Eten met je handen
of met je bestek
REGIO
Parkeren in wijken rond het centrum moet je integraal aanpaktó
Een langzame student en een snelle scholier scheuren zich een boe
Ik moet hoognodig
naar de snackbar
Mi
Cito-training wordt niet alleen Z
gegeven door Ofkje Teekens
Predikant Meijering bedo ft
het heel anders dan hij heL?
GERECHT
DONDERDAG 20 FEBRUARI
NAVRAAG
Rotterdam is volgens onderzoekers de vetste stad van Nederland. De
stad telt veel zwaarlijvigen en de bevolking is er dol op junkfood. Ook
roken Rotterdammers veel
en hebben zij weinig par
ken om een luchtje te
scheppen. Enschede doet
het op alle fronten beter
en is volgens het magazi
ne Muscle Fitness, dat het onderzoek uitvoerde, de magerste stad
van het land. Zoeterwoudenaar JAAP VAN DER KOOY, motorcoureur
en tevens eigenaar van de snackbarketen Hendo in Leiden, weet veel
over vet.
Hoe vet is de Leidenaar?
„Ik heb geen flauw idee. Sinds ik door een zwaar ongeluk in de Da
kar Rally in het ziekenhuis terechtkwam, schrik ik nergens meer
van. Wat ik daar allemaal aan narigheid om mij heen zag! En heus
niet allemaal dikkerds. Zelfben ik inmiddels 17 kilo afgevallen,
omdat ik door alle behandelingen bijna niet meer heb gegeten."
Welke vette hap kunt u als sportman de jeugd aanbevelen?
,,Als je vet eet, doe het dan met mate. Dus niet elke dag gaan snac-
ken, maar bij-
Hoe traint u
de pondjes
eraf?
„Toen ik aan
de start stond
van de Dakar
Rally woog ik
101 kilo. Voor
mij is dat een
prima ge
wicht. Nu
moet ik er
juist weer wat
kilootjes bij krijgen. Eigenlijk moet ik hoognodig naar de snack
bar."
Hoe veel rook mag er wat u betreft in de Leidse lucht zitten?
„Met roken is het net zo als met vet: maak het niet te gek."
Hoe zijn uw ervaringen met de ziekenhuismaaltijden?
„De maaltijden in het LUMC waren geweldig. Met alles erop en er
aan. Alleen een frikadelletje, nee dat zat er niet bij. Maar wel op
zijn tijd een lekkere bal gehakt."
foto: Taco van der Eb
tekst: Tim Brouwer de Koning
UIT DE ARCHIEVEN
ANNO 1903, Vrijdag 20 Februari
LEIDEN - Leiden is beroemd door zijn hoogeschool en bekend om
zijn peueraars. Zoals elk goed Leidenaar weet, hebben wij de hooge
school te danken aan Willem van Oranje en wat misschien niet allen
weten, de bekendheid van zijn peueraar danken wij aan Hildebrand,
die voor ruim een halve eeuw zijn 'Camera Obscura' uitgaf, waarin
een Leidsch Peueraar werd beschreven met peurstok en schuit. Dat
boek is heel beroemd geworden en ook dat stukje is veel gelezen en
zo is sedert dien tijd de Leidsche peueraar overal bekend. Schipper
Ebe, die uit het Friesche komt, vertelde dat de schoolmeester achter
de vraag: 'Wat zijn de voornaamste middelen van bestaan in Leiden?'
liet opschrijven: 'Lakenweven en peuren'.
Wie echter mocht meenen dat de peueraars nog zijn, zoals Hilde
brand ze heeft getekend, heeft het mis. Peur en schuit mogen er nog
uitzien zooals in de dagen toen de nu 89-jarige dr. Nicolaas Beets als
Leidsch student in den maneschijn langs de Singels wandelde, het
oude geslacht, dat alleen leefde en peurde voor vette mooten en je-
neverflesch, is haast uitgestorven. De 19de eeuwsche beschaving is
ook niet geheel tevergeefs gegaan over de hoofden van deze men-
schen.
ANNO 1978, maandag 20 februari
ZOETERWOUDE - Door het aanhoudende vriesweer was de ijsclub dit
weekeinde in de gelegenheid de Zoeterwoudse Schaatskampioen
schappen op de Noord Aa te organiseren. Bij de dames ging de eerste
plaats naar Marian de Hollander, links op de foto. Zij werd gevolgd
door respectievelijk Riet Straathof en Yvonne Laken.
