wach ten. Men beidt zijn tijd, maar iedere dag langer wachten maakt een besluit des te drin gender! Zéér grote belangen, staan op het spel! Een kloeke beslissing is noodzakelijk. ANNO 1978, dinsdag 21 februari WARMOND - Een schip te wa ter laten op 20 februari... Twee weken geleden vond niemand dat een merkwaardige onder neming, maar intussen hebben de aanhoudende lage tempera turen een streep gehaald door de rekening van de Warmond- se scheepswerf 'Het Joppe'. De 12 meter lange trawler 'Bona parte' werd gedoopt door de echtgenote van de burgemees ter, mevrouw De Vreeze, maar het ijs in de Leede liet de rest van het ritueel niet toe. Foto: archief Leidsch Dagblad Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op gironummer 57055 Ln.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507, 2003 PA Haarlem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO d.d.(datum v plaatsing) of door contante betaling aan de balie van het Leidsch Dagblad, Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd. COLOFON Leidsch Dagblad Directie: B.M. Essenberg, C P. Arnold W.MJ. Bouterse (adjunct) E-mail: directie@damiate.hdc.nl Hoofdredactie: Jan Geert Majoor, Kees van der Malen, Léon Klein Schiphorst (adjunct) E-mail: redactie.ld@damiate.hdcnl HOOFDKANTOOR Rooseveltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356 Postadres: Postbus 54,2300 AB Leiden. Redactie fax 071-5 356 415 Advertentie fax 071-5 323 508 Familieberichten fax 023-5 '5° 567 ADVERTENTIES 071-5356 300 Sprinters (rubrieksadv.): 072-519 6868 ABONNEESERVICE 071-5128 030 E-mail: abonneeservice@hdc nl ABONNEMENTEN Bij vooruitbetaling (acceptgiro) p/m €19,60 (alleen aut ine) p/kw €55,00 p/j €210,60 Abonnees die ons een machtiging verstrekken tot het automatisch afschrijven van het abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting per betaling. VERZENDING PER POST Voor abonnementen die per post (binnenland) worden verzonden geldt een toeslag van €0,50 aan portokosten per verschijndag. GEEN KRANT ONTVANGEN? Voor nabezorging: 071-5128 030 ma t/m vr: 18-19.30 uur, za: 10-13 uur AUTEURSRECHTEN Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij HDC Uitgeverij Zuid BV cq de betreffende auteur. HDC Uitgeverij Zuid BV, 2003 De publicatierechten van werken yan beeldende kunstenaars aangesloten bij een CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting Beeldrecht te Amstelveen HDC Uitgeverij Zuid BV is belast met de verwerking van gegevens van abonnees van dit dagblad. Deze gegevens kunnen tevens worden gebruikt om gerichte informatie over voordeelaanbiedingen te geven, zowel door onszelf als door derden. Heeft u hier bezwaar tegen, dan kunt u dat schriftelijk laten weten aan HDC Uitgeverij Zuid BV, Afdeling Lezersservice, postbus 507,2003 PA Haarlem. SCHRIJVENDE LEZERS Hierbij wou ik toch eens mijn mening geven over de euro. Je leest maar dat het leven 4,5 procent duurder gewor den is zoals het Centraal Bureau voor de Statistiek en de Nederlandse Bank beweren. Ja, de eerste levensbehoef ten zijn misschien die 4,5 procent duurder geworden. Maar bij de rest hebben ze het guldenteken gewoon in een euroteken veranderd. Een prijs verhoging derhalve van 120 procent. Door deze praktijken zijn veel men sen in de problemen gekomen. Ie mand die 4000 gulden verdiende krijgt nu immers 1815 euro. Dankzij die nieuwe prijzen in euro's is zijn geld niets meer waard. Ik ben ervan overtuigd dat van alle