KUNST CULTUUR
'Ik hoop dat ik de tel niet kwijt raak
Verrassende ontknoping Cabaret Festival
Five Great Guitars geven
elkaar heerlijk de ruimte
stl
sol
Muziek over kleut
en adolescenten
Made in Leideik.
Indrukwekkend benefietconcert met rijzende sterren
Vijftiende editie Scratch Muziekdagen afgesloten met opera
ril
MAANDAG 17 februa
Chris Nobels.
Foto: Mark Lamers
Chris Nobels
geridderd
alphen aan den rijn - Bij zijn
afscheid als directeur van het
Alphense creativiteitscentrum
Expressie 70 is Chris Nobels
gistermiddag geridderd. Burge
meester Schoof speldde hem
tijdens de zeer dnik bezochte
receptie de versierselen op die
horen bij Ridder in de orde van
Oranje Nassau. „Ik ben een fer
vent republikein", was Nobels'
reactie. „Maar ik herzie mijn
mening. Er is geen mooier huis
dan het koningshuis." Hij is 25
jaar aan Expressie 70 verbon
den geweest.
Prado belicht
Vermeer
Madrid - Het Prado in Madrid
heeft tot en met 18 mei de ten
toonstelling Vermeer en het
Nederlandse interieur' in huis.
Er zijn negen schilderijen van
deze Hollandse meester te zien.
Voor Spanje is dat uniek: in
geen enkele Spaanse collectie is
een Vermeer te vinden. Ver
meers zijn dan ook dun ge
zaaid: er zijn wereldwijd maar
35 doeken van zijn hand be
kend.
Foto: AP/Markus Schreiber
Gouden Beer
'In this world'
berlijn - De Britse regisseur
Michael Winterbottom heeft
met zijn film 'In this World' de
Gouden Beer van het interna
tionale filmfestival in Berlijn ge
wonnen. Daarnaast kreeg de
film nog twee andere onder
scheidingen. 'In This World'
gaat over twee mensen die de
ellende in het grensgebied tus
sen Afghanistan en Pakistan
ontvluchten en naar het westen
trekken. Volgens de jury por
tretteert de film de vluchtelin
gen als oorlogsslachtoffers, in
plaats van ze te bestempelen als
'economische profiteurs'. De
Nederlandse inzending 'ja zus
ter. nee zuster' viel buiten de
prijzen.
Heruitgave van
Sherlock Holmes
amsterdjvm - De Amsterdamse
Uitgeverij 512 brengt dit en vol
gend jaar alle 56 verhalen en
vier romans over Sherlock Hol
mes opnieuw in het Nederlands
uit. Het werk van Sir Arthur Co-
nan Doyle werd vijftien jaar ge
leden voor het laatst uitgeven
door uitgeverij Loeb. Er komt
een reeks van twaalf delen. De
eerste twee verschijnen op 27
februari. De reeks wordt in sep
tember 2004 voltooid.
Van der Zwaai
wint concours
amsterdam - Liselotte van der
Zwaai heeft gisteravond in de
Kleine Komedie in Amsterdam
het jaarlijkse Concours de la
Chanson gewonnen. De 16-jari-
ge zangeres versloeg negen an
dere finalisten met de liedjes 'Je
suis fibre' en 'II me dit que je
suis belle'. De deelnemers wa
ren geselecteerd uit veertig in
zendingen. De Alliance Fran-
gaise organiseerde het con
cours in Nederland voor de
twintigste keer.
Militante moslims
handhaven fatwa
teheran - Militante moslims in
Iran hebben zaterdag gezegd
dat de fatwa tegen de Britse
schrijver Salman Rushdie nog
steeds geldt De media in Tehe
ran maakten melding van de
veertiende 'verjaardag' van het
doodvonnis tegen de auteur.
Het dagblad Jomhuri Islami
bracht een speciaal aan Rush
die gewijd nummer uit, met een
karikatuur van diens lichaam in
een lijkkist. Het riep op tot uit
voering van de fatwa.
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Finale Leids Cabaretfestival. Gezien: 15/2,
Leidse Schouwburg.
Dat de Vlaming Alex Agnew
met de eer is gaan strijken, le
vert toch nog een verrassende
ontknoping op van het jubile
rende Leids Cabaret Festival.
Lange tijd zag het ernaar uit dat
soliste Dorine met haar subtiele
liedjesprogramma in de prijzen
zou vallen.