Foto: archief Leidsch Dagblad
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na
plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op
gironummer 57055 Ln.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507, 2003 PA
Haarlem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO d.d.(datum van
plaatsing) of door contante betaling aan de Dalie van het Leidsch Dagblad,
Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
COLOFON
Leidsch Dagblad
Directie: B_M. Essenberg, G.P Arnold
W.MJ. Bouterse (adjunct)
E-mail: directie@damiate.hdc.nl
Hoofdredactie: Jan Geert Majoor, Kees van
der Malen, Léon Klein Schiphorst (adjunct)
E-mail: redactie.ld@damiate.hdc.nl
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
Postadres: Postbus 54,2300 AB Leiden.
Redactie fax 071-5 356 415
Advertentie fax 071-5 323 508
Familieberichten fax 023-515° 5&7
ADVERTENTIES
071-5 356300
Sprinters (rubrieksadv.); 072-519 6868
ABONNEESERVICE
071-5128 030
E-mail: abonneeservice@hdcnl
ABONNEMENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €19,60 (alleen aut ine)
p/kw €55,00 p/j €210,60
Abonnees die ons een machtiging verstrekken
tot het automatisch afschrijven van het
abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting
per bet*" ng.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 071-5128 030
ma t/m vr: 18-19.30 uur, za: 10-13 uur
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Zuid BV
cq. de betreffende auteur.
HDC Uitgeverij Zuid BV, 2003
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen.
HDC Uitgeverij Zuid BV is belast met de
verwerking van gegevens van abonnees van
dit dagblad. Deze gegevens kunnen tevens
worden gebruikt om gerichte informatie over
voordeelaanbiedingen te geven, zowel door
onszelf als door derden. Heeft u hier bezwaar
tegen, dan kunt u dat schriftelijk laten weten
aan HDC Uitgeverij Zuid BV, Afdeling
Lezersservice, postbus 507,2003 PA Har
Archeologe reconstrueert historische
eetgewoonten in Midden-Griekenland
Archeologe I
Vroom: „Ikvf
mens ai
schaal onder!
Met je handen eten is in de westerse wereld te
genwoordig uit den boze. Welke moeder wijst
haar kind niet regelmatig bestraffend op het
bestek dat naast het bord ligt? Hoe anders ging
het er duizend jaar geleden aan toe. Volgens ar
cheologe en historica Joanita Vroom at in het
oostelijke Middellandse Zeegebied vrijwel ie
dereen met z'n handen. Zij onderzocht zeven
jaar lang potscherven uit het
Griekse Boeotië om de eetgewoon
ten van gewone mensen te onder
zoeken. Met behulp van oude tek
sten en geschilderde afbeeldingen
ontdekte zij veel meer dan zij ooit
had durven hopen.
I N
ONDER
ZOEK
De periode die Vroom heeft on
derzocht, loopt van de zevende tot
de twintigste eeuw na Christus.
Als onderzoeksgebied koos zij het
oostelijk Middellandse-Zeegebied.
„De historische eetgewoonten van
de gewone mensen in dit deel van
Europa zijn nog weinig onder
zocht. Ik vond het een uitdaging
om juist daar een studie van te
maken", legt zij uit.
Vroom maakte gebruik van ge
schreven bronnen en afbeeldin
gen, maar haar uitgangspunt bleef
aardewerk. „Sowieso ben ik erg
geïnteresseerd in keramiek. Ik wil
de de mens achter de schaal on
der de loep nemen." De afbeel
dingen en de geschreven bronnen zijn een
aanvulling op de studie van de scherven. „Het
gaf me een enorme kick om erachter te komen
dat er een relatie bestaat tussen het keramiek,
de geschreven bronnen en de afbeeldingen."
In 1996 begon Vroom met haar onderzoek. Ze
werkte als onderzoekster aan de universiteit
van het Noord-Engelse Durham. Toen haar
promotor John Bintliff hoogleraar klassieke ar
cheologie in Leiden werd, reisde ze hem ach
terna om hier haar studie voort te zetten.