middenstanders 80 procent de prijzen met 120 procent heeft verhoogd. Ik noem de schoenen- en kledingwin kels, bouwmarkten, tuincentra enzo voort. En niet te vergeten de markt. Op de markt is uw gulden een daalder waard, zeiden ze vroeger. Nu is je gul den nog 25 eurocent waard. Mensen die het bovenstaande nog ontkennen zijn blind. De regering moet ingrijpen, en die middenstan ders op een zwarte lijst zetten, het liefst aangeplakt op de voorgevel van de zaak. Het is schandalig wat er ge beurt. J. Betgen, Leiden. LEIDS DIALECT D Jjr ra rd{ is Op de ma is uw guld t j, een daaldi l, waard, zei 0Q ze vroegei W( is je guide de nog 25 eui cent waan Archieffoto ,^2 Hielco Kuif jje Ik haat verhuizen. Elke keer als ik in een andere stad ging wonen, voelde ik een diepe droefenis over mij komen. Een me lancholie die helemaal bezit van me nam. Zelfs een verhuizing van de ene straat naar de andere veroorzaakte een gevoel van onrust. Ik weet niet wat het is. Het is een ge waarwording die het bes te wordt omschreven in het prachtige gedicht van een van mijn favoriete dichters, Piet Paaltjens: Wel menigmaal zei de melkboer Des morgens tot haar meid: 'De stoep is weer nat. Och, hij wist niet, Dat er 's nachts op die stoep was geschreid. Nu, dat hij en de meid het niet wisten, Dat was minder: - maar dat zij Er hoegenaamd niets van vermoedde, Dat was wel hard voor mij. Peter Kleton uit Noord- wijk kent voor dat onbe stemde, knagende, wee moedige gevoel het woord brojig. Hij hoorde het zijn Leidse oom Leen Kooien vaak zeggen. Oom Leen vroeg menigmaal aan hem op de avond dat hij weer als dienstplichtig soldaat naar de kazerne terug moest reizen: Voel je je brrojig, juh?' Dat gevoel, dus. Kent u dat ook? Die bijtende weemoed? Ik wel. Maar wat ik niet weet, is de herkomst van dat bro jig. Het enige woord dat erop lijkt is brodig. En dat wordt gezegd van dienst boden. Een brodige dienstbode eet iemands anders brood, ligt bij ie mand anders in de kost, wordt door hem onder houden. In een oude tekst uit 1489 staat het volgende te le zen: 'Dat wy ter begeerte van deVrouwe van Rynsburg allen hueren broedigen dienaars, huis- gesinde en Commensalen en voorts alle haare ondersatenmits huere broedigen bodengev- ryt ende geveyliget heb ben'. En dat betekent: dat wij, op verzoek van de Vrouwe van Rijnsburg, al le dienaren die in huis wonen en alle huisperso neel en kostgangers en al haar onderdanen alsme de hun in huis wonende dienaren bescherming gegeven hebben. Maar het verband tussen die 'brodige dienstbode' en dat nare gevoel als je weer naar de kazerne te rug moet of gaat verhui zen, dat zie ik niet. Het feit dat je door een ander voorzien wordt van eten en drinken zou je alleen maar gelukkig en tevre den moeten maken. Niet droef en naar. Wind. Ik doe mijn bood schappen meestal in Oegstgeest. Gewoon, om dat ik daar mijn auto dicht bij de winkels kan parkeren. Op de Lijtweg, vlak bij de ingang van de Passage, staat een stand beeldje. En dat beeldje staat er terecht. Het is een mannetje, licht voorover gebogen en met de hand stevig aan zijn hoed. Het geeft precies aan wat er daar aan de hand is: het waait er altijd. Ook als het verderop helemaal niet waait. In Leiden werd de 'kopkant' van de Haar lemmerstraat, aan de kant van de Haven, vroe ger de kou we hoek ge noemd. Bij een beetje wind was en is het daar ontzettend koud. Worst U hebt het onge twijfeld wel eens meege maakt bij een van uw huisgenoten. Hij of zij zit op de bank wat te lezen en ogenschijnlijk is hij (laten we de 'zij' maar even vergeten) zeer ver diept in zijn lectuur. Maar toch moet je hem iets dringends vragen. 