Er viel de afgelopen week van
de kant van de jury de nodige
kritiek op Alex Agnew te beluis
teren. Agnew kan met zijn stem
jongleren, waardoor hij prachti
ge vocale geluidseffecten kan
creëren. Dat kunstje beheerst
hij perfect. Ook de vakjury heeft
waardering daarvoor, maar
plaatst tegelijkertijd vraagte
kens bij de eenzijdigheid van
dat kunstje. „Soms lijkt het als
of het trucje het verhaal bepaalt
en niet andersom", aldus jury
woordvoerder Joost Nuissl. Uit
eindelijk weet Alex Agnew te
overtuigen met bijvoorbeeld
zijn bespiegelingen over de ma
nier waarop mensen het missen
van de tram verwerken. De ge
luidseffecten zijn hier inder
daad beduidend minder aan
wezig. Volgens de jury toont
Agnew zich hier een goed ob
servator en spreekt daarbij de
hoop uit dat hij zich verder in
deze richting ontwikkelt.
Aldus motiveert de jury haar
keuze voor Agnew. Tussen de
regels door blijkt dat het vooral
om een nek-aan-nek-race tus
sen de twee sofisten van de fi
nale is gegaan. Het was kiezen
tussen power (Agnew) of poëzie
(Dorine). De jury heeft immers
opvallend veel lovende woor
den over voor Dorine Wiersma.
Ze is muzikaal, kan goede lied
teksten schrijven en heeft een
eigen geluid. Geestig is ook -
zeker bij dit jubilerende festival
dat ooit maatschappijkritisch
cabaret propageerde - de wijze
waarop ze met geëngageerd ca
baret afrekent. Droogkomisch
somt ze een maatschappelijk
betrokken beschouwing op
over het roerige jaar 2002 om
daarna abrupt over te gaan op
een liedje over haarzelf. Het is
als het ware de geschiedenis
van het Leids Cabaret Festival
in een notendop.
Edo Berger, Thijs Niemantsver-
driet, Joris van Wij
Rebel oftewel 'Scht
slag' noemt de juiy
ogend ensemble. Ti
groep de belangri
het ensemblewei
de uitgespeeld. Het
inhoud wordt op
wijze gecompen
geestige invallen.
diverse nummers li
ontberen een pointi
maakt. Te veel blij
stemd in de lucht
vendien kreeg de
jury het verwijt van
originaliteit.
door Theo de With
leiden - Met het 'Slavenkoor' van
Verdi als toetje is gisteravond de
vijftiende editie van de Scratch
Muziekdagen in Leiden afgeslo
ten. Vier dagen lang stond de Pie
terskerk weer in het teken van de
lol van het musiceren. Een im
pressie van de laatste avond
waarop de opera centraal stond.
Een viertal deelnemers komt uit
een van de restaurants aan de
Kloksteeg. Zingend beweegt de
groep zich in de richting van de
kerk. „Ik moet 38 tellen wachten
en dan inzetten", klaagt een
man in het gezelschap. „Ik hoop
dat ik de tel niet kwijt raak. Hij
is een van de zeshonderd deel
nemers aan de laatste Scratch-
avond. Er worden door het gele
genheidskoor en -orkest frag
menten ten gehore gebracht uit
romantische opera's van onder
anderen Verdi, Donizetti, Bizet
en Puccini.
Met encyclopedische wijsheden
leidt Gregor Bak, musicoloog en
gewezen presentator van het tv-
spelletje 'Zo vader, zo zoon', de
fragmenten in. Bij de opera
'Don Carlos' van Verdi maakt hij
bijvoorbeeld duidelijk hoe snel
liefde kan omslaan in haat.
„Vraag dat maar aan Wendy van
Dijk." De humor slaat aan.
Ook sopraan Elma van den Dool
weet hoe zij het publiek moet
bespelen. Meteen in de eerste
opera, 'Carmen' van Bizet, pakt
ze uit. Niet alleen vocaal, maar
ook met haar kostuum. Als ze
over een rebels vogeltje zingt,
komt ze op met een 'vogelnest
je' van paarse eieren op haar
hoofd. Clownerie is aan haar
wel besteed. Ze zingt graag met
een knipoog en dat past prima
bij het karakter van de avond.
Het plezier van het musiceren
staat immers voorop. Als er eens
een noot wordt gemist.. Ach,
desnoods beginnen we gewoon
opnieuw.