Vroom was voornamelijk in de zomermaan
den in Midden-Griekenland te vinden. In de
winter schreef ze haar proefschrift.
In de kelder van het museum van het Griekse
Thespiae bestudeerde de onderzoekster
maandenlang scherf na scherf. „Dit was nog
een hele klus. Het ging om 12.000 scherven."
Ze puft nog bij de herinnering aan die tijd. „Ze
Nieuwsgierigheid
is de belangrijkste
drijfveer voor de
wetenschap. De
rubriek In
Onderzoek doet
een greep uit de
vele onderwerpen
waar Leidse
onderzoekers zich
in hebben
verdiept. Vandaag:
Joanita Vroom.
zijn allemaal tijdens verkennend archeolo
gisch onderzoek gevonden. Een 'klein' gedeel
te, 2.800 stuks, heb ik nader bestudeerd en be
schreven."
Aan het doorspitten van de kisten bewaart Joa
nita Vroom geen prettige herinneringen. „Het
was echt ploeteren. Soms leek er geen eind
aan te komen. Het bibliotheek- en het veld
werk vond ik een stuk leuker om te doen. Ter
plekke de landschappelijke situatie bestuderen
en de internationale samenwer
king met deskundigen waren
echt een uitdaging."
Vroom heeft de samenwer
king met andere deskundi
gen uitsluitend als prettig
ervaren. „Ik kreeg vaak nut
tige tips en ik kon de hulp
goed gebruiken. Ik spreek
veel talen maar ik beheers
niet het Osmaanse kalli
grafieschrift.
Een bevriende
specialist heeft
enkele belang
rijke Osmaan
se teksten voor
me vertaald.
Daarnaast heb
ik veel boeien
de gesprekken
gehad met his
torici, kunst
historici en an
dere keramiek-
specialisten."
Joanita Vroom
had niet verwacht dat er
zoveel te vinden zou zijn.
„Mijn ideeën zijn zeker tot
hun recht gekomen. Het
meest opvallende vind ik
de ontwikkelingen op de lange termijn. In de
Byzantijnse tijd, vanaf de zevende eeuw, eet
men met vele tafelgenoten met de handen uit
een grote, gemeenschappelijke schaal. Bestek
wordt nauwelijks gebruikt. In de kruisvaarder-
stijd (grofweg de dertiende eeuw) verschijnen
steeds meer westerse eetvormen op tafel zoals
kommetjes en drinkglazen. Ook het gebruik
van mes en vork komt in deze periode meer
voor."
„Gedurende de Turkse tijd (1453-1831) maakt
het gemeenschappelijk eten uit een kom weer
zijn rentree. De gemeenschappelijke schaal
komt weer terug op tafel en vork en mes wor
den niet meer gebruikt. Wat wel opvalt, is het
gebruik van de lepel om de soep mee naar bin
nen te werken."
De eetvormen zoals we die nu kennen, date
ren pas uit de negentiende eeuw. „Omstreeks
1845 begint de Turkse elite de westerse tafelge
woonten van individueel eten over te nemen.
Een bord met bestek en een glas voor iedereen
afzonderlijk sieren vanaf deze periode de ta
fel", vertelt zij enthousiast.
Eind januari promoveerde Vroom op haar
proefschrift After Antiquity'. Hiermee komt
haar onderzoek echter niet tot een einde. „Ik
ga de sociaal-economische en culturele aspec-
ten van de middeleeuwse archeologie
nië en Turkije bestuderen. Ook hierbij
gebruik van keramiek."
Maar voorlopig wil ze eerst even bijkt
haar promotieonderzoek, al krijgt ze I
veel tijd voor. De University of East Ai
Norwich heeft de archeologe namelijl
te onderzoeksbaan aangeboden. „Ikg wr
geland aan de slag als research fellow.
houdt in dat ik me voornamelijk meti
zoek bezighoud. In de toekomst ga ik
leges geven."
Judith Kloppenburg
SCHRIJVENDE LEZERS
w
ceia
uej
!em
G
iteit
l G
!ko'
sif
Laatst berichtte het Leidsch Dagblad
over een bijeenkomst in Tuinstad-
Staalwijk over de parkeeroverlast Dat
was een beetje een badinerend stuk
je, en het gemeentelijk parkeerbeleid
werd eigenlijk nogal kritiekloos be
schreven.