'Heb jij die batte rijn nog ge haald?' Het ntwoord is een grom. 'Ihuu'. Je her haalt je vraa en krijgt de zelfde reactk Een dierlijk geluid. Of: "Vatte?' Na vijf pogingen hel je er ge noeg van enroept geër gerd uit: 'Of j worst lust...!' In Leien bestaat deze uitdrukkig natuur lijk ook. Alleeiin een iets uitgebreidere orm. Vroe ger had je op e Bree- straat de worsnakerij van de Firma /ofs. De Leidse kreet va ergernis luidt dus, heel egrijpe- lijk: 'Of je worrdus, van Alofs...!' Heer. In arme Lidse ge zinnen was het iet onge woon om, wanner een vrouw in verwaating was, geen huisais of vroedvrouw te radple- gen, maar een 'Herr van het grrote ziekenuis' te vragen. Die 'Heeivan het grote ziekenhuis Vas een medisch student ie een bepaald aantal bevall gen buiten het Acade misch Ziekenhuis mo 0e doen. Dat kostte niets n tegendeel, de vrouw i r kwestie kreeg van het le kenfonds zelfs een be^arf uitgekeerd als, ja als wat..., misschien alsb ning? Kent iemand de uitdi kingen dan mag ik or 'n wals gaan legge: jul heb zeken de zoute kt1 van 'n kat gekust en j je heb 'n gezicht as 'n kiel Wat betekenen 2 Met veel dank verder Wim Goddijn, Wil Heeten en Willem Kt man. Reacties en tips:, Pos 54,2300AB Leiden, vermelding van 'Lei dialect'. E-mailen n auteur kan ook: hees mans@inl.nl Hans Heestermans .°1 Pedagogisch ordebewaker Ruud Bröring brengt respect, rust en veiligheid terug in 'smeltkroes-schole^emeenschap' Hf oio de Hi aft slee var )ui en werd gezviid, leraressen werden 01 bedreigd fdocenten raakten hun ltel spullen kw of hun auto werd be- schadigd. Igebeurde elke dag we wat, omda r totaal geen respect meer was. it moest hoe dan ook weer wordf afgedwongen. De velier ligheid mot terugkomen. Dat ha de hoogsteLioriteit." Dat vond o< de directie. Dat die vervolgens techtkwam bij de gyiin leraren kan -bring, die al sinds 1974 op de i?t een meisjesschool gefuseerde IS werkt, gemakkelijl verklaren. „I incidenten werden we al vaak geaagd om te bemidi len en gymleren zijn daar ookd aangewezen ?rsonen voor. Allee al omdat ze c lichamelijk gebied een heel ande band met de leer s^c gen hebben ai andere docenten !Pe Als die een scalier ook maar eve aanraken, wolt er meteen geroej dat ze hun haien thuis moeten houden. Dat U heel gevoelig, tet m wijl gymlerare de hele dag niet j n*È ders doen. Ze mgen leerlingen na het kastsprigen en het ring- zwaaien en rain ze aan bij judo. Het lichamefijlcontact met hen wordt als normal ervaren." „Bovendien krgt een gymleraar! meeste leerlingn in zijn les en kt m0 hij ze dus en sids we dagelijks d ere' de school wanclen kennen we a ou allemaal. Dat zn grote voordela 4" als je ze een kee uit een groep m 11111 plulcken of een psprek met ze 111 aangaan. Dat den we heel los, 11 een flinke dosis lumor, en we be deren ze ook hel volwassen enp n8< beren ze te helpn bij problemen 1111 maar de regels hinteren we altijd 1:1 heel consequent" Sleuteltje Voorbeelden genoeg die dag, die overigens tamelijknjstig verloop on11 met zes leerlingendie zich kome e melden bij'de kamer van de Gebi P'e wenhoofden. Ze wirden waar nt r eerst op hun plek gezet („Wat do_. we in onze moskee met ons petjcP^ ja, sorry, die zettenwe af, meesti en vervolgens vriendschappelijk manend toegesproken, maar