Dirigent Ger Vos deinst daar
niet voor terug. Echt fout gaat
het bijvoorbeeld in de opera 'La
Somnambula' van Bellini. Vos
laat het koor opnieuw inzetten.
„Een, twee, drie, vier." Als het
dan wel lukt, gaan de duimen
Sopraan Elma van den Dool 'verleidt' dirigent Ger Vos op de slotavond van de Scratch Muziekdagen. Foto: Mark Lamers
joviaal omhoog. Hier heerst niet
de sereniteit van het Concertge
bouw. De dirigent legt nader
hand uit: „Het koor was heel ze
nuwachtig over dit stuk, omdat
er veel nisten in zitten. Sommige
leden kijken meer in hun parti
tuur dan naar de dirigent en dan
'gaat het fout. We hebben er
vandaag ook maar een half uur
aan kunnen werken."
Dat is de essentie van scratchen:
in één dag tijd alle werken instu
deren en uitvoeren. Om half tien
's ochtends kennis maken met
de dirigent en om acht uur 's
avonds een concert geven. Alt
Monique Bakker is voor de
tweede keer van de partij. „De
vorige keer heb ik meegedaan
met het musicalrepertoire. Ope
ra is veel moeilijker, maar ook
veel mooier." Bakker is lid van
een smartlappenkoor. „Da's
heel wat anders. Ik heb vandaag
toch het idee dat we iets groots
neerzetten. Ik doe volgend jaar
zeker weer mee."
In het tegenoverliggende vak
van de sopranen zitten moeder
en dochter Caspers. Ook zij zijn
fervente zangers. Moeder Hans
is speciaal voor de Scratch Mu
ziekdagen uit Friesland overge
komen naar Leiden. „Ik zing
daar in een seniorenkoor. Nee,
geen opera. Ik vind het wel
heerlijk om te doen. Vooral die
spektakelstukken waarin je lek
ker kunt uithalen."
Dochter Monique Caspers
woont in Leiderdorp en zingt
voor de vijfde keer mee. .Afwis
selend musical en opera. Er
heerst op zo'n dag een heel
prettige sfeer. Het is lekker on
gedwongen. En toch leer je nog
wat bij. Bij veel operafragmen
ten zong ik altijd lalala en nu
leer ik de woorden." Het is heel
wat anders dan het viswijven-
koor waar de Leiderdorpse in
het verleden bij zong.
De vrouwen zijn veruit in de
meerderheid op deze slotavond.
Dat is niet alleen met het oog,
maar ook met het oor te consta
teren. De tenor- en baspartijen
komen vaak niet uit de verf. Bij
een fragment uit 'Don Pasquale'
van Donizetti zwaait Ger Vos
bijvoorbeeld veelbelovend met
zijn dirigeerstok naar de man
nen, maar er komt weinig re
tour.
Dat betekent niet dat er weinig
te genieten valt Het orkest
speelt de sterren van de hemel.
De sofisten Elma van den Dool
en Marten Smeding (een min
der theatrale persoonlijkheid
dan zijn vrouwelijke collega)
hebben dijken van stemmen. En
het koor zingt meestal niet on
verdienstelijk. ^Prachtig is bij
voorbeeld een fragment uit 'Ma
dame Butterfly' van Puccini. Het
koor neuriet op ingetogen wijze.
De harp speelt de andere hoofd
rol. Deze combinatie doet recht
aan de dramatiek die voelbaar
moet worden gemaakt. Het
wordt een van de mooiste mo
menten van de avond.
jeugdtheater recensie
Paulien Koopmans
Festival 'Muziektheater voor jeugd',
door Made in Leiden Theater Popject,
Ensemble Rik(ssst)&Co.
Streekmuziekschool. Theatergroep
Domino en Orkest DHS. Gezien: 16/2,
LAKtheater, Leiden
Zandtaartjes bakken en hek-
senprutjes maken. Een beetje
kind heeft wel eens geëxperi
menteerd met dit soort
brouwsels. Men neme: een
emmertje water, een handje
vol modder, wat grassprie
ten, een duivenveer en enke
le afgerukte sierbloemen die
per ongeluk in de buurt
staan. Dit interessante tijd
verdrijf lijkt aan de wieg te
staan van de voorstelling
'Bloemensoep' van de Leidse
theatergroep Popject.