Ik was op deze wijkvergadering. Ik
woon in Tuinstad-Staalwijk, in het
zogenaamde 'grensgebied'. Ik kan
dus de parkeersituatie 'hier' en 'daar'
vergelijken. Want sinds de aanpalen
de wijk, Vreewijk, met een krappe
meerderheid het betaald parkeren
heeft laten invoeren, zijn de straten
daar leeg. Erg leeg. En bij ons zijn de
straten volgelopen. Erg vol. Want
mensen willen nu eenmaal niet beta
len voor het parkeren. Zodat bezoe
kers, bijvoorbeeld studenten en me
dewerkers van de Juridische Facul
teit, maar ook de bewoners van Vree
wijk zelf met hun tweede en derde
auto, hier gratis komen parkeren.
Het kon destijds ook anders worden
geregeld. Betaald parkeren in de bin
nenstad, daar ontkom je niet aan te
genwoordig. Maar het parkeren in de
woonwijken rond het centrum, van
zelf overloopgebied, had je integraal
moeten aanpakken. Maar dan niet
zoals de gemeente voorstelde: overal
betaald parkeren. Zo is het ook niet
geregeld, uiteindelijk.
Het gemeentebeleid nu is: laat elke
wijk zélf beslissen of ze betaald par
keren wil. En zo geschiedde. Vreewijk
stemde vóór, en de parkeeroverlast
gaat zich nu als een olievlek uitbrei
den. Want moet je betaald parkeren
in wijk A, dan ga je naar wijk B, enzo
voort Een te voorspellen domino-ef
fect.
Tuinstad-Staalwijk probeert nu de
gemeente te overtuigen van een par
keerbeleid voor alle wijken rond het
centrum. En dan zijn er bovendien
nog meer systemen denkbaar dan
een duur recht op een eigen parkeer
plaats. Bijvoorbeeld een blauwe-zo-
negebied, een variant op de vroegere
parkeerschijf. Met een schappelijk ta
rief voor bewoners.
En laten we hopen dat in de
komst die exclusieve parkeei
in Vreewijk weer wordt teruf
draaid. Een regeling volgens
cipe van de rijkeluisdemocn
je eigen straat lekker leeg en
tweede auto bij de buren! Ei
zoekers moeten zelf maar
Tot mijn verbazing las ik in het
Leidsch Dagblad van maandag 3
februari in het stukje over de Ci-
to-toets van groep 8 dat me
vrouw Ofkje Teekens stelt dat zij
de enige in het land is die een
speciale Cito-training geeft aan
kinderen van groep 8.
Ik moet haar teleurstellen. Lau
rens Janz. Koster en Gutenberg
dachten alle twee als eerste de
boekdrukkunst te hebben uitge
vonden. Er waren er meer. Zo
ook met deze cursus: er zijn
meerdere cursussen in Neder
land en ik ben een van de do
centen die er een geven.
Helen von Weiier,
Wassenaar.
Groep 8 buigt zich over de Cito-toets. Foto: De Boer
"gin
üi
tthi
der
telle
apri
nd
j p al
Als predikant ben ik er op zich
zelf wel aan gewend dat woor
den anders overkomen dan ze
bedoeld waren of dat men zelfs
iets anders heeft gehoord dan ik
heb gezegd.
Wat uw correspondente in uw
uitgave van 10 februari citeert
(Rubriek Preektijgers op pagina
Regio 2), is inderdaad gezegd.
Maar het betrof daar denkbeel
dige tegenwerpingen tegen het
eAJ
verhaal van de verzoek Dm
woestijn die ik heb trac 'or<
weerleggen. Ter gerust:
van alle christelijke lezt 11(3
uw blad stel ik er prijs '8 S1
zekeren dat ik niet beü
Jezus geen kortstondig! !mf
voor de duivel heeft wi let'
ken. Bn1
npa
toi
pir
E.P.
0
jVe
Een man uit Noordwij-
kerhout wil leren autorij
den en begint met lessen.
Achter het stuur voelt hij
zich al snel als een vis in
het water. Na een klein
aantal lessen is de Noord-
wijkerhouter er stellig van
overtuigd dat het voertuig
geen geheimen meer voor
hem kent. Het is slechts
een kwestie van het theo
rie-examen halen en dan
afrijden, meent hij.