kri wel straf en accepteren die ook. Zelfs de meest lastige klanten. „I mens heeft een sleueltje waar je hem mee open kan naken en 01 en sleutelbos wordt steeds groter, 0 31 dat we er elke dag zijn en veel pi ten", zegt Bröring. „En als je een band krijgt met die kinderen, wi den ze ook meer hanteerbaar in les. Dat werkt dus. Het lijkt een oplossing, want je moet leraren t voor vrijmaken, maai wat je erir. wint op het gebied van veiligheii er werksfeer en het ziekteverzuim 1 mo, collega's is gigantisch. Alleen alt aanwezigheid werkt preventief. daar staat wel tegenover dat je a 1 consequent mee door moet gaai Er Als we er een week, of zelfs een t niet zouden zijn, zou de rotzooi meteen weer beginnen.l^' Paul de Tombe Nog geen vier jaar geleden was het bijna elke dag bal in de vestiging Nova van de Amsterdamse scholengemeenschap Esprit. Afpersing, bedreiging, dealen, diefstal en vechtpartijen waren aan de orde van de dag op de school in het stads deel Geuzenveld, waar zeshonderd leerlingen van tachtig nationaliteiten voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs krijgen. In de smeltkroes van culturen brandde constant het vuurtje van etnische vijandigheid, werden omwonenden en leraressen beledigd en lastiggevallen en werd een enkele docent zelfs in elkaar gemept. De politie was bijna dagelijks op school en de zaak dreigde volkomen onbeheersbaar te worden. Tot twee gymleraren door de directie werden aangesteld als 'pedagogische ordebewakers'. Met een amicale, maar uiterst consequente aanpak brachten zij de orde en de veilig heid terug. „Niet door er meteen bovenop te springen, maar door een band te kweken met de leerlingen", aldus Ruud Bröring. De Noordwijker - die ook trainer van zaterdaghoofdklasser FC Lisse is - is als (ex-)leraar lichamelijke opvoeding betrokken bij het unieke project dat de aandacht trekt van veel andere multiculturele scholen. invasie van een paar honderd leer lingen. „En dat terwijl hier vroeger de gehaktballen met mayonaise door de zaal vlogen en er een meter vuil lag na de pauze." „Soms ben je vader van de leerlin gen, soms broer, soms vriend, soms leraar en soms moet je als politie agent fungeren", zegt Bröring wan neer hij terug is in de kamer, waar hij en zijn collega Hans Nolting do micilie houden. De dag dat we over de schouder van Bröring. Als hij na de middagonder - Ruud Bröring meekijken, komen bij- breking de deur weer van het slot na alle aspecten van zijn functie aan draait en de voornamelijk bod. Op het moment dat vrijwel alle buitenlandse leerlingen er in de middagpauze ver- leerlingen zameld zijn, draait hij de deur van het de kantine van Nova op slot. De ge- scholieren kunnen via een trap nog wel het plein bereiken, maar het ge bouw mogen ze niet meer in. „Doen we om de meesters rustig te laten eten en voor de veiligheid", ver klaart Bröring de rigoureuze maat regel. „Zo weten we tenminste ze ker dat niemand naar de lokalen kan om daar zonder toezicht rond te lopen." Besiktas Terwijl twee docenten er tij- v dens hun kantinedienst op toezien dat alles binnen orde- lijk verloopt, blijft hij zelf de hele pauze door op de gang staan om bij hoge uitzondering de sleutel te gebruiken. Dat is ditmaal maar één keer nodig. Voor een jongen uit Sierra Leone, die duidelijk komt maken dat hij zijn portemonnee met zijn pasjes is kwijtgeraakt in de tram. Of hij even mag bellen naar het ver voerbedrijf. „Doen wij voor