Het uitgangspunt van dit
stuk is eenvoudig, maar erg
doeltreffend. De beroemde
kok Jacques Puree krijgt de
opdracht van de dame van
een reclamebureau om een
bijzondere soep voor kinde
ren te brouwen. Hij krijgt
hulp van het meisje Jasmijn
dat nog veel moet leren van
de geheime wereld van bloe
men en kruiden. Het decor
met een toverkeuken waarbij
de pannen kunnen dansen
op het fornuis ziet er levens
echt uit, het spel van de kok
en de dans van het koks
maatje Jasmijn is vol expres
sie en de muziek van Burk-
hardt Soil en Paul du Bois-
Reymond pakkend en pas
send bij het enigszins bizarre
verhaal.
Met dit stuk opent het festi
val 'Muziektheater voor de
jeugd' in het Leidse LAKthea
ter. De Stichting Made in Lei
den heeft hiervoor aan Leid
se componisten de opdracht
gegeven om werk te schrij
ven. Dat levert een middag
en een avond vol verschei
denheid op, waarbij soms de
muziek de boventoon voert
en soms het theater.
Anders dan bij Popject draait
het bij Ensemble Rik(ssst)
&Co hoofdzakelijk om de
muziek. Het jazzy 'Fulangi
Mongo' swingt en;
ronsamba' klapt
in de handen,
mezzo's in de
suggereren dat en
Wie een echt
wacht over 'Het
lewip' zoals in dei
ging staat, moet
leurgesteld.
Het avondproj
met een proeve
kwaamheid voor
muziekschool. Ac
gen spelen onder I
Benjamin Boers
ziekstukken voo
blaaskwartet met
besklarinet en fag r'
ziek klinkt als eer j
vertaling van oe*,*,
derspelletjes. Bij 1
tje' hoor je duidt
tot-tien-wie-niet-v j
gezien'. En ook 1
'Vliegeren' en 'Si
zijn moeilijk me:
verwarren.
Veel fantasierijl
treden van th<
mino waarbij de
staan uit mensa
verstandelijke han
der regie van Jaap
Liesbeth Ponsieoi
vijf korte scènes i
ontstaan uit impn t
larisch zijn de in
van bijvoorbeeld
'Mont Ventoux'. D
laatste bestijgt
spelers een horoi
een heldhaftige
De anderen bestm
met windvlagen d
peren met een ds
zen kommetjes v in
zijn gezicht en v iji
ander ongemak liti
Het festival woréjdc
met 'Boeie' voorta
dere jeugd. Het oi si
ska-achtige feestrtet
een serieuze ondiei
levert een aardigean
ze combinatie op oo
over ouders die jjer
dillen en de dwinfh
ren zijn uiterst I hl
En zo zit er bewi d
wust toch nog ee ei
grote verscheide ds
dit festival: de om
van een kleuter lev
taartjes bakt totletl
adolescent.
muziek recensie
Hans Keijzers
Concert Five Great Guitars Gezien:15/2
Stadsgehoorzaal. Leiden.
Zet vijf topgitaristen bij elkaar
en je hebt geheid ruzie in de
tent. In gitaarland is dat heel
gebruikelijk, laat Harry Sacksio-
ni bij het introduceren van de
vijf hoofdrolspelers weten. Jazz-
gitarist Jan Kuiper is echter de
uitzondering op de regel, vertelt
de Amsterdammer: een echte
sociale gitarist.
Van ongegeneerde egotripperij
was zaterdag in de Leidse
Stadsgehoorzaal niets te mer
ken. Eindelijk eens gitaristen
die elkaar de ruimte geven en
hun eigen specifieke stijl per
fect in stelling brengen in
dienst van het nummer. Met
'Aan de voet van de regenboog'
begint Sacksioni met zijn over
duidelijke tokkel. Jonkie Dig-
mon Roovers zorgt voor het
laag, Eric Vaarzon Morel met
speels gemak voor de lichte fla-
mencotoets en Kuiper voor de
tegenmelodie. 'Folksong' wordt
sober ingezet door Kuiper en
krijgt halverwege een met twee
accenten gespeelde slagpartij
voor vijf heren.
De watervlugge rechterhand
van Eric Vaarzon Morel mag so
lo aan de bak na de pauze.
Vooral het vraag- en antwoord
spel van Vaarzon met Kuiper in
'Don Paco' is hemels. Kuiper
heeft dan al zijn 'Samba for Ba
den Powel' neergezet. De 'Sam
bakoning' die aan de whiskey
ten onder ging wordt geëerd
met een verfijnd ritme en pas
send akkoordenspel.