Maar die laatste hobbel
blijkt moeilijker te nemen
dan verwacht. Wie nu
waar voorrang heeft, hoe
hard een automobilist
mag op de autoweg, en
waar de auto niet gepar
keerd mag worden - het
zijn feitjes die hij maar
moeilijk kan onthouden.
Keer op keer zakt de man
voor het theorie-examen
en zijn frustratie groeit.
Wanneer hij op een dag
de beschikking krijgt over
een auto, kan hij de ver
leiding niet weerstaan om
stiekem een ritje te ma
ken. Het gaat meteen mis,
want de politie houdt
hem staande. Voor het
rijden zonder rijbewijs én
in een onverzekerde auto
moet hij vervolgens voor
de rechtbank verschijnen.
Daar geeft de verdachte
zijn fouten direct toe. „Ik
heb veel moeite met de
theorie", legt hij uit. „Uit
gemakzucht ben ik ermee
gestopt. Het klopt dus dat
ik zonder rijbewijs heb
gereden. Maar dat de au
to niet verzekerd was, dat
wist ik niet. Ik reed in de
veronderstelling dat dat
in orde was. Waarschijn
lijk had ik niet genoeg sal
do op mijn rekening
staan en ben ik daarom
uit de verzekering ge
haald."
Die verklaring klinkt de
rechter plausibel in de
oren. „Bij de verzekering
zijn ze onverbiddelijk",
weet hij. „Sta je rood dan
ben je niet langer meer
verzekerd. Maar u zou
beter moeten weten, het
is immers niet de eerste
keer." De verdachte knikt
beschaamd. Het zal hem
in de toekomst niet weer
overkomen, belooft hij
plechtig. „Ik heb namelijk
geen auto meer." „En hoe
zit het met uw rijbewijs?",
wil de rechter weten.
„Dat heb ik nog niet. Ik
ben bezig met lessen",
luidt het antwoord.
De officier van justitie
vindt dat de man voor
beide strafbare feiten een
boete verdient. „Als u niet
kunt rijden, moet u dat
ook vooral niet doen",
waarschuwt ze. „Het is le
vensgevaarlijk maar dat
hoof ik hier verder niet
uitleggen, lijkt me." De
rechter is het met haar
eens. De eerste eis - een
boete van 330 euro voor
het rijden met een onver
zekerde auto - neemt hij
over. .Alleen voor het rij
den zonder rijbewijs leg
ik u liever een ontzegging
van de rijbevoegheid op
voor vier maanden." De
man slikt. „Kan ik dan
ook niet afrijden", vraagt
hij beduusd. „Bespreek
dat maar met uw rij-in
structeur", klinkt het
koeltjes. „Dég meneer."
Snelheidsduivel
Een jeugdige Oegstgees-
tenaar sleutelt graag aan
zijn brommer. Zijn doel is
om het voertuig zo op te
voeren dat hij zoveel mo
gelijk andere weggebrui
kers kan inhalen. Dat
lukt. Na wat aanpassin
gen, onder andere de ver
vanging van de uitlaat,
haalt zijn brommer in
eens met gemak de 100
kilometer per uur in
plaats van de toegestane
40 kilometer. Trots als
een pauw scheurt hij
door zijn woonplaats. Dat
valt niet alleen zijn vrien
den op maar ook de poli
tie. Die houdt hem na de
zoveelste snelheidsover
treding aan.
Voor de rechter toont de
jongen weinig berouw.
Enthousiast vertelt hij
hoe hij de brommer pre
cies heeft opgevoerd. De
tijd waarin hij zo hard
door Oegstgeest kon jak
keren, ligt echter inmid
dels achter hem,. 'yjlaar
niet omdat de jo
inkeer is gekomf
al snel. „Mijn bi
overleden. Hij d
niet meer. Ik rij
gedwongen op 1
Wel zo'n veilig i(
de officier van ji
mag blij zijn dat
nog kan staan. I
men van de broi g
namelijk helem;
berekend op zo'
snelheid." Deji
niet van onder
Dus moet een
boete het hem
ren zijn broi
voeren, vindt
Met een boete
euro op zak m;
gen weer naar
de fiets.
Floor Ligtvoet