je. Kom na de les maar naar onze kamer om te vragen hoe het er mee staat", zegt Schoonmaakster pauze weinig herinnert bouw instromen, spreekt hij de scholieren aan op hun gedrag („je weet toch dat er niet gegeten mag worden op de gangen") en infor meert hij hoe het met ze gaat („ben je al weer terug in huis, meisje?). Zelf wordt hij geregeld be groet met een klap op zijn uitgestoken hand. „Suppor ters van Besiktas zijn dat", zegt hij later. „Boefjes en bluffertjes. Die vroegen vo rige keen 'pis tooltje kopen, meester? 1600 Euro, dan is ie van u'. Nee, die gas ten geef ik niet aan. Wel als ze dat pis tool echt bij zich hebben, maar dit was bluf. Hoewel. We hebben in het verleden weieens een namaak- pistool in beslag geno men. En messen en een busje traangas." Op weg naar een kop koffie raapt hij papiertjes op in de kantine en vraagt hij achter blijvers om hetzelfde te doen. „En nou niet zeggen dat de Turkse mevrouw die hier schoonmaakt daar voor is, want de meester doet het ook." Resul taat is dat na de Ruud Bröring: „Soms ben je vader van de leerlingen, soms broer, soms vriend, soms leraar en soms moetje als politieagent fun geren." Foto: Dick Hogewoning Disciplinespel De 'gebouwenhoofden', zoals ze of ficieel heten - „maar eigenlijk zijn we pedagogische ordebewakers" - werken altijd met zijn tweeën en zijn aardig op elkaar ingespeeld in het disciplinespel met de leerlingen. Ze 'dollen' met ze tijdens hun pau zerondjes door de gangen en de kantine, staan tijdens gesprekken open voor het verhaal van scholie ren die uit de klas zijn gestuurd en zich bij hen moeten melden, maai blijven uiterst consequent bij over treding van de regels die ze zelf heb ben opgesteld. Mobieltjes moeter. uit in het gebouw, walkmans mogen alleen worden gebruikt in de kantine en schreeuwen, rennen en stoeien zijn niet toegestaan. „Van schreeu wen komt ruzie, van rennen komen valpartijen en onrust, van stoeien komt vechten." Van de leerlingen wordt verwacht dat ze de school zo netjes mogeijk houden, dat ze niet eten en drirken in de lokalen en gangen en dat :e na schooltijd niet blijven rondhanjen. Ze mogen geen petjes op in de heo- rielokalen en de sluier moet bijde voordeur af. Om veiligheidsretfenen. „Omdat je niet kan zien wie erach ter zit. Voor hetzelfde geld kont er een vent binnen met een sluie", om de boel te overvallen." Wie zien niet aan de regels houdt, wordt coise- quent gestraft, tenzij het verhial echt steekhoudend is. „Er woden ook wel eens leerlingen voor <en wissewasje uit de klas gestuud. Daar spreken we dan ook de locen ten op aan." Die formule blijkt naar twee ianten te werken „Het respect, de nst en de veiligheid zijn weer aardij terug", kan Bröring met feiten en cïfers on derbouwen. „Leraren en lerïessen worden niet meer met hun \)or- naam aangesproken, maar as 'meester' en 'juf en de wijkccher- cheur die hier vroeger bijnaiagelijks was om in te grijpen, komt iu nog één keertje per maand, vooide ge zelligheid. Het aantal leerlingen dat de klas uit wordt gestuurd, i: tegen woordig ook te overzien. Da gaat naar minder dan vijfhondird dit jaar. Nog veel, maar vier jiar gele- L den waren dat er duizen< en het sfeertje in de school wed des tijds steeds agressieve en onveiliger. Ouderejars persten jongeren af, neisjes werden lastiggevallen er waren vechtpartijen raarbij ook wel eens met mesen itïii

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2003 | | pagina 12