Veel respect hebben de gitaris
ten voor elkaar. Sacksioni ver
telt dat hij het Spaans getinte
'Torredembarra' heeft gecom
poneerd, maar het eigenlijk niet
aan flamencovirtuoos Vaarzon
voor durfde te spelen. Bang dat
hij het niets vond. Zou Diarra
valt het minst op. De Mafinees
mag in de tweede helft excelle
ren op de kora en bij de toegift
komen zijn Afrikaanse high life
nootjes redelijk goed door. De
aanvullende waarde van de Ma
finees blijft bij de meeste num
mers echter uiterst beperkt.
Vaak zitten zijn handen meer
boven de snaren dan erop. Five
Great Guitars levert vooral veel
speelplezier voor de artiesten
op, die in een adembenemende
mix zichtbaar van eikaars spel
genoten.
leiden - str1^
soepel. Kaï
stijlvol. Hel*1
dag alwee ..e
editie van ei
Rock en Ccj
Western Ff?
Leidse Grof
len. En net
voorgaand^1
gen werdi j?
gedanst. Ei i
speciale dz
dejivers.fr.
speciale drr
de line-dafjj
danslustig-
maakten ff
bruik vanrf.
van een vr
bands die
Dertien uit
Foto: Henl
afl
muziek recensie
Lidy van der Spek
Benefietconcert Guatemala: Janine
Jansen, viool. Chnsban Poltéra, cello. Lars
Wouters van den Oudenweyer, klarinet
en David Kuyken, piano. Gehoord: 15/2,
hervormde kerk. Nieuwkoop.
In de hervormde kerk van
Nieuwkoop werd zaterdag
avond een benefietconcert ge
geven ten bate van Maya-vrou
wen die het slachtoffer zijn ge
worden van de burgeroorlog in
Guatemala. Het concert stond
op een dermate hoog niveau
dat ook het doel niet licht zal
worden vergeten.
De rijzende sterren Janine Jan
sen (viool), Lars Wouters van
den Oudenweyer (klarinet) en
Christian Poltéra (cello) speel
den als duo, trio en kwartet,
met de veelzijdige pianist David
Kuyken. Topartiesten die vooral
door hun verstrekkende muzi
kaliteit, jeugdige gedrevenheid
en een dijk van een techniek
aan elkaar verbonden zijn. Het
resultaat was een concert van
indrukwekkende, vitale
schoonheid.
Bartók, Debussy en Sjostako-
vitsj componeerden alle drie in
spannende tijden. Sjostakovitsj
als student onder het Stalinisti
sche regime, Debussy aan het
eind van de Eerste Wereldoor
log en Bartók vlak voor WO II,
waarna hij naar Amerika
vluchtte. Olivier Messiaen
schreef zelfs zijn 'Quatuor pour
la fin du temps' in Duitse
krijgsgevangenschap. In het
kamp met 3000 gevangenen
had hij slechts vier instrumen
ten tot zijn beschikking: viool,
klarinet, cello en piano. Hier
geldt het spreekwoord: 'in de
beperking toont zich de mees
ter', want wat hij toen schreef is
onuitwisbaar mooi. Messiaen
liet zich inspireren door de eer
ste acht verzen uit het tiende
hoofdstuk van de Openbarin
gen van Johannes, dat handelt
over het einde der tijden, én
door magische Hindoe-ritmen.
Alle musici leverden in dit acht-
defige werk een topprestatie; in
enerverend samenspel, fabel
achtige timing en frasering,
huiveringwekkende dynamiek,
en niet het minst in adembene
mende solo's. Waarin de jonge
musici hun ziel en zaligheid
legden in totale overgave aan
de muziek, de tijd manipule
rend als een betoverend rek
baar begrip. Zij werden meesle
pend begeleid door David Kuy
ken. Vogelgezang bij zonsop
gang, onpeilbaar diepe afgron
den waarin korte jubelende vo
calises om de notie 'tijd' te
markeren, schaller^0
ten, engelen die bge
tijden aankondigt
zang op de onstei
Jezus. Alle delen
dagavond door
uitvoering en co%s
wigheidswaarde.
Ook voor de pavjc
kleurrijkheid van h*
heftiger, dieper,
het meest exp%(
schilderij. Dat k\30
'Contrasten voor l0j
en piano' zeer tenn,
name de gelaagdh
len 'Pihen' (onts j£
'Sebes' (snelle dan^
